Morgunblaðið - 16.06.1955, Blaðsíða 2

18
MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 16. júní 1955 ]
Er sfetni
RÆNDUít eru að því ]eyti dálítið
ólíkir öðrum þegnum þjóðfélags-
ins, að þeir hugsa og ræða sín
á milli fyrst og frenist um það
er lýtur búskap þeirra og þá ekki
sízt bústofni, en láta oft á tíðum
í léttu rúmi liggja þau umræðu-
efni, sem fjær þeim eru, meðan
þau snerta ekki hag bóndans
beinlínis, þótt sum umræðuefni,
oft lítilfjörleg kunni að skyggja
á stærstu heimsviðburði t. d. í
líöfuðstaðnum
,Að undanförnu hefur sauðfjár-
fæktm verið ofarlega á dagskrá
tóeðal bænda, eitt helzta um-
ræðuefnið og er það að vonum.
Þafí er bjargföst trú bænda hér
Sunnanlanis a. m. k. og líklega
í öllum landshlutum að hinir
iWtifluttu sauðfjái’sjúkdómar séu
yfirstignir að mestu leyti. Og
jafnvel þótt þurramæðin stingi
sér niður i Dölum vestur og í
Hjáltadal, þá eru bændur örugg-
ir um fullan sigur um það er lýk-
ur. Þessi bjartsýni bænda mun
fyrst og fremst eiga rót sína að
rekja til bess trausts er þeir bera
til Sauðfjárveikivarnanna annars
vegar og tilraunastöðvarinn að
Keldum hinsvegar. Með afkom-
uná að öðru leýti hafa sauðfjár-
bændur einnig verið bjartsýnir,
þar til syrtir að, nú er fréttir
bérast um ..narkaðshorfur á sauð-
fjárafurðum erlendis. Má segja
að afstaða bænda til þessara
mála mótist nú öðrum þræði af
nýársboðskap landbúnaðarráð-
herrans er hann flutti bændum
um áramótin s. 1., hinsvegar af
upplýsingum þeim er þeir Arnór
Sigurjónsson og þó einkum Helgi
Pétursson framkvstj. útfiutnings-
deildar S. í. S. gáfu um markaðs-
horfur erlendis á sauðfjárafurð-
um í ,,bændaviku“ nú nýverið.
Þetta er öðrum málum fremur
stórmál bænda um þessar mund-
ir og mun verða það i náinni
framtíð, svo mjög sem aíkoma
þeirra hlýtur að verða nátengd
sauðf j árræktinni.
ÁYARP LANDBÚNADAR-
RÁÐHERRANS
Þann 5. janúar s. 1. flutti Stein-
grímur Steinþórsson, landbúnað-
arráðherra ávarp til bænda í út-
varpinu. I ávarpi sínu sagði
Steingrímur m. a.: „íslenzkur
landbúnaður er nú á rnjög mikil-
vægum tímamótum. — Undan-
farna áratugi hefur framleiðsla
landbúnaðarvara því nær ein-
göngu verið notuð til innanlands-
þarfa. — Nú þegar á þessu ári
þarf án efa að flytja út allmikið
af dilkakjeti og vaxandi magn
liin næstu ár, komi engin óvænt
óhöpp fyrir. Landbúnaðurinn er
því nú að sprengja af sér þá
spennitreyju, er hann hefur ver-
ið 1 færðuv að undanförnu. Hann
«r í þann veginn að verða út-
flutningsatvinnuvegur jafnhliða
því, sem hann ávallt hlýtur að
sinna því megin hlutverki sínu
að byrgjn þjóðina nægilega til
eigin notkunar, af hinum ágætu
og hollu afurðum, sem landbún-
aðurinn framleiðir. Þessi þróun,
sem nú er í aðsigi, er mér mik-
ið gleðiefni Það er nauðsynlegt
að landbúnaður eflist svo, að
verulegt magn landbúnaðar-
afurða verði flutt á erlendan
markað. Þeirri hugsun hefur skot
ið upp og það hjá sumum bænd-
úm, að ekki væri rétt að auka
landbúnaðarvöruframleiðslu að
verulegu fram yfir þarfir þjóð-
arinnar til eigin notkunar. Þetta
er kúldurshugsunarháttur og
bændur mega alls ekki hugsa á
þann veg, hvað þá láta það í
Ijósi. Hvað á að gera með þær
miklu ræktunarframkvæmdir og
aðrar umbætur í búnaði, sem
gerðar hafa verið síðustu árin og
er grundvöllur að geysimikilli
framleiðsluaukningu, ef ekki á
að húgsa um verulegan útflutn-
jng 'lándbúnaðarvara? Verið stór-
huga íslenzkir bændur. Haldið
áfram hinum miklu ræktunar-
framkvæmdum. Gerið það með
þeirri vissu að þið stefnið að
/ óvissu í sauðfjár-
ræktarmálum?
