Morgunblaðið - 27.05.1955, Blaðsíða 14

30
MORGUNBLAÐiÐ
Föstudagur 27. maí 1955
Hvað er það, sem
gerðist í Melaskólamim?
VEGNA birtingar á niðurstöðum
athugana, sem gerðar voru í
Melaskólanum í Reykjavík, og
orðið hafa tilefni yfirlýsingar
frá skólastjórum barnaskóla
Reykjavíkur, og miður heppi-
legs; fréttaflutnings sumra dag-
blaða bæjarins, vill Kennara-
fclag Melaskólans laka fram
ef,tirfarandi:
í hverju þjóðfélagi er að finna
atlmikinn fjölda greindarsljórra
eð>a'treggáfaðra barna, sem ekki
geta fylgst með venjulegri
íennslu í almennum barnaskóla.
Þetta gildir engu síður um ís-
lendinga, heldur en t. d. Sviss-
lendinga eða Dani. Mismunurinn
er hinsvegar sá, að þessar þjóðir
hafa komið sér upp sérbekkjum
eða skólum við hæfi þessara
barna, en íslendingar ekki.
í 2. kafla laga um fræðslu
barna (nr. 34, 29. apríl 1946)
segir svo í 5 gr. c) hð: „Undan-
þegin frá að sækja almenna
barnaskóla eru börn, sem að
dómi hlutaðeigandi kennara,
skólastjóra og skólalæknis, skort-
ir hæfileika til að stunda nám í
almennum barnaskóla“. Og í 6.
gr. sömu laga: „Þeim börnum,
sem um getur í c), d) og e) lið-
um 5. gr, skal séð fyrir vist í
skóla eða stofnun, sem veitir
þeim uppeldi og fræðslu við
þeirra hæfi“. Enda þótt liðin séu
níu ár frá gildistöku þessara laga,
eru þessi ákv’æði ennþá ekki
komin til íramkvæmda, og afleið-
iugin er svo margháttaðir og sí-
vaXandi örðugleikar í hinum of-
skipuðu barnaskólum.
Þótt kennarar í Melaskóla
telji þetta ástand óviðunandi, og
haf’i gert tillögur til úrbóta, er
engin ástæða til að ætla, að
Melaskólinn hafi í þessum ofn-
um neina sérstöðu meðal barna-
skólanna í bænum, og það hefur
enginn sagt. að fjöldi greindar-
sljórra barna sé meiri í Mela-
skólahverfi en hinum skólahverf-
um bæjarms, og gera má ráð
fyrir, að aðbúð barna við nám,
sé sú sama í öllum barnaskól-
unum.
í yfirlýsingum skolastjóranna
er talið, að athugun sú, sem stjórn
Kerinarafélags Melaskólans
gekkst fyr;r, og framkvæmd var
af öllum bekkjabennurum skól-
ans, hafi verið handahófskennd,
og niðurstöðunum sé þar af leið-
andi ekki treystandi. Jafnframt
er gefið í skyn að kennarar hafi
ekki skilv"ði til að framkvæma
slíka athugun. Hér mun þó að-
eins átt við einn þáttinn af þrem-
ur í umræddri athugun, þ. e. a. s.
þann, sem lýtur að ákvörðun á
fjölda af greindarsljóum eða
tréggáfuðum börnum (svokölluð-
um afbrigðilegum börnum). í
þessu sambandí er rétt að gera
sér tvennt ijóst- 1) Höfuðforsenda
þess, að athugunin fái staðizt er
sú, að þeir sem framkvæmdina
önnuðust, b e. a. s. kennararnir,
hafi haft skilyrði til þess. 2) Til
þess að izetu dæmt um raungildi
niðurstöðunnar þarf að bera
hana saman við niðurstöður við-
urkenndra vísindamanna, sem
hafa unnið að greindarmæling-
um skólabarna.
