Morgunblaðið - 01.07.1955, Blaðsíða 14
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 1. júlí 1955
HJÖNABANDSÁST
EFTIR ALBERTO MORAVÍA
Frnmhnld^saCTnn 19 væg — me® fullkominni hugar- ar ályktanir. - Meðan ég fór í
ró. Eg bar alltaf í brjósti mikinn
Þarna fyrir framan mig, var eía um bókmenntalegt gildi sögu
það, sem ég* einslega kallaði minnar, þar sem ég hafði ekki
snilldarverkið mitt, fallegt og endurlesið hana og óttaðist einn-
heilt, og nú var ég loksins fær ig, að ég mundi hafa flýtt mér
«m að njóta þess í heild eins og um of við ritun hennar. En með
þegar maður nýtur fagurs útsýn- tilliti til lífsafls hennar, fannst
is að lokinni langri og þreytandi mér engin ástæða til efa. Höfðu
fjallgöngu. En þessu verður ekki ekki þessar kjarkeyðandi tilfinn-
lýst, aðeins bent á það. Hið eina,
sem ég get sagt er það, að á með-
ingar ófrjósemi, ofreynslu, ó-
villandi rökleiðsla, sem höfðu
an ég var að hugsa um söguna villandi rökleieðsla, sem höfðu
mína, var líkast því sem tíminn þjakað og þjáð mig alla mína æfi
yrði að engu og eyddist í ein- ( og neytt mig til kyxrstöðu í
hvers konar hrifningu — og vissu hvert sinn, er ég reyndi að skrifa
lega var svo, í raun og veru. í eitthvað, höfðu ekki allar þessar
Skyndilega var dyrunum lokið iamandi tilfinningar horfið smám
upp og konan mín birtist á saman úr sögunni, eftir því, sem
þröskuldinum: „Hvað ertu eigin- j ég komst lengra í samningu þessa
lega að gera?“ spurði hún. „Há- ' ritverks míns? Hafði ég ekki orð-
degisverðurinn er til reiðu .. og ið þess var, er ég skrifaði, að
hefur verið það raunar alla síð- , einhverskonar stífla brast í
ustu klukkustundina“.
| brjósti mínu og allt það, sem
Ég sat á rúminu mínu, í morg-, hún hafði stöðvað, losnaði. Ekki
unsloppnum, en föt mín lágu enn samt til þess eins að renna burtu,
6 stólnum, sem ég hafði lagt þau hljóðlega eins og lítil kind, held-
á, kvöldið áður. Ég leit á úrið. ur tn Þess að brí6ta sér með afli
Antonio hafði farið, þegar klukk brautir og ólga fram eins og belj-
andi fljót? Haafði ég ekki raun-
verulega alltaf fundið, að mitt
an var tæplega eitt, en nú var
hún orðin tvö. Ég hafði setið í
heila klukkustund á rúmstokkn- eiginlega sjálf speglaðist greini-
um, með annan sokkinn á fæt-
inum, en hinn í höndunum.
„Mér þykir þetta leiðinlegt11,
sagði ég og kipptist undrandi við
lega í því, sem ég skrifaði, eins
og líka allt sem ég ritaði var
í mínu raunverulega sjálfi?
Aðrar og álíka rökfærslur
„ég veit bara hreint ekki hvað höfðu, er hér var komið sögu,
hefur komið fyrir mig
nú veitt mér kjark til að mæta, með
kem ég strax“. Ég klæddi mig í rósemi, hverjum þeim áhrifum,
skyndi og gekk niður á eftir, er lestur sögunnar kynni að hafa
henni.
á konuna mína. Enn eru ónefnd-
Um kvöldið, þegar hinn síðasti ir tveir verklegri erfiðleikar. —
guðmóður hafði runmð af mér,
tóku spurningarnar að leita
Handritið, sem alls ekki gat kall-
ast ólesanlega ruglingslegt, hafði
huga minn. Ég hafði ákveðið aðiÞó að Seyma mikinn fjölda út-
lesa söguna upp i áheyrn kon-1 strikaðra orða og viðauka á
unnar minnar, strax er ég hefði miiii línanna, sem mundu gera
lokið samningu hennar Ég treysti iestur Þess villandi og vandasam-
henni betur en sjálfum mér, bet- an- ES varð að stanza 5 lestrinum
ur en sérhverjum gagnrýnanda. við °S við> °S halda til baka
Eins og ég hefi þegar tekið aftur> tn Þess að grípa aftur upp
fram, þá var hún ekki menntuð binn týnda þráð söguefnisins,
kona og hafði alls enga bók- sem hafði rofið Þanmg og spillt
menntalega þekkingu og áhugi feSurð> sem ég vildi að væri al-
hennar fyrir bókum var áhugi Ser °S órofin. Og í flýti þessa
venjulegrar manneskju, sem fyrsta uppkasts kunnu að hafa
tekur meira eftir efni en rit- f’ 1 e.Y mst einstök atriði og serstak-
hætti og stíl. En einmitt af þess- 1
um orsökum, einmitt vegna þess,
að ég vissi að dómur hennar
mundi að meira eða minna leyti
verða dómur hinnar fáfróðu al-
þýðu, treysti ég henni. Ég vissi
að hún var nægilega skynsöm,
og full af góðum tilfinningum.
