Morgunblaðið - 04.08.1955, Blaðsíða 12

MORGUNBLAÐIB
Fimmtudágur 4. ágúst 1955
12
w
Kruía Svía um flugfargjöld
Framh. af bls. 7
vélum á að skipa og SAS er kraf-
an um sömu fargjöld óréttlát, og
myndi leiða til þess að Loftleiðir
gætu ekki keppt á frjálsum mark
aði. Hvað myndu eigendur
„Britannie“ segja ef þeir væru
neyddir til að bjóða farþegum
sínum sömu gjöld og þau, sem
þeim er gert að greiða, er ferð-
ast með „Queen Mary“? — Af-
leiðingar þess að ganga inn á
sænsku kröfurnar um fargjalda-
hækkun myndu vitanlega verða
þær að Loftleiðir fengu enga far-
þega í Svíþjóð vestur um haf en
það er að sjálfsögðu markmiðið,
sem SAS virðist keppa að.
Enda þótt flugfarþegar, sem
ætla sér frá Svíþjóð til Bandaríkj
anna geti fengið keyptan farmiða
vegna flugleiðarinnar ísland-
Bandaríkin, er í rauninni um
tvær ferðir að ræða, hina fyrri,
sem byrjar í Gautaborg og endar
í Reykjavík, og þá síðari, sem
byrjar í Reykjavík og endar í
New York. Svíum hefir ekki, svo
vitað sé, komið til hugar að kúga
aðrar þjóðir en íslendinga til
ákvörðunar um að breyta flug-
töxtum sínum í samræmi við
ímyndaða eða raunverulega hags
muni SAS. Fargjald SAS á flug-
leiðinni Stokkhólmur—Nairobi er
t.d. 406 Bandaríkjadalir, en með
því að fljúga frá Stokkhólmi til
London með SAS og taka þaðan
flugvél frá brezka flugfélaginu
Airwork cil Nairobi er hægt að
komast alla leiðina fyrir 350,70
dal. Vélar Airwork eru ekki jafn
hraðfleygar flugvélum SAS, og
er það skýringin á mismuninum.
Trúlegt er að Bretum myndi
koma það kúnstuglega fyrir sjón
ir ef sendimenn sænsku stjóm-
arinnar kæmu einn góðan veður-
dag til Lundúna þeirra erinda að
fá brezk stjórnarvöld til að fyrir-
pkipa Airwork að hækka fargjöld
t?ín til sar.iræmis töxtum SAS.
FRELSI Lf)A FORRÉTTINDI
Á LOFTI EIÐUM
Á undanfömum ámm hefir ver
ið háð hörð barátta milli þeirra,
sem vilja gefa öllum sams konar
tækifæri til frjálsra loftsiglinga
og þau, sem bíða beirra, er sigla
viya um aöfin og hinna, er vilja
beita drottinvaldi fjármagns til
þess að verða einráðir á vissum
flugleiðum. Svíar hafa j,afnan
Btaðið frenstir í flokki þeirra, er
krafizt hafa frjálsra siglinga,
enda heí;r þeim nú tekizt að fá
■ótakmörkuð réttindi til farþega-
flutninga fyrir flugvélar sínar
víða um heim. Sennilegt er að
þeim muni þyngjast róðurinn til
nýrra markaða, ef það kæmi í
Ijós, að þeir hefðu beitt aðstöðu
sinni til þess að bola fslending-
um burt úr Svíþjóð, og myndi
þeim sjálfum því koma il!a í
koll ef nú tekst að fá sænsku
‘jórnina til að gera alvöru úr
því að loka flugleiðunum milli
landanna.
NORRÆN SAMGONGU- OG
SAMVINNUMÁL
fslendingar vilja fyrir sitt leyti
leggja sinn skerf til þess að „efla
og viðhalda samúð og samvinnu
meðal allra norrænna þjóða, inn
á við og út á við“, eins og segir
í lögum Norrænu félaganna um
tilgang þeirra. Fjarlægð íslands
frá hinum Norðurlöndunum veld
ur því að þátttaka okkar í slíkri
samvinnu er bundin því skilyrði
að góðum samgöngum sé haldið
uppi. Á fundi þriðja þings Norð-
urlandaráðsins, sem haldinn var
í Stokkhólmi 2. febrúar s.l. var
samþykkt eftirgreind tillaga:
„Norðurlandaráðið leggur til
að ríkisstjórnir Norðurlandanna
beiti sér fyrir því að samgöngur
verði bættar milli íslands og
hinna Norðurlandanna, og hafi
þær samvinnu um þetta. í þessu
skyni verði aukin fræðslustarf-
semi og bætt hin efnahagslegu
skilyrði samgangnanna, í því
skyni að auðvelda ferðalög og
auka kynni. Sérstök milliþinga-
nefnd verði skipuð til að ná þessu
marki."
Hve snar þáttur flugið er í
þessu sambandi er augljósast af
því að frá síðustu stríðslokum
( hafa fslendingar ekki byggt nema
I eitt farþegaskip, en hafa nú í för-
um fimm millilandaflugvélar.
I Lokun flugleiða milli fslands og
hinna Norðurlandanna myndi
valda því að erfiðara yrði fyrir
fslendinga að taka þátt í samtök-
I um til eflingar „samúð og sam-
vinnu meðal allra norrænna
þjóða“.
