Morgunblaðið - 23.07.1955, Blaðsíða 7

Laugardagur 23. júli 1955
MORGUNBLAÐ1Ð
1
Guðnwndur L. Friðfinnsson, Egilsá:
Norðnrlandsvegur
NÁTTÚRUHAMFARIR hafa nú
að undanförnu verið með þvílík-
um liætti og þeim afleiðingum
hér í Norðurárdal að alþjóð mun
kunnugt bæði af blöðum og út-
varpi, enda allmargir fundið af
þessu nærtækara og beizkara
bragð.
Nefni ég þá fyrst skriðuföllin
í fyrra, þegar hlíðin um Fremri-
Kot hljóp íram á nær því sam-
felldum, stórum kafla og ýmist
gróf fleiri metra djúp gil gegn-
um þjóðveginn eða slétti af á
öðrum svæðum, en steinsteypt
brú á Valagilsá sópaðist burt og
sást ekki urmull eftir. Olli þetta
að vonum alvarlegum samgöngu-
truflunum á einni fjölförnustu
leið landsins og tjóni, sem nam
um einni millj. kr. í endurbygg-
ingu vegarins og Valagilsárbrú-
ar. Nokkrum árum áður féllu og
miklar skriður á nýlagðan þjóð-
veginn í Silfrastaðafjalli og kost-
aði það ríkið allmikið fé, en veg-
urinn þó naumast jafngóður eft-
ir.
Nú í vor hafa enn gerzt þeir
atburðir, sem naumast þarf á
að minna, þar sem brúin á Kotá
grófst gersamlega á kaf í möl og
Valagilsá ónýtti með öllu mjög
dýran varnargarð en lagði að
nokltru leyti leið sína framhjá
spánýrri brúnni. Olli þetta enn
umíerðastöðvun og umferða-
truflunum og ríki alvarlegu
tjóni, og eru þó skemmdirnar
langt frá að vera fullbættar enn
og áfallahættan hin sama. |
Nú á tæplega sex ára tímabili
hefur því vegurinn um Kota-
hlíðar og Silfrastaðafjall kostað
ríkið nokkuð á aðra millj. kr. í
viðhaldi, sem stafar af náttúru- j
hamförum einum og er þó ekki
fullbætt úr né jafngóður sem
fyrr. |
Á Norðurlandsvegi rar byggð
ný brú á Norðurá fyrir fáum ár- j
um, hefur sú brú ekki haggast
enn, og er vonandi að svo verði
framvegis En mönnum verður þó
að spyrja: Hvað gerist næst?
Á vegarkaflanum frá Varma-
hlíð til Öxnadalsheiðar er ann-
ars furðulega mikið torleiði og
vegarstæði ótryggt víðar en í
Norðurárdal. í Hólminum,
skammt austan Varmahlíðar eru
tvær brýr sem naumast eru fær-
ar stærri ökutækjum nútímans.
Á löngum kafla, svokölluðum
Vallnabökkum, geisast Héraðs-
vötn tíðum yfir þjóðveginn á
vetrum, sópa burt ofaníburði
vegarins og gera allt ófært eða
illfært af ruðningi og krapa. Það
sama gerist oft í vorflóðum. Þá
hefur Djúpadalsá iátið eftirminni
lega til sír> taka í vegamálum
hér, því að þrátt fyrir sífelldar
endurbætur varnargarða líður
varla svo vor, að hún hlaupi ekki
úr farvegi sínum og stérskemmir
þá oft þjóðveginn. Er hér um að
ræða fleiri kílómetra kafla eða
nánar tiltekið veginn frá Djúpa-
dalsárbrú til vegamóta við
Héraðsvatnsbrú. Loks er það svo
Helluá. En hún hefur stundum
fallið úr farvegi sínum og yfir
þjóðveginn með afleiðingum, sem
ekki þarf frá að greina. Á Silfra-
staðafjall hefur áður verið minnst
en það er án efa langverst og
hættulegast af þessu öllu.