Um fyrra atriðið er þetta að
segja: í sarfi sínu er kennaran-
um brýn nauðsyn, að leggja dóm
á vitræna hæfileika þeirra barna,
sem hann hefur undir höndum,
til þess að geta lagt fyrir þau
verkefni, sem hæfa greind þeirra
og námsgetu. Kennari, sem hef-
ur haft 1—6 vetra kynm af barni,
getur því fyrirvaralítið og með
nokkru öryggi sagt til um greind
þess og námghæfileika. Gæti
hann það ekki, væri hann alls
ekki starfi sínu vaxinn. Enda gera
Jræðslulögin ráð fyrir því,- að þau
börn fái sérskólavist, „sem að
dómi hlutaðeigandi kennara ....
skortir hæfileika til að stunda
nám- -í almennum barnaskóla“. .
Um síðara atriðið er þetta að
segja: Þar sem niðurstöður
greindarmælinga á íslenzkum
börnum eru ekki fyrirliggjandi,
verður að fá vísbendingu um
áreiðanleik niðurstöðunnar með
samanburði við erlendar rann-
sókijir á þessu sviði.
Skilgreining viðurkenndra sál-
fræðinga á hugtakinu treggáfað-
ur eða greindarsljór er þessi:
, Greindarsljó eða treggáfuð
börn (hafa) greindarvísitölu
0,70-—0,85. Þau geta ekki fylgst
með venjulegri kennsiu í skólum.
Þau þarf að setja í sérbekki og
haga kennslunni við þeirra hæfi‘.‘
(Mannþekking bls. 100 eftir
Símon Jóh. Ágústsson, prófessor
við Háskóla íslands). En spurn-
ingin, sem lögð var fyrir kennara
var á þessa leið: „Hve mörg börn,
að þínu áliti, skortir hæfileika til
að stunda nám í almennum
barnaskóla?"
Hve mikill hluti skólabarna er
þá á þessu greindarstigi, sam-
kvæmt niðurstöðum greindar-
mælinga viðurkenndra vísinda-
manna? í kennslubók í sálfræði,
sem kennd er í AB deild Há-
skóla íslands „Börnepsykologi“
eftir S. A. Tordrup, þar sem get-
ið er um niðurstöður á greind-
armælingum almennra skóla-
barna (bls 155 og áfr.) er talið
að fjöldi barna með greindar-
vísitöluna 0,70—0,85, þ. e. a. s.
greindarsljó eða treggáfuð börn,
séu 9%. Samkvæmt áliti kenn-
ara í Melaskólanum var fjöldi
þessara barna þar 7,2%. Lesend-
um skal eftirlátið, að draga álykt-
un af þessum forsendum.
Af því sem að framan er sagt,
má ljóst vera að hér er ekki um
flausturlega skyndiathugun að
ræða, þar sem að henni standa
kennarar, sem starfað hafa með
börnunum minnst einn vetur og
allt upp í sex ár. Þessar athug-
anir voru gerðar í þeim tilgangi,
að byggja á þeim tillögur um
bætta skipan í skólastarfinu, og
verða kennurum til leiðbeining-
ar að því marki, að hverjum
nemanda sé ætlað verkefni við
hans hæfi Niðurstöður þessar
og þær tillögur, sem á þeim voru
byggðar, voru svo ræddar á þrem
fundum í Kennarafélagi Mela-
skólans, og myndaðist þar full-
komin samstaða milli skólastjóra
og Rennara um tillögurnar, og
lét hann í Ijós þakklæti sitt til
kennara fyrir sýndan áhuga í
starfi.
í frétaaflutningi sumra blaða
kemur það fram, að fimmta hvert
barn í MeTaskóla sé af kennur-
um skólans talið afbrigðilegt.
