Morgunblaðið - 19.06.1955, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 19. júní 1955
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjörnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
Deiíu íslasids og
Svíþjóðar vísal til
Forðumst heipt og hatur
VÉR eigum að temja oss að
deila siðsamlega og forðast
heipt og hatur“. — Þannig komst
Ólafur Thors forsætisráðherra m.
a. að orði í ágætri ræðu, sem
hann flutti á þjóðhátíðardaginn.
Þessi ummæli eiga vissulega
erindi til íslendinga. Umræður
okkar um menn og málefni mót-
ast alltof oft af persónulegri
áreitni og jafnvel hneigð til þess
að rýja náungann ærunni. Hinar
verstu getsakir í garð pólitískra
andstæðinga eru svo að segja dag
legt brauð og Ijótustu hrakyrði
tungunnar eru iðulega notuð um
frammámenn stjórnmálabarátt-
unnar.
★
Því er oftlega haldið fram, að
slíkar baráttuaðferðir séu fyrst
og fremst blöðunum og þeim, sem
þau rita að kenna. Því miður
verða blaðamennirnir ekki hreins
aðir af allri sök í þessu efni. Það
hendir of oft, að .málafylgja
þeirra er sora blandin. En megin
ábyrgðina bera stjórnmálamenn-
irnir sjálfir, sem bak við blöðin
standa. Það er að verulegau leyti
þeir, sem gefa tóninn í hinni póli-
tisku baróttu.
Það er vissulega rétt, að ekk
ert er eðlilegra en að menn
greini á og deili í lýðræðis-
þjóðfélagi. Slíkt er aðeins rök
rétt afleiðing skoðanafrelsis og
ritfrelsis. En deilur frjálsra
manna meðal menningarþjóða
verða að bera svip háttvísi og
drengskapar. Þær hljóta fyrst
og fremst að snúast um sjálf
málefnin og kjarna þeirra. Um
leið og umræður um opinber
mál taka að bera svip haturs
og illvilja og heigðar til þess
að mannskemma einstaka
menn eru þær komnar út fyrir
almennt velsæmi. Á þeim er
heldur ekki neitt að græða.
Þær varpa ekki ljósi yfir mál-
in, þær vinna engum málstað
gagn.
Enda þótt íslenzk blöð og
stjórnmálamenn standi ekki allir
á sama stigi í þessum efnum er
þó óhætt að segja að allir megi
þar bæta ráð sitt. Við viljum láta
telja okkur til menningarþjóða.
En siðleysi í stjórnmálabaráttu
og opinberum málflutningi setur
ómenningarstimpil á hverja þjóð.
Persónulegar svívirðingar í rtað
raka eru aðeins vottur þroska-
skorts og afhjúpa lélegan mál-
stað.
En í slíkum málflutningi
felst í raun og veru einnig fyr
irlitning á (Þ'-ngreind og skyn
semi almenmngs. Honum er
ætlað að gím við gífuryrðum
og hatursá’-cðri, meta slíkt
meira en bógværar umræður
siðaðra manna.
Sem betur fer hefur málafylgja
í íslenzkri stjórnmálabaráttu, í
blöðum og á málþingum breytzt
verulega til batnaðar á síðari ár-
um. En við þurfum enn umbóta
í þessum efnum. Stóryrðin og
persónuníðið er ennþá of tiltækt
mörgum þeim, sem móta svip bar
áttunnar.
Vissulega er það fámennið, hin
nánu kynni allra af öllum, sem
leitt hafa asna persónupólitíkur-
innar í herbúðir íslenzkra stjórn-
mála. En aukinn þjóðmálaþroski
almennings og þeirra, sem til
forystu veljast á hverjum tíma,
hlýtur að lækna barnasjúkdóma
jslenzks lýðræðis. Með hverju ár-
inu, sem líður mun þjóðmálabar-
áttan þessvegna fá á sig siðlegri
og málefnalegri blæ. Mönnum
mun verða það ljóst, að hver sá,
sem beitir siðlausum og ódrengi-
legum baráttuaðférðum hlýtur að
tapa á því. Kjósendur telja sér
misboðið með slíkum málflutn-
ingi og þá mun hann leggjast af.
