Morgunblaðið - 26.07.1955, Qupperneq 1
16 síður
tt. árgangnr
166. tbl. — Þriðjudagur 26. júlí 1955
PrentsmiSja Morgunblaðsins
„Vopnahlé
• Allur heimurinn fagnar
úrslitum Genfarráðstefnunnar
og lítur á hana sem merkan
áfanga á leið til friðar og
öryggis. Bandarísku blöðin
eru þó heldur varkár í dómum
sinum um ráðstefnuna. — I
forystugrein í New York
Ximes í gær segir m. a.: „Þeir
sem bjuggust við Iitlum ár-
angri í Genf, urðu ekki fyrir
vonbrigðum“.
• Þessi umsögn bandaríska
stórblaðsins lýsir vel afstöðu
blaðanna vestan hafs til Genf-
arráðstefnunnar og úrslita
hennar. Þau gæta þess að segja
ekki of mikið, eru ekki bjart-
sýn, — en finnst samt horfur
góðar. Eitt blaðanna segir, að
fjórveldaleiðtogarnir hafi
„stöðvað skothríðina í kalda
stríðinu og gæti það leitt til
þess, að utanríkisráðherrarnir
semji um vopnahlé í haust“. —
Fæst blöðin eru þó svo bjart-
sýn.
• Annars eru bandarísku
blöðin þeirrar skoðunar, að
persónuleg kynni fjórvelda-
leiðtoganna muni reynast
heilladrýgst og marka dýpst
spor. — Þau benda á, að Banda
ríkjaforseti hafi fyrir nokkr-
um mánuðum skorað á Sovét-
leiðtogana að sýnda friðarvilja
sinn í verki, en eftir tveggja
daga dvöl í Genf hafi hann
sagt: — Ég efast ekki um góð
áform Sovétleiðtoganna. Ég er
sannfærður um, að þeir reyna
af megni að finna friðsamlega
lausn á deilumálunum.
• Rússnesk blöð hafa fagn-
að úrslitum Genfarráðstefn-
unnar og segja, að hún sé
fyrsta skrefið í þá átt að lægja
öldur kalda stríðsins. Þau fara
lofsamleí-um orðum um leið-
toga Vesturveldanna, birta
myndir af Eisenhower og
Bulganin saman og ræður
vestrænu leiðtoganna. Hingað
til hafa ræður kommúnistaleið
toga aðeins verið birtar í
rússnesku blöðunum, eink-
um hinna kínversku kommún-
ista. — Pravda sagði í gær, m.
a., að leiötogar Vesturveld-
anna hefðu sýnt, að þeir vilji
vinna að friði og tryggja
öryggi allrar Evrópu í fram-
tíðinni.
• Málgagn kristilegra demó-
krata (flokks Adenauers) i
Vestur-Berlín, Der Tag, segir,
að Vestur-Þjóðverjar muni
láta mjög að sér kveða fyrir
utanríkisráðherrafundinn í
haust, svo að tillit verði tekið
til óska Þjóðverja og engum
geti blandazt hugur um, hverj
ar óskirnar séu. — Málgagn
kommúnistastjórnarinnar í
Austur-Þýzkalandi, Neues
Deutschland, segir í forystu-
grein í gær, að íleiri verði að
fjalla um sameiningu Þýzka-
lands en „topparnir“. Er eins
og nokkurs uggs gæti í skrif-
um blaðsins.
6 Frönsk blöð fagna ákaft
úrslitum Genfarráðstefnunnar.
Óháða blaðið Jornal de
Dimanche sagði í gær: Au
revoir hr. Eisenhower og hr.
Bulganin — og kærar þakkir.
Og blaðið bætir við: — „Á
Genfarráðstefnunni var samið
vopnahlé í kalda síríðinu“. —
Lýsa þessi ummæli vel afstöðu
franskra blaða til ráðstefnunn-
ar.
Hafa vopnin verið slíðruð i kalda stríðinu ?
MAROKKÓ, 25. júlí — 7 manns
létu lífið í Marokkó í dag, er lög-
reglan skaut á kröfugöngumenn.
