Morgunblaðið - 24.07.1955, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 24. júlí 1955
Vísindalegnr rannsóknir tryggi
grnndvöllinn að skógræktinni
ÁÐUR en Jörgen Mathiesen,
skógaeigandi, er sat afmælis-
fund Skógræktarfélags ís-
lands sneri aftur heimleiðis
lofaði hann ritstjóra blaðsins
að senda því stuttort álit sitt
um skilyrðin fyrir skógrækt
hér á landi. Því sendi hann
eftirfarandi grein:
NORÐMENN kunna vel við sig
á íslandi. Hvarvetna mætir
þeim vinarhót og gestrisni, er
gerir það að verkum, að þeim
finnst þeir vera eins og heima
hjá vinum og frændum. Islend-
ingar hafa mikinn áhuga á norsk-
um málefnum. Þeir hafa mikinn
kunnleika á sögu og flestir eru
kunnugir norskum bókmenntum.
Framkoma þeirra er blátt áfram,
vinaleg og aðlaðandi.
Er ég kom þangað sem gestur
Skógrækárfélags íslands, fékk ég
tækifæri til að sjá mikinn hluta
af landinu. Menn kjmnast því að
þama er þjóð á öru framfara-
skeiði. Með tilliti til þess, hve
landið er strjálbýlt, eru byggðir
víðáttumiklir vegir. Hvarvetna
reka menn augun í nýja skóla og
ný hús eru reist í staðinn fyrir
gömlu húsin er byggð voru úr
torfi. Lögð er mikil áherzla á
framræslu á löndum jarðanna en
til þeirra framkvæmda er veitt-
ur ríflegur ríkisstyrkur. Sem
ferðamannaland hlýtur ísland að
eiga mikla framtíð. ef vegabæt-
ur halda áfram og nóg verður af
gistihúsum.
EINSTÆÐ NÁTTÚRUFEGURÐ
Hvergi í heiminum hef ég heim
sótt nokkurn stað er hefur upp
á að bjóða, svo rnikla og sér-
kennilega náttúrufegurð á til-
tölulega takmörkuðu. svæði. Heit-
ar uppsprettur og eldfjallamvnd-
anir með mjög fjölbreytilegum
fjalla- og hraunmyndunum.
Svipur landsins er annað hvort
heiðar eða græn engi, én yfir því
öllu gnæfa hinir miklu jöklar. Úr
jöklunum renna miklar elfur sem
eru auðugar af lax og silungi.
Náttúran er þar litauðug, grænir
og rauðir litir í íjöllunum, brú.n-
ir, gráir og svartir. Erfitt er að
lýsa náttúrufegurðinni. — Menn
verða að sjá hana, til þess að
geta notið hennar.
HEIMSÓKN TIL
SKÓGRÆKTARFÉLAGSINS
Tilefnið til íslandsferðar minn-
ar var að Skógræktarfélag ís-
lands hélt uop á 25 ára afmæli
sitt, er haldið var hátíðlegt á
Þingvöllum 26. júní. En þar var
aðallega talað um skógrækt og
framtíð hennar í landinu, sem og
á ferðalagi mínu, er ég fór um
mestan hluta landsins í fylgd með
Hákoni Bjarnasyni, hinum ágæta
og dugmikla skógræktarstjóra.
BTRKISKÓGURINN
OG SAUÐBEITIN
Þegar landið var numið fyrir
rúmlega 1000 árum var það frjó-
samt og grænt, þakið birkiskógi
frá fjöruborði allt upp að skógar-
mörkum. H".ft var eftir norskum
víkingi að á íslandi drypi smjör
af hverju st.rái. Beitina, einkum
sauðbeitina. hafa íslendingar not
að sér í epí?n u.m aldirnar, þar
eð möguleikar til akuryrkju eru
takmarkaðar í landinu, vegna
þess hve, það er norðarleea á
hnettinum. En sauðheitin hefur
gert það að verkum að skógarn-
ir hafa evðst og bví miður eru
ekki eftir nema litlar levfar af
hinum upprunalegá skógi er get-
ur heft uppblásturinn.
HINN TSKYGGILEGO TTPP-
BLÁSTTTR ÞARF AÐ STÖÐVA
Afleiðingarnar af skógareyð-
ingunni eru vafalaust þær að
veðráttu landsins hefur hrakað.
