Morgunblaðið - 14.07.1955, Blaðsíða 14

14
MORGVNBLADiB
Fimmtudagur 14. júlí 1955 j
Framh'aldssagan 30
Hún greip um hana, las nafnið
■upphátt, en bar svo örkina að vör-
um sér og þrýsti á hana kossi.
„Jæja, ertu nú ánægður?" spurði
hún að því loknu.
Beint neðan við nafnið, bar nú
örkin merki vara hennar — tvo
rauða hálfhringi, líka tveimur
blómk rónublöðum.
Ég horfði á blaðið litla stund og
•fann til innilegrar ánægjukennd-
ár, en sagði svo, hægt og blíðlega:
„Þakka þér fyrir, elskan, þetta
ér gott“.
Hún brá upp hendinni og
strauk mér flausturslega um
annan vangann, gekk svo til dyr
anna og sagði fljótmælt:
„Gangi þér verkið vel. .. Ég
ætla að fara að sofa, mér finnst
ég raunverulega vera þrevtt. ..
Gerðu það fyrir mig að banka
ekki á svefnherbergisdyrnar mín
ar. Ég vil aðeins fá að sofa í
næði .... til morguns, þá.... “.
„Gott og vel, þú skalt fá næði
til að sofa, unz næsti dagur renn-
ur upp....“.
Hún gekk út og var næstum
búin að hrinda þjónustustúlk-
unni um koll, sem kom í sömu
andránni með kaffið mitt.
Þegar hún var einnig farin,
kveikti ég mér í vindling, settist
við skrifborðið mitt, drakk tvo
bolla af kaffi og tók svo, að end-
higu, lokið af ritvélinni minni.
Eg varð var við óvenjulegs mik-
inn andlegan styrkleika hjá mér,
líkast því sem höfuð mitt hefði
nú inni að halda hreina, ná-
kvæmna og algerlega ógallaða
vélasamsetningu, í stað hinnar
venjulegu, ruglingslegu og þung-
lamalegu flækju óljósra og and-
stæðra hugsana.
Ég fann, að þessi vélasamsetn-
ing útilokaði alla heimsku, stæri
læti, ótta og hégómagirnd. Það
var hið dýrmæta verkefni, ó-
skemmandi og ópersónulegt, sem
ég ætlaði nú að notfæra mér tii
þess, að mæla, meta og fullgera
verk mitt, er ég endurritaði það.
Ég byrjaði nú á vélrituninni,
með vindling á milli varanna og
augun fest á pappírsörkunum.
Ég hef ef til vill ritað fjórar
línur, en þá lagði ég vindlinginn
í öskubakkann, ýtti ritvélinni til
hliðar, tók handritið og fór að
lesa það.
Ég var sérstaklega vakandi og
skarpur í athugunum og nú, er
ég ritaði fyrstu fjórar línurnar,
þá varð ég var við tilfinninga
ósanninda og lyga, sem voru al-
veg ólíkar og nákvæmlega eins
og hið daufa hljóð brotnandi
glers. Með öðrum orðum, þá
hvarflaði það öðru hvoru í huga
minn, að sagan væri ekki aðeins
fjarlæg því að geta nefnst snilld
arverk, heldur væri hún verulega
léleg.
Eins og ég hef áður nefnt, þá
hef ég nokkra bókmenntalega
reynslu og reynist, þegar tilefni
gefast, allgóður gagnrýnandi. —
Ég fann, á þessari stundu, að með
mínum núverandi, óvenju mikla
Og framtakssama andlega stvrk-
leika, þá voru gagnrýnishæfileik-
ar mínir settir á svið, á pappírs-
örkunum, sem ég hélt á. Orðin
voru ekki lengur eingöngu orð
heldur molar úr málmi, sem ég
yar smátt og smátt að reyna eða
fennsaka, með fullkomnum áreið
anleika og vissu, með hjálp próf-
steins míns eigins smekks.