Heimurinn væntir þess, að Geniar-
rúðsteinun sé upphai nýs tímu
Síldaraflinn nú er minni
en
■ fyrra en sennilega
um milljón kr. verðmætari
IVIKULOKIN var búið áð salta 81 þús. tunnur síldar, að því
er Fiskifélag Islands skýrir frá. Er það 50 þús. tunnum meiri
söltun en á sama tíma í fyrra. Annars er aflamagnið minna nú en
s.l. sumar, en vegna þess hve söltun er miklu meiri er verðmæti
aflans talið meira nú. En segja verður að síldarvertíðin hafi verið
léleg fram til þessa.
LITIÐ I BRÆDSLU
í skýrslu Fiskifélagsins segir
að aflinn hafi verið við lok laug
ardags sem hér segir. í sviga afli
á sama tíma s.l. sumar:
í bræðslu, mál 7,591 (107,678)
í salt, tunnur 81,210 ( 33,856)
í frystingu, tunn. 4,328 ( 7,341)
MINNI AFLI
Af þessu sést að aflamagnið nú
er aðeins um 2/3 hlutar af afla-
magni s.l. árs, en aflaverðmætið
til útgerðarmanna er um 1 millj.
kr. meira nú, enda hefur megin-
hluti aflans verið saltaður.
145 skip hafa fengið veiðileyfi
en talið er að 13 þeirra muni
ekki fara norður, svo að þátttak-
an verður um 130 skip eða um
60 færra en í fyrra.
75 SKIP YFIR 500 MAL
Núna hafa 130 skip fengið ein-
hvern afla (í fyrra 181 skip), en
af þeim hafa 75 skip (í fyrra 122)
aflað 500 mál og tunnur eða
meira.
Hæsta skipið er Snæfell með'
3119 mál og tunnur. Jörundur er
með 3035 mál og tunnur.
Síldveiðiskráin er á bls. 2.
Hverju svara
Rússar ?
LUNDÚNUM í gær: —
Eins og kunnugt er, hafa
Rússar ekki enn svarað til-
boði Eisenhowers um gagn-
kvæmar hernaðarupplýsingar
Rússa og Bandaríkjamanna.
— Tilboð þetta vakti geysi-
mikla athygli um heim allan,
en í Bandaríkjunum eru menn
ekki á einu máli.
Demókratar fögnuðu frið-
artilboði Eisenhowers einum
huga, en sumir republikanar
eru heldur þegjandalegir. —
Þeim finnst Eisenhower hafa
gengið skrefi of langt til móts
við Rússa.
AHur heimurinn bíður nú í
eftirvæntingu eftir svari Sov-
étríkjanna við tilboði Banda-
ríkjaforseta.
Hér á myndinni eru: „Ike“, forseti Bandarikjanna, Mammie for-
setafrú og á bak við hana er sonur forsetahjónanna. — Með þeim
á myndinni er utanríkisráðherra Bandaríkjanna, John Foster
Dulles og fjölskylda. — Myndin er tekin i Genf, — „fimmtu heims-
álfunni," eins og Tallerand komst að orði.
Fjórveldaleiðtogarnir eru bjartsýmr
og ánægðir með árangurinn
Lundúnum. — Frá Reuter-NTB.
GENFARRÁÐSTEFNUNNI lauk á laugardag, eins og kunn-1
ugt er. Leiðtogar fjórveldanna sátu á fundum fram eftir
deginum og lögðu sig í líma til að ná samkomulagi, svo að
þeir gætu birt samhljóða yfirlýsingu að ráðstefnunni lok-
inni. Það tókst á síðustu stundu: ráðstefnunni lauk með
samkomulagi leiðtoganna, — heimurinn stendur e. t. v. á
krossgötum í dag.
Það sem reið baggamuninn var samningslipurð, einurð og
gott hugarfar, — leiðtogarnir komu til Genfar í góðum til-
gangi, þá langaði til að finna lausn á vandamálum heimsins
og á n^estu mánuðum sjáum við, hvort þeim tókst það.
