Morgunblaðið - 27.05.1955, Blaðsíða 8

8
MORGVNBLAÐIÐ
Föstudagur 27. maí 1955
onjimMaMti
út* H.f. Árvakur, Reykjavik.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr StefánsSon (ábyrgðana.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason fri VlfW,
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Askriftargjald kr. 20.00 & mánuði innsnisnda.
1 iausasölu 1 krónu eintakið.
Alvarlegar afleiðingar
verkfallsins

Úk DAGLEGA LÍFINU
FYRIR skömmu ritaði dr. Jó-
hannes Nordal mjög at-
hyglisverða grein í Fjármála-
tíðindi um verkfallið og afleið-
ingar þess. Komst hann þar að
þeirri niðurstöðu, að þær verð-
hækkanir og sú hækkun fram-
leiðslukostnaðar, sem af verk-
fallinu leiddi hljóti að hafa al-
varlegar afleiðingar. íslendingar
megi nú sízt við því, að hrinda
af stað nýrri verðhækkunaröldu.
Síðan kemst greinarhöfundur
að orði á þessa leið:
„Kauphækkanirnar munu einn-
ig verða til þess, að stórhækka
rekstrargjöld ríkissjóðs og kostn-
að af framkvæmdum ríkis og
einstaklinga, og bendir allt til
þess, að hin auknu ríkisútgjöld
munu leiða til hallareksturs og
nýrrar verðbólgu, nema dregið
sé verulega úr fjárfestingu og
framkvæmdum. íslendingar hafa
síðustu árin búið við meira jafn-
vægi í efnahagsmálum en um
langt skeið undanfarið.“
Um hagnað launþeganna af
niðurstöðu verkfallsins kemst dr.
Jóhannes Nordal að orði á þessa
leið:
„Mjög vafasamt er, hvern
ávinning launþegar munu
hafa af hinum almennu kaup-
hækkunum. Ef dæma á eftir
reynslu fyrri ára, er hætt viS,
að mest allar kjarabæturnar
verði að engu vegna hækkaðs
verðs á vörum og hvers kyns
þjónustu."
Því miður hafa þessi ummæli
hins glögga hagfræðings við
fyllstu rök að styðjast.
Kommúnistar vildu
pólitískt verkfall
Vitanlega gerði mikill fjöldi
launþega sér þetta ljóst. En
kommúnistarnir, sem forystu
hafa í flestum stærstu verka-
lýðsfélögunum hér í Reykjavík,
höfðu ákveðið að hefja pólitískt
verkfall. Þessvegna hafði það
enga þýðingu, þótt sýnt væri
fram á það með rökum að laun-
þegar gætu ekki haft neinn hag
af því. Þvert á móti hlyti langt
verkfall og hækkað kaupgjald,
að hafa í för með sér stórkost-
lega hættu á kjararýrnun fyrir
launþega og vernandi afkomu.
Kommúnistarnir og aftaníoss-
ar þeirra réðu ferðinni. Því fór
sem fór. VerRfallið stóð í sex
vikur og skapaði þúsundum fjöl-
skyldna í Reykjavík og Hafnar-
firði stórkostlegt tjón og vand-
ræði, og afleiðingar þess hafa
heldur ekki látið standa á sér.
Verð á ýmiskonar þjónustu hef-
ur hækkað, mjólkurverð hefur
hækkað vegna aukins kostnaðar
við dreifingu mjólkurinnar, án
þess að bændur hafi þó fengið
meira í sinn hlut. Á komandi
hausti hækka svo landbúnaðar-
afurðir lögam samkvæmt, þar
sem kaupgjald bóndans miðast
við tekjur verkamannsins.
Það sem í raun og veru hef-
ur gerzt, er það, að verðbólgu-
skrúfan hefur verið sett í
gang að nýju. Gengi pening-
anna hefur rýrnað og aðstaða
atvinnuveganna versnað.
Stjórnarandstæðingar
bera ábyrgðina
Skráð gengi íslenzkrar krónu
befur að vísu ekki verið lækkað
með lögum síðan kaupgjaldið
hækkaði. En allir viti bornir
menn sjá, að hið raunverulega
verðgildi peninganna hefur rýrn-
að. Valdhafarnir reyna að sjálf-
sögðu í lengstu lög, að komast
hjá því, að breyta hinu skráða
gengi krónunnar.