Má af þessu sjá, að ekki eru
ýkjalangir kaflar af umræddu
svæði, sem vegarstæði er alveg
tryggt. Er því ekki vonum fyrr,;
þátt farið ré að spyrja: Er engin
önnur og betri leið til fvrir einn
þýðingarmesta og fjölfarnasta1
veg landsins? Og svo er fyrir að
þakka að þessu er hiklaust hægt
að svara játandi.
Frá Varmahlið liggur að sjálf-
sögðu þjóðvegur suður hina fjöl-.
býlu og blómlegu Tungusveit.'
Og I sumar verður Svartá brúuð,
á Dalsplássvegi, og er þa kom-
inn akfær vegur í Dalspláss. en
sú byggð er gengt Bólu í Blöndu-
hlíð. Úr Dalsplássi er gott veg-
arstæði að fyrirhugaðri Héraðs-
1 vatnabrú fremri hjá Tyrfings-
stöðum eða Flatatungu, en hún
hefui verið á bniarlögum nokk-
ur ár og verður án efa byggð
innan skamms, bæði til að
tengja saman byggðir Skaga-
fjarðardala, sem hefur þýðingu
frá félagslegu sjónarmiði, og til
að skapa svonefndum Kjálkabú-
um beina leið til verzlunarstað-
ar.
Til brúar á Norðurá hefur ver-
ið veitt fé á fjárlögum nú und-
anfarin ár, og átti sú brú að
byggjast í sumar. En vegna
óvenjulegrar skammsýni hefur
skapast furðuleg togstreita um
það mál, eða nánar til tekið,
hvar brúin á að vera. Brú þessi
hefur verið á brúarlögum all-
mörg ár, og samkvæmt þeim
ákveðin litlu framar en bærinn
Egilsá, hjá svokölluðu Gvendar-
nesi, en þar eru klappir beggja
vegna ár, og af fagmönnum talið
gott og öruggt brúarstæði, en
vegna gífurlegs áróðurs örfárra
manna gerðust þeir vmdarlegu
atburðir í fyrra að 3:ðasta fjár-
veiting í þessa brú var veitt til
brúar á allt öðrum stað eða við
svokallaðan Skeljrmgshöfða, sem
er nokkru neðar á Norðurár-
eyrum. En þar eru eyrar mjög
breiðar og brúarstæði mjög
óöruggt að dómi verkfræðinga,
enda sú brú mjög miklu dýrari
fyrir utan óútreiknanlegt viðhald.
Nú vill svo til að bæirnir tveir
sunnanmegin Norðurár, eru um
einn fjórði hluti þess svæðis, sem
einkum nýtur í framtíðinni af
samgöngubót þeirri, er skapast
við brú á Norðurá, en samgöngu-
mál þeirra bæja eru óleyst eftir
sem áður, þótt brúað sé af Skelj-
ungshöfða, þar eð veglaust er
sunnan ár „g Egilsá óbrúuð, en
það er Þverá, er fellur í Norð-
urá, skammt vestan samnefnds
bæjar. Skal þess getið hér að
samkvæmt áætlun vegamála-
skrifstofunnar er talið að mjög
nærri láti, að Norðurárbrú við
Gvendarnes, verði svo miklu
ódýrari en um Skeljungshöfða,
að fyrir mismun á byggingar-
kostnaði megi leggja veg sunnan
ár milli þessara tveggja staða.
