Morgunblaðið - 23.06.1955, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Fimmtudagur 23. júní 1955

Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
Adenauer hefir afsannað kenn-
ingar þýzku kratanna
Mál allra bœjarbúa
SJÁLFSTÆÐISMENN í bæjar-
stjórn Reykjavíkur hafa ætíð
lagt*mikla áherzlu á að fjárhag-
ur bæjarins væri sem traustast-
ur. Þessi hugsun á ekkert skylt
við naumleika og nirfilskap held-
ur er hún sprottin af vitundinni
um það að þarfir hinnar vaxandi
borgar eru ótalmargar og ekkert
nema öruggur fjárhagur getur
tryggt að þeim þörfum verði sem
bezt fullnægt. Sjálfstæðismenn
hafa ætíð haft opin augun fyrir
því að bæjarfélagið hefur í mörg
horn að líta á efnalegum og
menningarlegum sviðum enda
bera fjárhagsátælun og reikning-
ar bæjarins á ári hverju vott um
það. En oft hlýtur að vera vand-
siglt um þann sjó, þar sem ann-
arsvegar blasa við margar og
augljósar þarfir en hinsvegar er
takmörkuð fjárhagsleg geta, sem
ekki má ofbjóða. Þessi sigling hef
ur Sjálfstæðismönnum tekizt vel
eins og sést á framkvæmdum
bæjarfélagsins annarsvegar og
fjárhag hans í heild, hinsvegar.
I
Rekstrarafgangur í þágu
framkvæmda
Gunnar Thoroddsen borgar-
stjóri lagði þann 16. júní fram í
bæjarstjórn reikninga bæjarins j
fyrir árið 1954. Á honum sést að
áætlanir um tekjur og gjöld hafa
staðizt vel. Tekjuáætlunin fór
7,7 milljónir kr. fram úr áætlun
en rekstursgjöldin urðu aðeins
1,4 millj. kr. hærri en gert var
ráð fyrir. Þetta sýnir að full var-
úð hefur verið sýnd þegar gerð
var áætlun í árslok 1953 um tekju
möguleikana og að vel hefur ver- '
ið haldið á um rekstrarkostnað
bæjarfélagsins. Rekstrarafgang-
ur til yfirfærslu á eignabreytinga 1
reiking varð nú 15,4 milljónir kr.
Þessi rekstrarafgangur hefur ver
ið notaður til verklegra fram- j
kvæmda bæjarins ásamt öðrum
tekjum bæjarins, sem ekki telj-
ast rekstrartekjur. Þessu fé var
m.a. varið til byggingar Heilsu-
verndarstöðvarinnar, til skóla-
bygginga og til bæjarspítalans,
sem nú er í byggingu í Fossvogi.
Þannig hefur bæjarfélagið haft
handbært fé til mikilla bygginga-
framkvæmda án þess að grípa
þyrfti til lántöku. __
Hagstæður greiðslujöfn-
uður og eignaaukning
Niðurstaðan hefur orðið sú, að
greiðslujöfnuður bæjarsjóðs á
árinu 1954 var hagstæður um 1,1
millj. króna en skuldlaus eign
kaupstaðarins hækkaði um 25,7
millj. kr. og er nú orðin 268 millj.
Hefur skuldlrus eign bæjarins
hækkað um 118 millj. kr. á s.l.
f jórum árum. Þess ber að geta að
það fé sem runnið hefur til ný-
bygginga, gatna og holræsa, var
fært með rekstrarútgjöldum, eins
og áður,' en ekki fært til eigna,
en þetta fé nam tæpum 10 millj.
kr. á árinu 1954. Þegar á þessar
tölur er litið sést glögglega að
hagur Reykjavíkur stendur með
miklum blóma og munu Sjálf-
stæðismenn halda sömu stefnu
alla þá tíð, sem þeir ráða fjár-
málum bæjarfélagsins.