Mér var Ijóst, að dómur hennar
mundi e. t. v. ekki verða full-
nægjandi til þess að gefa mér
hugmynd um hið bókmenntalega
gildi sögunnar, en ég vissi hins
vegar líka, að hann mundi nægja
gönguferðir með Ledu og ræddi
við hana um aðskiljanlega hluti,
þá gerðist spurningin um það,
hvort ég ætti að lesa söguna fyrir
hana í kvöld, eða einhvern tíma
síðar, háværi í huga mér og
krafðist svars. j
Loks ákvað ég að hætt lestrin-
um í svo sem tíu daga, en á þeim
tíma ætlaði ég að vélrita allt
handritið. j
Ég vissi, að með því að endur-
rita það mundi margt rangt
hljóta leiðréttingu og margt sem
vantaði verða fært inn. Þannig
mundi stíllinn verða endurbætt- .
ur og sérhver galli numinn í
burtu. Auk þess — og það var
úrskerandi ályktun •— mundi ég
geta, í enn þá tíu daga, notið
ánægjunnar af snilldarverki
mínu, óprentuðu og óþekktu. •—
Þessi síðustu rök sannfærðu mig
endanlega. j
Ég hafði komið með ritvélina ,
mína frá Róm. Það var ný vél,
eða svo mátti segja, því ég hafði
aðeins notað hana til að rita við- i
skiptabréf og tækifærislegar
greinar.
Þetta var amerísk vél, bezta
og nýjasta tegundin, sem hægt
var að fá, og hinir mörgu og
ágætu kostir hennar höfðu
stundum, á dögum minnar
mestu, andlegu frjósemi, fyllt
mig með beiskjublandinni
gremju. Ég var, í eigin augum,
eingöngu einn af þessum auðugu,
hæfileikalausu rithöfundum, sem
hafa yfir að ráða allt sem þarf
við samningu snilldarverks —
peninga, tíma, þægindi. kyrrláta
vinnustofu, beztu tegund papp-
írs, afbragðs lindarpenna — allt
nema snilligáfuna.
Slíkur maður hlýtur að öfunda
hina ódýru vasabók,, sem einhver
soltinn unglingur hripar fáeinar
línur í, með blýanti, eftir því,
sem hin hverfula andagift blæs
honum í brjóst, á meðan hann
situr úti í horni á veitingahúsi
eða almenningsmatstofu.
Nú var hinsvegar hin beizka
tilfinning ófrjóseminnar, sem rit-
PARADÍSARGARÐURINN
. „v,............. Þ*að rak forstreymis með flokki villiandanna, sem flugu '
til að sýna mér, hvort bókin væri UPP þar sem vatnið steyptist niður. Villinautið hrapaði ofan I
lífi gædd eður ei. Og þegar á fyrir, og þá var mér dillað. Því næst hljóp ég á með voða-
allt var litið, þá var það spurn- stormi, svo að ævagömul skógartrén rifust upp með rót-'
ingin um lífsafl hverrar bókar, um, fuku út í fljótið og flísuðust sundur í beljandi straum-
mestu varðaði.
Það eru til bækur, sem eru
ófullgerðar, illa samdar, ruglings
iðunni.“
„Og annað hefir þér ekki orðið að verki?“ sagði sú gamla.
. , . .... „Ég hef steypt stömpum á gresjunum, ég hef klappað villi-
egar og osnortnar, en samt lifi hestunum og skekið niður kókoshnetur. Það veit hamingjan,
um ávallt lesa. Og bað eru líka kann fra morgu að segja. En maður a ekki að segja
„ , allt com mannr \rplt Dn Izormoet tti^ rvrnAiVT Tviír. i(
til bækur, sem eru fullgerðar 1
öllum atriðum, vel byggðar, vel
samdar, snyrtar og heflaðar, en
allt um það andvana og fjöri
sviftar. Það eru þessar bækur,
allt, sem maður veit. Þú kannast við það, móðir mín.
j Og þar með kyssti hann móður sína, svo að hún var nærri
oitin aftur á bak. Hann var gassalegur, drengurinn, því verð-
ur ekki neitað.
Nú kom Suðri, sunnanvindurinn, með vefjarhött á höfði,
sem við, þrátt fyrir fullkomnun, í flakandi Bedúínakápu.
þeirra, höfnum algerlega. Þetta j „Sér er hver kuldinn hérna inni“, sagði hann og kastaði
var sannfæring, sem ég hafði viðarbút í eldinn. „Það er auðfundið, að norðanvindurinn
öðlast eftir margra ára lestur og er kominn hér á undan.“
iðkun gagnrýnis. Af þessumj Hér er svo heitt, að steikja ínætti hvítabjörn," sagði
ástæðum varð eg fyrst og fremst ‘ Horðri °
Wlc'min“v*íim »dfeiah.Vndrt ‘ •» ’«♦ •)«*» hvítabjöm'', mselti Suöri.
vana borin og enginn mundi »La"gar '''kkui; t>| þsss að komast í pokana?" sagði sú
verða færari til þess að veita mér f'arnia' „Seztu nu niður á steininn hérna og segðu okkur,
þá vitneskju, en konan mín. hvar þú hefir verið.“
Ég verð að játa, að ég bjó mig „Eg var í Afríku, móðir mín!“ sagði hann. „Ég var á Ijóna-
undir þessa rannsókn — sem ég veiðum með Hottentottunum í Kaffalandi. Þar er nú heldur
áleit sjálfur að væri mjög mikil en ekki loðið á sléttlendinu, grasið olíugrænt.“
annnii)i«va
Kenwood hrærivéf
Verð kr. 2.540,00. — Góðir greiðsluskilmálar.
HEKLA h.f. — sími 1687.
Speed Oueen þvottavélar
Verð kr. 3,490.00. — Góðir greiðsluskilmálar.
HEKLA h.f. — sími 1687.
Speed Oueen strauvéfar
Verð kr. 1.885,00. — Góðir greiðsluskilmálar.
HEKLA h.f. — sími 1687.
»■*■■■ 1WJUf-ILW,«JiJUI. 1 JIJiJI. ■. ■
VJUUUUUUBH