Morgunblaðið - 10.06.1955, Page 2

2
MORGU N BLAÐIÐ
Föstudagur 10. júní 1955 j
Hafin gerð tvofalds
glers hér á landi
Verzlunin Brynja hefur haliö gerð tvöfald* glers, sem
hefur sérstaka gerS af slrimlum milii fúða í stað
málmiisfa
GLERSLÍPUN og speglagerð verzl. Brynju hefur aflað sér um-
boðs á aðferð við framleiðslu á tvöföldu gleri frá þýzkri verk-
smiðju, sem hefur sérstaka tegund af strimlum á-milli rúðanna í
staðinn fyrir málmlista, sem mest hafa tíðkazt til þessa. Björn
■Guðmundsson framkvæmdastj. verzl. Brynju skýrði blaðamönnum
írá þessari nýjung í gær.
Tryggi Gunnarsson
sextugur
In^var Kiaran
Það eru ekki mörg ár síðan
Tiokkur skriður komst á það hér
á landi að nota tvöfalt gler í hús.
Nokkuð reyndu menn þó áður
fyrr að hafa tvær rúður í glugg-
-um, með trélistum á milli, aðal-
lega í sveitum og kauptúnum.
Var þá loftrúmið milli glerjanria
«kki þurrkað. Á þessar rúður
vildi alltaf setjast meiri og minni
móða og oft svo að illt var að sjá
út um gluggana, ennfremur kom
vatn í gluggakisturnar. Á síðari
árum hefur verið flutt hér inn
til landsins nokkuð mikið magn
af tvöföldu gleri, frá Belgíu, Eng-
landi og Pandaríkjunum.
I»I UUKA» RUM MILLI
GLERJA
Það gler sem hér um ræðir
hefur verið með þurrkuðu rúmi
á milli glerjanna, og þeim venju-
lega fest saman (soðin saman)
með málm'listum. Hefur þetta
reynzt vel, og eftirspurn farið
vaxandi, þegar menn hafa farið
að kynnast kostum þess. En þeir
helztu eru þessir: Mikill hita-
sparnaður. Frost og móða mynd-
ast ekki á rúðurnar. Vatn safn-
ast ekki í gluggakisturnar. Ein-
angrar vel hljóð.
Tónlisfarskéfanuni
sagl upp í 25. sinn
TÓNLISTARSKÓLANUM var
eagt upp 3. júní s. 1. í Trípoli-
leikhúsinu. Flutti skólastjórinn,
dr. Páll ísólfsson, þar ræðu og
xninntist 25 ára starfs skólans,
þakkaði kennurum ágætt sam-
starf á liðnum árum. Kvað hann
að skólinn hefði í höfuðatriðum
náð tilgangi sínum hin fyrstu
25 árin. Markmið hans hefði frá
<5ndverðu verið, auk þess að efla
tónmennt í landinu almennt, að
mennta kennaraefni í tónlist
handa þjóðinni og unga menn
er gætu orðið kjarninn í vænt-
anlegri sinfóníuhljómsveit. Nú
lægi fyrir að endurskipuleggja
skólann og breyta að nokkru
íyrirkomulagi hans eftir þeim
kröfum, sem í dag eru gerðar til
elíkra skóla.
130 nemendur sóttu skólann í
vetur, þar af 88 píanónemendur,
24 er stunduðu nám í strengja-
hljóðfæri, fiðlu, cello og kontra-
hassa. Þá stunduðu nokkrir nem-
endur nám í blásturshljóðfæri og
orgel.
17 kennarar störfuðu við skól-
ann auk skólastjórans, Páls ís-
ólfssonar, sem verið hefir for-
stöðumaður hans frá því hann
hóf starfsemi sina fyrir aldar-
íjórðungi.
7 nemendur luku burtfarar-
prófi, tveir í píanóleik, tveir í
íiðluleik, einn í orgelleik qg tveir
í tónskáldskap.
Nemendurnir sem luku burt-
lararprófi voru:
Einar Gretar Sveinbjörnsson
(.fiðluleikur).
Herdís Laxdal (fiðluleikur).
Ketill Ingólfsson (píanóleikur).
Kristinn Gestsson (píanóleik-
ur).
Máni Sigurjónsson (orgelleik-
tir).
Jón Ásgeirsson (tónskáld-
fikapur).
Sigursveinn O. Kristinsson
jítónskáldskapur).
C (Frá Tónlistafélaginu).
Hefur ein af þeim verksmiðj-
um, sem selt hafa tvöfalt gler
hingað til landsins sannað með
rannsóknum að tvöfaldar rúður
úr 4 m/m þykku gleri með 6—8
m/m loftrúmi jafngildir ca. 9”
228 m/m þykkum múrsteinsvegg
í einangrun.