Við skulum vona, að þetta
sé ekki af of mikilli bjartsýni
mælt. Þessi litla þjóð þarf
fyrst og fremst á mönnum að
halda sem hvert mál vilja
leysa á grundvelli góðvildar og
skilnings á þeim sjónarmiðum,
sem uppi eru meðal hennar.
Mestu máli skiptir ekki að
mikla fyrir sér ágreininginn
milli stétta eða stjórnmála-
flokka. Hitt er miklu þýðingar
meira, að menn leggi kapp á
að jafna ágreiningsefnin og
komast að viturlegri niður-
stöðu, sem tryggi alþjóðar-
hagsmuni.
Frá utanríkisráðuneytinu:
EINS OG kunnugt er var sendi-
herra íslands í Stokkhólmi í lok
maí s.l. falið að leggja til við
sænsk stjórnvöld, að því verði
visað til gerðardóms eða ráðs
alþ j óðaf lugmálastof nunarinnar,
hvort leyfisbréf’-samgöngumála-
ráðuneytisins sænska fyrir flug-
ferðum íslenzku flugfélaganna
geti takmarkað milliríkjasamning
íslands og Svíþjóðar um loft-
ferðir.
Sænska ríkisstjórnin svaraði
þessari tillögu í gærdag á þá leið,
að hún samþykki gerðardóm, en
bendi jafnframt á, að samnings-
möguleikar séu ekki úttæmdir,
þar eð málið verði rætt á fyrir-
huguðum fundi fulltrúa íslands
og Svíþjóðar í Stokkhólmi í lok
þessa mánaðar. Kveðst sænska
ríkisstjórnin fasthalda uppsögn-
inni hvernig sem gerðardómur
falli í málinu.
óffir se
KAUPMANNAHOFN í júní.
BORGARSTJÓRNIN í Árósum hefur keypt eitt af listaverkum
Ólafar Pálsdóttur myndhöggvara. Verður það steypt í bronce
og á að standa í minningarlundi borgarinnar. í garði þessum eru
engir legsteinar eða minnismerki, og á styttan að vera sameigin-
legt tákn hinna nafnlausu grafa, þar sem aðstandendur geta lagt
blóm og kransa, við fótstall hennar.
—----------------------$ jj£r hefur þessi uhga listakona
enn orðið landi sínu til mikils
sóma erlendis.
Fis
funditin!
LONDON 18. júní: — Búist er '
við því meðal stjórnmálamanna
hér, að sovétstjórnin muni á Genf
arfundinum bera fram tillögu um
að haldinn verði síðar í sumar
fundur hinna „fimm stóru“, þ. e.
a. s. Breta, Bandaríkjamanna,
Frakka, Rússa og Kínverja.
VJU andi. óhridar:
Góðor
friðorhorfur
Á MORGUN hefst í San Franc-
iscco á vesturströnd Bandaríkj-
anna 10 ára afmælisfundur Sam-
einuðu þjóðanna.
Stofnfundur Sameinuðu þjóð-
anna var haldinn í San Francisco
26. júní árið 1945. Afmælisfund-
urinn, sem hefst á morgun mun
standa til 26. júní. Á þessum
fundi munu mæta fulltrúar
þeirra 60 þjóða, sem sæti eiga
hjá Sameinuðu þjóðunum.
Fundurinn í San Francisco
vekur sérstaka athygli vegna
þess að á honum verða saman
komnir forystumenn utanríkis-
mála allra stórveldanna. Gert er
ráð fyrir því að utanríkismála-
ráðherrar Vesturveldanna muni
leggja fyrir Molotov, utanríkis-
málaráðherra Rússa tillögur, sem
ræddar verða af æðstu mönnum
fjórveldanna á fundinum í Genf
í júlí.
Macmillan, utanríkisráðherra
Breta hefir í sambandi við fund-
inn í San Francisco látið svo um
mælt, að vonin um frið í heim-
inum hafi aldrei verið eins góð
og nú.
Eisenhower forseti Bandaríkj-
anna mun ávarpa fulltrúana á
fundi Sameinuðu þjóðanna á
morgun. Forsetinn hefir bent á
hversu einstakt þetta tækifæri í
San Francisco sé, til þess að
kynnast viðhorfum í alþjóðamál-
um og til þess að ráða deilum
milli þjóða til lykta.