Útsvarsbyrðin
Jafnframt því, sem Sjálfstæðis-
menn hafa viljað halda uppi verk
legum framkvæmdum og annarri
starfsemi bæjarfélagsins af full-
um krafti hafa þeir gert sér þess
ljósa grein að ekki má ofbjóða
gjaldþoli bæjarbúa. Útsvörin eru
hérumbil eini tekjustofn bæjar-
félagsins og á þeim verður af-
koman að byggjast. Þó mörgum
Reykvíkingum finnist útsvars-
byrðin þung, þá er hún þó létt-
ari en í flestum eða öllum öðrum
bæjarfélögum. Fyrir 3 árum var
gerð breyting á útsvarsstiganum,
sem miðaði að því að hækka
persónufrádráttinn til hagsbóta
fyrir þá, sem hafa þyngstar fram-
færslubyrðar. Útsvarsstiginn hef-
ur ekki hækkað að undanförnu
þrátt fyrir aukna tekjuþörf bæj-
arfélagsins. f ár er til dæmis not-
aður sami útsvarsstigi og í fyrra
þótt fjárhagsáætlunin sé af eðli-
legum ástæðum nokkru hærri í
ár en 1954. Hve lengi Sjálfstæðis-
menn í bæjarstjórn geta haldið
útsvörunum innan þeirra tak-
marka, sem reynt hefur verið fer
eftir almennum aðstæðum í þjóð-
félaginu, sem þeir hafa ekki tök
á að ráða við. En bæjarbúar geta
verið öruggir um, að Sjálfstæðis-
menn munu halda áfram sömu
stefnu „um að halda útsvörunum
niðri, svo sem frekast er kostur.
Hvernig færi ef . . .
Bæjarbúar hafa fyrir löngu
viðurkennt þá viðleitni Sjálf-
stæðismanna að hafa fjárhag
Reykjavíkur traustan og heil-
brigðan. Menn hafa gert sér ljóst
að ef Reykjavík yrði illa stödd
fjárhagslega þýddi það versn-
andi fjárhag og afkomu þeirra
sjálfra. Ef Reykjavík lenti í fjár-
hagslegum kröggum mundi það,
með einu og öðru móti, snerta
hvert einasta heimili í bænum.
Góður fjárhagur bæjarins er
persónulegur hagur hvers ein-
asta bæjarbúa. Ef fjárstjórn bæj-
arins færi í ólestri mundi það
ekki einungis þýða minnkandi
þjónustu af bæjarins hálfu við
íbúana og aðstoð til þeirra, sem
hennar þurfa sérstaklega heldur
mundi þá skapast kyrrstaða, sem
fljótlega mundi snerta alla bæj-
arbúa illa. |
Menn sakna margs, sem þeir
telja að bæjarfélagið ætti að
framkvæma. Það er auðvelt að
benda á margt, sem æskilegt
væri, að bærinn framkvæmdi
og ekki er enn fyrir hendi eða
gengur hægar en æskilegt
væri. Bærinn er í svo örum
vexti og þarfirnar margar. En
fyrst svo er, þegar fjárhagur
bæjarins er traustur og örugg-
lega stjórnað, hvernig mundi
þá vera umhorfs ef illa væri
stjórnað og fjárhirzla bæjar-
ins í vörzlum margra og sund-
urleitra flokka, sem héldu
„vinstra samstarfinu" fljót-
andi með hrossakaupum og
allskonar bræðingi á báðar
hendur?
Sjálfstæðismenn í bæjarstjórn
undir forystu Gunnars Thordd-
sen borgarstjóra, munu halda
vörð um fjárhag Reykjavíkur því
með því gæta þeir hagsmuna
hvers einasta borgara í bænum,
hvort sem hann er ungur eða
gamall, verkfær eða ellilasinn.
Þetta hafa bæjarbúar skilið og
munu einnig kunna að meta
þessa viðleitni framvegis.
SENNILEGT má telja, að Aden-
auer kanslari þiggi boð Sovét-
stjórnarinnar um að sækja rús's-
neska ráðamenn heim í Moskvu
og ræða við þá Þýzkalandsmálin.
Þó er fullvíst, að endanleg ákvörð
un um það verði ekki tekin fyrr
en eftir fundi Adenauers með
leiðtogum vesturveldanna, en
hann er um þessar mundir í New
York, eins og kunnugt er, og
hefir þar átt viðræður við for-
ystumenn Bandaríkjanna og ut-
anríkisráðherra Vesturveldanna.
★ ★ ★
HINN 8. júní s.l. voru þingfund
ir rofnir í vestur-þýzka Sam-
bandsþinginu, til þess að flokk-
arnir og leiðtogar þeirra gætu
rætt um boð Sovétstjórnarinnar.
Niðurstaða varð sú að þiggja
bæri boðið, en nauðsynlegt væri
einnig, að athuga orðsendingu
rússnesku stjórnarinnar rækilega
áður en lokasporið yrði stigið í
málinu. Þá voru menn almennt
sammála um, að Vestur-Þjóð-
verjar ættu að hafa samráð við
bandamenn sína í vestrinu, áður
en boðið yrði formlega þegið.