Þetta hefur þegar verið íullkom-
lega hrakið. Hitt er svo önnur
saga, að þegar talað er um börn,
sem dregizt hafa aftur úr í námi,
þá er þar á engan hátt gefið í
skyn, að þau séu afbrigðileg,
heldur litið á það sem viðfangs-
efni skólans að komast að því
hverjar orsakir að því liggja og
finna þar ráð til úrbóta. Enda
var tilgangur kennarafélagsins
sá einn að ná betri árangri og
gera börnunum skólavistina auð-
veldari og gagnsamari. Það er
ekkert nýtt í skólasögunni, að
námshæfni barna sé athuguð.
Öllum er bað vitanlegt, að menn
eru misjafnlega fallnir til náms
frá náttúrunrtar hendi, og mun
þar erfitt nokkurn um að saka,
en þess eru mýmörg dæmi að
litlir hæfileikar vel nýttir hafa
orðið þjóðfélaginu notadrýgri en
mikiar gáfur illa með farnar. Það
er því ljóst að öllum sem börnum
unna, ætti að vera það áhuga-
mál, að þeim sé skipað í röð,
þar sem starfshæfni þeirra fær
notið sín. Við þykjumst þess full-
viss, að þeir foreldrar, sem börn
eiga í skóla, meti viðleitni til að
búa börnum þeirra góða og mann
bætandi skólavist. en ti! bess að
Sigílisdóttir. Sigurður G. Sigurðsson, múrari:
70 ara I 0pnQ Jjgjj J,árusai
Bjamfreðssonai', má!ara
SKÁLDKONAN Kristín Sigfús-
dóttir, frá Syðri-völlum, varð
sjötug sunnudaginn 15. maí s.l.
Þá konu þarf ekki að kynna,
það hefur hún sjálf gert með
skrifum sínum og skilningi um
lífið yfirleitt. Og meira en það.
Hún er sterk í störfum góðra
málefna, glögg á allt sem er og
trygglynd vinum sínum, þó eink-
um þeim er eiga bágt og standa í
skugganum. Enda munu margir
óska þess, að ísland ætti nógu
margar konur eins og Kristínu.
Ég óska þessari íslenzku vinkonu
minni allra heilla. Að hún starfi
áfram í víngarði Drottins og haldi
sínu unga eðli til æviloka.
Alltaf berð þú ljúfa lund
lífs á götu þinni.
Allir ganga á þinn fund,
upp að lyfta sinni.
Eins og drottning áttu höll.
Engu þarft að kvíða.
Hefur gengið harðan völl.
Hvergi munt þó líða.
Sjötíu ára ertu í dag,
ung og glöð í sinni.
Þér eg óska alls í hag,
eftir getu minni.
„Bróðir og vinur“.
. .Nýtt skip af stokkunum.
KHÖFN 22. maí. — Burmeister
& Wain, hleypti af stokkunum
nýju frystiskipi á dögunum, sem
byggt var fyrir Rússa. Skipið
rúmar 900 lestir.
það megi takast, þarf fyrst og
fremst að gera sér fai um að
kynnast barninu sjálfu og skapa
aðstöðu við þess hæfi. Það er á
miklum misskilningi byggt, að
kennarar hafi með athugunum
sínum ætlað að vinna eða unnið
eitthvert óþurftarverk á þeim
börnum, sem þeir hafa undir
höndum. Hitt er sönnu nær, að
verið er að leitast við að ná betri
árangri í starfi. Auk þess að
vera kennarar og leiðbeinendur
barnanna, eru margir af kennur-
um Melaskólans foreldrar sjálf-
ir og eiga börn í skóla, svo þeim
er það fyllilega Ijóst, hversu
áríðandi er að sem bezt takist um
alla framkvæmd starfsins.
Um birtingu á þessum niður-
stöðum er það að segja, að um
það var aldrei rætt í kennara-
félaginu, og telur félagið að á
því stigi málsins hafi það ekki
verið rétt, án þess þó að félagið
vilji á neinn hátt hvika frá rétt-
mæti þeirra athugana, sem fram
hafa farið.
