Morgunblaðið - 22.05.1955, Blaðsíða 8

0
MORGTJNBLAÐIÐ
Sunnudagur 22. maí 1955
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjórí: Valtýr Stefánsson (ábyrgSana.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason tri ViffMl
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Askriftargjald kr. 20.00 6 mánuði innanlanda,
í lausasölu 1 krónu eintakið.
scr'V^Xi^'-í
ÚR DAGLEGA LÍFINU
HÉR á eftir fara nokkrar gesta-
þrautir o. f 1., sem fólk hefur
ef til vill gaman af að spreyta sig
á og vita.
fl

IsIerJingor sendo
Norðmönnnm vinnrkveðjur
I GÆR lét ''orseti íslands úr höfn
höfuðborgarinnar og sigldi áleiðis
til Noregs. Þangað kemur hann
í opinbera heimsókn hinn 28.
þ. m. og mun ferðast töluvert
um landið í boði norsku stjórn-
arinnar.
Engri þjóð eru íslendingar
tengdir jafn nánum tengslum og
Norðmönnum. í Noregi stóð
vagga hins íslenzka kynstofns.
í fjörðum og dölum Noregs bjó
fólkið, sem tók sig upp fyrir
tæpum 1100 árum og sigldi á
litlum skipum yfir sollið úthaf
til fjarlægrar og lítt þekktrar
eyju norður undir heimskauta-
baug. Það þurfti mikinn kjark,
þrótt og áræði til þess að hefja
þessa för. En hinir norsku út-
flytjendur, sem gerðusf land-
námsmenn íslands lögðu ekki á
hafið af æfintýraþrá einni sam-
an. Stórviðburðir voru að ger-
ast í Noregi. Haraldur hárfagri
hafði sett sér það mark og mið,
að leggja undir sig allan Noreg,
og honum varð vel ágengt. En
hinir norsku höldar og héraðs-
höfðingjar vildu ekki sætta sig
við hinn nýja tíma. Þeir töldu
frelsi sínu ógnað með alræði
Haraldar konungs yfir Noregi.
Þess vegna tóku þeir upp bú sín
og skyldulið, og stefnu til ís-
lands.
Þannig byggðist ísland við
það að hluti norsku þjóðarinn-
ar tók sig upp og flúði land
sitt. Ástin á frelsinu, þráin til
þess að lifa óháður í frjálsu
þjóðfélagi varð þannig hyrn-
ingarsteinn íslandsbyggðar.
Löngu eftir að landnámi ís-
lands lauk og langt fram um
aldir, héldust náin tengsl milli
íslendinga og Norðmanna.
Það var fyrst eftir að fátækt
og kúgun hafði lamað fram-
tak íslendinga að ferðum
þeirra fer fyrir alvöru að
fækka til Noregs.
Síðan ísland varð frjálst og
fullvalda ríki hefur þráðurinn
verið tekinn upp að nýju í sam-
skiptum þessara tveggja ná-
skyldu þjóða. Enda þótt nær
1100 ár séu liðin frá því að
norskir menn sigldu frá Noregi
og gerðust íslendingar lifir þó
rík tilfinning i báðum löndun-
um fyrir því að í raun og veru
séu Norðmenn og íslendingar
sama fólkið.
Á íslandi hefur norræn tunga
varðveitzt, sú tunga, sem er lík-
ust allra lifandi mála þeirri
tungu, sem töluð var í Noregi
á dögum Haraldar hárfagra. En
þrátt fyrir þá stórfelldu breyt-
ingu, sem orðið hefur á norsku
máli finnast þó ennþá í norskum
byggðum fiölmörg alíslenzk orð,
ef svo mætti að orði komast.
Milli norskunnar og íslenzkunn-
ar liggja ekki aðeins leyniþræð-
ir, heldur kemur víðsvegar fram
hinn .nánasti skyldleiki milli
málanna.