Svo sem áður er sagt, mun nú
vaknaðúr áhugi fyrir því að fmna
hinum fjölfarna og þýðingar-
mikla Norðurlandsvegi nýja og
hagkvæmari leið, og hefur hér
að framan verið bent á haná að
nokkru. En hún er S stuttu máli
þessi: Frá Varmahlíð suður
Tungusveitarveg, um Dalspláss
og Héraðsvatnabrú fremri, aust-
im Norðurádal stmnanmegin
Norðurár og yfir Norðurá á brú
hjá Gvendarnesi, en þá er komið
á Norðurlandsveginn gamla. Mur
þetta sízt lengri leið en sú er far
in er nú miðað við brú hjá Flata
tungu. Og eru þá um leið levs'
samgöngumál viðkomand
byggða, því að bein leið skapas’
fvrir alla, hvort heldur farið e>
til Sauðárkróks eða Akurevrar
Sem nákunnugum manni, held éi
mér sé óhætt að fullyrða, að veg
arstæði er mjög gott á þessar
leið og áfallalaust með öllu. Brý’
þurfa engar utan brú á Hérað'
vötnin. Emlsá og Norðurá. en þæ-
er hægt að bvggja milli klappa or
brúarstæði því trygg. En alla’
þesar brýr verður að byggja ;
náinni framtíð hvort eð er vegn;
viðkomandi bvggða. Liggur n»*
næst fyrir að athuga hvað með
þessu vinnst. Ein fjölfarnastf
þjóðleið landsins er laus við
mjóu brýrnar í Hólminum. laus
við yfirvofandi umferðastöðvun
og umferðatruflun á Vallnabökk-
um við Djúpadalsá Helluá og í
Framh. á bls. 18
ísL bjálsíþióttamenn komu
mönnam skemmtiiega á dvart
II;
ÍANN var ekkert lands-
L keppnisiegur íþróttavöll-
urinn okkar á Melunum í
fyrrakvöid er landskeppnin í
frjálsum íþróttum hófst. Poll-
ar á hlaupabrautum og hvar
sem stigið var svo blautt að
skósóiar sukku í. Völiurinn
var sem sé ekkert uppiífgandi.
Eis samt sem áður varð hann
vettvangnr einhverrar tvísýn-
ustu og skemmtilegustu lands-
keppni, sem hér hefur farið
fram. Fyrstu tvær keppnis-
greinarnar lífgnffu menn held-
ur ekki upp — Holland vann
tvöfaldan sigur í báðum. En
svo fór, aff menn gengu léttir
í spori niður Suðurgötuna —
menn höfðu gieymt rigning-
unni og bilaða hátalaranum á
vcllinum og fyrirgáfu þulnum
þar, sem var svo óskaplega
mikið niffri fyrir aff fáir skildu
þ ’ð sem hann ias — effa kall-
affi.
★ ★ ★
Víst er um það, að ef þessi
landskeppni getur ekki orðið upp
haf nýrrar sigurgöngu ísl. frjáls-
fþróttamanna, getur fátt orðið til
þess. Meiri „upplyftingu“ getur
engin íþróttagrein, sem verið hef
ur í öldudal, fengið en þá, að
standa svo góðri frjálsíþróttaþjóð
og þekktri sem Holland er, á
sporði.
Þessi fyrri dagur landskeppn-
innar var sannarlega „dagur ís-
lands“. Mikið hafði verið bolla-
lagt um úrslit og menn yfirleitt
sammála um það að Hollending-
ar væru mun sigurstranglevri,
enda afrekaskrá þeirra — eink-
um í hlaupum mun betri en okk-
ar.
★ ★ ★
En svo eru það hiauparar
okkar á miilivegalengdum og
langvegalengdum, sem koma á
óvart. Þeir sigra menn sem
! eiga fyrir betri afrek á skrám.
Hver er ástæffan. Einfaldlega
sú, aff okkar hlauparar á þess-
um vegalengdum eru betri en
tímar þeirra, sem þeir ná hér
heima segja til um. Þeir eru
nær undantekningarlaust að
j keppa í rigningu og gegn
j stormi, á vondum og þungum
brautum. Vlff höfum vanmetið
okkar hlaupara. Við verðum
emkanlega þó hiaapararnír
Þórir sigrar í 400 m hiaupinu á glæsiiegum tima. Horður varS
þriðji og sézt hann lengst til vinstri. — Ljósm. Bj. Bjarnleifsson.
nú að gefa þeim kost á aff
reyna sig við eðlilegar aðstæð-
nr. Þá mun ekki standa á af-
rekum sem eftir verður tekið
i’íffa. um iönd.