Þegar við heimsóttum skógivaxn-
Gréðursetning framtíðarsksganna fari fram
|rar sem veður og jarðvegsskilyrði eru faezt
Þá er ykkur borgið,- segir Jörgen Hathiesen
Jörgen Mathiesen
ar hlíðar, fundum við það strax
að þar var mildara veðurlag, en
annars staðar, er við ferðuðumst
um hin víðlendu bersvæði. En al-
varlegast er, að jarðvegurinn er
nú varnarlaus fyrir uppblæstri.
Það er hryggileg sjón að sjáhvern
ig mikill hluti landsins er orðinn
að grýttri sandauðn eða fyrirsjá-
anlega verður þannig sé ekki
komið við vörnum. Jarðveginum
skólar til hafs með þessum miklu
ám, sem eiga upptök sín úr jökl-
unum eða öðru fjalllendi lands-
ins, ef hann ekki beinlínis fýkur
út í veður og vind. Það er lífs-
nauðsyn þjóðarinnar að stöðva
uppblásturinn og hið mikla hlut-
verk þjóðarinnar er að græða
skóginn að nýju. Það hefur sýnt
sig á mörgum stöðum að menn
geta endurreist birkiskógana með
því eina móti, að friða löndin
fyrir beit, einkum sauðbeit. Jafn-
vel á þeim stöðurn þar sem skóg-
urinn hefur verið eyddur fyrir
mörgum árum, kemur það í ljós,
að ennþá leynist líf í rótum birk-
isins, þó skógurinn sé fyrir löngu
rótnagaður.
FRIÐUNIN NÆGIR TIL
VERNDAR FURUSKÓGINUM
Vegna friðunarinnar einnar þá
geta þessar leyfar af skógi vaxið
til landvarnar, þó aldrei verði
þar um að ræða fagurlimaðan,
beinvaxinn skóg af þessum upp-
runa. En shkur skógur kemur í
veg fyrir áframhaldandi land-
eyðingu og getur verið vörn fyrir
nýgræðing af þeim trjátegund-
um er fullnægja þjóðarþörfum
af gagnviði. Svo virðist sem það
sé íslendingum nauðsynlegt að
korna sér upp birkiskógi til að
tryggja uppvöxt barskóganna.
NÝGRÆBINGURINN
LERKÍÐ
Tii að ala barrskóg á íslandi
þarf staðfasta framsýni er Skóg-
ræktarfélag íslands og aðrir !
opinberir starfsmenn gera sér j
grein fyrir. Víða sá ég efnilega ;
skógarreiti af lerkivið og norsku 1
greni, sitkagreni og furu m. a. J
s.;m upprunnin er í Norður-Nor-
egi. Að Hallormsstað hefur gróð-
ursetning átt sér stað í samfellt
50 ár. Stærsta samanhangandi
nýgræðan er að víðáttu 6,3 dek-
arar frá 1937—39. Hún var
prýðileg að vexti. Árið 1952 var
meðalhæð lerkitrjánna 4,5 metr-
ar og viðarvöxíurinn frá 1938—
52 var 0,3 teningsmetrar á ári á
dekara. Hæsta tréð í þessari
græðu er nú um 8 m hátt. Þetta
sýnir að hægt er að framleiða
skóg á íslandi.
NYJAR TRJATEGUNDIR
OG HENTUGASTI UPPRUNI
ÞEIRRA
Það sem gert hefur verið í
skógrækt fram að þessu má aðal-
lega telja undirbúning að tilraun
um til að finna réttar trjátegund-
ir og hentugastan uppruna þeirra
er hentar bezt á þeim stöðum er
á að nota til skógræktar í land-
inu. Þetta starf er ákaflega mikils
vert fyrir þjóðina, því ekkert er
jafn skaðlegt sem ranglega fram-
kvæmd gróðursetning. En slík
mistök kosta tímatöf og vinnu en
tilkostnaðurinn fer forgörðum.
Auk þess sem mistökin gefa svart
sýnismönnunum byr í seglin.
Sabtimis því að skógræktarmenn
irnir sjálfir geta, þegar illa tekst
til, misst kjarkinn.
