Morgunblaðið - 27.07.1955, Blaðsíða 1

16 sáður
U. árgangrur
167. tbl. — Miðvikudagur 27. júlí 1955
PrentsmiSja Morgunblaðsins
UtvarpsræHa Eisenhoivers:
Aukinn skilningur jb/óða í milli
Kjarnorkustyr jöld má eiiifia helzt
líkja við sjáSísmorð - vegna þeirrar
gereyðileggingar, er fylgir í kjjölfar
hennar, sagði Eisenhower
Washington, 26. júlí.
NÚ að lokinni Genfarráðstefnunni rikir aukinn skilningur þjóða
i milli, sagði Eisenhower Bandarikjaforseti í ræðu, er hann
flutti í sjónvarp og útvarp í gær um Genfarráðstefnuna og þann
árangur, er þar hefði náðst.
+ Öllum þjóðum er nú ljóst, að kjarnorkustyrjöld mætti einna
helzt líkja við sjálfsmorð — í slíkri styrjöld myndu þjóðirnar skapa
hvor annarri gereyðileggingu. Það er nú einnig lýðum ljóst, sagði
forsetinn, að leiðtogar þjóðanna geta ræðzt við án þess að áróðri
og ógnunum sé blandað inn i viðræðurnar.
Auk þeirra formlegu fund-
arhalda, er fóru fram í Genf,
ræddust leiðtogarnir einnig
við á lokuðum fundum. Á
þessum lokuðu fundum — og
ekki sízt á fundum með fuli-
trúum Ráðstjórnarríkjanna —
gerðum við okkur far um að
sýna fullkomna einlægni til að
draga úr þeirri tortryggni, er
búið hafa um sig í samskiptum
þessara tveggja landa, sagði
Eisenhower. Skýrði forsetinn
svo frá, að þeir Dulles hefðu
rætt við ráðamenn í Kreml
um A-Evrópulöndin, er lægju
á áhrifasvæði Rússa og þann
vanda, er heimsveldisstefna
kommúnismans kæmi vestræn
um löndum í. „Við gerðum
fulla grein fyrir, hverjar væru
skoðanir Bandaríkjanna á
þessum vandamálum“.
Malenkov styttur
um helming í alíræði-
orðabókinni
Stokkhólmi.
INÝJUSTU útgáfu hinnar
opinberu rússnesku al-
fræðiorðabókar hefur greinin,
er fjallaði um fyrrverandi for-
sætisráðherra Malenkov verið
stytt um helming.
Ekkert er
h e 1 d u r
minnzt þar
á þau miklu
s t ö r f, e r
Malenkov
hafi leyst af
hendi í þágu
rússnesku
þjóðarinnar
í heimsstyrj
öldinni síð-
ari. Aðeins
fyrri hluti
þessarar al-
fræðiorða-
bókar er
kominn út.
í fyrri útgáfunni voru ým-
iss konar áhrifamikil lýsing-
árorð notuð um Malenkov, en
þau hafa nú öll verið felld
niður. Aðeins einu lýsingar-
órði hefur verið bætt við í
þessa grein. í fyrri útgáfunni
stóð, að Malenkov sé sonur
embættismanns — í nýrri út-
gáfunni er þessu breytt í
minni háttar embættismanns.
Malenkov —
sonur minni
háttar em-
bættismanns
Forsetinn sagði, að ekki dygði
að fjalla um þau miklu vanda-
mál, er nú steðja að heiminum,
með hangandi hendi, sjást yrði
fyrir bæði í samningaumleitun-
um og framkvæmd þeirra sam-
þykkta, er gerðar væru „Við höf-
um ekki efni á því að vera hirðu-
lausir .... og við verðum jafn-
framt að vera vongóðir og trúa á
réttmæti þess málstaðar, er við
berjumst fyrir“.
Ekki hefði verið hægt að vænta
þess, að á einni viku tækist leið-
togum þjóðanna að leysa þau
miklu vandamál, er verið hefðu
til uraræðu — þó að viðræðurnar
hefðu verið vinsamlegar og jafn-
vel árangursríkar. Bilið, sem að-
skildi löndin í austri og vestri
væri jafn breitt og djúp það, er
stæði milli einstaklingsfrelsis og
þeirrar þjóðfélagsstefnu, er mið-
aði að því að gera hvern einstak-
an þegn ríkisins undirgefinn því.
★ ★ ★
Ræddi forsetinn því næst
nokkru nánar þau vandamál,
er voru til umræðu á Genfar-
fundinum. f fyrstu áleit banda
ríska sendinefndin, að mögu-
legt yrði að ræða og leysa sam
| einingu Þýzkalands og örygg-
ismál Evrópu hvort um sig,
en það kom greinilega í ljós,
að þessi deilumál verður að
fjalla um samtímis, þar sem
Frh. af bls. 9.
Bandaríkjamenn ræða við
kínverska kommúnista
Washington, 26. júlí.
FORMÓSUMÁLIN verða ekki á dagskrá í viðræðum þeim, er
hefjast milli sendiherra Bandaríkjanna og Rauða Kína n.k.
mánudag í Genf. Dulles utanríkisráðherra skýrði utanríkismála-
nefnd öldungadeildar Bandaríkjaþings frá þessu í gær. Aðállega
verður til Umræðu heimsending bandarískra borgara, sem hafðir
eru í haldi í Kína — en þeir munu vera rúmlega 50.
Eisenhower: Neistinn, er tendrað-
ur var í Genf, getur orðið að
björtu Ijósi.
Churchill ánægður
meS árangur Genfar-
ráðstefnunnar
LONDON — Sir Winston Churc-
hill, sem í fyrsta skipti fyrir
fimm árum gerði það að tillögu
sinni, að æðstu menn fjórveld-
anna kæmu saman til fundar til
að binda endi á „kalda stríðið",
hefir látið í ljósi ánægju sína
yfir því, að jákvæður árangur
hafi náðst á Genfar-ráðstefn-
unni.
Churchill vildi samt ekki spá
neinu um þann árangur, er
vænta mætti af áframhaldandi
viðræðum utanríkisráðherranna
í Genf í haust. Líklegt þykir,
að Eden fofsætisráðherra gefi
brezka þinginu færi á að ræða
árangur ráðstefnunnar áður en
sumarleyfi þingmanna ganga í
garð n. k. fimmtudag, og búast
menn almennt við því, að Chure-
hill láti þá til sín heyra.
Austurríki fullvalda
VlNARBORG, 26. júlí: — Á
morgun munu Austurríkismenn
fagna fullu sjálfstæði, er friðar-
samningarnir við Ráðstjórnarrík-
in og Vesturveldin þrjú ganga í
gildi. Er þetta í fyrsta skipti síð-
an Þjóðverjar hernámu landið ár-
ið 1938, að Austurríki telst full-
valda ríki. Gengið verður endan-
lega frá gögnum friðarsamning-
anna í Moskvu í fyrramálið. Her-
námsstjórar Breta, Bandaríkja-
manna, Frakka og Rússa koma
saman til fundar í síðasta skipti
á morgun, og dregnir verða niður
fánar hernámsveldanna á bygg-
ingu þeirri, er hernámsstjórarnir
hafa haft aðsetur sitt í í Vínar-
borg.
EKKI STJÓRNMÁLA- <
SAMBAND
I Sérstakir ambasadorar verða
sendir til Genfar til að taka þátt
í viðræðum þessum, enda hafa
löndin ekki stjórnmálasamband
sín á milli, eins og kunnugt er.
— Aðalfulltrúi Bandaríkjamanna
i verður A. Johnson, sendiherra
BANDARÍKJAMENN í HALDI
HJÁ KÍNVERJUM
Kommúnistar í Kína hafa, eins
og kunnugt er, haldið bandarísk-
um borgurum í haldi, og hefir
það orðið mikið misklíðarefni
milli landanna. Þá dveljast einnig
kínverskir stúdentar í Banda-
ríkjunum, sem komast ekki
heim vegna samgönguleysis milli
landanna.
VIÐURKENNA EKKI
RAUÐA-KÍNA
Bandaríkjamenn hafa lýst
því yfir, að þeir viðurkenni
alls ekki kínversku stjórnina,
þótt þeir taki þátt í þessum
beinu samningsviðræðum við
kínverska kommúnista.
NÝJU DELHI, 26. júlí: — Mikil
flóð, er orsakast af rökum Mon-
súnvindum, ógna stórum svæðum
í Norður-Indlandi. Talið er, að
flóðið hafi þegar náð til um 4000
þorpa á þessu svæði.
15 iéllu og 50 særð-
ust í óeirðum í
Meknes
Meknes, 26. júlí.
GRANDVAL, hinn nýskipaði
landstjöri Frakka í Marokkó,
hefir ákveðið að fresta för sinni
um nýlenduna vegna þeirra
óeirða, er urðu í Meknés, er hann
heimsótti borgina í gær. Næsti
viðkomustaður hans átti að verða
Fés, en hann sneri þegar aftur
til Rabat í dag.
Skömmu áður hafði landstjór-
inn sótt heim Marakesh og
Casablanca. Heimsókn hans olli
þar einnig blóðugum óeirðum, og
margir biðu bana. í óeirðunum
í Meknes biðu 15 bana og 50
Marokkó-búar særðust Um 10
þús. manna fóru í kröfugöngu
um götur borgarinnar. Heimtuðu
þeir, að Ben Yusef soldán, er
Frakkar sendu í útlegð fýrir
tveim árum, fengi að snúa aftur
heim og yrði áfram þjóðhöfð-
ingi landsins.
Krúsjeff lét lítið yfir ér í Genf
4ÐALRÍTARI rússneska komm
únistaflokksins, Nikita Krú-
sjeff, lét lítið til sín heyra á
fundum Genfar-ráðstefnunnar, og
sagt er, að Bulganin forsætisráð-
herra hafi eingöngu leitað ráða
hjá utanríkisráðherranum Molo-
tov en aldrei hjá Krúsjeff. A.
m. k. var það svo meðan á sjálf-
um fundarhöldunum stóð.
Til þessa hafa menn álitið, að
Krúsjeff væri sá, er héldi stjórn-
artaumunum í hendi sér að
tjaldabaki í Kreml, en ef draga
á ályktanir af hegðun ráðamanna
í Kreml, hlýtur niðurstaðan að
verða sú, að það sé hinn snyrti-
legi, vel klæddi og borgaralegi
— þrátt fyrir marskálkstitilinn
— Nikolaj Bulganin, er mestu
ræður þar í bili. Þeir virðast hafa
skipt á hlutverkum.
— ★ —
Er Bulganin og Krúsjeff sóttu
Tító heim í maímánuði í Belgrad,
var það Krúsjeff, s^m lét mest
til sín taka, en Bulganin var
mjög hlédrægur. í Genf er það
Bulganin, sem leikur aðalhlut-
verkið, o% allt bendir til þess,
að Krúsjeff hafi beinlínis feng-
ið skipun um að hafa sig hægan.
í hvert skipti, sem sendinefnd
Ráðstjórnarinnar fór eða kom til
Þjóðabandalagshallarinnar, gekk
Krjúseff nokkrum skrefum á eft-
ir Bulganin. Er þeir óku í sömu
bifreið sat Krjúseff venjulega í
framsætinu hjá bifreiðastjóran-
um.
— ★ —
Það hefir komið greinlega í
Bukanin lél mikið til sín taka í f yrsta
ÍJ -J
skipti, síðan hann tók við embætti
forsætisráðherra
ljós, að Krúsjeff hefir reynzt
erfitt að láta svo lítið yfir sér,
og hefir hann notað tækifærið til
að láta ljós sitt skína í sam-
kvæmunum að fundarhöldunum
loknum.
Krúsjeff — hrókur alls fagnaðar
í veizlunum.
Hann lagði sig fram við að
ganga úr skugga um, að allir
gestirnir hefðu verið kynntir
hvor öðrum. Honum tókst oft-
ast að vera hrókur alls fagn-
aðar. Og fulltrúar Vesturveld-
anna voru yfirleitt sammála um,
að hann væri á sinn hátt aðlað-
andi maður.
Franski utanríkisráðherrann
Pinay skýrir svo frá, að í veizlu
þeirri, sem franska sendinefndin
hélt sendimönnum Ráðstjórnar-
innar fyrsta kvöldið, hafði
Krjúsjeff beinlínis „haft einok-
un“ á samræðunum. í samkvæm-
um, sem síðar voru haldin reynd
ist hann líka mjög ræðinn, en
hafði samt slegið nokkuð af —
rétt eins og Bulganin hefði sagt
honum að gæta tungu sinnar.
En athyglisverðast er samt í
framkomu Rússanna, að þeir hafa
ekki beitt fyrir sig slagorðum
Marx eða Lenins. Jafnvel Molo-
tov, sem á sínum tíma kom mörg-
um fulltrúum S. Þ. til að sofna
af leiðindum með þ.ví að nota
sömu steinrunnu slagorðin, hef-
ir samið sig mjög að háttum
vestrænna fulltrúa í ræðum sín-
um í Genf
Og síðast en ekki sízt mun
Genfar-fundarins verða minzt í
sögunni sem þeirrar stórvelda-
ráðstefnu þar sem Rússar virt-
ust hafa uppgötvað, hversu mikil
vægt það er að hafa gott sam-
starf við fréttamenn.