★ ★ ★
Og þessar línur eiga fyrst og
fremst við Svavar Markússon,
Þórir Þorsteinsson og Kristján
Jóhannsson, þó fleiri mætti nefna
eii:s og Sigurð Guðnason, sem þó
er þeim enn nokkuð að baki. Það
er fyrst og fremst þessir menn,
sexn gerðu fyrri dag landskeppn-
innar við Holland að „degi ís-
lands“. Það mætti vel launa þeim
með því að gefa þeim kost á góð-
um aðstæðum — eða finnst mönn
um afrek þeirra ekki einhverra
„lauria“ verð?
1500 m hlaupið vai' skemmti
legasta grein kvöldsins. Sig-
urður hafði forystu fyrstu 800
m, þá tók Svavar við, en Hol-
lendingar fylgdu fast. Þegar
einn hringur var eftir taka
hollenzkir forystuna, en Svav-
ar vissi hvað hann söng fór
aftur fram fyrir er 300 m voru
eftir og var hinn öruggi sigur-
vegari — og Sigurður náði öðr
um Hollendingnum.
Tími Svavars er arinar bezti
tími íslendings og hann er
fyrstur til að hlaupa undir 4
mín. hér heima. Við betri að-
GlæÁiie^ui' var sigur Svavars i iouu m ulaupiuu. itreð áuu in enua-
spretti gerði hann „út af við“ Hollendingana báða.
— Ljósm. Bjarnl. Bjarnleifsson.
stæður sighr met Óskars sinn
sjó.
Vafalítið hafa Hollendingar ver
ið enn öruggari um sigur í 400
m hlaupinu. Þeir hafa í sumar átt
6 menn undir 50 sek. — ísland
engan. En það er aðstæðunum að
kenna. Þórir hljóp fallegt og vel
útreiknað hlaup. Hann vissi hvað
hann mátti bjóða sér og sigraði
með meiri yfirburðum en nokk-
urn hafði órað fyrir — einn undir
50 sek. Tími hans við aðstæðurn-
ar í fyrrakvöld samsvarar ágæt-
um tíma á Evrópumælikvarða
við beztu aðstæður.
Kristján átti harða raun í 10
km. hlaupinu. Og fyrir hans að-
gerðir var þetta „hálftímahlaup"
ein skemmtilegasta keppni
kvöldsins. Hring eftir hring hafði
Kristján forystuna. Annar Hol-
lendingurinn gaf sig en þá hófst
einvígi milli Kristjáns og Verra
og á milli mátti ekki sjá fvrr en
snúran var slitin — og það gcrði
Verra, eftii' glæsilegar tilraunir
Kristjáns til að vinna sigur.
★ ★ ★
Úrslit annarra greina urðu
ekki eins óvænt. Valbjörn og
Heiðar voru öruggir í stangar-
stökkinu — báðir náðu betri ár-
angri en þeir áttu fyrir og voru
auk þess öruggari á lægri hæð-
unum en Hollendingarnir.
Köstin voru „íslenzkar grein-
ar“ sem vænzt var. Þórður með
met í sleggjukasti og Hallgrímur
hinn öruggasti í kringlukastinu,
'pó árangur hans væri ekki eins
íóður og búast mátti við — og
úldir það raunar um alla kringlu
kastarana. Einnig á það við um
angstökkið — árangurinn var
élegri en vænzt var, en búast
má við að aðstæðurnar ráði þar
\okkru um, a.m.k. var það eng-
mn einn stökkvaranna sem var
nistækur — heldur frekar allir,
Styttri hlaupin, sem eitt sinn
oru okkar sterkasta hlið, er nú
■kkar „veiki punktur", — boð-
ílaupið þó undanskilið, sem var
igætt. Það vantar einhvem
leista í okkar spretthlaupara nú.
\smundur á hann í sér, en skort-
,r enn æfingu til að ná sér upp.
' fyrra á Evrópumótinu sigraði
Vsmundur Hardevelt, þann er nú
igraði. En þá var æfing Ásmund
ir betri. Og sannast þá enn einu
sinni, að æfingin er fyrir öllu.
Fáum við menn til að æfa, þá
verður oltkar íþróttahrevfing
sterk. A. ot.
Effir fyrri dag landskeppninnar: