Morgunblaðið - 09.06.1955, Blaðsíða 4

20
MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 9. júní 1955
Edward Crankshaw:
Krúsjeff og félagar
fýluför
Þorsteinn M. Jönsson flytur skólaslitaræðuna
„Fátœks manns festi
hefir marga hfohlii"
ÞorsSeliin M. Jénsson skólasfjóri !æS ur nú af sförfym
við Gagnfræðaskéia ákureyrar
HVER sem afleiðingin verður
Belgx 'idráðstefnunnar, er þó
hægt að fullyrða, að eins og sak-
ir standa hefir ráðstefnan reynzt
meiriháttar ósigur fyrir ráða-
mennina í Kreml. Sovésku ráða-
mennirnir komu til Júgóslafíu
með það fyrir augum að ná þeim
samningum, sem hefðu getað
skert sjálfstæði landsins, Rúss-
um og varnarkerfi þeirra í A.-
Evrópu í hag. Þeir fóru úr land-
inu án þess að þeim hefði tekizt
það.
Löngu áður en Krúsjeff og
fylgisveinar hans komu til
Belgrad hafði Titó marskálkur
lýst því yfir, að hann tæki á
móti þeim, sem þjóðhöfðingi
lands síns, en ekki sem fulltrúi
kommúnista í landi sínu. Krús-
jeff gerði það sem í hans valdi
var til þess að hnekkja þessari
aðstöðu Titós í freklegri ræðu,
sem hann hélt á flugvellinum við
Belgrad er hann kom til Júgó-
slafíu. En hinar köldu viðtökur,
sem sú ræða hans fékk og ein-
heitni júgóslafnesku samninffa-
nefndarinnar sýndi Krúsjeff 1 jós-
lega hvernig sakirnar stóðu o^
Rú ssar hafa fvrir vikið orðið að
gera sér að góðu hálfan árangm-
á borð við það, sem þeir vonuð-
ust eftir.
Júgóslafía bar hærri hlut á
ráðstefnunni. Rússar viður-
kenndu landið sem sjálfstætt og
óháð ríki og að Júgóslöfum væri
heimilt að reka sinn eigin sér-
stæða kommúnisma i landinu —
án fyrirskipana og stjórnar frá
Moskvu, þótt það væri að vísu
ekki tekið fram í hinni opinberu
tilkynningu um fundinn. Þetta
er mjög mikill sigur fyrir Júgó-
.slafa, og furðu mikil eftirláts-
semi af hálfu Rússa, sem á eftir
að koma þeim illa í koll síðar
meir. Að baki slíkrar eftirgjafar
hlýtur að liggja meiri háttar
stefnubreyting, sem kemur til
með að hafa áhrif á miklu fleiri
mál en samskipti Rússa og Júgó-
slafa í framtíðinni.
Meðal Breta og Bandaríkja-
manna, sem nú eru staddir hér
í Belgrad, gætir nokkurrar van-
trúar á að úrslit samningafund-
anna séu svo hagstæð Júgóslöf-
um, sem fréttir herma. Þeir velta
því fyrir sér hvar hængurinn sé
fólginn. Þeim reynist erfitt að
trúa, að ekki búi fláráður hugur
bak við eftirlátssemi Rússa og að
þeir séu ekki einmitt nú að
brugga Titó ný launráð.
EN ég er ekki á þessari skoðun.
í fyrsta lagi yrðum við þá
að ganga út frá því, að Krúsjeff
sé afbragðs stjórnmálamaður, og
hafi vald til þess að taka ákvarð-
í.nir upp á eigin spýtur. — Við
verðum þá líka að álykta svo,
að Rússar reki einbeitta og sam-
■•æmda stefnu og að vilji mann-
anna í Kreml sé einnig sá sami
og vilji Krúsjeffs. Mér virðist
.sem óskynsamlegt sé að hugsa
jvo og fjarri sanni, eftir því sem
öezt verður séð. Hitt verðum við
að játa, að enga vitneskju höfum
við um málið og verðum að láta
■okkur nægja ágizkanir á báða
bóga.
Þangað til að Krúsjeff varð
Malenkov skyndilega yfirsterk-
ari áleit enginn hann snjallan
stjórnmálamann. Hann var
kunnur sem samvizkulaus. óhefl-
aður og óvinsæll fylgisveinn
Stalins, sem framkvæmdí hverja
minnstu fyrirskipun út í ystu
æsar, en hætti jafnan til að
lenda í vandkvæðum sökum tak-
markalauss sjálfsálits og belg-
ings. Ekkert hefur gerzt síðan
Stalin féll frá, sem gefi okkur
til kynna að hann sé í raun og
veru snjall stjórnmálamaður,
sem staðið hafi í skugganum áður
fyrr. Hann hélt áfram að setja
mannorð sitt og höfuð í hættu
eftir dauða Stalins, eins og áður
fyrr; reyndi að gjörbreyta land-
búnaðarframleiðslu Rússlands
með nýju skipulagi, sem hann
barði í gegn með einstakri harð-
neskju og tillitsleysi. Óþarft er
að geta þess, að landbúnaðar-
áætlunin brást í mörgum megin-
atriðum.
Óhætt er og að fullyrða, að
Krúsjeff lítur á sjálfan sig, sem
Stalin endurborinn. Hann er
KRÚSJEFF.
einn af þeim mönnum sem
ályktar svo, að þegar hann gefi
sér tíma til að fást við vanda-
málin, sé um leið fram úr þeim
ráðið. Ekkert er sennilegra en að
hann hafi haldið að Titó mundi
knékrjúpa sér, þegar hann,
Krúsjeff sjálfur, sýndi honum
þann heiður að koma í heimsókn
til höfuðborgar hans.
Í^N það er lítið í Krúsjeff
J spunnið. Hann kemst ekki
með tærnar þar sem t.d. Mikoy-
an hefir hælana og þó stondur
Mikoyan alltaf í skugganum. —
Sjálfur er ég þeirrar skoðunar,
að Krúsjeff, sem vinnur nú ó-
skiptur að því að endurskinu-
leggja og efla kommúnistaflokk-
inn innan Ráðstjórnarríkjanna,
hafi talið það mikilvægara öllu
öðru að smevgia attur taumun-
um á Júgóslafíu. Og hann var
ekki í neinum vafa um að sér
væri það unnt. Og það er ekk-
ert undrunarefni, þótt dóm-
greind Krúsjeffs í þessum efn-
um væri svo furðu sljó. í við-
tölum sínum við stjórnarerind-
reka Vesturveldanna hefir í liós
komið að Krúsieff hefir afar
ranear hugmvndir um marga
mikilvæga málaflokka og um
aðra er hann gjörsamlega fá-
fróður. Á það einkum við um
þjóðfélagsástand og lífshætti
með vestrænum þjóðum. — En
augu hans hljóta að hafa opnazt
hans fóru
til Tító
óþyrmilega í Belgrad. Hvort
Krúsjeff getur af því lært er
annað mál.
Kjarni málsins er sá, að Rúss-
land hefir samið frið við Júgó-
slafíu. sem er hagstæður síðar-
nefnda landinu. Krúsjeff hefir
hlotið vopnaðan frið að launum
fvrir sendiför sína til Belgrad.
Rússland þarfnast að minnsta
kosti hlutlevsis og afskiotalevsis
frá nábúa sínum, sem í seinni tíð
befjr hallazt allmjög að Vestur-
veldunum cg nú má segja, að sá
friður sé tryggður.
T.jóst er. að kalda str’'ðið, sem
■Rússar háðu á dö»um Stalins. er
°kki sieurvænlegt lengur. Komm
únisminn verður hér eftir að
heita öðrum sóknaraðferðum.
skæruhernaði. sem bvgvist bæði
á undanhaldi eg síðan sókn.
Og enn brióta Imðtogar hins
vestræna heims heilann um bað
Vuror gé bínn raunveruleei valda-
maður í Rússlandi. sem stefnuna
Vinlvf rrnti Vr Vv>ð KrÚsieff siólf-
ur með bnlebátt sinn og biösna-
qVon er það Molotnff, sem sitijr
bJinðló+ur í uVanríVisráðunovti
s;nu eða er bað Zuknv með ber-
inn eð baki sér, eini meðu”inn I
dovétrilriunnm. sem berir að
iáta i liós siáifstæða skoðun?
