Morgunblaðið - 24.07.1955, Blaðsíða 2

2
MORGUNltLAÐIÐ
Sunnudagur 24. júlí 1955 ]
Hér sjásí leiðtogar fjór’/eldanna, j>eir Bulganin, £den, Eisenhmver og Faure. — t»að er ekki annað að sjá en vel fari á með þeiin
Fisenhower og Butganin.
tdward Chrankshaw:
liissii hffgiist simdm ¥esiræniim þjéðnm
3 yiísj&mf
Í>ÚSSAR hafa oíí sýnt, að
I. þeir eru slyngir og slæg-
ir stjórnmálamenn. Heíur
þetta oft komiS skýrt fram,
— nú seinast í Genf. Þeir
hafa hugsjónir Lenins áreið-
anlega í hávegum hæði í stóru
og smáu. — Þeir álíta þaö
skyldu súua að vinna að sigri
kommúnismans um allan
heiin — og þeir eru ekki vand-
ir að meðulum. En það gæti
kermó þeim í koll, að þeir
taka ekki þrjú mikilvæg at-
riði til greina:
IFyrst og fremst það, að
vetnissjirengjan heíur
gert að engu eitt höfuðatriðið
í kenningam Lenins: A8
kommúnisminn muni komast
á á öllum löndum að undan-
gengnu miklu „hruni ‘ í hverju
landlnu á fætur öðru. Ef til
siífcs „hruns“ kæmi yrðu
kommúnisk lönd fyrir barðinu
á því — ekki siður en hinn
borgaralegi hluti heimsins, og
ráðamenn i Kreml vita þetta.
þó að þeir láti sem þeir viti
það ekki. Það er því mikil
þöri á að endurskoða hug-
sjóuina.
2Annað er það, að ðloskva
getur ekki gengið út frá
því sem vísu að hafa yfirtök-
in » hverju því landi, sem ger-
ist kotnmúniskt að byltingu
undan genginni — svo fór i
Júgóslmvíu og jafnvei í Rauða
Kína líka. Hér er því einnig
þorf nákvæmrar yfirvegunar.
3J»Tiðja atriðið er það, að
ráðamenn í Kremi neyð-
así til að taka sér vesírænar
þjóðir til fyrirmyndar í ýmsu.
svo framariega sem þeir ætla
sér að gera tvennt í senn:
draga úr viðsjám „kalda
stríðsins“ og styrkja aðstöðu
sí.na hesma fyrir með því að
bæta lifnaðarhætti almenn-
ings.
★
J»ó að Krúsjeff og Bulganin
ætiist alls ekki til þess, að
stefmubreytingin vari, mun
rás atburðanna ef tiL vill
neyða þá til að haida þessari
breyttu stefnu — EF Vestur-
veidin verða eftir sem áður
stí-rk. samtaka, árvök og fram
ar öilu sveigjanleg.
------— ---r— -............ -
17 R ÆÐSTU menn stórveld-
1 anna gerðu grein fyrir
sjónarmiðum sínum í upphafi
Genfar-ráðstefnunnar, flutti
Bulganin marskálkur lengstu
ræðuna — og sú sáttfýsi, er
virtist koma fram í henni,
hefur skipt mönnum í tvo
hópa.
® Er þetta tiltæki aðeins
eitt herbragðið enn í „kalda
stríðinu" milli austurs og
Vesturs — ætlað til þess að
fá svigrúm til að slá á ótta
og tortryggni Vesturveldanna
og til að draga úr þeirri ár
vekni og stefnufestu, er olii
því, að vestrænar þjóðir gerðu
með sér öfiug varnarsamtök?
© Eða er hér raunveru-
lega um að ræða breytta
stefnu, er á rætur sínar að
rekja til einlægs samstarfs-
vilja?