Við höfum hér leitast við að
skýra i aðalatriðum frá gangi
þessa máls, og geta þá þeir aðil-
ar, sem þetta mál snertir, dregið
af því sínar ályktanir. En þess
væntum við að rangsnúnar blaða
fregnir og órökstuddar dylgjur
séu ekki gerðar að aðaluppistöðu
í urnræðum um þetta mál.
Kennarafélag Melaskólans
Reykjavík.
I.
Kæri vinur!
SVO virðist sem grein sú, er ég
ritaði í Morgunblaðið 1. maí hafi
gefið þér tilefni til sérstæðra
verkfallshugleiðina, — og þar
sem þú sýnir mér þann heiður
að stíla þær í opnu bréfi til mín,
með þriggja dálka yfirskrift í
Þjóðviljanum 10. þ. m., verð ég
að verða við tilmælum þínum
og senda þér nokkrar línur, enda
þótt hið „opna bréf“, þitt geti
vart talist svar við grein minni.
Þú nefnir þó eitt atriði í grein-
inni, er þú segist þó ekki hafa
skilið og virðast einhverjir „full-
• trúar atvinnurekenda* hafa rugl-
að skilningi þinum og er að
, vonum, að þér líði illa undir
! slíkum áhrifum, eins og bréf sitt
sýnir.
II.
í nefndri blaðagrein gat ég þess
hvort ekki væri ástæða til að
endurskoða lögin frá 11. júní
1938 um stéttarfélög og vinnu-
deilur, vegna breyttra aðstæðna,
sem orðið hafa frá gildistöku
þeirra. Því þótt lögin hafi greitt
úr mörgum vinnudeilum og af-
stýrt verkföllum, hafa þau ekki
alltaf komið að því gagni er til
var ætlast, eins og nærtæk
reynsla hefur sannað.
Við erum víst sammála um
það, að löng verkföll séu í flest-
um tilfellum skaðleg fyrir laun-
þega, ekki síður en atvinnurek-
endur og sé því beggja hagur
að forðast þau. Hinsvegar getum 1
við deilt um það, hvaða leiðir
eigi að fara til þess að afstýra '
verkföllum og þar hefur þú að
sjálfsögðu þina „línu“, sem ég
get víst ekki felt mig við.
Alþingi hefur sett ákvæði
vinnulöggjafarinnar til þess að
reyna að afstýra vinnudeilum. I
Sú löggjöf hefur nú sýnt kosti |
sína og galla með nærri 17 ára
reynslu. Það er löggjafans að
vega og meta og bæta úr, ef
honum finnst ástæða til, en við,
sem berum traust til vinnulög-
gjafarinnar eigum rétt á því, að
láta álit okkar í ljós um það, hvað
betur mætti fara og þau álit —1
þó ósammála séu — gætu gefið
löggjafanum vísbendingu um það
bezta.
Ég minnist á skoðun vinnulög-
gjafarinnar vegna þess, að ég
tel athugandi að breyta nokkrum
ákvæðum hennar og byggi þá
skoðun mína á þeirri reynzlu, er
við fengum í síðasta verkfalli.
En til þess að þú missiljir mig
ekki aftur, skal ég geta þeirra
nánar en gert var í Morgunblaðs-
greininni. Gæti það líka orðið til
þess, að þú fengir efni í aðra
Þjóðviljagrein, þó óvíst sé að
ég endurgjaldi
II.
Enda þótt Vinnulöggjöfin sé
ekki nema meðal stór lagabálk-
ur, þarf nokkurn tíma fyrir leik-
menn, að kynna séf hana og ef
til vill hefur mér ekki gefist til
þess það tóm, sem skyldi, efast
ég þó ekki um, að sum ákvæði
hennar mættu betri vera og því
réttmætt að minnast á cndur-
skoðun.