Ég las ekki söguna standslaust
til enda, vegna þess, að ég vildi
ekki daga uppi í hljóðfalli frá-
sagnarinnar, en ég las kafla á
víð og dreif, og þvi meira sem
ég las, því órórri varð ég. — Nú
sýndist mér ekki mögulegt, að
ég dragi ranga ályktun. Sagan
var öll léleg, ekkert gat bjargað
henni. Skyndilega greip mig
nærri vísindaleg áköf löngun eft-
ir raunveruleikanum, hlutdrægn-
islausum. Ég tók óskrifaða papp-
írsörk, greip lindarpennann minn
og byrjaði að hripa niður upp-
götvanir mínar, eftir þvi sem þær
i komu í huga mér, alveg eins og
ég fór að, þegar ég hafði ein-
hverja bók, til að gagnrýna.
! Efst á blaðsíðunni skrifaði ég,
öruggri hendi: „Athugasemdir
I við söguna Hjónabandsást eftir
Silvio Baldeschi". Því næst dró
ég strik neðan við þessa yfirskrift
f og tók að semja athugasemdirnar
i sjálfar. Ég fylgdi þeirri aðferð,
að ég venjulega tileinkaði mér
við samningu ritdóma minna —
, það er, að sundurliða verkið í
öllum þess margvíslegu útlitum
og þá að lokum bræða saman
allar þessar einstöku upppgötv-
anir í einu, skiljanlegan úrskurð.
Auðvitað ætlaði ég mér ekki að
fara að rita grein um sjálfan mig,
j en ég þráði það, mest af öllu að
komast að einhverjum glöggum,
lokaniðurstöðum viðvíkjandi mín
um eigin bókmenntalegu og rit-
starfalegu hæfileikum.
Fjórtándi kafli.
Þetta er það, sem ég skrifaði
á nýju blaðsiðuna mína! Fyrst:
Stíll og þá neðan við: sléttur. rétt
ur og skrautlegur, en aldrei frum
legur, aldrei persónulegur, aldrei
ferskur. Fullur af daufri hvers-
dagsmennsku, yfirgripsmikill þar
sem hann ætti að vera stuttorður.
Stíll án sérginkenna, stíll kost-
gæfnislegs og iðins samsetnings,
þar sem ekki fyrirfinnast hin
minnstu merki skáldlegra tilfinn-
inga. Annað: Mótunarhæfileiki.
Enginn. Ákveður hlutina í stað
þess að lýsa þeim, skrifar þá í
stað þess að mála þá. Skortur á
auðsæjum sannindum, rúmtaki
og áreiðanleika, þrótti og afli. —
Þriðja: Eðliseinkenni, neikvæð.
Maður finnur, að ekki hefur ver-
ið skapað af samúðarríkri hug-
sýni, heldur stæld og eftirrituð
verk náttúrunnar, með aðstoð og
hjálp dómstóls, sem var óákveð-
inn, efandi, myrkur og frumstæð
ur. Það eru mínútumyndir, en
lífvana athuganir, ekki lifandi,
frjáls sköpun. Slík verk leysast í
sundur, morkna niður, þau mót-
mæla sjálfum sér, þau hverfa af
blaðsíðunum og skilja aðeins
nöfn sín eftir og þessi nöfn, hvort
sem persónurnar eru nefndar
Paolo eða Loranzo eða Elisa eða
Maria, svíkja sína eigin blekk-
ingu og óraunveruleika sinn
vegna þess, að manni finnst sem
hægt hefði verið að breyta þeim,
án þess að vinna tjón eða mein.
Þau eru ekki persónuleikar, að
neinu leyti, heldur Ijósmyndir.
Fjórða: Sálfræðilegur sannleikur.