Ákveðið hefir verið að kalla
saman fund í ráði Atlantshafs-
bandalagsins áður en fjórvelda-
fundurinn verður haldinn í
Genf. Á fundi Atlantshafsbanda-
lagsins munu ráðherrar stórveld-
anna gera grein fyrir þeim mál-
um, sem tekin verða til umræðu
á fjórveldafundinum. Á þann
hátt er undirstrikað mikilvægi
Atlantshafsbandalagsins í skipu-
lagningu friðarins í heiminum.
Fulltrúi vor íslendinga á af-
mælisfundi Sameinuðu þjóðanna
á morgun verður Thor Thors
sendiherra.
Hafði engan tíma.
KÆRI Velvakandi!
Ég ætlaði að panta sex að-
göngumiða að óperunni „La
Boheme“, sem sýnd er um þess-
ar mundir í Þjóðleikhúsinu við
mikla aðsókn og hrifningu. Það
var orðið lítið um sæmileg sæti
að þeirri sýningu, sem ég vildi
komast á, svo að ég þurfti að
hugsa mig dálítið um, hvað ég
ætti að velja. Það er varla hægt
að lá fólki, þótt það vilji geta
notið sæmilega sýningar, sem
kostar 70 krónur inn á. — En
blessuð stúlkan, sem afgreiddi
mig í símann gat víst hreint ekki
skilið það. Hún virtist alls ekki
hafa neinn tíma til að sinna þessu
„kvabbi“ mínu, eða svo heyrðist
mér eftir óþolinmæði hennar og
fullkomnu áhugaleysi til að leið-
beina mér í miðavalinu að dæma.
— Og svo gaf hún mig alveg upp
á bátinn, hvarf úr símanum fyrr
en mig varði, og ég heyrði, að
hún sagði við einhvern: „Æ, góði
talaðu við hana!“ og litlu síðar
kom karlmaður í símann, sem
endanlega tók við pöntun minni.“
Anzi hart.
EG verð að segja, að ég var ó-
ánægð með þessi viðskipti.
Mér finnst það anzi hart, ef af-
greiðslufólk við stofnanir eins og
sjálft Þjóðleikhúsið, gegnir starfi
sínu þannig, að viðskiptavinum
virðist það helzt af einskærri náð,
að það gefi sér tíma til að sinna
jafn almennri og sjálfsagðri þjón
ustu og þeirri að taka við miða-
pöntunum. Ég fullyrði, að við-
skipti mín og stúlkunnar í síman-
um höfðu ekki staðið yfir nema
í 1—2 mínútur, þegar þolinmæði
hennar var þrotin og ég veit ekki
til annars en að ég hafi sýnt henni
þá kurteisi, sem ég kann og sjálf-
sögð er í almennum viðskiptum
fólks í millum.
É
Leitt til þess að vita.
G vil taka það fram að þessar
línur eru ekki skrifaðar til að
varpa nokkurri rýrð á Þjóðleik-
húsið sem slíkt. Það er stofnun,
sem mér er hlýtt til og ég vil veg
þess sem mestan í hvívetna. Það
er ein glæsilegasta menn-
ingarstofnun okkar, sam-
eign íslenzku þjóðarinnar,
sem hún er stolt af. — En við
hljótum jafnframt að gera til þess
okkar kröfur, þar á meðal þá, að
það vandi, sem mest má verða
til vals á starfsfólki sínu og í
samræmi við það mikilvæga
menningarhlutverk, sem því er
ætlað að gegna. — Það er ekki
þar fyrir, að við kippum okkur
svo mjög upp við kæruleysi og ó-
kurteisi afgreiðslufólks á opin-
berum stöðum — það er of al-
gengt fyrirbæri til þess — og
Þjóðleikhúsið okkar væri þar frá-
leitt neitt einsdæmi. En ég segi
aftur: við gerum hærri kröfur til
þess í þessu tilliti heldur en til
venjulegrar opinberrar skrifstofu
og það er leitt til þess að vita, ef
fólk, það, sem valizt hefir til
starfa, reynist ekki þeim kröfum
vaxið. — Leikhúsgestur."
Bíóhlé á óheppilegum
stað.