í öðrum kafla laganna eru
ákvæði um vinnustöðvun og á
hvern hátt hún sé heimil. Getur
þar m. a. um heimild búnaðar-
mannaráða til vinnustöðvunar,
ef lög viðkomandi félags gefa
því slíkt vald.
Nú eru þess dæmi, að tala trún
aðarmannaráðs manna séu ekki
nema 6—7% af meðlima tölu fé-
laga og jafnvel færri, en þar sem
% greiddra atkvæða lögmætra
trúnaðarmannaráðs fundar nægja
til þess að ákveða vinnustöðv-
un, geta t. d. 7 menn, eða 3,5%
félagsmanna í allt að 200 manna
VtrtnU-
stcðvun, að vísu með áður gefinni
heimild félagsfundar, en þeií
eru því miður oft fámennir hjá
mörgum félögum, þótt alvarleg
mál séu til umræðu.
Sama er að segja um uppsögn
samninga. Um samnings upp-
sagnir og verkfallsboðun, er
sjaldan farið eftir a. lið 15. gr.
um „almenna leynilega atkvæða-
greiðslu".
Að síðustu vinnudeilu stóðu 14
verkalýðsfélög, með um 7500
meðlimi. Mér er ekki kunnugt
um, að nema eitt félaganna hafi
viðhaft allsherjar atkvæða-
greiðslu og þó aðeins um samn-
ings uppsögn.
Nefnd ákvæði laganna snerta
ekki aðeins launþega, heldur og
atvinnurekendur, því á sama hátt
geta þeir boðað vinnustöðvun og
verkbönn.
Samkvæmt 25. grein cr aðilum
skylt að senda sáttasemjara afrit
af uppsögn vinnusamninga, ásamt
greinargerð um uppsögnina, en
kröfur þær, sem aðilar ætla að
gera, virðast þó ekki þurfa að
senda með samnings uppsögn,
enda var svo í síðustu vinnu-
deilu, að kröfur sumra félaganna
voru ekki komnar fram fyrr en
nokkru áður en varkfall átti að
hefjast og m. a. af þeim sökum
var því frestað um 18 daga.
Eðlilegast væri, að kröfurnar
væru lagðar fram með samnings-
uppsögn og gæti það greitt fyrir
því, að samningsviðræður hæf-
ust strax.
Sáttasemjara ber að hefja sátta
umleitanir að nýju, hafi þær hætt
án árangurs, en milli sáttaum-
leitana geta þó liðið allt að tvær
vikur. Fer það því eftir vilja
og dugnaði sáttasemjara hverju
sinni, hve sáttatilraunum er
hraðað, en um það ættu að vera
þrengri ákvæði í lögunum.
í sambandi við vinnustöðvanir
skapast oft misjafnar aðgerðir
gagnvart þeim, sem ekki eru
beinir aðilar að viðkomandi
vinnudeilu og valda þeim stund-
um miklu tjóni. Um það eru eng-
in ákvæði í lögunum og væri
réttlátt, að í því efni kæmu á-
kveðnar reglur, er gætu líka
tryggt réttmætar aðgerðir verka-
lýðsfélaga.
IV.
Hér hafa verið rædd nokkur
atriði í sambandi við endurskoð-
un vinnulöggjafarinnar, þar sem
þú með bréfi þínu gafst mér til-
efni til þess.
Að öðru leyti get ég verið fá-
orður um verkfallshugleiðingar
þ:nar. — Ef til vill áttu líka
eftir að bæta við þær nýjum
þætti, þar sem rakinn verður
hinn óvenjulegi undirbúningur
og framkvæmd verkfallsins, for-
usta Alþýðusambandsins og hin-
ar raunhæfu kjarabætur verka-
lýðsins eftir 6 vikna verkfall.
Gæti það orðið merkilegur
kafli í íslenzkri verkalýðssögu
og lærdómsríkur fyrir framtíð-
ina.
Með kveðju,
Sigurður Guðmann Sigurðsson.