Morgunblaðið - 24.05.1955, Side 1
16 síður
1B' árfangor
115. tbl. — Þriðjudagur 24. maí 1955
Prentsml$ja Morgunblaðsins
Kjósendur / Bret-
landi áhugalausir
fyrir kosningunum
★
Sfjésrnmálamensi í óvissu um úrslif
kosninganna
LUNDÚNUM, 23. maí — frá Reuter-NTB
35 MILLJÓNIR kjósenda í Bretlandi, sem ganga eiga
að kjörborðinu á fimmtudaginn sýna enn lítinn sem engan áhuga
á kosningunum, og veldur það stjórnmálamönnum miklum á-
hyggjum. Þeirra á meðal er m. a. farið að gæta nokkurs uggs og
óvissu um það hver úrslit kosninganna verða — og stafar það
eingöngu af því hve dauflega almenningur tekur kosningunum.
Þó segja skoðanakannanir, að fylgi íhaldsflokksins muni
aukast um 3,5% og þýðir það, að þeir muni fá um 100 sæta
meirihluta á þingi.
Brezka stjórnin sýnir innræti
sitt í londhelgismóEi íslands
* VERKFÖLLIN MIKLU
Það er annars margt sem glep-
ur fyrir almennum kjósanda í
Bretlandi þessa dagana. í dag
hófst verkfall um 19 þúsund
hafnarverkamanna í Lundúnum
og þremur borgum öðrum og á
laugardaginn hafa 70 þúsund
járnbrautarstarfsmenn hótað að
leggja niður vinnu ef ekki hefur
þá verið gengið að kröfum
þeirra.
* UMMÆLI GÁRUNGA
Daginn fyrir kosningarnar —
eða á miðvikudaginn — fara
fram hinar miklu Derby-veð-
reiðar og gárungarnir segja að
kosninganna til brezka þingsins
árið 1955 muni aðeins verða
mönnum minnisstæð vegna þess
að þær hafi farið fram daginn
eftir Derby-veðreiðarnar.
Og ofan á allt hafa brezku
þingflokkarnir ákveðið að hætta
við sjónvarps- og útvarpsum-
ræður sínar — en það hefur löng-
um verið það eina sem í raun
og veru gaf kosningabaráttunni
lit. —
Á fumli með
o
HAAG, 23. maí: — Drees forsæt-
isráðherra Hollands hefur gengið
á fund Hollandsdrottningar og
ítrekað það að ráðuneyti hans
haldi fast við lausnarbeiðni sína
— en hana lagði hann fram sem
kunnugt er þegar tillaga stjórn-
arinnar um hækkun húsaleigu
hafði verið felld í þinginu fyrir
viku síðan.
Drottningin hafði beðið Drees
að reyna að leysa þetta deilu-
atriði þings og stjórnar — en það
hefur honum ekki tekizt.
Er nú búist við að drottningin
B
Klykkir svo úf með því að leggja blessun sína
á löndunarbannið
REZKA stjórnin hefur sent Evrópuráðinu allstórt álitsskjal um
.staða hennar, að hún vilji „semja“ við íslendinga um stærð land-
helginnar við ísland. Hinsvegar kveðst hún ekki geta beitt áhrif-
um Sínum til að afnema löndunarbannið, því að þar sé ekki um
j annað að ræða en „frjálsan vilja“ borgaranna. íslenzki fiskurinn
i hafi ekki selzt í Bretlandi, vegna þess að frjáls samtök, sem brezka
j stjórnin ræður ekki yfir, neituðu að kaupa.
HEIMTAR SAMNINGA | að „semja“ um það, hvort þeir
Það sem hér hefur verið sagt mættu friða sína eigin landhelgi.
stuttlega upp úr þessu skjali
brezku stjórnarinnar, sýnir nokk-
uð hyers °ðli þess er. Þar kemur
ákaflega greinilega fram, hver
hugur brezku stjórnarinnar í
málinu er. Hún vill ekki viður-
biðji ráðuneyti Drees að sitja | kenna umráðarétt íslendinga yfir
áfram þar til ný stjórn hefur sinni eigin landhelgi, heldur tel-
verið mynduð. — Reuter-NTB 1 ur hún, að íslendingar hefðu átt
í síðasla lag! 26. maí
EINS og áður hefur verið getið
um í blaðinu bjóða Sameinuðu
þjóðirnar stúdentum upp á dval-
arstyrk við aðalbækistöðvarnar
í New York. Fá viðkomandi fríar
ferðir vestur og heim aftur og
42 dala kaup á viku, en vestra
eiga menn að starfa sem leið-
sögumenn í aðalbækistöðvunum
og kynnast að öðru leyti starf-
semi Sameinuðu þjóðanna.