íslendingar hafa orðið varir
margvíslegrar vináttu og ræktar-
semi af hálfu Norðmanna á síð-
ustu áratugum. Menningarlegt
samstarf þjóðanna hefur stór-
aukizt.
íslendingar vilja eiga mikil
og góð skipti við hina norsku
frændþjóð. Þeir líta með hlýju
og þakklæti til Noregs, lands
feðra sinna. Þegar hinn ís-
lenzki þjóðhöfðingi heimsækir
norsku þjóðina og ráðamenn
1 hennar flytur hann kveðju frá
íslandi. íslendingar senda
' Norðmönnum vinarkveðjur.
Við vilium rækja við þá
frændskap og vináttu um all-
an aldur.
Aumkunarverð
viðbrogð
FORYSTUGREIN Alþýðublaðs-
ins í gær ber vott einkar aumkv-
unarverðum viðbrögðum
blaðsins vegna hins glæsilega
fundar Heimdallar um áróður
kommúnismans í íslenzku menn-
ingarlífi. Blaðið byrjar á því að
lýsa yfir bví, að „slík barátta sé
þarfleg og þess vegna vinsæl hjá
lýðræðissinnuðum mönnurn".
Nokkru síðar lýsir Alþýðu-
blaðið nokkuð baráttuaðferðum
formanns félagsins, Þorvaldar
Garðar Kristjánssonar, gagnvart
kommúnistum með þessum orð-
um:
„Hann loitar uppi snjalla og
vinsæla rithöfunda, hann ræður
til sín erlenda hljómlistarmenn
og sýnir fagrar kvikmyndir“.
En þrátt fyrir þetta allt, er
Alþýðublaðið fokreitt við hinn
unga og ötula formann Heim-
dallar. Undir Jok forystugreinar
sinnar tekur það að skamma
hann ákaflega. „Gróðafýsnin sigr
ar kommúnismann aldrei. Hún
eflir hann. Og það á ekki held-
ur að nota þær aðferðir, sem hann
notar. Það styrkir hann“, segir
aumingja Alþýðublaðið.
Hvað er nú þetta? Er Alþýðu-
blaðið orðið galið, eða er þetta
bara venjulegur sauðsháttur
þess? Það hælir formanni Heim-
dallar fyrir að hafa haft for-
göngu um þróttmikinn fund, þar
sem „snjallir og vinsælir rit-
höfundar" flytja ágætar ræður
um moldvörpustarf kommúnista
í íslenzku menningarlífi. En allt
í einu slær út í fyrir blaðinu, og
það fer að fjasa um að „gróða-
fýsnin" sigri ekki kommúnista,
og að ekki megi nota þær að-
ferðir í baráttunni gegn þeim,
sem kommúnistar nota sjálfir.
Því miður sýnir þetta enn einu
sinni, að Alþýðublaðið er ekki
heilt í neinu máli. Það þykist
kunna að meta hið merkilega
frumkvæði Heimdallar að funda
höldum og menningarstarfsemi,
sem miðar að því að eyða áhrif-
um kommúnismans í landinu. En
í sömu andránni byrjar blaðið
að skamma þann mann, sem haft
hefir þróttmikla og ágæta for-
göngu um þessa starfsemi.
Það er óhætt að fullyrða, að
þetta asnaspark Alþyðublaðs-
ins skaðar hvorki Ileimdall né
formann hans, Þorvald Garð-
ar Kristjánsson. Hinsvegar er
það raunalegt ólán, að Al-
þýðublaðið skuli, vegna lítil-
mótlegrar afbrýðissemi í garð
Heimdallar, ekki hika við að
hef ja skæting og skammir um
þá viðleitni, sem allir lýðræðis
sinnaðir menn ættu að meta
mikils úg standa einhuga sam-
an um.
Takið þrjár eldspýtur og leggið
í þríhyrning eins og myndin
sýnir. Með því að taka til þriggja
eldspýtna í viðbót er mögulegt að
búa til þri^ þríhvrninp'a þannig
að þeir verði samtals fjórir. Þetta
er auðvelt og krefst engrar stærð
fræðiþekkingar!