★ VILJA, AÐ ADENAUER
FARI TIL MOSKVU
Þrír stjórnmálaflokkanna, Jafn
aðarmannaflokkurinn, Frjálsir
demókratar og Flóttamannaflokk
urinn, gáfu út sérstaka yfirlýs-
ingu um boð Sovétstjórnarinnar,
þar sem Adenauer er hvattur til
að fara til Moskvu og ræða við
Bulganinstjórnina um Þýzka-
landsmálin. Flokkur Kristilegra
Á þrekraun fyrir höndum
Dr. Adenauer.
hafa aftur á móti ekki gefið út
neinar sérstakar yfirlýsingar um
málið, en margir leiðtogar þeirra
vilja, að Adenauer ræði við Rúss-
ann. Og raunar hefir engin rödd
heyrzt um það í landinu, að
kanslarinn skuli ekki þiggja
boðið. Sumir stjórnmálamenn
landsins hafa aðeins hvatt til var-
færni.
★AUSTUR-ÞÝZKIR KOMMAR
RINGLAÐIR!
Af austur-þýzku blöðunum —
demokrata og Þýzki flokkurinn og raunar einnig af ræðu Grote-
VeU ancL óhrijar:
Almenningssíminn
á Kambabrún.
VEGFARENDUR um Hellis-
heiðina hafa veitt því eftir-
tekt að skúrinn, sem um alllangt
skeið stóð utanvið veginn á
Kambabrún er nú horfinn. í þess-
um skúr var m. a. sími, sem al-
menningur hafði aðgang að og
liggur í augum uppi hvílíkt hag-
ræði hefir verið að honum þar,
undir ýmsum kringumstæðum,
t. d. ef bíll bilar og síma þarf
eftir hjálp eða eitthvað annað
verður að, svo sem alltaf getur
komið fyrir. Hví var þá síminn
— og skúrinn tekinn niður9 —
er eðlilegt að menn spy^ji. —
Maður einn, sem hefir unnið hjá
Vegagerðinni í mörg ár skýrði
fyrir mér ástæðuna nú á dög-
unum. Það var beinlínis vegna
þess, að síminn fékk ekki að
vera þarna í friði fyrir alls kon-
ar skemmdarvörgum sem að hon-
um sóttu og færðu úr lagi jafn-
skjótt og gert var við hann. „Að
lokum gáfumst við upp — sagði
maðurinn, og sáum þann kost
einan fyrir hendi að taka hann
niður fyrir fullt og allt.“
Og kílómetrasteinarnir.
SVIPAÐA sögu er að segja um
kílómetrasteinana svo köll-
uðu, — hélt maðurinn áfram. —
Við höfðum ekki fengið að gagn-
ast með þá heldur. Þannig var
það fyrir nokkrum árum, að á
einni nóttu var öllum kílómetra-
steinum á leiðinni frá Svína-
hrauni austur að Ölfusá rutt um
koll eða snúið við og þessi sama
saga hefir endurtekið sig æ ofan
í æ. Það er ekkert gaman að eiga
við þetta“.
I Torvelduð þjónusta.
NEI, svo sannarlega er það allt
annað en gaman að fást við
annan eins skrilshátt og óskamm
feilni sem birtist í slíkum
skemmdarverkum og strákapör-
um. Það er eðlilegt og sjálfsagt
að fólk geri sínar kröfur til
þeirra aðila, sem láta eiga borg-
urunum í té ýmsa almenna þjón-
ustu, en það er öllu lakara þeg-
ar þessi þjónusta er svo frek-
lega vanvirt og torvelduð, sem
raun ber vitni, af óþjóðalýð, sem
gerir sér að leik að illskapast við
svo meinlausa og um leið nyt-
sama hluti og almenningssíma,
kílómetrasteina og önnur um-
ferðarmerki á vegum úti.
H
Um val íslenzka
landsliðsins.
R. VELVAKANDI!
Nú fer óðum að líða að því,
að íslendingar þurfi að leika sinn
fyrsta landsleik á þessu ári. Verð-
ur mönnum þá hugsað til þess,
hvað hafi verið gert til þess að
undirbúa lið okkar fyrir þennan
leik.
Eftir þeim fréttum, sem farið
hafa af æfingum væntanlegs
landsliðs má segja, að undirbún-
ingur hafi ekki verið sem skyldi.
Eftir því, sem einn landsliðsmað-
ur sagði, eru störf I.andsliðsnefnd
ar fólgin í því, að hún hefir val-
ið til æfinga 26 menn. Þykir það
nokkuð stór hópur, þegar aðeins
nokkrir dagar eru eftir til leiks.
Síðasta æfing fór fram á Akra-
nesi og var hún ekki betur und-
irbúin en svo, að eftir að æfing
var hafin þurfti að kalla á menn
úr áhorfendahópnum til þess að
hægt væri að fylla tvö lið.
