Morgunblaðið - 19.07.1955, Page 1
16 siður
Genfarráöstefnan var sett í gœrmorgun
Kauphækkanirnar vegna
verkfallsins kosta bæjar-
sjóð 8Y2 millj. króna
Kommúnisfar, krafar og
Framsókn neifa að afla fekna
fi! að borga verkamönnum
kaup þeirra
ÞAÐ er nú ljóst orðið að útgjöld bæjarsjóðs Reykjavíkur vegna
kauphækkana eftir hina nýju kjarasamninga munu aukast um
8,6 miilj. kr. Vegna þessa verður ekki hjá því komizt að hækka
útsvör sem því nemur.
Var haldinn í gær auka-bæjarstjórnarfundur um þetta mál
og þar samþykkt að gera þær breytingar á fjárhagsáætlun bæjar-
ins, sem óhjákvæmilegar eru vegna þessara auknu útgjalda.
+ Það vakti nokkra furðu á bæjarstjórnarfundinum, að full-
trúar kommúnista og Alþýðuflokksfulltrúinn Óskar Hallgrímsson,
sem á sínum tíma stóðu fyrir hinum miklu kaupkröfum og verk-
falli í marzmánuði s.l. sýndu nú það algera manndómsleysi að
standa gegn því að fjár væri aflað til að greiða kauphækkanirnar
sem um var sarnið í lok verkfallsins.
Sérstaka atliygli vakti það að kommúnistar greiddu atkvæði
gegn því að bæjarsjóður innti af hendi framlag sitt til Atvinnu-
leysistryggingasjóðs, sem er um 3 milljón kr. Er þessi framkoma
þeirra með öllu óskiljanleg, nema þeir ætlist til þess að Reykjavík
rjúfi það samkomulag sem gert var til lausnar verkfallsins.
LAUSN VERKFALLSINS
Eins og menn rekur minni til
var hið mikla verkfall á fyrri
hluta þessa árs leyst með nokk-
urri beinni kauphækkun, að vísi-
töluskerðing var afnumin og
einnig með því að stofnaður
skyldi atvinnuleysistrygginga-
sjóður með framlagi ríkissjóðs,
baejarfélaga og atvinnurekenda.
Hver maður hlaut að sjá það,
að þetta samkomulag hlyti að
hafa verulega aukin útgjöld í för
með sér fyrir Reykjavíkurbæ,
enda er það nú komið í ljós. Bæj-
arfélagið getur þá með engu öðru
móti en aukningu' útsvaranna
staðið undir þessum aukna
kostnaði.
ÚTGJÖLD BÆJARSJÓÐS
AUKAST
En svo undarlega vildi til í
gær, að bæjarfulltrúar kommún-
ista og einn bæjarfulltrúi Al-
þýðuflokksins, sem þó átti sæti
í samninganefnd um lausn verk-
fallsins komu nú allir eins og af
fjöllum og létust ekki hafa haft
nokkra hugmynd um að útgjöld
bæjarsjóðs myndu aukast við
kauphækkanirnar.
Hér skal aðeins stuttlega gerð
grein fyrir því hver útgjalda-
aukning bæjarsjóðs af verkfall-
inu og kauphækkununum er, en
endurskoðunardeild bæjarins
hefur samið greinargerð yfir
það.
1) Framlag frá Reykjavík sem
sveitarfélagi til atvinnuleysis-
tryggingasjóðs 3 milljónir kr.
2) Hækkun á áætluðum launa-
bótum. Er það m. a. hækkun sem
stafar af breytingum á kaupi
fastra starfsmanna og hækkunar
á kaupi verkfræðinga. 1.1 milljón
kr.
3) Kauphækkanir vegna kjara-
samninga 29. apríl. — Auk þess
framlag frá Reykjavík sem at-
vinnurekanda til atvinnuleysis-
tryggingasjóðs. 3 milljónir kr.
4) Útgjaldaaukning vegna vísi-
töluhækkunar er áætluð um 1.5
milljón kr.
Samtals nemur þessi beina út-
gjaldaukning 8.6 milljón kr.
Borgarstjóri gerði bæjarfull
Erh. á bls. 2.
Rússlandssérfræðingurinn Newsweek segir:
Allir hötuðu Beria, — en hann hafnaði
hungurstefnu Stalins og var skotinn
Hvers vegna var Malenkov ekki
líka skotinn ?