Skal nú bent á að frestur til
umsóknar rennur út hinn 26.
maí n.k.
Vlg
VI
Barnaskóli
Varmaland
Sjö hreppar í Mýrarsýslu byggöu hann
um helgina
Á LAUGARDAGINN var vígður
heimavistarskóli í Mýrarsýslu,
að Varmalandi að viðstöddu fjöl-
menni. í skólahúsinu var um 80
gestum boðið til hádegisverðar.
Sjálf vígsluathöfn skólans hófst
klukkan 3 síðd. Meðal viðstaddra
var Bjarni Benediktsson mennta-
málaráðherra, er flutti ræðu,
— Einnig tóku til máls séra
Bergur Björnsson formaður
skólanefndar, Jón Steingrímsson
sýslumaður, Stefán Jónsson náms
stjóri, Guðmundur Jónsson
hreppstjóri á Hvítárbakka, Vig-
dís Jónsdóttir forstöðukona hús-
mæðraskólans á Varmalandi,
Bj arni Andrésson kennari og síð-
astur tók til máls skólastjórinn,
Ólafur Ingvarsson. Við athöfn-
ina söng kirkjukór Stafholts-
tungna undir stjórn Guðmundar
Jór.ssonar frá Valbjarnarvöllum
og kvennakór Húsmæðraskólans
söng einnig, undir stjórn Bjarna
Andréssonar kennara.
Séra Bergur Björnsson pró-
fastur stjórnaði hátíðinni og
framkvæmdi vígsluathöfnina.
Bað hann skólanum og því starfi,
sem þar yrði unnið, blessunar.
Skólanefnd bárust heillaskeyti
írá ýmsum aðilum, t. d. frá Helga
Elíassyni fræðslumálastjóra, sem
nú er erlendis.
Að byggingu skólans stóðu sjö
sveitafélög Mýrarsýslu. Hófst
skólastarfið í byrjun desember-
mánaðar í vetur er leið, og stund
uðu 80 börn nám í skólanum. Var
þeim skipt í tvo hópa og fárið
eftir aldri og námsgetu. Voru
samtals um 40 börn í skólanum.
í senn. Þótti skólastarfið fara vel
af stað.
★
Hefur bygging og starfsemi
þessa mikla skólaheimilis vakið
mikla og almenna ánægju hrepps
búanna, sem að honum standa í
sýslunni.
Rætt um onkno samvinnu lónn-
stofnnnn, örvun til spnrnnðnr
og veðlón til íbnðnbyggingn
SÍÐASTL. laugardag var haldinn fyrsti landsfundur banka og
sparisjóða í fundarsal Landsbanka íslands í Reykjavík. Á
fundinum voru mættir banka- og sparisjóðsstjórar eða fulltrúar
þeirra, víðsvegar að af landinu og ræddu þeir um ýms mál.
SAMNINGSBUNDINN
SPARNAÐUR TIL
ÍBÚÐABYGGINGA
Á fundinum voru ræddar til-
lögur sparifjárnefndar, sem kjör-
in var s. 1. ár. Urðu m. a. tals-
verðar umræður um tillögu
hennar um samningsbundinn
sparnað, t. d. í sambandi við í-
búðarhúsabyggingar og tillögu
um vísitölutryggingu á verð-1
bréfum. Þá var og rætt um hlut-
verk og starfsreglur samvinnu-
nefndar banka og sparisjóða. Er
hlutverk nefndarinnar marg-
þætt, en það helzt að hún á að
undirbúa framkvæmd sparifjár-
nefndar um ný innlánsform,
rannsaka tékkaviðskipti og önn-
ur mál, er varða starfsemi inn-.
lánsstofnana, hafa forgöngu um
upplýsingaþjónustu og áróður
fyrir sparnaði og nýjum innláns-
formum. Var síðan kjörið í nefnd
ina.
