Morgunblaðið - 01.07.1955, Blaðsíða 1

16 síður
43. árgangnur
145. tbl. — Föstudagur 1. júlí 1955
Prentsmlðja Morgunblaðsins
BETRI KJÖR FYRSR MANNKYN
□-
-□
Kjarnakljúfur til sýnis í Genf
Með bafnandi friðarhorfum berast tregnir um vonir manna
um betri kjör með notkun kjarnorku til iðnaðar og lœkninga
Bretar halda I
kjarnorku-
nýungum
leyndum
LONDON, 30. júní. — Bretar
ætla að geyma sjálfum sér eigin
leyndarmál um kjarnorkuna —
leyndarmál, sem treyst geta að-
stöðu Stóra Bretlands sem for-
ustuþjóðar á sviði iðnaðar.
Sir Anthony Eden skýrði
brezka þinginu frá því, að Bret-
ar hefðú gert samning við Banda-
ríkin um gagnkvæmar upplýs-
ingar um kjarnorkumál, en hann
bætti því við, að samningurinn
væri ekki bindandi fyrir einstök
fyrirtæki í landinu og þau væru
ekki skuldbundin til þess að láta
í té upplýsingar, sem þau vildu
ekki gefa. Samt sem áður myndi
heimildin til þess að skiftast á
upplýsingum vera mikilvæg fyr-
ir báðar þjóðir.
Brezk stórfyrirtæki eru sögð
hafa varið sem svarar hundruð
um milljóna króna til kjarnorku
rannsókna. Brezkir verkfræðing
ar og vísindamenn telja að ýms-
ar uppgötvanir Breta um hag-
nýtingu kjarnorkunnar taki því
fram sem gerzt hefir í þeim efn-
um í Bandaríkjunum og Rúss-
landi.
KNOXVILLE, Tennessee, USA,
29. júní. — Á naorgun verður
lagt af stað í tveimur flugvélum
með tilrauna-kjarnakljúf, sem
sýndur verður á hinni miklu
kjarnorkuráðstefnu, sem hefst í
Genf 8. ágúst. Kljúfinn byggði
ameríska kjarnorkunefndin
(AEC) á mettima i Oak Ridge.
Hann verður settur saman og
Eisenhower Sær ekki
friðarskipið
Danir forusiuþjéð
í kjarnorkumáium
KAUPMANNAHÖFN, 30. júní.
— Danir standa framarlega á
sviði atomorkuvísinda, enda eiga
þeir einn fremsta vísindamann
í þeirri grein í heimi. Nú hefir
Niels Bohr prófessor einnig tek-
ið forustuna um það, að gera
Danmörk að forustuþjóð um nýt-
ingu kjarnorkunnar.
í erindi, sem Niels Bohr flutti
á norræna þingmannafundinum
í Kristjánsborgarhöll í gær,
skýrði hann frá því, að danska
kjarnorkumálanefndin ætlaði að
leggja til við dönsku stjórnina að
sett yrði á stofn kiarnorkutil-
raunastöð nálægt Kaupmanna-
höfn. Lagt er til að byggður
verði lítill kjarnakljúfur á næsta
ári, en stærri kljúfur á næstu
þremur árum.
Ekki er gerlegt að spá neinu
um það, sagði prófessorinn, hve-
nær hægt verður að reisa orku-
ver knúið kjarnorku til raf-
magnsfrarUeiðslu í Danmörk.
Þetta verður þegar hægt verður
að reikna með því að rekstur-
Inn geti borið sig, sagði Niels
Bohr.
Bohr vænti þess að tekin verði
MPP samvinna milli Norður-
lapdaþjóða um hagnýtingu
kjarnorkunnar og að skifzt verði
á þekkingu og reynslu milli þjóð-
anna í þessum efnum.
Brúarfoss lesfar
AKRANESI, 29. júní — Hingað
kom Brúarfoss í morgun og mun
taka hér 650 lestir af hvalkjöti
og 150 lestir af freðfiski og
hrognum. ■—Oddur.
WASHINGTON 30. júní. — Old-
ungadeild Bandaríkjaþings hefur
fellt heimild til þess að láta
byggja verzlunarskip knúið kjarn
orku. Eisenhowcr forseti hafði
beðið um þessa heimild „til þess
að geta sýnt öllum heiminum
þau miklu gæði, sem hagnýting
kjarnorku geti haft í för með sér“.
Öldungadeildin felst á það
sjónarmið herstjórnarinnar ame-
rísku að smíði þessa skips myndi
tefja fyrir smíði herskipa, sem
knúin verða kjarnorku.
Eisenhower lét svo um mælt í
gær, að það, sem fyrir sér vekti
væri að leiða öllum heiminum
fyrir sjónir, en ekki aðeins Rúss-
um, að hin miklu atómvísindi
ættu eftir að bæta kjör manna.