Markaðshorfur erlendis
iaidar ískyggilegar
cífir Stefán Þorsteinsson, Stóra-Fljóti
Samþykktir BSRB í launa,
dýrtíðar og skattamálum
Stefán Þorsteinsson.
mikilli framleiðsluaukningu og
verulegum útflutnirgi ýmissa
landbúnaðarvara. Þá fyrst skip-
j ar landbúnaðurinn pann sess í
| þjóðfélagiou, sem honum ber. Að
' því eiga bændur að stefna algjör-
lega vitandi vits hvað þeir eru
að gera“ Þannig komst land-
búnaðarráðherra m. a. að orði í
ávarpi sínu til bænda 5. janúar
síðastliðinn.
ÁRÓDURINN FYRIR
SAUÐFJÁRRÆKTINNI
Það er kunnara en írá þurfi að
segja að í sambandi við fjár-
skiptin á undanförnum árum,
hefur verið rekinn geysilegur
áróður fyrir sauðfjárræktinni og
hcfur sá áróður vissulega borið
tiiætlaðan árangur, enda hefur
að ýmsu leyti verið góður jarð-
vegur fyrir hann. Má í pví sam-
bandi benda á hinar stórfelldu
ræktunarframkvæmdir annars
vegar og hagstætt verðlag á
kindakjötinu hinsvegar, en kjöt-
eklan innanlands hefur að sjálf-
sögðu átt sinn mikla þátt í því.
Bændur fagna því að vonum,
að fá nú aítur hraustan og afurða
vænlegan fjárstofn eftir niður-
lægingartímabilið að undan-
förnu, sauðfjársjúkdómana og
afleiðingar þeirra. Og það er í
fullu trausti þess, að forustu-
menn þeirra vísi þeim hina réttu
leið, sem þeir leggja á sig geysi-
]egt erfiði og í mikinn kostnað,
við að fjöiga fé sínu. Enda ber-
ast nú fréttir hvaðanæfa að af
landinu, af ört vaxandi fjáreign
bænda og í sumum sveitum mun
nú þegar vera fleira fé á fóðrum
en nokkru sinni fyr. Áætlað mun
vera að sett hafi verið á síðastlið-
ið haust um 650 þúsund fjár.
RÆKTUN ARMÖGULEIKARN -
IR HÉR Á LANDI
Hinar miklu ræktunarfram-
kvæmdir síðustú ára öría vissu-
lega til stórra átaka. Landbúnað-
arráðherrann vill leggja áherzlu
á fjölgun sauðfjárins og „veru-
legan útflutning landbúnaðar-
vara“. Um það verður ekki deilt,
að sauðfiárræktin á fyllsta rétt
á sér hér á landi, en því má held-
ur ekki gleyma, að með hinum
miklu ræktunarframkvæmdum
skapast geysilegir möguleikar
fyrir fjölbreyttari jarðrækt á
landi voru.
