Morgunblaðið - 09.06.1955, Page 1

Fimmfudagur 9. júní 1955
Riddarasögur og rómantík áttu hug hans atlan
EFTtRFARANDI grein er skrif-
uð af Gösta Attorps, bók-
menntagagnrýnanda sænska
blaðsins „Svenska Dagbladet“,
og birtist þar nýiega sem kjalí-
aragrein. Fjailar hán um Walter
Scott og frásagnariist hans. —
Greinin er rituð í tiíefni af þv:,
að nýlega er komin út í London
bók um skáhlið eftir Hesketh
Pearson.
★ j
Sagt er að siálíur skáídspek-
ingurinn Goethe hafi jafnan
lagt sýsian sína til hliiar þegar
nýtt hefti af Waverlev-sagna-
flokknum barst honum í hendur.
Og hann var ekki einn um það.
Allir menntaðir merm Evrópu
eru sagðir hafa farið að dæmi
hans.
Hér var eitthvað nýtt á seyði.
Horfnar aidir birtust aftur ljós-
lifandi í Ijóma sögunnar og þann-
ig höfðu sögulegar skáidsögur
aldrei fyrr ve*ið ritaðar. Að.ir
rithöfundar reyndu að feta í
fótspor Sir Walter Scotts, með
misjöfnum árangri að vísu. En
síðan er orðið æði mikið erfið-
ara að pæla í gegnum skáldsögur
Scotts.
Sjálfur byrjaði ég á einni
þeirra, „Quentin Durward“, fyr-
•fc Fró Sir Wclter Scoft
hundrað þúsund punda skuld og antískar sagnir og gamlar hetj-
það var sannarlega enginn smá- ur. Hann umgekkst sem jafningja
Walter Scott i Abbotsford. Eftir málverki eftir
Wiliiam Allan.
an fimm á morgnana, kveikti upp gekk á ýmsu, en svo fór að hrun-
í arninum, ef þess þutfti með, ið kom. Arið 1826 reið mikil
bað um morgunverð sinn og kreppa yfir England og Scott
ir nokkrum árum, en gafst upp settist síðan við skriftir, en að néyddist til að taka að sér skuld-
í miðjum klíðum, meira að segja þeim vann hann frá klukkan sex ir samútgefanda sinna, samkvæmt
skildingur á þeim tíma. En Scott
lét ekki hugfallast, heldur sett-
ist niður við skrifborð sitt og
tók til við nýja skáldsögu, þar
sem skriftirnar voru eina leiðin
til þess að losna úr ógöngunum.
Óhamingjan var heldur ekki með
öllu einhlít. Nú leitaði fjöldi
kunningja hans ekki lengur á
hann, svo hann fékk meiri tíma
til skáldsagnagerðar en áður fyrr.
Þannig varð hann þræll, fimmtíu
og fimm ára að aldri og þannig
varð hann að þræla allt til dauða-
dags.
En þrátt fyrir það, var Sir
Walter Scott hamingjusamari en
flestir aðrir menn. Þótt höllin
hans, Abbotsford, væri í þröng-
um veðböndum, naut hann samt
enn lífsins og ritaði riddara og
ævintýrasögur sínar af sömu
lífsgleðinni sem áður fyrr. Af
öllum mönnum þótti Scott vænzt
um hirði sinn, Tom Purdie og að
honum látnum gaf hann fyrir-
skipan um að á grafstein hans
skyldi letrað: „Hér hvílir sá mað-
ur, sem óhætt var að treysta
fyrir gulli og gersemum — en
ekki fyrir viskí“.
sína bændur og búandlið og það
er einmitt þannig fólk, sem hann
lýsir hvað sannast og með nær-
færnustum skilningi í sögum sín-
um.
Scott var í eðli sínu frjálslynd-
áður en ég komst aftur að Lúð- til hádegis á hverjum morgni. flóknum reglum víxillaganna og ®st;ur a}*r.a lýð'^ðissinna, þótt
r i r « , • 1 ' r • r r 1 , / 1131111 l61CllS t tll 1 ílSlCtSHflSlTHlcl Off
Vvovvr. 1 TT/~J 1 »-> K/i vrr ot-. mftrlrm+o l.fnvtr Hann komst 1
vík ll. Nágranni hans í Edinborg — en viðskiptalífsins.