Það er rétt sem dr. Jóhannes
Nordal segir í grein sinni, að ís-
lendingar hafa síðustu árin búið
við meira jafnvægi í efnahags-
málum en um langt skeið undan-
farið. S. 1. þrjú ár hefur tekizt kæmi með féð síðar um daginn.
KIMNISÓGUR eru hvar-
vetna í heiminum í háveg-
um hafðar. Þó er sagt af fróð-
um mönnum, að upprunaleg-
ur fjöldi þeirra sé ekki yfir
10 þúsund samtals, en sið'an
sé þeim breytt og þær stað-
færðar og endursagðar á ýms-
an hátt eftir því sem við á.
Á sannleiksgildi þeirrar skýr-
ingar verður ekki lagður dóm-
ur hér — en hér er sýnishorn
af ástralskri kímni, sem okk-
ur hefur borizt í blöðum frá
Ástralíu.
★
Maður einn var fátækur í þenn
an heim borinn, sem ekki er í
frásögur færandi. En þessi mað-
ur vann sig með elju og vilja-
krafti áfram í lífinu og safnaðist
fljótt
Dag einn kom hann í banka
og ræddi við deildarstjórann um
að opna þar reikning. Eftir að
hann hafði lokið þar tilheyrandi
skiptum var svo ákveðið að hann
að halda verðlagi nokkurnveg-
inn stöðugu.
Hinir sósíalisku fiokkar,
kommúnistar og verkfæri
þeirra í Alþýðuflokknum bera
ábyrgð á því, að verðbólgu-
hjólið hefur verið sett í gang
að nýju. Þessir ábyrgðarlausu
angurgapar hafa notað yfir-
ráð sín yfir nokkrum verka-
lýðsfélögum til þess að hefja
pólitískt verkfall og vinna
hrein skemmdarverk gagnvart
verkalýðnum og öllum al-
menningi í landinu.
Ábyrgð þessara skemmdar-
verkamanna er þung. Fyrir
hana munu þeir verða sóttir
til saka af kjósendum lands-
ins þegar þjóðin fær tækifæri
til þess, að segja álit sitt um
hið ábyrgðarlausa atferli
þeirra.
Hann kom röltandi með poka
á bakinu, skellti honum á borðið
og kvaðst ætla að leggja þetta
inn í reikninginn. Deildarstjór-
inn varð undrandi þegar maður-
inn sagði að í pokanum væru 89
þúsund sterlingspund í eins
punda seðlum. Deildarstjórinn
^MótmlóL
L
ILWlfU
sagði að ekki væri hægt að telja
þetta á stundinni og „vinur okk-
ar“ sagðist þá mundu treysta
þeim og koma bara aítur á morg-
un.
Daginn eftir kom hann með
konu sinni. Deildarstjórinn sagði
þeim hálf kvíðafullur, að eftir
þrjár talningar og vinnu alla
nóttina hefði þeim ekki tekizt að
íá meira úr seðlabunkanum en
85 þúsund pund.
Sneri þá viðskiptavinurinn sér
að konu sinni og sagði: „Ég vissi
þetta og var svo sem búinn að
segja þér það. Við tókum vit-
lausan poka.“
★
I óhrjálegu gistihúsi úti á
landsþyggðinni var oft kalt og
ónotalegt. Var því komið þar
fyrir rafmagnsofni til þæginda
fyrir gestina — en einnig ofninn
var dálítið gamaldags og slitinn.
Því var komið fyrir skilti fyrir
ofan hann, sem á var letrað:
— Gestir eru vinsamlega beðn-
ir að snerta ekki ofninn með
Velvak andi áhnfar:
K
söfnuður
Um nafnið ísarr
OLBRÚN hefur skrifað mér á
þessa leið:
„Kæri Velvakandi!
- Ég hef nýlega lokið við að lesa
„Þokuna rauðu“, þá góðu bók,
eftir Kristmann Guðmundsson.
Ein aðalsöguhetjan heitir ísarr
Dagsson. Nú langar mig til að
spyrja þig nokkurs og vona ég,
að þú getir leyst úr spurningu
minni: Er þetta nafn til hér á
landi, eða var það ef til vill til
í fornu máli — og hvað þýðir
það?
I Mér þykir þetta nafn, ísarr,
mjög fallegt, eða ef til vill öllu
heldur frumlegt. Til þess eru sér-
stakar ástæður, að mig langar til
að fá vitneskju um það. Vona ég
því, að þú gleymir mér ekki.
i Kolbrún".