As t æ ð a n til
þess, að við
tökumst í hend-
ur nú á dögum,
ér sú að áður
fyrr var þetta gert til þess að
sýna að ekki væri vopn í hendi
manns.
Cjeótafj
raatir
Ikommóðuskúffu eru sex pör af
svörtum sokkum og sex af
brúnum, öilum i einni bendu. Nú
þarf eigandinn að ná sér í eitt
par af sokkum, en það er myrk-
ur í herberginu, og vill hann ekki
kveikja ljós til þes^ að vekja ekki
konuna s.na. hvað þarf hann að
taka mörg pör af sokkum með sér
inn í annað herbergið, þar sem
ljós er tendrað, til þess að vera
viss um að höndla eitt par af
sokkum sömu tegundar?
□—★—□
hermanna, er sváfu. Þegar þeir
vöknuðu hlógu þeir hvor að öðr-
um. Sá skynsamasti þeirra hætti
samt fljótlega að hlægja því hann
gerði sér Ijóst að andlit hans var
einnig málað. Hvernig vissi hann
það?
□—★—□
^stæðan fyrir

,.. .,.j
lamansamur náungi málaði
V svarta bletti á andlit þriggja
ILLh andi óhrifc
því að karl-
maðurinn geng-
ur götumegin á
gangstéttinni,
þegar hann er
með konu, er sú
að á átjándu öld
átti sá, er þar
gekk á hættu að
óhreinkast af
sorpi. Húsmæðr-
um og þjónustufólki þótti nefni-
lega sjálfsagt að losa úr sorp-
ílátum út um gluggana í efri
hæðum húsanna.
□—■★—□
Flatarmálsfræði hefur ætíð
verið torráðin í augum ungs
skólafólks, en hér fer á eftir ein-
föld þraut, þar sem engin nauð-
Q
ar:
Ósmekklegt litaval.
VELVAKANDI góður!
Vegfarandur á Lækjartorgi
hafa veitt því eftirtekt, að fyrir
skömmu tók söluturninn á horni
Kalkofnsvegar og Hverfisgötu
miklum stakkaskiptum. Hann var
málaður og dubbaður upp svo að
hann varð sem nyr og betri turn
á eftir. Rauði liturinn er fallegur
og skemmtilegur og fer vel við
umhverfið. Öðru máli gegnir um
blágræna litinn, sem valinn hefir
verið toppinum, hann fer vægast
sagt herfilega illa við grænt Arn-
arhólstúnið að baki — og bláa
Esjuna. Hver maður með meðal-
næman smekk og tilfinningu fyr-
ir litum og því sem fara má bet-
ur eða ver á þessu sviði, finnur
og sér hve æpandi ósamræmi er
í þessu litavali og sízt er það
fallið til þess að glæða og þroska
litsmekk þeirra, sem á horfa og
ganga ef til vill út frá því sem
vísu, að svona hljóti þetta að eiga
að vera.
Litunum verði breytt.
ÞAÐ eru því vinsamlega tilmæli
mín, að þeir, sem hér eiga hlut
að máli, taki sig nú til og breyti
hreinlega litnum á efsta hluta
turnsins — úr þessari blágrænu
samsetningu í einhvern annan
lit — hví ekki hvítan, eða gulan?
— sem ekki misbyði okkar kæra
Arnarhól eins freklega — og um
leið okkur, sem höfum hann fyr-
ir augum daglega.
Rödd úr bænum."
Talað við blómin.
ÞAÐ er gömul trú manna, að
blóm þrífist betur, ef talað
er við þau öðru hvoru. Það er
ekki nóg að vökva þau og næra
svo sem vera ber, það verður að
víkja að þeim hlýlegum orðum
jafnframt, hreint og beint tala
við þau, eins og maður við mann.