★ ★ ★
f> ESSAR tvær spurningar skipta
J. hér megin máli. Og í Genf hafa
vestrænir stjórnmálamenn enn
orðið mjög ósammála um hver sé
ætlun Ráðstjórnarinnar. Margir
þeir, er teljast sérfræðingar í
þeim málum, er varða Ráðstjórn-
arrikin — þ. á. m. margir þeirra
manna, er fyrstir urðu til þess
að vara vestrænar þjóðir við
hættunní, er stafaði af stefnu
Staiins á eftirstríðsárunum, (en
afleiðingaraar af heimi urðu
ófarirnar í Yalta) — trúa þvi
statt og stöðugt, að þegar æðsti
maður Ráðstjórnarinnar talar á
vestræná vísu. eins og Bulganin
gerði mánudaginn 18. júlí í Genf
sé aðeins um áð-ræða snjallt til-
tæki — eitt kænlegt herbragð
enn í langvinnri, miskunnar-
lausri sókn kommúnistanna í
Kreml til að ná yfirráðum yfir
sem flestum löndum heims.
TILBRIGDI
I ÞKIÐJA KAFLA
OLÍKIR menn, sem hafa mikið
O til síns máls, fyllast Örvænt-
ingu, þegar þeir lenda enn einu
sinni í þvi að rökræða þraut-
reyndar staðreyndir, sem hvað
eftir annað hafa komið fram í
stefnu iáðamanna í Kreml — en
allur heimurinn lætur eftir sem
áður glepjast af fagurgala. Marg-
ir þessara manna eru nú í Genf;
þeir virða fyrir sér, fullir beiskju,
; Framh. á bls. 8
- I - M ■' 3 í l
Skoðanamunur
ÞEGAR í upphaíi Genfarfundarins inátti sjá, að itiikill
skoðanaxnunur rikti í ýjiasum inálura miili Austurs og
Vesturs. Einkum mátti heyra það á ræðum Eisenhowers
og Buiganins. að djúp er staðfest miili Rússa og Banda-
ríkjamanna í Þýzkalandsmálum. — Rússar komu þegar fram
með sínar tillögur í öryggismálum Evrópu, og Vesturveldin
létu ekki á sér standa.
1
2
3
4
TILLOGUE VESTLRVELDANNA:
Frjálst sameinað Þýzkaland, sem má kjósa sér sjálft
bandamenn,
Þjóðverjar megi hafa 500 þús. masna her, eins og gert
er ráð fyrir í Parísarsamningunum.
Vesturveldin tryggi öryggi Sovétríkjanna — og komi á
þann hátt í veg fyrir, að þeim stafi hætta af Þjóðverjum.
Sett verði á fót ný stjórn i Þýzkalandj eftir frjálsar
kosningar í öllu landinu.
AF þessu má sjá, að það er skoðun Vesturveldanna, að
sameinað Þýzkaiand verði að hafa leyfi til að ráða utan-
ríkisstefnu sinni sjáift, eins og önnur sjálfstæð ríki. Vestur-
Þýzkaland cr aðili að Atlantshafsbandaiaginu, eins og kunn-
ugt er, en Vesturveldin ætlast alls ekki til þess, að skuld-
binding Vestur-Þýzkalands í þessum efnum þurfi að ná til
sameinaðs Þýzkaiands, þótt þeir séu aítur á móti þeirrar
skoðunar, að sú verði ósk Þjóðverja.
Ef svo yiði, að sameinað Þýzkaland vildi ganga í Atlants-
hafsbandalagið, eru Vesturveldin reiðubúin að tryggja ör-
yggi Sovétrikjanna og sjá svo um, að alit landið hafi ekki
stærri her en gert er ráð fyrir, að Vestur-Þýzkaland fái
samkv. Parísarsamningunum — eða 12 herdeildir.
Næsta sporið: — að komast að samkemulagi við komm-
únistarikin um sameiningu Þýzkalands og er nú unnið að
því, þótt leiðíogar fjúrveldanna hafi ekki getað leitt málið
til lykta í Genf.
1
2
3
TILLÖGUR RÚSSA:
Sameinað Þýzkaland, hlutlaust í átökum síórveld-
anna.
Hætt verði við endurhervæðiugu
landsins.
Öryggissáttmáli milii Evrópuríkjanna verði undirrit-
aður, Bandaríkin skulu einnig eiga aðild aö honum, svo
og Þýzkaland.
4Sett verði á fót ný stjórn fyrir allt Þýzkaland. Fulltrúar
frá austur og vestur hluta landsins skulu eiga sæti í
henni.