FULLKOMIN TÆKI
Nú hefur glerslípun og spegla-
gerð verzl. Brynju aíla sér um-
boðs á aðferð við framleiðslu á
tvöföldu gleri, frá þýzkri verk-
smiðju, sem hefur sérstaka teg-
und af strimlum á milli rúðanna
í staðinn fyrir málmlista. Þessa
aðferð hefur verksmiðjan notað
mikið síðustu áratugina, í Þýzka-
landi og mörgum öðrum lönd-
um, og reynzt sérstaklega vel.
Að sjálfsögðu hefur verzlunin
Brynja fengið nauðsynleg tæki
til að þurrka rúðurnar, og önnur
áhöld sem til verksins þarf. Hafa
framangreindir kostir tvöfalds
glers sízt verið minni með þess-
ari aðferð en þeirri sem áður get-
ur, að dómi Þjóðverja.
Gerð hins tvöfalda glers er
unnin undir stjórn A. Henckels,
en hann hefur kynnt sér sérstak
lega gerð þess í Þýzkalandi.
:
SEXTUGUR er í dag Tryggvi
Gunnarsson. Hann var einn af
glæsilegustu íþróttamönnum
landsins, er hann var ungur
maður og mun fjölhæfni og af-
reka hans verða minnzt. Tryggvi
er sonur Gunnar Gunnarssonar,
trésmíðameistara frá Borgar-
túni í Þykkvabæ og konu hans,
Salvarar Guðmundsdóttur.
Tryggvi var afbragðsgóður
íþróttamaður á sínum yngri ár-
um og í Árbók íþróttamanna er
hans minnzt, sem sannkaliaðs
afreksmanns. Árið 1919 varð
hann glímukappi íslands og
vann einnig þann titil árið eftir.
Það ár vann hann einnig skjald-
arglímu Ármanns. Tryggva var
afarmenni að burðum og hið
mesta glæsimenni. Skautamaður
var hann afbragðsgóður og hinn
mesti afreksmaður einnig í
frjálsum íþróttum.
Upp úr 1920 átti hann um eitt
skeið skráð a. m. k. 10 íslands-
met.
frwióimemr
YFIRLIT yfir fyrstu laxveiði-
vikuná er auðvitað ekki fjöl-
skrúðugt, því enn eru það aðeins
„snemmbærurnar" sem það get-
ur fjallað um.
Þessir fyrstu veiðidagar hafa
verið óvenju mildir og góðir,
fuglalíf friðsælt og jörð gróið
svo ört að undrun sætir.
Á slíkum vordögum er það
hverjum manni lífsins elexír að
komast á árbakkann um stund og
ég er farinn að sjá það betur og
betur, að það er prýðileg regla,
sem skapazt hefur undanfarið,
að tveir séu um stöngina. Menn
njóta veiðiferðarinnar betur á
þann hátt og fá betra tækifæri
til að fylgjast með öllu er gerist
í kringum þá.
Elliðaárnar fóru mjög vel af
stað og veiði verið góð alla vik-
una, nema laugardag, þá fékkst
enginn lax. í vikulokin höfðu
veiðst 24 laxar og var um helm-
ingur þeirra 8—13 pd., sem telj-
ast verður ágætt.
Lax gengur enn mjög dræmt
í kistuna, svo ekki er um veru-
lega göngu að ræða, enda varla
þess að vænta fyrr en í Jóns-
messustrauminn.
Laxá í Kjós fór enn betur af
stað en Elliðaárnar, en dofnaði
nokkuð í vikulokin. Veiði þar
mun þó vera svipuð eða 24—25
laxar. Stærð fiska er mér ekki
kunnugt um.
Laxá í Leirársveit reyndist
frekar dauf fyrstu dagana, sem
vænta mátti. 3 eða 4 laxar veidd-
ust þó þar.
Norðurá var í vikulokin með
um 20 laxa.
Netaveiðin mun nú eitthvað
vera að glæðast í Hvítá. Talin
reitingsveiði síðustu dagana við
Hvítárbrú.
Dalaárnar hafa ekki verið
prófaðar ennþá, svo mér sé
kunnugt. Að minnsta kosti eru
Akurnesingar ekki farnir að
prófa veiðisvæði sín vestra.
Borgnesingar hafa lítilsháttar
skotist í Miðfjarðará, en varla
orðið varir, aðeins 2 laxa. Mið-
fjarðará er vatnslítil um þessar
mundir.
í Laxá í Þingeyjarsýslu munu
hafa veiðst til þessa 14 laxar,
og þar af 3 átjánpundarar. Tíð
hefur verið mjög góð Norðan-
lands undanfarið og vatn mátu-
legt í ánni. Frá 1. til 15. júní
verða aðeins leyfðar 2 til 5
stengur í Laxá.