Sá sem þetta ritar hefur í
tvo áratugi haft alla náin kynni
af landbúnaði Norðmanna. fs-
lendingar eiga að mörgu leyti við
svipuð skilyrði að búa og Norð-
menn og margt er skilt með þess-
um frændþjóðum. íslcndingar
hafa að sjálfsögðu lært ýmislegt
af þeim, einnig í landbúnaoi, en
heíðu án efa getað lært meira.
í cinni g ein búnaðarins telja
Norðmenn sig hafa lært af ís-
lendingum, on það er sauðfjár-
ra'ktinni. Þai í landi mun nú
vera uin þi’svar sinr.um fleira
sauðíc' en hér. Ýmsir af okkar
f ™ s tu ;;. i u ðf j árræk t armönnum
hnfa dva’ið þar á fjárræktarbú-
urn og t.ilraunabúum, numið
nokkuð en kennt ýmislegt, sem
í hag mátti koma þar í landi.
Jón gamli Sæland, sauðfjárrækt-
arráðunautur Norðmanna, vitnar
oft í sauðfjárrækt íslendinga í
ræðu og riti enda er hann hér
gagnkunnu gur.
Við samanburð á landbúnaði í
Noregi og á íslandi, veðurskil-
yrðum og landkostum, verður
ljóst að íslendingar gera alltof
lítið úr ræktunarmöguleikunum
hér á landi og framleiðslumögu-
leikunum í sambandi við þá. Hér
skal aðeins bent á kornyrkjuna.
Bændur í Norður-Noregi rækta
korn við skilyrði sem eru sízt
betri en hér á landi, heldur en
að flytja það úr suðlægari héruð-
um landsins og við frumstæðari
ræktunaraðferðir en íslenzkir
bændur, gætu við haft. í Norður-
Noregi er kornræktin talin fullt
eins árviss og kartöflurækt.
Kornyrkjan á því tvímælalaust
rétt á sér hér á landi, enda hef-
ur Klemenz Kristjánsson á Sám-
stöðum sannað þetta með þrjátíu
og þriggja ára ræktunarstarfi.
Klemenz heldur því m. a. fram
og- byggir á sinni reynzlu, að
íslendingar geti sjálfir framleitt
allt það haframjöl, sem þeir
neyta og a. m. k. 70—75% af
kjarnfóðrinu er þeir nota í fóð-
urbæti búfjárins. í stað þess
flytjum við þennan kornmat frá
útlöndum fyrir miljónatugi.
Hann er prúður maður Klemenz
Kristjánsson, enda ekki stóryrð-
unum fyrir að fara er hann seg-
ir í útvarpserindi nýlega: „Þjóð-
félagið hefur ekki ítt undir korn-
ræktina“. Nei, svo sannariega
ekki og það má minna á korn-
ræktarfrumvarpið, sem legið
hefur fyrir Alþingi undanfarin
tvö ár og enn er ekki orðið að
lögum. Það nær að vísu of
s-kammt, en er þó spor í rétta
átt.
HVAÐ MÁ F.TÖLGA SAUÐ-
FÉINU MIKIÐ?
Það er staðreynd að sauðfjár-
ræktin er í miklum uppgangi hér
á landi og með sömu stefnu mun
afkoma hennar þegar á næstu
árum verða að verulegu leyti
háð útflutningnum. Landbúnað-
arráðherrann er bjartsýnn um
kjötútflutninginn og hann for-
dæmir allan „kúldurshugsunar-
hátt“. Bændur og aðrir lands-
menn vilja vera bjartsynir með
LAUNAMÁL
17. ÞING B. S. R. B. treystir þvi
að staðið verði við gefin fyrir-
heit af hálfu ríkisstjórnarinnar,
um það, að lagt verði fyrir næsta j
alþingi til afgreiðslu frumvarp j
til nýrra launalaga.