★ ★ ★
SAMKV. öryggissáttmála Rússanna skulu 30 ríki í Evrópu
hafa með sér landvarnasamstarf, svo að ekki komi til ill-
inda þeirra í milli. Einnig vilja þeir, að Bandaríkjamenn
eigi fulla aðild að slikum sáttmála. Þá felst einnig í þriðja
lið, að Atiantshafsbandalagið veröi leyst upp, en Vestur-
veldin eru andvíg því. Hafa leiðtogar fjórveldanna bent
Rússum á það í Genf, að þeim stafi cngin hætta af þessu
bandalagi vestrænna þjóða, *n. a. lagði Eisenhower á það
rika áheralu og beindi þá einkum orðum sínum til fyrr-
verandi sunherja síns og vopnabróður, Sjúkoffs landvarna-
ráðberra.
— Hugmyndir —
© AFVOPNUNARMÁLIÐ
var afgreitt á fjórða degi
Genfarráðsteínunnar. Eng-
ar samþykktir voru gerð-
ar, settar voru fram hug-
myndir og þær afgreiddar
til afvopnarnefndarinnar.
★
Ekkert vakti eins mikla
atliygli á Gengarráðstefn-
unni og friðartiMögur Eis-
enhowers, Bandaríkjafor-
seta. Voru þær á þá leið,
að Rússar og Bandaríkja-
menn skiptist á upplýsing-
um um herstyrk sinn og
flugvéium annars aðilans
verði jafnvel leyft að taka
myndir lir lofti af her-
stöðum hins.
Rússar hafa ekki enn
svarað friðartiliögum
bandaríska forsetans, en af
uramælum eins Sovétleið-
togans í fyrradag má ráða,
að þeir muni hafna tillög-
unum.
• AFVOPNUNARNEFNDIN
er skipuð fulltrúum stórveld-
p"na fjögun-a og ennfremur
K'1 'iqda. Nefndin hefur setið
á fundum endrum og sinnum
í London undanfarna mánuði.
® Eitt fyrsta teiknið á
himni um það, að stefnu-
breyting væri að gerast lijá
Sovétstjórninni í heimsmálun-
um almennt, var tillaga frá
Gromyko, fulltrúa Rússa, bor-
in fram í Lundúnanefndinni
10. maí síðastliðinn. Höfuð-
efni tillögunnar var það að
herafli Sovétríkjanna, Banda-
ríkjanna og Kína skyldí
minnkaður, þannig að hann
yrði ekki skipaður nema
hálfri annarri milljón manna
hjá hverri þessara þjóða og
650 þús. mönnum hjá Bretum
og Frökkum. — Ennfremur
skyldi sett bann við kjarnorku
vopnum.
Fyrri liðurinn vakti fögnuð
meðal vestrænna þjóða, en sá
síðari hefur þótt vafasamur,
af því að ekki hafa verið sett
fram skýr ákvæði um það,
hvernig eftirlitið skyldi vera
með því að þanninu gegn
kjarnorkuvopnum yrði fram-
fyigt.
★ ★ ★
® Faure forsætisráðherra
Frakka setti skömmu fyrir
Genfarfundinn fram tillögu
um að fé það sem sparaðist
við takmörkun vígbúnaðar,
yrði lagt lil hliðar og því var-
ið til þess að bæta kjör hinna
fátækustu þjóða.
9 Þannig stóðu málin í
upphafi Genfarfundar. Þrjár
nýjar „hugmyndir“ voru sett-
ar fram á sjálfum fundinum,
Hin viðtæka tillaga Eisenhow-
ers um gagnkvæmt eftirlit
Rússa og Bandaríkjamanna á
vígbúnaði þessara þjóða. Og
tillaga Breta um hlutlaust
belti, þar sem engir herir
verði, beggja megin við
landamæri „austurs“ og „vest-
urs“.
Báðar þessar hugmyndir
verða útbúnar í einhverju
formi af utanríkisráðherrum
fjórveldanna, og af borði
þeirra fara þær í „hugmynda-
pottinn“ hjá afvopnunamefnd
inni í London.
Eitthvað ætti að koma úr
þeirri soðningu með haustinu,