Mikið er ímdir svnrinu knmið.
ITf berinri befir náð yfirhönd-
inni í Jondsmálunnm oo cretur
kúcroð fJokkinn undir r’iiia sinn.
mprnim við búast við meiriVióttar
V,rcn7-tincfnm í utanrikisstofnu
ctnirótr'kionna. Rf flekknrinn
rpoðnr bér oftir sem áðnr fvrr.
’ífi-ítltr ollt I nvissu um bxtoriir
at.bnrðir Ijocfia á nmstu nrösum.
Þá leiðir t>'minn einn í liós.
HÉRAÐSGAGNFRÆÐSKÓL-
ANUM í Skógum var slitið
fimmtudaginn 2. júní. Jón R.
Hjálmarsson, skólastjóri, kvaddi
nemendur, þakkaði samveruna
og árnaði þeim allra heilla. Bað
hann hina ungu gagnfræðinga
alltaf hafa það hugfast að eitt
takmark býður öðru heim og
þegar einum áfanga er lokið
hefst annar nýr. Brýndi hann
fyrir nemendum að rækja sitt
nám í lífsins skóla vel og sam-
vizkusamlega, hvert sem leið-
irnar kynnu að liggja. Þá mundi
þeim vel vegna.
Las hann síðan upp einkunnir
þeirra, er skarað höfðu fram úr
og afhenti verðlaun. Hæstu aðal-
einkunn í landspórfsdeild hlaut
Ásdís Björnsdóttir, Hólum í
Hjaltadal, 8.80, en í landsnrófs-
greinum var Vésteinn Ólason,
Villingaholtsskóla, hæsíur með
8.52. í gagnfræðadrfld var Jóna
Jónsdóttir, Búdudal, hæst með
8.37.
Séra Sigurður Einarsson í
Holti, sem verið hefur prófdóm-
ari skólans, ávarpaði bví næst
samkomuna og flutti hið snjall-
asta erindi og las að lokum frum-
orkt kvæði, er var hin merkasta
huekvekja ungu fólki. sem er að
leggja út í lífið. Einnig tók for-
maður skólanefndar, Björn
Björnsson, sýslumaður, til máls
og kvaddi hið unga fólk með
beztu óskum. Var samkoma þessi
öll hin hátíðlegasta.
í Skógarskóla luku 28 nem-
endur gagnfræðaprofi og 13
landsprófi á þessu vori.
Margir góðir gestir hafa heim-
sótt skólann s.l. vetur, flutt er-
AKUREYRI, 1. júní.
VIÐ hátíðlega athöfn fóru
skólaslit Gagnfræðaskóla Akur-
eyrar fram annan dag Hvíta-
sunnu. Tvennt var það, sem olli
þessu. Skólinn hafði starfað í 25
ár og skólastjórinn, Þorsteinn M.
Jónsson, sleit skólanum í 20. og
síðasta sinn, því hann lætur af
störfum við skólann í ágústmán-
uði n. k. fyrir aldurs sakir.
Skólastjóri hóf ræðu sína með
því að rekja nokkuð sögu skól-
ans, sem stofnaður var fyrir 25
árum. Síðan afhenti hann gagn-
fræðingum skírteini sín og las
upp einkunnir þeirra. Þá ávarp-
aði hann gagnfræðingana og
lagði út af spakmælinu: „Fátæks
manns festi hefir marga hlekki“.