LÖG UM VEÐLÁN TIL
ÍBÚÐABYGGINGA RÆDD
Þá fóru fram umræður um hin
nýju lög um veðlán til íbúða-
bygginga. Dr. Jóhannes Nordal
hagfræðingur rakti aðalatriði
þeirra og svaraði fyrirspurnum
er fram komu.
\ vramh. á Wa 9
Júgósloior
ókveðnir
BELGRAD, 23. maí: — Kruchev
aðalritari rússneska kommún-
istaflokksins og Bulganin for-
sætisráðherra, eru væntanlegir
til Belgrad á morgun (þriðjud.).
Þeir ásamt rússnesku sendi-
nefndinni sem ræða eiga við
júgóslafneska stjórnmálamenn,
munu verða þar í landi í 7—8
daga — en þeir munu þá bjóða
Júgóslöfum efnahagsaðstoð og
ræða ýmis önnur mál.
Talsmaður júgóslafnesku stjórn
arinnar hefur lýst því yfir að
hvað sem í boði væri verði Júgó-
slafar ekki fengnir til þess að
slíta samvinnunni sem þeir hafa
gengið í við Tyrki og Grikki, og
að þeir muni aldrei verða notað-
ir sem hlekkur í „hlutlausa belt-
inu“, sem Rússar berjast nú fyrir.
Myndin að ofan var tekin s. 1. laugardag af fundarmönnum á landsfundi banka og sparisjóða.
„SKYRINGAR“ A AFLA-
AUKNINGU
Þá eru 5 skjalinu ýmiskonar
„skýringar” á því, hvers vegna
fiskafli Br eta við ísland hafi auk-
izt stórleg'j upp á síðkastið. En
eins og kunnugt er, hafa íslend-
ingar svarað hinum upphaflegu
ásökunum Breta að landhelgis-
víkkunin útilokaði veiðar við ís-
land, með bví að benda á að stað-
reyndirnar eru allt aðrar. Afl-
inn hefur aukizt, við friðunarráð-
stafanirnar.
íslendingar bentu á, að afli
brezku togaranna hefði aukizt
um hvorki meira né minna en
85% síðan friðunarráðstafanirnar
voru gerðar. Nú segja Bretar, að
þessi tala sé röng, og leiði til mis-
skilnings. Hún sé aðeins heildar-
tala, en sýni ekki hvað afla-
magnið er á miðunum. En jafn
vel þá kemur í ljós, að afli sá,
sem veiðist á 100 klst. hefur auk-
izt um 26%.
ÞAÐ, SEM SÝNIR INNRÆTI
BRETA BEZT
Síðan lýsir brezka stjórnin þvi
yfir, að hún telji, að ráðstafanir
íslendinga er þeir víkkuðu land-
helgina hafi síður sprottið af vilja
til að vernda fiskimiðin, heldur
en til þess að koma á efnahags-
legri vernd fyrir íslenzka báta-
sjómenn. Þessa yfirlýsingu gefur
brezka stjórnin þrátt fyrir það,
þótt hún hafi í höndunum gögn,
sem sýna, að stórfeld rányrkja
hefur verið framin á íslandsmið-
um í lengri tíma, svo að aflinn
hefur látið mikið á sjá. Þetta er
svar brezku stjórnarinnar, þegar
íslenzka ríkisstjórnin hefur haft
vit fyrir brezku togaramönnun-
um, sem voru langt komnir með
að eyða fiskistofninum hér við
land. Sýnir þessi yfirlýsing bet-
ur en flest annað, að svo virðist
sem brezkir togaraeigendur geti
sagt stjórninni alveg fyrir verk-
um í þessu máli.
„FULKOMI EGA LÖGLEGT"
Ennþá botur kemur það í ljós,
í lok álitsgerðarinnar, þar sem
brezka stjórnin tekur að ræða
löndunarbannið, hvaðan það álit
er fengið. Því að niðurstaðan er
sú, að ekkert sé óeðlilegt við lönd
unarbannið Það hafi verið sett
af frjálsum samtökum. Er það
talið ofur sjálfsagt, að togara-
mennirnir beiti t. d. fiskkaup-
mennina því ofbeldi, sem allir
vita að var haft í frammi í sam-
bandi við löndunarbanmð. Þetta
eru aðgerðir, sem eru fullkom-
lega löglegar að áliti stjórnar-
innar og hún skiptir sér ekki
af þeim.
„Þess vegna er þetta rangt, að
kalla þett?. löndunarbann," segir
brezka stjómin!!