¥> ÚSSLANDSMÁLASÉRFRÆÐIN GUR bandaríska vikublaðsins
Newsweek, Leon Volkov, hefur nýlega ritað grein um fall
þeirra Bería og Malenkóvs og segist hann styðjast við nýjustu
Skýrsíur, sem borizt hafa frá Rússlandi.
- Volkov segir, að það sé nú augljóst mál, að Bería og
Malenkóv liaíi verið nánir samstarfsmenn. — Eftir dauða
Stalíns urðu þeir valdamestu leiðtogar Sovétríkjanna, tóku
höndum saman í stjórn landsins og hugðust m. a. bæta kjör
þjóðarinnar. Voru þeir orðnir leiðir á hungurstefnu Stalíns,
og eins og menn muna, var því lýst yfir, þegar Malenkóv
tók við völdum, að kjör almennings yrðu stórbætt.
Þá segir og í grein Volkovs, að þeir félagar hafi haft í hyggju
að sleppá þúsundum þræla úr fangabúðum og reyna að stjórna
ríkinu án þrælabúðavinnu.
GERÐU UPPSTEIT
En fyrirætlanir þeirra mistók-
ust með öllu, eins og kunnugt er.
Bería var skotinn, Malenkov var
látinn segja af sér forsætisráð-
herraembætti og nýir leiðtogar
tóku við. — Skömmu áður en
Bería var drepinn, gerðu um 100
þús. fangar í þrælabúðunum í
Vorkuta verkfall, en sérfræðing-
um ber saman um, að slíkt hefði
þeim ekki verið unnt nema ör-
yggislögreglan hefði komið þeim
til hjálpar. Sú var einnig raunin
á: þegar öryggislögreglumennirn-
ir í fangabúðunum fréttu um
handtöku foringja síns, gerðu
þeir uppsteyt, en bæði þeir og
fangarnir urðu að lúta í lægra
haldi.
VINSÆLDIR BJÖRGUÐU
MALENKOV
Stefna Malenkovs- varð fljótt
mjög vinsæl meðal almennings í
Rússlandi. Segir Volkov, að það
hafi bjargað honum frá dauða, en
aftur á móti hafi hinir nýju leið-
togar verið óhræddir að koma
Bería fyrir kattarnef, þar eð hann
og lögregla hans hafi verið ákaf-
lega óvinsæl. — Þegar Malenkov
hafði misst hinn vopnaða bak-
hjarl sinn — rússnesku öryggis-
lögregluna — var hann unninn
og settur frá.
★ ★ ★
Þessar nýju upplýsingar Rúss-
landsmálasérfræðingsins koma
mönnum kannski nokkuð spánskt
fyrir sjónir, því að hingað til hef-
ir Bería ætíð verið álitinn einn
Framh. á bls. 2
Leiðin til Genfar
LEIÐIN til Genfar hefir verið
löng og torsótt. — Helztu
vörðurnar eru þessar:
8. febrúar: Malenkov lætur
af embætti forsætisráð-
herra.
Bulganin tekur við.
5. apríl: Churchill dregur sig
í hlé, áður en draumur hans
um fjórveldafund verður að
veruleika. — Eden tekur
við.
9. april: Rússar tilkynna, að
þeir séu fúsir að undirrita
friðarsamninga við Austur-
ríkismenn. — Um 300 fund-
ir voru haldnir áður en
Rússar tóku þessa ákvörð-
un.
5. maí: Vestur-Þýzkaland öðl-
ast sjálfstæði.
10. maí: Vesturveldin stinga
upp á því, að fjórveldafund-
ur verði haldinn.
15. maí: AusUjrrískir friðar-
samningar undirritaðir. —
Landið verður hlutlaust,
og Molotov vlll, að Þýzka-
land verði það einnig.
25. júní: Á 10 ára afmæli S. Þ.
lýsir Molotov því yfir að
Bandaríkin og Kanada geti
tekið þátt í evrópsku varn-
arkerfi, ef þau hafa hug á.
6. júlí: Eisenhower segir, að
Vesturveldin séu fús til að
breyta afvopnunartillögum
sínum.
9. júlí: Moskvuútvarpið segir,
að tími sé kominn til að hin-
ir fyrrverandi bandamenn
í síðustu styrjöld taki hönd-
um saman.
16. júlí: Utanríkisráðherrar
Vesturveldanna ræða undir
búning fjórveldafundar í
París. Utanríkisráðherrar
Atlan tshaf sbandalagsrí k j -
anna koma saman til fund-
ar til að ráðgast um Genf-
arfundinn.