FYRIR nokkru barst mér eftir-
farandi bréf frá D. J.:
„í gær fórum við 3 saman til
að sjá rússnesku myndina Aleko,
sem um þessar mundir er sýnd
hér í Tjarnarbíói. M. a. sem fram
kemur í þessari mynd, er rúss-
neskur dans. Er dans þessi i
tveimur hlutum, fyrri hlutinn er
dansaður af stúlkum, sá síðari
af piltum. En sá óvænti og miður
skemmtiJegi atburður gerðist í
gærkvöldi að rétt í sama bili og
síðari hluti dansins er hafinn,
slitnar myndin sundur og á tjald-
inu stendur: hlé í tíu mínútur.
Æskilegt hefði verið, að sýn-
ingarmenn hefðu valið hléið á
einhverjum heppilegri stað í
myndinni, svo að hún glataði ekki
eins miklu við það sem raun
varð á.
Leiðinleg og
tilgangslaus.
KVIKMYND sú, sem D. J. talar
um mun ekki lengur til sýn-
is, en orð hans eru engu að síður
í tíma töluð.
Æskilegt væri að bíóhlé yfir-
leitt yrðu látin hverfa úr sögunni
með öllu. Flestum þykja þau leið
inleg og tilgangslaus — og iðu-
lega skemma þau verulega ánægj
una af myndinni.
Merkið, sem
klæðir landið.
Ólöf Pálsdóttir
í vor afhenti drottning Dan-
merkur Ólöfu Pálsdóttur gull-
heiðursmerki listaháskólans í
Kaupmannahöfn, við hátíðlega at
höfn. Þessi viðurkenning var
henni veitt af háskólaráðinu síð
astliðinn vetur, svo sem blaðið
áður hefur getið um.
— Páll Jónsson.
MÁNUDAGSBL. næst síðasta
!epur upp rógsgrein, og kryddar
hæfilega, eftir „Framsókn“
þeirra Eyjamanna;“ eins og kom-
ist er að orði í blaðinu, um
áfengismál í Vestmannaeyjum.
Það verður að geta þess, að
hér fer Mánudagsblaðið ekki
rétt með heimildir Heimildin er
ekki „Fransókn“ þeirra Eyja-
manna, heldur „Framsókn"
„Bæjarmálablað", það er einka-
blað Helga Benediktssonar kaup-
manns i Vestmannaeyjum, ný-
dæmds óreiðumanns og okur-
karls.
Sannleikurinn er sá, að Fram-
sóknarmenn í Eyjum hafa fyrir
löngu losað sig við Helga Ben.
úr flokknum og rekið hann frá
starfi við „Framsóknarblaðið",
sem er flokksblað þeirra.
Á sama hátt hafa Vestmanna-
eyingar algerlega losað sig við
áhrif Helga á bæjarmálin, sem
hann hafði um tíma með til-
styrk kommúnista.
Til þess að breiða yfir þessar
ófarir sínar hóf Helgi útgáfu
einkablaðs, sem hann skírði
„Framsókn bæjarmáiablað", og
hugðist þannig geta siglt undir
fölsku flaggi — skrifað hól um
sjálfan sig og róg um náungan
á kostnað ,.Framsóknarblaðsins“.
Svo lík eru nöfnin, að jafnvel
kunnugir áttu, í fyrstu erfitt með
að átta sig á því, um hvort blaðið
var að ræða, hverju sinni. Um
svo ódrengilega heimildafölsun
hefir sjálfsagt enginn blaðamað-
ur á íslandi gert sig sekan fyrr
en þetta.
Framsóknarmenn í Eyjum hafa
sem sagt losað sig við rielga, en
Tímamönnum í Reykjavík virð-
ist ganga erfiðlegcr að losa sig.
Hvað sem veldur. Helgi vill ólm-
ur fá að dvelja sem lengst undir
verndarvæng Tímans, með brask
sitt og borgar sjálfsagt vel fyrir.
Ef Mánudagsblaðið hefði verið
svo. hreinskilið, að geta þess, að
heimildin væri „Framsókn“
Helga Ben . þá hefði greinarkorn
þetta orðið óþarft. En Mánudags-
blaðið vissi að þá hefði „æsi-
Framh. á bla. IX