í sambandi við undirbúning
og afgreiðslu þess frumvarps vill
þingið leggja megináherzlu á,
eftirtalin atriði:
1 1. Rikisstarfsmönnum verði eigi
I ákveðin lægri laun en raun-
verulega eru greidd fyrir
samskonar störf á almennum
vinnumarkaði. Nauðsyn ber
til að taka mun meira tillit
til undirbúningsmenntunar
þeirrar, er flest störf í opin-
berri þjónustu krefjast, og
þeirrar ábyrgðar er starfinu
fylgir.
2. Sett verði í lögin þau ákvæði,
að eftir 10 ára starf í sama
launaflokki fái starfsmaður
launahækkun, sem svarar til
hækkunar um einn launa-
flokk.
3. Sett verði í lögin ákvæði um
skipun nefndar, til þess að
fylgjast með bréytingum
launa á almennum launa-
markaði og öðrum ástæðum
sem orsaka réttmæti þess, að
launalög verði endurskoðuð
eða greiddar verði sérstakar
uppbætur til opinberra starfs-
manna. Nefndin sé skipuð
fulltrúum frá B. S. R. B. og
ríkisstjórninni auk hagstofu-
stjóra, er sé formaður nefnd-
arinnar.
Ákvæði verði sett í lögin
um að bandalaginu verði veitt
ur samningsréttur um upp-
bætur samkv. 1. mgr., til-
færslur í launaflokkum og
mat á nýjum störfum í sam-
bandi við afgreiðslu fjárlaga
hverju sinni.
Fáist þetta ekki sett í lögin,
er það krafa bandalagsþings-
ins, að í lögin verði sett ský-
laus ákvæði um að laun starfs
manna hækki til samræmis
við launabreytingar á almenn-
um vinnumarkaði, ef slíkar
breytingar nema að meðaþali
5% eða meiru.
Ennfremur sé það ákveðið,
að opinberum starfsmönnum
verði greiddar fullar verð-
lagsuppbætur á öll laun.
4. Eftirvinnu- og næturvinnu-
álag verði greitt eftir sömu
reglum og gilda í kjarasamn-
ingum á almennum vinnu-
markaði.
5. Þipgið telur sjálfsagt að við-
kennd félög opinberra starfs-
manna fái samningsrétt um
kaup og kjör þeirra starfs-
manna, sem ekki taka laun
samkv. launalögum.
Náist ekki samkomulag um
launalög á grundvelli ofan-
talinna atriða telur þingið
ekki annað úrræði fyrir
hendi en- það að bandalagið
fái frjálsan samningsrétt fyrir
hönd félaga sinna.
DÝRTÍÐARMÁL
a) 17. þing B.S.R.B varar al-
varlega við þeirri hættu, sem
honum, en þó er því'ekki að efnahagslífi þjóðarinnar stafar
leyna, að sumir af þeim forustu- ! aukinni verðbólgu, og heitir
mönnum bænda, sem gerst ættu
að þekkja til þessara mála, eru
ekki eins bjartsýnir. Og það er
ýmislegt, sem bendir til þess, að
hinn geysilegi áróður, sem rek-
fullum stuðningi bandalagsins
við hverskonar ráðstafanir, sem
hníga í þá átt að sporna gegn
óþörfum verðhækkunum og milli
liðagróða.
b) Þar sem þegar virðist
brydda á því, að óeðlilegar verð-
hækkanir hafi siglt í kjölfar ný-
afstaðinna kjarasamninga verka-
f „ „ lýðsfélaganna, beinir þingið þeim
.Líyr!!V_°Í'Ý1U^_Þfð.1,eyU..Sem tilmælum til ríkisstjórnarinnar,
að skipuð verði nefnd til að fylgj
inn er fyrir sauðfjárræktinni eigi
ekki rétt á sér fyrr en hægt er
að byggja á einhverri reynzlu um
erlendar markaðshorfur.
verið var að flytja danska svína-
og nautakjötið frá skipsfjöl og asj. meg þeim verðhækkunum,
inn í Sláturfélag Suðurlands,; sem £ næstunni kunna að verða,
átti ég tal við opinberann starfs-
mann, sem lengi hefur starfað
þýðusamband íslands tilnefnis
einn. Nefndinni verði tryggð að*
stoð Verðlagsskrifstofunnar og
nægilegt vald til að afla nauð-<
synlegra upplýsinga.
e) Jafnframt heitir þingið §
ríkisstjórnina að gera aðrar ráð^
stafanir, sem í hennar valdí
standa, til að halda niðri verð«
lagi í landinu.