Það er ekki úr vegi að minna
veiðimenn á það nú, að taka vel
eftir hvort þeir fá merkta fiska.
Sér í lagi vill mönnum skjótast
yfir fiska, sem eru uggaklipptir,
en talsvert var gert að því á
tímabili að uggaklippa sílin,
vegna skorts á merkjum.
Veiðimálastjóri mun hafa í
hyggju að verðlauna þá að ein-
hverju leyti, sem skila til hans
merkjum eða tilkynna um
merkta fiska. Hann álýtur að þá
heimtist betur. Hvað sem um það
má segja, hygg ég aðalorsökina
hvað illa heimtist þá, að menn
skoða laxa sína mjög lauslega
þegar þeir loks hafa komið þeim
á land. Merkingar fiska verður
alltaf mikilvægur liður í þekk-
ingu vorri á ferðum þeirra og
lífsháttum.
Veiðimaðurinn er nýlegá kom-
inn út. Margt er læsilegt í rit-
inu að venju fyrir veiðimenn og
sagðar nokkrar stórlaxasögur.
Það á aldrei betur við en í veiði-
byrjun, að segja sögurnar af
þeim stóru. Þarna eru: Minning-
ar frá Elliðaánum. Jónsmessu-
nótt við Vesturós. Þegar við
Sæmundur fengúm þann stóra.
Sagt frá veiðisvæðinu við Hraun
í Ölfusi og ýmislegt fleira.
W
VIÐ vorum 29 sem útskrifuð-
umst úr stýrimannaskólanum
vorið 1916.
í þeim hóp var 21 árs piltur,
sem bar af öðrum sakir gjörfu-
leiks. Hann var hár vexti, herða-
breiður og þrekinn, rammur að
afli, en þó liðlegur og eldsnar.
Þessi piltur var Ingvar Tómas-
son í Skothúsinu, er s;ðar tók sér
ættarnafnið Kjaran. Hann hafði
þá getið sér frægðar, sem einn
bezti glímumaður landsins.
Ingvar var fæddur 1. marz
1895. Foreldrar hans voru Tómas
Eyvindsson og kona hans Sigríð-
ur Pálsdóttir, fluttust þau til
Reykjavíkur þegar Ingvar var 2
ára og ólst hann upp í Reykja-
vík.
Þegar ég kynntist Ingvari, bjó
hann í Skothúsinu við Suður-
götu, ásamt mannvænlegum
systkinahóp, hjá móður sinni,
sem þá var orðin ekkja. Er Skot-
húsfjölskyldan landsþekkt fólk
fyrir dugnað og gjörfuleik. Minn
ist ég þess hve hlýlega móðir
Ingvars tók á móti okkur strák-
unum, þegar við vorum að heim-
sækja hann og Eyþór bróðir hans,
og eigum við þaðan margar góð-
ar endurminningar.
I Ingvar var námsmaður í bezta
lagi, sérstaklega virtist reikning-
ur liggja opinn fyrir honum.
Hann var fljótur að átta sig á
dæmunum og leysa þau, og var
með beztu reikningsmönnum í
skólanum, ef ekki sá bezti. Lítt
var hann skólagenginn, sem aðr-
ir námsfélagar hans. Aðeins tveir
úr hópnum höfðu fengið aðra
menntun en barnaskólalærdóm.
Hafði annar lokið gagnfræða-, en
hinn verzlunarskólaprófi.
i Þegar prófinu lauk fór Ingvar
aftur, sem háseti á togara. í marz-
mánuði 1918 réðumst við sem
hásetar á flutningaskipið Wille-
moes, nú Selfoss, sem þá var eign
ríkissjóðs, en gert út af Eimskipa
félagi íslands. Hafði það legið
innifrosið á Siglufirði, en var
nú komið til Reykjavíkur á leið
til Noregs og Danmerkur. Á því
! skipi vorum við saman í tæpt ár,
og fórum víða m. a. til Cuba. Fór
Ingvar nú enn á togara, en veikt-
ist árið 1919, og varð að dveljast
um tíma á heilsuhæli í Dan-
mörku, og mátti ekki vinna, þar
til hann réðist síðla sumars 1921,
sem 3. stýrimaður á Goðafoss,
sem þá var nýtt skip. Á því skipi
vorum við saman í nokkur ár,
og áttum við margar og skemmti
legar endurminningar frá þeim
árum.
! Síðar var Ingvar stýrimaður á
ýmsum skipum ríkissjóðs og
| Eimskipafélagsins þar til árið
1 1930, að hann gerðist skipstjóri
á Súðinni, sem þá var keypt til
strandferða hér við land. Á Súð-
inni var hann skipstjóri til árs-
ins 1947, að hann varð skipstjóri
á Esju. Þar var hann til árs-
ins 1952, að hann varð að láta
af skipstjórn, sakir vanheilsu.
( Snemma fór Ingvar að vinna
fyrir sér. Hugur hans hneigðist
til sjósóknar. Ellefu ára fór hann
á skútu með hinum þekkta skip-
stjóra og aflamanni Finni Finns-
syni, Reykjavík. Má segja að
Ingvar hafi stundað sjóinn frá
þeim tíma, meðan heilsa entist.
Á farskipum var Ingvar óslit-
ið frá 1921, þar til hann lét af
skipstjórn.
j Ingvar var mjög þrekmikill
maður. Minnist ég þess sérstak-
lega í spönsku veikinni 1918, er
flestir skipverjar á Willemoes
höfðu tekið voikina, að Ingvar
varð að stýra einn á sinni vagt,
meginið af leiðinni frá New York
til Reykjavíkur. Þrátt fyrir að
svo væri af honum dregið vegna
sótthita, að hann yrði að sitja við
stýrið nokkuð af leiðinni, gafst
hann ekki upp. Sem skipstjóri
var Ingvar sama karlmennið. Það
var mjög þreytandi og ábyrgð-
armikið starf að stjórna strand-
siglingum með fram ströndum
landsins, og koma við á hverri
SiíipSTjC
Minnlnaarorð
höfn, sérstaklega áður, en nýju
siglingatækin komu til sögunn-
ar, svo sem radar o. f 1., og víða
vantaði enn vita.
Var Súðin kærkominn gestur f
höfnum landsins, og ekki hvað
sízt á styrjaldarárunum.
Fyrstu ár styrjaldarinnar vap
Súðin í millilanda siglingum,
flutti ísvarinn fisk til Bretlanda
og varning heim. Varð hún þá
einu sinni fyrir loftárás þýzkrar!
flugvélar, en engann mann sak-
aði. j
Hinn 16. júní 1943, varð Súðin
fyrir loftárás þýzkrar flugvélar,
var hún þá á strandsiglingu á
Skjálfanda. Tveir menn létu líf-
ið af völdum árásarinnar, og fjór-
ir menn særðust, þar á meðal
sonur Ingvars aðeins 13 ára að
aldri. Botnventill skipsins sprakk
og siór komst í skipið, og eldup
gaus upp á bátaþilfari. Tókst með
aðstoð brezks togara að koma
skipinu til Húsavíkur, og var
eldurinn slökktur þar, og sjð
dælt úr skipinu. Við nánari at-
hugun kom í ljós að stjórnpall-
ur skipsins, skipstjóra- og loft-<
skeytaklefi, var sundur skotið,
og miklar aðrar skemmdir á skip-
inu. í þessum mannraunum stóð
Ingvar sig eins og hetja, sem og
alltaf þegar á reyndi, enda naut
hann óskoraðs traust skipshafn-
ar sinnar alla tíð, er hann vat!
skipstjóri.
Ingvar var giftur RannveigU
Björnsdóttir, Ijósmyndara á ísa-
firði, Pálssonar, hinni ágætustU
konu, sem veitti manni sínum
alla þá umhyggju og aðstoð, sem
hún mátti í hinum langvarandi
og þungbæru veikindum hans, og
var það honum mikill styrkur!
að njóta ástúðar sinnar ágætU
konu. i
Börn þeirra hjóna eru: BjörU
3. stýrimaður á Lagarfossi,
Kristín og Anna, báðar giftar, og
Snorri Páll, 7 ára. ,
Okkur vinum Ingvars verðuí
hann æ minnistæður fyrir þá
mannkosti og glæsileik, sem bezt
hafa prýtt íslenzka farmenn að
fornu og nýju.
Loftur Bjarnason. f’
-------------------- 1
Brezkíi verkföllin >
að fjara úl '
LONDON 9. júní: — ELÍSABET,
Bretadrottning lagði áherzlu &
það í hádegisræðu sinni, seini
hún flutt: við setningu brezka
þinsins í dag. hversu alvarlegf
ástandið væri vegna verkfall-
anna í landinu. Ræðu þessa hafðí
Sir Anthoiiy Eden skrifað fyrifl
drottningu.
Þingsetningin fór fram með
i venjulegri fornri viðhöfn, að
öðru leyti en því, að drottningirl
ók ekki í skrautkerru sinni til
þinghússins, heldur í bifreið. Bú-
izt er við því, að þingið sem niS
var sett, muni standa yfir sleitu-
laust í heilt ár. Samtök fara ná
fram milli deiluaðila, bæði í járnt
brautarverkfallinu og einnig -
sj ómannaverkfallinu. Eru horful