Þ
FRAMSOKNARFLOKKURINN
segist vera milliflokkur, flokkur,
sem beri klæði á vopnin milli
öfganna til hægri og vinstri.
Blessaður friðarengillinn, sem
ævinlega kemur fram af dreng-
skap og prúðmennsku. Hjá hon-
um er víst ekki illmælgi og stór-
yrðum fyrir að fara, eða hvað?
Jú, svo einkennilega vill til, að
blað milliflokksins, Tíminn, er
þessa dagana ljótorðasta blað
landsins. Kommúnistablaðið er
algerlega „slegið út‘.. Aðalmál-
gagn Framsóknarflokksins er
bókstaflega svo barmafullt af
svívirðingum, að út yfir alla
barma flóir.
Að hverjum beinist svo þessi
hamslausa reiði og illyrðaruna
Tímans? |
Að elskulegum samstarfsflokki
Framsóknar, Sjálfstæðisflokkn-
um. Honum eru valin flest Ijót-
ustu orð tungunnar. Nokkur orð
upp úr forystugrein Tímans s.l.
miðvikudag eru ágæt sýnishorn:
„Lygar íhaldsins“ er fyrirsögnin.
„Sjálfstæðisflokkurinn hefur tek
ið skipulagða lygi og blekkingar beygingu — í Gísla sögu Súrs-
í þjónustu sína“, „lygakenning sonar, þ.e.a.s. í öðru fprmi henn-
Sjálfstæðisflokksins“, Iygastarf- ar en því, sem við þekkjum í
semi Sjálfstæðisflokksins", „taum hinni venjulegu útgáfu, en þessi
laus lygaiðja Sjálfstæðisflokks- fyrri gerð sögunnar er talin á
ins“, „einræðissinnuð braskara-
klíka“, „lygavefur Sjálfstæðis-
flokksins“ o. s. frv. |
Þennan munnsöfnuð um
Sjálfstæðisflokkinn gat að líta
í aðeins einni forystugrein,
einu beði milliflokksblóma-
garðsins!!
En þetta er daglegt brauð.
Ekki til í fornum eða
nýjum heimildum.
AÐ hefur orðið nokkur drátt-
á, að ég svaraði þessu
bréfi Kolbrúnar og bið ég hana
velvirðingar á því. Ég hef aldrei
heyrt þetta nafn, ísarr, fyrr og
sneri ég mér því til eins færasta
íslenzku fræðings okkar til að fá
| upplýsingar í málinu. Eftir þeim
upplýsingum, sem hann gaf mér
lítur helzt út fyrir, að höfundur
„Þokunnar rauðu“ eigi heiðurinn
af því að hafa búið það til. ís-
lenzku fræðingurinn fletti upp í
ýmsum nafnaskrám, fornum og
nýjum og fann það ekki þar, og
ekki heldur kvaðst hanrí muna
eftir því úr íslendingasögunum.
Hins vegar kvað hann koma fyrir
mannsnafnið ísi — með veikri
ísarr hef ég svo ekki til að láta
bréfritara mínum, Kolbrúnu í té-
en vona að þær leysi að nokkru
úr spurningu hennar.
r
allan hátt óvandaðri og óáreiðan-
legri en hin.
Dregið af ís
ÖGULEGT væri, að þetta
nafn, ísi, væri komið af
nafninu ísarr alveg eins og fyrir
koma veiku myndirnar Gunni og
M
Hvað er eiginlega að Tíman- ívi af Gunnar og ívar. — Merk-
um? Hefur hann étið folald, ingin er að sjálfsögðu í ætt við
eins og sagt er í sveitinni, eða orðið ís.
hvað? Fleiri upplýsingar um nafnið
Frá íslenzkum
getraunum
SLENZKAR getraunir hafa beð
ið mig birtingar á eftirfar-
andi:
„Kæri Velvakandi!
í pistlum þínum á dögunum er
greinarstúfur, undirritaður af
„K“, þar sem kvartað er yfir ó-
fullkominni þjónustu, varðandi
úrslit í Getraunum.