Ætlunin hefði verið að friðarskip-
ið færi til flestra hafna í heim-
inum og hafðar yrðu um borð
sýningar á hagnýtingu kjarnork-
unnar, og notkun hennar í þágu
læknavísinda.
hafður til sýnis í Þjóðabanda-
lagshöllinni.
Bandarikin hafa undanfarið
samið við meir en 20 þjóðir um
að láta þeim í té kjamakljúfa af
sömu gerð og verða sérfræðing-
ar frá Oak Ridge á Genfarfáð-
stefnunni til þess að sýna hvern-
ig kjarnorka er framleidd. Mik-
ill áhugi er að skapast víða um
heim fyrir ráðstefnunni i Genf.
Molotoff
hjá Baruch
WASHINGTON, 30. júní: — Molo
toff heimsótti Bernhard Baruch,
einn frægasta „kapitalista“
Bandaríkjanna, er hann var
staddur í New York síðastliðinn
þriðjudag.
Baruch lagði á sínum tíma
fram tillögur um eftirlit með
atomvopnum í heiminum. Heim-
sókn Molotofss þykir benda til
þess að Rússum sé nú meiri
alvara en áður um að koma á
takmörkun vígbúnaðar.
Ekkert miimst á
Moskvuför
Adenauers
BONN, 30. júní — Vestur-þýzka
stjórnin hefir svarað rússnesku
stjórninni og kveðst vera reiðu-
búin til þess að taka upp viðræð-
ur um stjórnmálalegt, viðskipta-
legt og menningar sumband við
Sovétríkin. Stjórhln leggur tfl
að undirbúningssahiningar fari
fram milli sendiherra Þjóðverja
og Russa í París.
Ekkert er minnst á heimboð
dr. Adenauers til Moskvu 1 svar-
inu. En talsmaður vestur-þýzku
stjórnarinar lét svo um mælt í
dag, að ekki bæri að líta svo á
að heimboðinu hafi með þessu
verið hafnað.
Nehru helðun-
borgari
BELGRAD, 30. júní — Nehru,
inn indverski, er nú kominn í
opinbera heimsókn til Júgó-
slavíu og ætlar að hafa þar viku
dvöl. Annað kvöld verður hann
gerður heiðursborgari í Belgrad
og situr síðan stórveizlu hjá Tító.
Tító tók á móti Nehru á flug-
vellinum og síðan óku þessir for-
vígismenn „þjóða utan banda-
laga“ í opnum bíl um fánum
skreyttar götur höfuðborgarinn-
ar.
Engir fveir hugsa
eins
WASHINGTON, 30. júní. —
Eisenhower forseti hefir látið svo
um mælt, að hann þekki enga
tvo menn, sem séu sammála um
það, hvernig framkvæma skuli
afvopnun í einstökum atriðum.
Hann bætti því við að hann hefði
sjálfur verið að kynna sér þetta
mál um fjörtíu ára skeið.
Harold Stassen aðstoðar for-
setann nú við það að semja af-
vopnunartillögur, sem Eisenhow-
er ætlar að leggja fyrir Genfar-
50 þús. bílar bíða
úlflutnings í
Brellandi
LONÐCMí, 30. júní — Verkfall
hleðslumanna sem nú hefir stað-
ið í 39 dag« hefur stöðvað 262
skip í 6 mikilvægustu höfnum
Stóra-Bretlands.
Samtals bíða pú yfir 50 þús.
brezkir bílar útflutnings og hef-
ir þetta slæm áhrif á gjaldeyris-
búskap Bretú-
Eden ræddi í gær við forvígis-
menn verkalýðsfélaganna með
það fyrir augum að leita ráða til
í gær dró sig í hlé frá opinberum
störfum i Bandaríkjunum Her-
bert Hoover, fyrrverandi forseti,
81 árs gamall. — Hann hefir ver-
ið i opinberri þjónustu um 41 árs
skeið, venjulegast ólaunaður.
Bretar viBja
semja um
Kýprus
LONDON, 30. júní—Sir Anthony
Eden, forsætisráðherra Breta,
var fagnað bæði af stuðnings-
mönnum og stjórnarandstæðing-
um er hann tilkynnti í brezka
þinginu í dag, að brezka stjórn-
in hefði boðið Tyrkjum og Grikkj
um á ráðstefnu til þess að ræða
vandamál við botn Miðjarðar-
hafsins, þ. á. m. Kyprusmálið.
Eden sagði að ráðstcfnan myndi
verða haldin „á næstunni", ef
Tyrkir og Grikkir samþykktu.
Heyra mátti á ráðherranum a3
hann gerði sér vonir um að
draga myndi úr viðsjám á Kyprua
við þessi tíðindi.
Attlee, foringi stjórnarand-
stæðinga, fagnaði tilkynningu
forsætisráðherrans og óskaði
þess að ráðstefnan yrði haldia
sem fyrst.