— Það er nú svo, segjum við og
brosum í kampinn og hugsum
það sem okkur sýnist. — Hvað
sem þessu líður þá eru til mörg
dæmi þess, að fólk getur fundið
sér félagsskap og fullnægingu í
návist mállausra dýra og plantna,
til hvíldar og tilbreytingar frá
mannlegu samfélagi.
Bismarck og furutrén.
ÞANNIG var það með stór-
mennið Bismarek, sem við
erum að jafnaði ekki vön við að
bendla við neina rómantík og til-
finningasemi. — Þennan annál-,
aða harðhnakka veraldarsögunn-
ar. En svona var það með hann
samt. Þegar hann var leiður og
þreyttur á samvistunum við fé-
laga sína og samverkamenn, eða
þjakaður af embættisáhyggjum,
þá leitaði hann jafnan á fund
nokkra eftirlætis furutrjáa sinna,
í grennd við bústað sinn til að
fá þar hvíld og fróun. Hann og
trén skildu hvert annað, sagði
hann, og hann gat setið þarna
aleinn hjá þeim svo klukkustund-
um skipti. Enginn dirfðist að
trufla hann á þessum stundum,
frekar en við hina hátíðlegustu
messugerð. — Hinsvegar virtist
kanslarinn lítið yndi hafa af
blómum.
í engum vafa.
BLAÐ eitt í Frakklandi efndi
fyrir nokkru til einskonar
skoðanakönnunar, þar sem ýms-
ir nafnfrægir
menn voru
spurðir eftirfar
andi spúrning-
ar: — Ef þér
væruð nú ekki
þér sjálfur í
raun og veru,
hvaða maður
annar í heimin-
um vilduð þér
þá helzt vera?
Spurningin var
m.a. lögð fyrir
hinn harðvíraða snilling, Orson
Welles: — Ef þér nú af tilviljun
væruð ekki Orson Welles, hvaða
annar maður í heiminum vilduð
þér þá helzt vera?
Svarið kom auðvitað um hæl
og hljóðaði svo:
— Ef ég af tilviljun væri ekki
Orson Welles, þá myndi ég auð-
vitað skilyrðislaust óska mér að
ég væri Orson Welles.
® ------
Merkll,
klæítr UndiV.
,,,
:C£
- v
---W ^
0
syn er á kunnáttu í hinni æðri
stærðfræði: Leggið þrjár eldspýt-
ur á borð, eins og sýnt er á mynd-
inni. Síðan skulið þér með því
að hreyfa aðeins eina eldspýtu
búa til ferhyrning!
★—□
Astæðan fyrir
því að við
klingjum glösum
þegar við skál-
um, er sú að
upphaflega þeg-
ar tveir skáluðu helltu þeir ofur-
litlu af miðinum í glös hvors
annars til sönnunara því að
drykkurinn væri ekki eitraður.
Síðar var þetta, að klingja glös-
um, táknrænt um gagnkvæmt
traust og vináttu.
□—■★—□
SvÖr við gestaþrautum:
| Ferhyrningur: Til þess að búa
til ferhyrning þá dragið til eina
eldspýtuna eins og myndin sýnir.
Ferhyrningurinn myndast af end-
um eldspýtnanna. — Þríhyrning-
ur: Eina mögulega leiðin til þess
að búa til þrjá þríhyrninga til
viðbótar er að tylla þeim upp eins
og myndin sýnir. — Sokkar: Ef
hann tekur þrjú pör er hann viss
um að fá eitt par samstætt. —
Andlitsblettir: Við skulum nefna
hermennina A, B og C. A (sá
skynsami) ályktaði: — B hlær
; af því hann heldur að andlit hans
sé blettlaust. Og þar eð hann
heldur þetta og ef andlit mitt
I væri hreint, þá myndi hann verða
undrandi yfir hlátri C, því þá
myndi C ekki hafa neitt til að
I hlæja að. Þar eð B er ekkert
undrandi hlýtur hann að álíta að
j C sé að hlæja að mér. Þessvegna
• hlýtur andlit mitt einnig að vera
málað svart.

t' ......-