Þessar heimildir eru eftir ein-
um leikmanna, sem var á æfing-
unni og er, eins og margir aðrir
knattspyrnumenn og knatt-
spyrnuunnendur, óánægður með
störf Landsliðsnefndar, eins og
þau eru af hendi leyst.
Það eru því margir, sem telja
heppilegast að leggja nefndina
algerlega niður og fela landsliðs-
þjálfara að velja liðið, því að
hann hefir bæði þá hagnýtu
reynslu og þekkingu, sem þarf
til að leysa það hlutverk af
hendi. — Reykvískur knatt-
spyrnuunnandi.'*
Merkið, sem
klæðir landið.
wohls fyrir skömmu — er ekki
hægt að sjá annað en orðsending
Rússa hafi komið austur-þýzku
stjórninni algerlega að óvörum.
í þessu sambandi má minna á
ræðu Ulbrichts, varaforsætisráð-
herra Austur-Þýzkalands, sem
hann flutti í síðustu viku; var
hún full af gífuryrðum og stór-
mælum í garð Vestur-Þjóðverja
og kallaði hann vestur-þýzka leið
toga „svikara" í öðru hverju orðl
og „óvini Þýzkalands".
Má ganga út frá því, að
þessi ágæti kommúnistafor-
sprakki hefði ekki tekið svo
mjög upp í sig, ef hann hefði
vitað um orðsendinguna og í
ráði væri að bjóða höfuð-
paurnum og „aðalsvikaran-
um“. Adenauer kanslara, til
Badgdad kommúnismans —
sjálfrar Moskvu.
★ VIÐHORF KRATA
ÚT f BLÁINN
Ekki er hægt annað að segja
en afstaða Rússa hafi valdið því,
að Vestur-Þýzkaland varpi nú all
miklum skugga á Austur-Þýzka-
land. Einnig má rekja til hennar,
að Adenauer virðist nú hafa bor-
ið algert sigurorð af andstæðing-
um sínum, jafnaðarmönnum.
Sovétstjórnin er nú reiðubúin til
að taka engu minna tillit til
Vestur-Þjóðverja en leppa sinna
í Austur-Þýzkalandi. svo að þar
hefir Adenauer sannarlega skotið
Ulbrict-stjórninni ref fyrir rass.
Ekki er jafnvel óhugsandi, þegar
maður fer að hugleiða málið í
góðu tómi, að Ráðstjórnin sé fús
til að fórna Austur-Þýzkalandi
fyrir vinsamlegri afstöðu Vestur-
Þjóðverja til sín. í Þýzkalandi
sjálfu hefir þetta nýja viðhorf
sýnt mönnum, svo að ekki er um
að villast, að alveg er út í hött
hjá krötum, þegar þeir hafa hald
ið fram þeirri firru, að stefna
kanslarans komi í veg fyrir sam-
einingu landsins í eitt ríki.
Adenauer kanslari hefir senni-
lega aldrei notið eins mikillar
virðingar í Þýzkalandi og nú eft-
ir boð Ráðstjórnarinnar, og
stefnu hans hefir áreiðanlega auk
izt fylgi meðal þess stóra hóps,
sem þráir sameiningu Þýzka-
lands.
★ ★ ★
EN heimboðið veldur Adenauer
sjálfum tvímælalaust miklum
áhyggjum. Það kemur í veg fyrir
þá ákvörðun hans frá fyrri viku,
að taka ekki þátt í alþjóðlegum
viðræðum fyrr en kalda stríðið
hefði minnkað. — Og ef hann
tæki Rússana á orðinu og kæmi
á stjórnmálasambandi við Sovét-
ríkin, yrðu tveir fulltrúar Þýzka
lands í Moskvu — sendiherrar
Austur-Þýzkalands og Vestur-
Þýzkalands — og með því mundi
hann óbeint viðurkenna Austur-
Þýzkaland sem sérstakt fullvalda
ríki. En öll stjórnmálabarátta
hans hefir miðað að því, eins og
kunnugt er, að koma í veg fyrir
sjálfstæði hins kommúníska
hluta Þýzkalands. Hér fylgir því
böggull skammrifi. —
★ BROSMILDARI
FYRIR 18. JÚLÍ
Ef hann aftur á móti reyndi í
bili að ganga fram hjá stjórn-
málasambandinu við Moskvu og
ræða í þess stað einungis við
Bulganin um sameiningu alls
Þýzkalands, eins ogJafn aðar-
menn hafa stungið upp á, yrði
hann að semja upp á eigin spýtur
um framtíð landsins — og það
fyrir fjórveldafundinn. En varla
kemur til þess, því að Adenauer
hefir lýst því yfir, að hann muni
ekki ræða sameiningu Þýzka-
lands, áður en öldurót kalda
i Frh. á bls. 12.