Óeirðir í
Casablanka
CASABLANCA, 18. júlí — Mikl-
ar óeirðir hafa verið hér í fjóra
daga . samfleytt. — Hófust þær
með því, að Evrópumenn réðust
inn í Arabahverfin og fóru þar
með ránum og rupli, drápu menn
og misþyrmtu.
★ Síðan hefir hin mesta ógnar-
öld verið i landinu og hafa 63
menn? verið drepnir, 14 Evrópu-
búar iog 49 Arabar. — Er ekkert
lát á óeirðum og útlitið síður en
svo gott. —Reuter.
r
I anda Locarno-
samþykktarinnar
GENF: — Mikið er um það rætt
að bornar verði fram á Genfar-
ráðstéfnunni tillögur um öryggis-
bandalag í Evrópu í anda Loc-
arno-Samþykktarinnar frá 1925.
— Aðal atriði Locarno-samnings-
ins voru þessi:
1) Fimm ríki — Þýzkaland,
Belgíu, Frakkland, Bretland og
Ítalía — tóku að sér að varðveita
friðiiin í Vestur-Evrópu.
2) Bretland og Ítalía voru
Frh. á bls. 2.
Leiðtogar f jórveldanna
flutfu allir ræður
og lýstu viðhorfum
sfjórna sinna
Einkóaskeyti til Mbl.
frá Reuter-NTB.
GENF, 18. júlí — í morgun
var Genfarráðstefnan sett í
Þjóðabandalags höllinni
gömlu. — Eisenhower, for-
seti Bandaríkjanna, var í
forsæti og stjórnaði þessum
fyrsta fundi „hinna fjög-
urra stóru“, enda er hann
eini þjóðhöfðinginn, sem
ráðstefnuna situr. — Ráð-
stefnan hófst með því, að
Eisenhower flutti ræðu, en
síðan töluðu leiðtogar^hinna
landanna þriggja, Faure,
forsætisráðherra Frakka,
Eden, forsætisráðherra
Breta og loks Bulganin, for-
sætisráðherra Ráðstjórnar-
ríkjanna.
Þegar Eisenhower kom í fund-
arsalinn heilsaði hann öllum full-
trúum Rússa með handabandi, en
gekk fyrst að sínum gamla vini,
Sjúkoff hermálaráðherra. Rædd-
ust þeir við stundarkorn, og segja
fréttamenn, að þeir hafi einkum
spurt um fjölskyldumál hvors
annars. — Eins og kunnugt er,
kynntust þeir eftir stríðið, þegar
þeir höfðu báðir aðalbækistöðv-
ar sínar í Þýzkalandi. Tókst með
þeim góð vinátta, sem ætíð hefir
haldizt síðan.
KRUSJEFF — HÆGRI HÖND
BULGANINS
Eins og kunnugt er, fór Krus-
jeff með Bulganin til Genfar og
urðu nokkur vandræði út af því,
hvar hann skyldi sitja. f morgun
var fram úr þessu ráðið, og sit-
ur hann hægra megin við Bulg-
anin. Fundinn í morgun sátu
einnig utanríkisráðherrar fjór-
veldanna, þeir Dulles, MacMill-
an, Molotov og Piney. Þá hafa
leiðtogarnir með sér 10 sérfræð-
inga, sem eru þeim til aðstoðar á
fundunum.
KURR HJÁ RÚSSUM
í ræðu sinni sagði Eisenhower
m. a., að eitt helzta vandamálið,
sem leysa þyrfti, væri sameining
Þýzkalands í eitt ríki. Þá sagði
forsetinn einnig, að Bandaríkja-
menn litu svo á, að allar þjóðir
ættu að kjósa sér eigið stjórnar-
far. Það væri skoðun Bandaríkja
manna, að þjóðunum austan Járn
tjalds hefði ekki verið gefinn
kostur á því. Viidu Bandaríkja-
menn, að þessu yrði kippt í lag
hið fyrsta. — Fréttamenn segja,
að nokkur kurr hafi orðið í rúss-
nesku herbúðunum, þegar forseti
Bandaríkjanna minntist á þetta
mál, enda hafa þeir lýst því yfir
áður, að þeir vilji ekki ræða það
í Genf.
ÖRYGGISLEYSI \'
KOMMÚNISMANS
Eisenhower bætti því við, að
útþenslustefna kommúnismans
hefði haft ótta og örvæntingu í
för með sér, og yrði nú að finna
leiðir til að stöðva hana, svo að
hægt væri að lægja öldur kalda
Frh. á bls. 2.