Liðin eru tíu ár frá því að leiðtogar stórveldanna gáfu
síðast út sameiginlega yfirlýsingu um heimsvandamálin.
Það var eftir Potsdamfundinn og vona menn, að Genfar-
yfirlýsingin verði samstarfi þjóðanna til meiri heilla.
Samkomulagið
LEIÐTOGARNIR gáfu út sameiginlega yfirlýsingu að ráðstefn-
unni lokinni. Hún er í þremur liðum og með henni er lagður
grundvöllur að betri sambúð þjóða í milli og bent á leiðir til að
leysa hinar alvarlegu deilur stórveldanna. Að vísu er ekki ráðið
fram úr vandamálunum í yfirlýsingu leiðtoganna, en þar er ákveð-
ið, hvaða deilumál eigi að leysa og á hvern hátt. í yfirlýsingunni
segir m. a.:
1a. Stefna ber að því að gera öryggissáttmála fyrir alla
Evrópu, setja hlutlaust belti á mörkum austur og vestur
hluta álfunnar og hafa hemil á herbúnaði þjóðanna.
b. Þýzkaland verði sameinað, þegar frjálsar kosningar
hafa farið þar fram. Landið verði sameinað, eins og
Þjóðverjar sjálfir helzt kjósa, — en þó þannig að öðrum
þjóðum stafi ekki hætta af sameinuðu Þýzkalandi.
2Afvopnunarmálin verði tekin til umræðu og leyst í af-
vopnunarnefnd S. Þ., sem boða á til fundar hinn 29. ág.
næstkomandi. — Á að leggja tillögur Genfarfundarins
til grundvallar, svo og viðræður leiðtoganna á ráð-
stefnunni.
3Sambúð Austurs og Vesturs verði bætt. — Leiðtogarnir
samþykktu að láta sérfræðinga sína rannsaka nákvæm-
lega, á hvern hátt bezt verði að bæta sambúð ríkjanna.
— Einkum vilja þeir örfa mjög verzlun og viðskipti
milli Austurs og Vesturs og afnema allar hömlur á sam-
göngum yfir Járntjaldið, svo að menn geti ferðazt
óhindrað milli lýðræðis- og kommúnistalandanna.
Slökuðu til
EINS OG.af þessu má sjá, hafa báðir aðilar slakað til í því skyni,
að samkomulag mætti verða. T. d. vildu Vesturveldin láta
ræða sameiningu Þýzkalands sér, en Rússar vildu aftur á móti láta
öryggismál Evrópu allrar og Þýzkalandsmálin fylgjast að. — Þá
á hlutlausa beltið rætur að rekja til tillögu Edens í Genf. Samkv.
henni er gert ráð fyrir því, að Austur-Þýzkaland verði hlutlaust
svæði í sameinuðu Þýzkalandi.
Árangyrsrík ráðsfefna
IYFIRLÝSINGUNNI er stefnan mörkuð; leiðtogarnir hafa loks
komið sér saman um, hvaða deilumál nauðsynlegt er að leysa.
— Aftur á móti verður það hlutverk utanríkisráðherrafundarins,
sem haldinn verður í október næstkomandi, að leysa deilumálin
í smáatriðum.
Utanríkisráðherrarnir hafa fengið fyrirmæli um, hvaða
mál þeir skulu taka til umræðna og á hvern hátt þeir eiga
að leysa þau. — Eden sagði við komuna til Lundúna á sunnu-
dag, að það hafi alls ekki verið verkefni leiðtogafundarins
að Ieysa einstök atriði deilumálanna, heldur að marka stefn-
una. Ilin einstöku atriði bíði utanríkisráðherranna og kvaðst
ráðherrann bjartsýnn um árangur, enda lofaði Genfarfund-
urinn góðu. Iiann hefði orðið árangursríkur og heilla-
drjúgur.
Ærið verk fyrir höndum
FYRIRLESARI brezka útvarpsins sagði aftur á móti í gær, að
menn skyldu hafa það bak við eyrað, að fjórveldaleiðtogarnir
hafi ekkert vandamál leyst sjálfir, og óvíst sé með öllu, hver
Frh. á bls. 2.
L