Árið 1812 flutti Scott frá As- þar bjó Scott sex mánuði árs-
hestiel til Abbottsford, sem þá ins og starfaði sem dómari — sá
var aðeins lítilfjörlegur sveita- í gegnum gluggann skrifboroið
bær, en var síðan breytt í stóra hans og hönd, sem unni sér aldrei
gotneska höll. Á flutningavögn- hvíidar. Þegar hann var heima
unum gat á að líta fornan vopna- á landsetri sínu, Abbotsford,
búnað, gömul sverð, lensur og eyddi hann því, sem eftir var
burtreiðarstangir, bikara og dagsins við að veiða, fiska, ríða
skildi, sem Scott, hinn óþreyt- út, gróðursetja tré, eða þá kaupa
andi safnari gamalla vopna- meira land. Það var freisting, sem
menja, hafði viðað að sér. En hann stóðst aldrei, jaínvel þótt
það eru einmitt þessi gömlu bændurnir hækkuðu sífellt jarð-
vopnakynstur, sem gera okkur arverðið. Þar að auki vann hann
nútímamönnum erfitt fyrir um stöðugt að byggingu hallarinnar,
lestur bóka Scotts. Þar er þó að hún átti að veroa sannkölluð
finna dásamlegar aukapersónur íurstahöll, þar sem börn hans og
og bráðskemmtileg atvik, segja barnabörn gætu lif„ð áhyggju-
bókmenntafræðingarnir. Vfst er lausu lifi.
það sannmæli, ef maður kæm- Þannig lifði hann hinu mak-
ist aðeins fyrr að þeim og lýs- indalegasta lífi í sveitinni, að
ingarnar væru ekki alveg eins öðru leyti en því, að hann gat
langdregnar og þær eru. heizt aldrei drepið veiðidýr, rétt
-$• eins og hann vildi heldur aldrei
Nýlega er komin út ný bók láta sögur sínar enda illa, né
um Scott, eftir Hesketh Pearson, gera vinum sinum gramt í géði.
sem er þekktastur rithöfundur Scott tók þátt í bókaútgáfufyrir-
fyrir bók sína um Oscar Wilde. tæki með bræðrunum James og
Bókin er hvorki djúpstæð rann- John Ballantyne, en þeir gáfu,
dýrkaði fornar erfðavenjur, róm- um sömu kjör.
Slórverkföllum
aislýrl í U.S.A.
DETROIT 6. júní: — Alvarlegu
verkfalli í ameríska bíiaiSnað-
inum hefir verið afstýrt með því
að samkomulag hefir náðst milli
Fordverksmiðjanna og Sam-
bands bílaverkamanna um kaup
og kjör næstu þrjú ár.
Með þessum samningum hefir
í fyrsta skiptið í iðnaðarsögu
Bandaríkjanna verið gegnið að
kröfunni um kauptryggingu.
Verkamenn, sem ganga lausir
þegar árstíðarsveiflur eru á fram
leiðslunni fá greidd frá Ford-
verksmiðjunum 65% af launum
sínum í allt að 26 vikur.
Eftirlaun hafa einnig verið
hækkuð.
Walther Reuther skýrði frá
því í gær, að samningar mvndu
þegar í stað verða teknir upp við
General Motors, sem hafa 325
þús. verkamenn í bjónustu sinni,
Kommúnistar hefja sókn til að telja
flóttamenn á að snúa heim
Komið hefir verið á laggirnar í Austur-
k»er,ín nevna, er rekur áráður meða!
tiéfZGmsanna í þessu skyni
þýzku liðsforingjarnir hafa
ekki verið sérlega ginkeyptir
fyrir fagurgala von Paulus.
□ □ □
JAFNFRAMT því sem friðar-
áróður Ráðstjórnarinnar er
í algleymingi — þó að
„Pravda ‘ hafi stundum slegið
nokkra falska tóna í friðar-
sinfón'uimi — hafa ráðamenn
í Kreml tekið upp nýja og all-
snjalia aðferð til að sanna
friðarvilja sinn. Æðstu menn
A-í»ýzkalands hafa ákveðið að
skipuleggja mikla sókn gegn
flóttamannastraumnum, er
stöðugt streymir til V-Þýzka-
lands, hvenær sem færi gefst.
Einnig verða gerðar tilraunir
til að fá flóttamenn, sem þeg-
ar eru kcmnir vestur fyrir ■
járntjald til að snúa
heim til A-Þýzkaiands.
aftur
Rowena hin fagra eg ræningjariddarinn, scm t:
Myndskreyíing úr einr.i elztu útgáfu af
k hana til fanga.
,ívanboe“.