Viðvíkjandi þessu vinsamlega
greinarkorni viljum við taka
fram eftirfarandi: Úrslit eru birt
í hádegisútvarpi á sunnudögum
frá því í þriðju viku í ágúst þar
til í maíbyrjun, eða meðan enska
knattspyrnukeppnin fer fram,
alveg eins og „K“ segir, að gert
sé í Danmörku. Auk þess er öll-
um dagblöðunum í Reykjavík af-
hent úrslit og aðrar upplýsingar
hvern mánudag milli kl. 4 og 5
síðdegis og ennfremur eru á laug-
ardögum gefnar upplýsingar um
úrslit í síma íslenzkra getrauna
(5618) frá kl. 5—7 áðurnefnt
tímabil.
Ekkl á okkar valdi
HINS vegar er það ekki á valdi
okkar, hvenær blöðin birta
þetta og hefur sá dráttur, sem
orðið hefur á birtingá úrslitanna
oft valdið okkur sárum vonbrigð-
um. Höfum við oft talað um þetta
við blaðamennina, að þessi .synd‘
þeirra yrði af almenningi dæmd
á okkur starfsmennina. Hins veg-
ar er þess að geta um síðustu get-
raunaseðlana á vorin, að þar eru
leikir frá Norðurlöndum, sem
yfirleitt fara ekki fram, fyrr en
síðari hluta sunnudags, en þá
birtast úrslit 1 hádegisútvarpinu
á mánudögum en dagblöðin fá
upplýsingar sínar um sama leyti
þann dag sem fyrr er greint.
Með þökk fyrir birtinguna.
íslenzkar getraunir".
C___ ® G\J>
MerHU
klæílr Undll
blautum höndum — nema þeir
áður hafi greitt reikning sinn.
★
Og svo er það önnur úr heimi
bankamannanna:
Bankastjóri stórbanka eins
kom í óvænta heimsókn í eitt af
útibúunum í smáþorpi einu. Hann
læddist inn og varð undrandi er
hann sá peninga liggja víðsveg-
ar á borðum en engan mann í af-
greiðslusalnum. Kliður radda
heyrðist frá bakherbergi — og
þangað læddist bankastjórinn.
Brá honum illa í brún er hann
sá útibússtjórann vera að spila
við samstarfsmenn sína. Hugðist
hann nú gera þeim illilega bylt
við.
Læddist hann enn af stað og
nú að þjófabjöllunni, en hún var
þannig gerð, að hljómur hennar
heyrðist um allt þorpið. Og hann
hringdi......
Það skeði ekkert strax .... Þeir
héldu áfram að spila í bakher-
berginu — og svo opnuðust úti-
dyrnar og inn kom þjónn frá
barnum hinu megin götunnar
með þrjár hálfpottskrukkur af
freyðandi bjór.
—®—
Tveir ljónaveiðarar, Black og
Brown, voru saman í tjaldi í
skóginum og sögðu gortsögur
hvor um sig. Brown veðjaði einu
sterlingspundi við Black um það,
að hann gæti gengið út í skóginn
og banað ljóni. Black tók veð-
málinu og beið í tjaldinu, meðan
Brown gekk út.
Klukkustund leið. Þá stakk
Ijón eitt höfði sínu inn í tjaldið
og sagði:
„Þekkir þú mann Brown að
nafni?“
„Já, það geri ég“, svaraði Black.
„A-ha“, sagði ljónið, „hann
skuldar þér eitt sterlingspund.“
„O, legðu ekki trúnað á þetta
góða min. Hann er voða sætur
og góður þegar maður fer að
þekkja hann“.
Mikil! eldur suð-
ausfur af Voaum
KEFLAVÍK, 26. maí. — í hraun-
inu suðaustur af Vogum er nú
kominn upp eldur og logar mosi
og annar gróður á stóru svæði.
Leggur þykkan reykjarmökk yfir
þjóðveginn frá eldsvæðinu, og er
hann það mikill, að í 7—8 kna
fjarlægð svíður menn í augu und-
an reyknum. Leitar eldurinn
mjög hratt undan vindi og eyði-
leggur ailan gróður, sem á vegi
hans verður. Er mikil hætta á
að hann nái brátt til trjáræktar-
svæðis Suðurnesjafélagsins, en
það á þaina stórt afgirt svæði,
sem það hefur gróðursett þús-
undnir plantna í. — Eru mjög
miklar líkur til að kvíknað hafi
út frá sprengjum, en æfingasvæði
hersins er þarna skammt frá. —
Heyrst hefir. að senda ætti nokk-
ur hundruð manna að eldsvæð-
inu til að reyna að hefta út-
breiöslu eidsins.