□-
Furðufregnir um benzínhækkun
UNDANFARNA daga hafa ver-1 það innan ríkisstjórnarinnar, að
ið á kreiki allskonar fregnir , hækka benzíntoll og þar með
um það í bænum, að í undirbún-1 útsöluverð á benzíni. Fregnir
ingi væri geysileg verðhækkun þær sem út hafa verið bornar
á benzini. Hefur það jafnvel flog: um gífurlega hækkun á benzín-
ið fyrir, að til stæði að hækka verði eru því gjörsamlega til-
benzínlíterinn um hvorki meira hæfulausar.
né minna en heila krónu.
• Af tilefni þessa söguburðar ' • Auglýsing frá stjórn verðjöfn-
snéri Mbl. sér í gær til viðskipta-! unarsjóðs eftir birgðaskýrslum
málaráðherra og forsætisráð- j frá benzínútsölum mun eiga ein-
herra og spurðist fyrir um það, hvern þátt í fyrrgreindum sögu-
hvað hæft væri í þessu. Fékk' sögnum. En slík skýrslusöfnun
blaðið þá þær upplýsingar, að, fer fram vegna útreiknings á
alls ekki hefði verið minnst á I verðjöfnun lögum samkvæmt.
Spennandi
skákkeppni
í GÆR hófst í Moskvu skák-
keppni milli Bandaríkjamanna
og Rússa. Tefldar verða 4 urn-
ferðir á 8 borðum, og eigast við,
eins og að líkum lætur, snjöll-
ustu skákmenn þjóðanna.
í fyrstu umferð varð biðskák
á fyrsta borði miíli Resevskys
(US) og Botvinninks. Talið var
að sá fyrrnefndi hefði meiri sig-
urmöguleika. Á öðru borði vann
Smisloff (Rússl.) Bisgunier, 3. b.
jafntefla milli Bronsteins (Rúss-
land) og Evans, 4. D. Byrne (US)
og Geller biðskák, 5. R. Byrne
! (US) og Keres biðskák. 6. Tam-
anioff (RússL) Kashdan bið-
skák, 8. vann Kotov (Rússl.)
Steiner. —• Dr. Euwe (Holland)
er yfirdómari.
Engin genghfelling
LONDON, 30. júní: — Einn aðal-
fulltrúi Butlers fjármálaráðherra
lýsti yfir því afdráttarlaust í
brezka þinginu í dag, að ekkert
væri hæft í þeim orðrómi, að
ráðgerð væri gengisfelling á
sterlingspundinu. OrðrómUr þessi
hefir komizt á kreik vegna þess
að gull og gjaldeyrisforði Breta
hefir minnkað undanfarið, en það
stafar einkum af minnkandi út-
flutningi, vegna verkfalla járn-
brautar- og hieðslumanna.
Frökkom léilir
PARÍS, 30. júní: — Frakkar dróu
andann léttar í dag er útlit var
fyrir að hægt verði að koma í
veg fyrir verkfall 12 hundruð
þúsund opinberra starfsmanna.
VerkfalKð myndi hafa lamað
starfsemi pósts og síma, tollvfi'r-
valda og sjúkrahúsa.
Verkalýðsfélag kaþólskra fór
í dag að dgami jafnaðarmanna og
afturkallaði v-'rkfallsskipunina.
Ólíklegt er a@ Komn*únist%r hefji
vokfallið einir.
Sovét-Rússar
f orðast negra
WASHINGTON, 30. júní—íbúða-
bygging í Washington, sem ver-
ið hefir um langt skeið eftirlætia
húsnæði starfsmanna sendiráða
Sovétríkjanna, hefir skyndilega
djittið úr náðinni, að því er blaS-
ið Washington Star skýrir frá l
dag. Negrafjölskyldur eru að
flytja í bygginguna, en sovét-
starfsmennirnir að flytja út.
í byggingunni eru 18 íbúðir og
starfsmenn sovétsendiráðsins
hafa búið í þessum íbúðum frá
því að síðara stríðinu lauk. Þar
til fyriv mánuði bjuggu sovétfjöl-
skyldur í 13 af íbúðunum. í fimm
íbúðum bjuggu amerískar fjöl-
skyldur, hvítar. En fyrir mánuði
ákvað eigandinn að leigja jafnt
blökkumönnum sem hvítum. Á
samni stundu byrjuðu sovétstarfs
mennirnir að áegja upp íbúðum
sínum. Ellefu sovétfjölskyldur
eru þegar fluttar burtu og búist
er við að hinar tvær fari næstu
daga.
JERUSALEM, 30. júní: — Búist
er við því að David Ben Gurion
taki aftur við embætti forsætis-
ráðherra í Israel, að loknum
kosningum sem fara eiga fram
þar 26. júlí n.k.
Moshe Sharett hefir myndað
stjórn til bráðabirgða, eða fram
yfir kosningar.