Óskaði hann að nemendur hans
yrðu aldrei bundnir af hinum
mörgu hlekkjum hins fátæka
manns. Þó kvaðst hann vona að
þeir mættu ávallt verða auðugri
af hinum sanna auði þessa heims,
hinum andlega auði, og engum
indi, sýnt kvikmyndir, haldið
námskeið o. fl. Má þar nefna frú
Guðrúnu Sveinsdóttur, er hélt
tvö söngnámskeið; Axel Andrés-
son, er hélt námskeið í knatt-
spyrnu; Ólaf Jónsson, er hélt
námskeið um landbúnað; séra
Sigurð Einarsson og Kristmann
Guðmundsson, rithöfund, er
fluttu erindi um bókmenntir;
biskup íslands, hr. Ásmund Guð-
mundsson og sveinar hans héldu
samkomur í skólanum; Hákon
Bjarnason, skógræktarstjóra og
fleiri skógfræðinga, er ræddu
um skógrækt og sýndu kvik-
myndir; Klemenz Kristjánsson,
tilraunastjóra, er flutti erindi um
framtíðarhorfur í landbúnaði og
ræddi sérstaklega um skjólbelta-
gerð; Stefán Hannesson, kenn-
ari, flutti erindi; Ólafur Ólafs-
son, kristniboði, flutti erindi;
Jón Oddgeir Jónsson, fulltrúi,
hélt námskeið í hjálp í viðlögum
og sýndi kvikmyndir og margir
fleiri hafa heimsótt skólann og
sýnt honum vinsemd á margan
hátt.
Heilsufar nemenda hefur ver-
ið gott í vetur þrátt fyrir skæða
umferðakvilla svo s'>m mislinga
og inflúenzu. Piltar þyngdust að
meðaltali um 4,7 kg en stúlkur
um 6,1 kg.
I skólalok unnu nemendur við
plöntun í skógrækt skólans og
hefur verið plantað á fimmta
þúsund trjápiöntum á þessu
vori.
A BEZT /.Ð AJJGLÝSA Á,
T / MORGVMILAÐHSU T
óskaði hann að verða auðuguí
af veraldlegum fjármunum á
kostnað hinna andlegu fjármuna.
Skólastjóri ræddi og miskunnar-
leysi það er ríkt hefði í með-
ferð fátækra hér fyr-r á tímum,
er þrengingar þjóðarinnar voru
enn miklar, uppboð barna er
voru á sveitarframfæri, og
sundrungu fjölskyldna, er ekki
áttu til hnífs og skeiðar. Öll
var ræðan hin ágætasta, svo sem
vænta mátti, af jafn ágætum
ræðumanni.
ÁVÖRP — KVEÐJUR
Er Þorsteinn M. hafði lokið
ræðu sinni tók til máls Brynjólf-
ur Sveinsson menntaskólakenn-
ari. Flutti hann Þorsteini M.
Jónssyni þakkir er hann nú léti
af störfum sem stjórnandi þessa
skóla. Þá töluðu þrír fyrrver-
andi nemendur Þorsteins vi3
skólann. Einn úr hópi hinna ný-
útskrifuðu gagnfræðinga færði
Þorsteini að gjöf forkunnarfagr-
an lampa frá öllum núverandi
nemendum hans, gerðan úr
birki úr Hallormsstaðaskógi, ná-
grenni æskustöðva Þorsteins, af
Ríkarði Jónssyni myndhyggvara.
Einn úr hópi 10 ára gagnfræð-
inga ávarpaði Þorstein og færði
honum blóm og skólanum fyrir-
heit um gjöf frá samgagnfræð-
ingum sínum.
Einn úr hópi gagnfræðinga fra
1944 færði Gjafasjóði skólans
peningagjöf frá skólafélögum sín-
um og ávarpaði skólastjóra
nokkrum orðum.
Þá flutti Jóhann Frímann
ræðu og talaði fyrir hönd sam-
kennara Þorsteins við skólann.
Þakkaði hann skólastjóra öll
hans ágætu verk og frábært sam-
starf. Var ræða hans löng og
gagnmerk. Lýsti hann skóla-
manninum og mannkostamann-
inum Þorsteini M. Jónssyni. Þá
talaði Steinn Steinsen bæjar-
stjóri og þakkaði Þorsteini fyrir
hönd bæjarstjórnar og bæjarbúa.
Að lokum þakkaði Þorsteinn M.
Jónsson öll hin mörgu og hlýju
orð í sinn garð og sagði skólan-
um slitið. Að síðustu var þjóð-
söngurinn sunginn.
— Vignir.
Héraðsgagnfræðaskól-
num að Skógum slitið