LEYNIÞJÓNUSTA austur-þýzka
ríkisins hefur r.okkrum sinnum
haldið blaðimannafunöi og hafa ;
þar látið til sín taka fjölmargir
„fyrrverandi meðlimir rannsókn-
arlögreglu Geh;ens,“ menn og
konur, sem skýrt hafa frétta-
mönnum frá, hvers vegna þeir
hefðu horfið frá því að vinna
gegn stjórn A-Þýzkalands. Hlekk
ur í þessari sókn er nefnd, sem
komið hefur verið á laggirnar til
sókn á stíl Scotts, vinnubrögðum m. a. hans eigin bækur út.
hans eða efnismeðferð. En bók- Þeir bræður voru all svaka-
in er einstök og vel rituð samt fengnir náungar og ekki við al-
sem áður, um óvenju elskulegan þýðuhæfi né skap í oi'ðum sín- að skipuleggja ýmis málefni fyr-
mann, sem aldrei gerðist hroka- um 0g athöfnum. Annar þein’a ir þá, er snúa aftur heim.
fullur af riísnilld sinni, heldur var hinn mesti sæikeri og át og í nefnd þessari eiga sæti marg-
lifði hógværu lifi sem skozkur drakk langt um efni fram, hinn ir kunnir fvrrverandi and-komm-
landeigandi og afkomandi fornra þróðurinn var enn harðari við únistar t. d. Maglakelidze, hers-
höfðingja, sem rændu og brenndu drukkinn og söfnuðust brátt að höfðingi frá Kákasus, Mihailov,;
sveitir hmum megin landamær- honum miklar vúnskuldir, en hershöfðingi, og Vasilaki, pró- j
SAMT er ekki ástæða til að
draga fjöður yfir, að þessi nýja
sókn kommúnista gegn flótta-
mannastraumnum hefur borið
talsverðan árangur, og mun vafa-
laust bera enn betri árangur með
tímanum. Það er mjög athyglis-
vert og ber vott um vaxandi
óánægju meðal þeirra rússnesku,
austur-þýzku og austur-evrópsku
flóttamanna, er komizt hafa vest-
ur fyrir járntjald. Þrátt fyrir þau
loforð, er Vesturveldin hafa
óspart gefið í útvarpssendingum
sínum til A-Evrópu um bætt kjör
til handa þeim mönnum, er yfir-
gæfu „járntjaldslöndin11, býr
mikill fjöldi flóttamanna í lélegu
bráðabirgða húsnæði og hafa litl-
ar vonir um að geta stofnað
sómasamleg heimili, fengið góða
atvinnu og þannig skapað sér
nýja framtíð.
Vesturveldin mega ekki láta
við svo búið standa. Of margar
leiðir eru lokaðar þessum flótta-
mönnum til sjálfsbjargar. —
Akvæði innflytjendalaganna í
Bandaríkjunum eru mjög ströng,
svo sem kunnugt er, og hafa síð-
, ur en svo verið milduð, en ein-
ANNAR hðunnn i þessan mitt þar riði á að opna smugu
skipulogðu sokn eru nokknr
fundir — er Otto John fyrr-
Friedrich von Paulus — bauð
v-þýzkum liðsforingjum heim.
hafði hann verið einn helzti leið-
togi frelsishreyfingar í Úkraínu.
□ £3
anna, rétt eins og í hetjuljóðun- scott sjálfuf iagði miklu meira fessor frá Úkraínu, sem til |
um gomlu stóð. fé í bygginguna á Abbotsford og skamms t 'ma hefur unnið í þágu j
Scott tók lífinu einstaklega ró- í jarðakaup, en hann haíði í raun „Bandarísku frelsisnefndarinnar“ j
lega. Þegar hann dvaldist í sveit- réttri efni á. | er stendur m. a. að baki útvarps- I
inni, reis hann úr rekkju klukk- Félagsskapur þeirra kumpána stöðinni, „Frjáls Evrópa“. Áðurl
verandi yfirmaður öryggis-
málastoinunar V-Berlínar,
mun m. a. eiga frumkvæðið
að — og hefur von Paulus,
einn þeirra þýzku hershöfð-
ingja, er stjórnaði umsátrinu
um Stalingrad, persónulega
boðið háttsettum austur-þýzk-
um liðsforingjum tii A-Ber-
linar að sitja þessa fundi. Við-
ræður þessar tókust samt ekki
sérlega vel, venjulega snerust
viðræðurnar upp í persónu-
legar skammir, og vestur-
fyrir a. m. k. nokkurn hluta þess-
ara flóttamanna.
□ □ □
Óánægjan og vonleysið ura
betri kjör meðal flóttamann-
anna gerir þá enn veikari fyr-
ir þeim áróðri, er kommúnist-
ar reka nú í þeim tilgangi að
fá þá til að snúa heim. Ef ekki
verður eitthvað að gert, má
búast við, að Rússar fari með
sigur á þessum „sálfræðilegu“
vígstöðvum.
EGIL STEINMETZ.