VÍSINDALEG ÞEKKING
NAUÐSYNLEG
Vísindaleg þekking verður að
skapa grundvöllinn fyrir skóg-
ræktina. Það hafa menn skilið
af reynzlunni í Noregi. Til þess
að skóggræðslan ryðji sér til
rúms í stórum mælikvarða, er
nauðsynlegt að velja framtíðar-
skógunum rétta staði. Landrýmið
er mikið á íslandi, svo úr nógum
stöðum er að velja, og þess vegna
er áríðandi að byrja skógræktina
þar sem skilyrðin eru bezt. Þá
þurfa menn ekki lengi að bíða
eftir árangrinum. Einnig í fjár-
hagslegu tilliti. Sú aðferð gerir
hættuna minni á því, að menn
verði fyrir vonbrigðum í skóg-
ræktinni.
SAMVINNA ÞJÓÐANNA
TVEGGJA BÁÐUM HAGUR
Eðlilegt er að Norðmenn hafi
áhuga fyrir íslenzkri skógrækt.
Þjóðirnar báðar hafa mörg sam-
eiginleg vandamál að leysa og
vafalaust geta þær lært mikið
hver af annarri. Skiptiferðir
unglinga milli þjóðanna í þjón-
ustu skógræktarinnar, sem nú
hefur átt sér stað í nokkur ár,
mun komp að varanlegu gagni.
Athyglisvlrt er það. að ungir ís-
lendingar.Tfjölmenna nú í skóga-
skóla okkar Norðmanna.
STÓRHUG ÞARF TIL
Heimsókn mín til íslands varð
mér ógleymanleg. Þar varð mér
Ijóst hvílíkur stórhugur ber Js-
lenzka skógrækt uppi og hve
mikil nauðsyn það er fyrir þjóð-
ina að koma því til leiðar, að
skógar geti klætt landið að nýju.
Jf
4ri setti

í FYRRAKVÖLD fór fram í
Sundhöllinni einskonar æfinga-
mót fyrir þá, er nú æfa með þátt-
töku í Norðurlandamótínu fyrir
augum, en það mót fer íram í
Osló í ágústmánuði.
Á þessu æfingamóti setti Ari
Guðmundsson tvö ísl. met. Synti
hann 400- m skriðsund á 4:46,4
mín. en gamla metið er Helgi
Sigurðsson átti var 4:57,6 mín.
Millitími Ara á 300 metrum var
3:41,7 mín Það er einnig nýtt
met. Helgi átti fyrra metið sem
var 3:43,1
Þessi met Ara eru enn betri
fyrir það, að hann synti á braut
sem er 33 hs m en met Helga voru
sett á 25 metra braut, en styttri
brautir eru sundmönnum í hag.
SUN CRDWN
Sveskjur, stærðir 40/50 og 70/80 fyrsta flokks vara
fyrirliggjandi.
Bförgvin Sshram, heildverzlun
Hafnarhvoli — Símar 82780 og 1653
Úfsalan
byrjar á morgun
ílaítar. blússur, slæður, kjólablóm
og allskonar skraut.
Hattaverzlun ísafoldar h.f.
Austurstræti 14
(Bára Sigurjóns)
VICKY III hjálparmótorhjólin hafa reynst fiábærilega
vel á íslenzkum þjóðvegum. — Varahlutir eru ávallt
fyrirliggjandi í öll VICTORIA hjól. — Ný sending tekin
upp eftir helgina. — Hagkvæmir greiðsluskilmálar.
Söluumboðið í Reykjavík
T ómstundabúðin
Laugavegi 3
Aðalumboð:
Everest Trariing Comgsany
Umboðs- og heildverzlun — Garðastræti 4
OmdÍRidi

o§ fræðsliinámskelð
verður haldið að Jaðri dagana 14.—26. ágúst n. k.
Kennsla fer fram fyrri hluta dags, en síðari hlutanum
verður varið til útivistar og skemmtiferða um nágrennið
Á kvöldin verða flutt fræðsluerindi af sérfræðingum um
hin margvíslegustu efni.
Dvalarkostnaður (fæði og húsnæði) verður ki. 25 á dag.
Einnig geta þeir, sem vilja, skráð sig til að hlusta á
kvöldfyrirlestrana og verða ferðir að Jaðri á hverju
kvöldi. — Þátttaka er heimil öllum 12 ára og eldri.
Væntanlegir þátttakendur geta sótt um námskeiðið
og fengið nánari uppl. hjá Bjarna Kjartanssyni þ. gút.,
sími 81830.
Þingstúka Reykjavikur