I
SKATTAMÁL
17. þing B.S.R.B. leggur áherzlil
á að hraðað verði endurskoðua
skatta- og útsvarslaganna, og J
þau komi eftirtalin ákvæði:
1. að allir persónuskattar verðl
sameinaðir í einn skatt.
að tekið verði upp stað«
greiðslukerfi með innheimty
á einum stað.
að tryggð verði sem réttlát-*
ust skatta- og útsvarsbyrðl
allra skattþegna. /
2.
3.
að kjötframleiðslunni og er að
ég hygg all kunnugur afurðasölu-
málum bænda. Hann var svart-
sýnn og hin öra fjáríjölgun var
honum þyrnir í augum. Hann
Frh. á bls. 27
og taka til vandlegrar athugun
ar allar þær leiðir, er til greina
koma, til þess að sporna við verð-
hækkunum og færa dýrtíð í land-
inu niður.
Nefndin sé skipuð fjórum mönn
.um. Ríkisstjórnin tilnefnir tvo
* þeirra, B. S. R. B. einn og Al-
Jóhaiins próf.
Sæmundssonar
Horfinn er héðan af jörðu
hjálpsamur maður,
samúðarfullur við sjúka,
sár vildi græða.
Menntun og mannkosti átti, !
því minningin lifir.
Þökk skulum Guði nú gjalda, I
hann gaf honum mikið. I
Fylgdist að hugur og höndin '
hlýju að veita, |
draga úr þjáningum þungum, !
þróttinn að efla. I
Glæða þar von sem var grátur,
gleði að vekja,
því finnst mér skarð fyrir skildl
skuggi á leiðum. t
!
Guðrún Guðmundsdóttir )
frá Melgerði. I
Frá héraðsþlngi
U. M. I
32. HÉRAÐSÞING Ungmenna-'
sambands Kjalarnesþings. vafl
haldið í Barnaskólanum í Kópa.
vovshreppi þ. 9. apríl s.l. í
Á þinvinu mættu 23 fulltrúat!
frá 5 sambandsfélögum. '
Þingið tók fyrir mörg mál, og
voru umræður fjörugar.
Meðal annars var samþykktí
ályktun gegn herliði í landinu,
framkomu Breta í garð íslend*
inga með löndunarbanninu o. 3,’
frv. ’í
Um endurheimt íslenzku hanð'
ritanna, sem geymd eru í Dan.’
mörku. Þá var samþykkt áskor-’
un til fræðslumálastjórnarinnaí'
þess efnis, að hún hlutist til um/
að aukin verði fræðsla í skólÁ
um landsins um skaðsemi áfeng.'
is. !
Sambandið er nú að hefja unð
irbúning fyrir þátttöku í lands*
mótinu, sem háð verður á Akur*
eyri í sumar. Hyggst sambandið
senda þangað hóp íþróttamanng
og heitir á alla félagsmenn að
gera sitt ýtrasta til þess að
væntanleg ferð geti tekist vel og
giftusamlega.
Auk þess mun sambandið leit-.’
ast við að halda upni fjörugtl
íþróttalífi inhan héraðsins í surnj
ar og keppa við önnur héraðs-
sambönd eins og undanfarin ár.'
Stjórn sambandsins skipa nÚ
Axel Jónsson, form., Ármann
Pétursson varaform., Páll Ólafs-i'
son gjaldkeri, Gestur Guðmunda
son ritari og Sigurður Gunnat
Sigurðsson meðstjórnandi.
4. BEZT AÐ AVGLfSA
T 1 MORGVNBLAÐINU