Aumur. Of mikil slægð, of marg-
ar athugasemdir, sem ekki snerta
málið né koma því við og of lítil
almenn skynsemi. Maður finnur j
að höfundurinn flytur sig að ut- í
an og inn, af handahófi, ekki eft- j
ir aðalbrautum sannleikans, held- ;
ur um hliðarstíga hinna villandi
rökleiðsla. Fimmta: Tilfinningar.
Kaldar og hverfular, undir ólgu,!
uppkomu og flótta, sem svíkur og
leiðir í ljós eigin tóm og veik- j
leika. Viðkvæmni, en ekki tilfinn '
ing. Sjötta: Samhengi. Illa dregið
upp og búið til, óhugsað, flutt af
ósamkvæmni, undanbrögðum, i
léttmeti og öðrum óheiðarlegum
brögðum, undir blæju sýndar-
krafts og mjúkleika yfirborðsins.
PARADÍSARGARÐURINN
16
Alpahornið ómaði svo djúpróma og angurblítt, og hjarð-
maðurinn jóðlaði svo fagurlega niðri í dalnum. Þar næst
beygðu bananatrén hinar löngu og slútandi greinar sínar
yfir bátinn. Svartar álftir syntu á vatninu, og undarlegustu
dýr og blómstur sáust á ströndinni.
Það var Nýja Holland, fimmta heimsálfan, sem nú leið
hjá með bláum fjöllum. Gat þar að heyra söng blótprestanna
og horfa á villimennina, er þeir dönsuðu eftir trumbna-
hljómi og beinpípublæstri. t
Hinir skýháu pýramídar Egyptalands, kollhrundar súlur
og svipmyndir, sem hálfar voru sandi orpnar, sáust líða
fram hjá. Norðurljósin bröguðu yfir jöklum norðurheims-
ins. Það var flugeldagerð, sem enginn gat leikið eftir.
Kóngssonurinn var frá sér numinn af unun, og var ekki
furða, því að nú sá hann hundrað sinnum meira en hér
verður frá sagt. |
„Og fæ ég nú að vera hér alla ævi?“ sagði hann. '
„Það er undir sjálfum þér komið,“ anzaði álfkonan. „Ef
þú lætur ekki eins og Adam fyrrum, freistast til að gera
það, sem bannað er, þá máttu vera hér um aldur og ævi.“ 1
„Ekki skal ég snerta eplin á skilningstrénu,“ sagði hann,
,.hér eru ótal ávextir, allt eins fagrir og þau eru.“
„Reyndu og prófaðu sjálfan þig, og kennirðu þig ekki
nógu fastan fyrir, þá farðu með austanvindinum, sem kom
með þig. Hann flýgur nú til baka og kemur hér ekki í
hundrað ár. Sá tími mun þér ekki finnast lengri á þessum
stað en hundrað stundir, en það er langur tími fyrir freistn-
ina og syndina. (
Bezt að auglýsa í Morgunbiaðinu
« ■ ■■■■■■ ■■■■■«•■■■■ IHI ■ ■ ■ ■BBI
■ MSTiiMrjunf■;■■ ■■ ■■»
Tilkynning
til holnfirzkrn mæðrn
Við undirritaðar, sem tilnefndar höfum verið af bæj-
arstjórn Hafnarfjarðar, til að hafa forgöngu um og ann-
ast undirbúning að sumardvöl hafnfirzkra mæðra, ósk-
um hér með eftir að konur þær, sem hug hafa á slíkri
dvöl er verða mun í Kaldárseli í viku til 10 daga, komi
til viðtals við okkur í ráðhús bæjarins í dag og á morgun
kl. 6—9 síðdegis.
Hafnarfirði, 14. júlí 1955
Sigurrós Sveinsdóttir
Sigrún Sveinsdóttir,
Soffía Sigurðardóttir.
ua
GOTT HERBERGI
fyrir einhleypan óskast í Austurbænum.
%OFNASMIÐJAN
ClflM04.fl «9 • MVRIAVÍR -'(ÍILAN»9
SIMI 1340
1
REVKJAVIK
■JUt *■