M atseðill
kvöldsins
It lóm ká I ssúpu.
Soðin fiskflök.
WienarschnitBíd.
Ali-grísakótelettnr
mcð rauðkáli.
Triffle.
Kaffi.
★
Lanfremur nýr lax.
VIÐSKIPTAMÁL SVÍA
OG ÍSLENDINGA
Eftir heimsstyrjöldina síðari
keyptum við á skömmum tíma
báta o. fl. af Svíum fyrir um 50
milljónir sænskra króna, sem
greiddar voru með Bandaríkja-
dölum, og höfum jafnan síðan
keypt af þeim margvíslegan varn
ing, sem vitanlega var einnig
hægt að fá annars staðar. Hins
vegar hefir gengið treglega að fá
þá til að kaupa íslenzkar vörur
fyrir jafnvirði, og má geta þess
að á s.l. ári, 1954, keyptum við af
Svíum fyrir 58.193 millj. ísl. kr.
en þeir ekki af okkur nema fyrir
17.653 millj. króna. Af þessum
sökum ætti Svíum ekki að þurfa
að vaxa það mjög í augum þótt
nokkrar sænskar krónur væru
árlega goldnar í Svíþjóð íslenzku
fyrirtæki vegna þjónustu þess.
e*
FERÐAMANNASKIPTI SVÍA
OG ÍSLENDINGA
Svíar eru, svo sem alkunna er,
ein ríkasta þjóð Evrópu, og hafa
því góð fjárráð til ferðalaga. Þeir
eru tæplega 50 sinnum fjölmenn-
ari en við, og því mætti ætla að
fleiri Svíar myndu árlega gista
ísland en íslendingar Svíþjóð.
Svo er þó ekki. Árið 1954 komu
470 sænskir ferðamenn til íslands
en það ár voru íslenzkir ferða-
langar í Svíþjóð 2.936. Af Svíun-
um, sem sóttu ísland heim, komu
194 flugleiðis, og trúlega flestir
með Loftleiðum. Enda þótt sænsk
um stjórnarvöldum vaxi það e.
t. v. í augum ættu þau þó ekki
að gleyma því, að góðar samgöng-
ur eru frumskilyrði þess að þau
geti haldið áfram hinum hag-
stæðu ferðamannaskiptum sínum
við íslendinga.
UM HVAÐ ER DEILT?
Það, sem óhaggað stendur, eft-
ir að búið er að greina kjama frá
hismi er þetta: Skar.dinaviska
samsteypan SAS, en þar ráða
Svíar mestu, vill ekki samkeppni
Loftleiða í Svíþjóð, henni hefir
tekizt að fá sænsk stjórnarvöld til
þess að segja upp loftferðasamn-
ingnum. Vegna þessa ef rétt að
gera sér grein fyrir því hver sú
burst er, sem SAS telur hafa
verið dregna úr nefi sér.
Á tímabilinu frá 27. maí 1954
til 1. júlí 1955 fluttu Loftleiðir
624 farþega frá Gautaborg og 540
farþega þangað. Gera má ráð fyr-
ir að verulegur hluti þess far-
þegafjölda, sem ferðaðist til Svi-
þjóðar á vegum Loftleiða hafi
einungis komið flugleiðis vegna
hinna lágu fargjalda félagsins,
og e. t. v. til Svíþjóðar vegna þess
að Loftleiðir héldu uppi flugi
þangað. Ef við reiknum með því
að SAS hefði flutt alla þá far-
þega, sem frá Gautaborg hafa
farið með Loftleiðum, sem vitan-
lega er rangt, m. a. vegna þess
að SAS heldur ekki uppi áætlun-
arferðum til íslands, þá verður
mismunurinn á þeim, sem komið
hafa með Loftleiðum og farið
hefðu með SAS 84. Gerum enn-
fremur ráð fyrir því að allir þess-
ir farþegar hafi farið alla leið
til Ameríku, sem vitanlega getur
þó ekki staðist i reyndinni, og að
þeir hefðu. allir greitt full gjöld,
myndi mismunurinn, ef skráður
væri íslendingum til tekna í
reiknin'gsfærslu síðasta árs, nema
því að hlutur okkar hækkaði úr
17.6 milljónum upp í 18 á móti
þeim 58, sem við greiddum Sví-
um, og ber þess að minnast að
mismunurinn, 40 milljónir ís-
lenzkra króna, var allur goldinn
í Bandaríkjadölum.
- Norðurlandaráð
Framh. al Dis. 9
inum í Kaupmannahöfn í vetur.
Sérstaklega höfum við Norð-
menn áhuga á að upp takizt skipa
samgöngur beinar milli Noregs
| og íslands í framtíðinni. Okkar
kynni hafa ávallt verið mikil á
menningarlega sviðinu, en það er
kominn tími til, að þau verði
meiri á hinu efnahagslega. En til
i þess að slíkar skipaferðir og frek-
ari samgöngur geti átt sér stað
þurfum við að auka verzlun okk-
ar í milli.
Annars hefir Norðurlandaráðið
komið mörgu góðu til leiðar, þau
ár sem það hefir starfað og á von-
andi eftir að gera einnig svo á
' ókomnum árum. Sérstaklega hef-
ir það látið til sín taka á fram-
færslu og tryggingarsviðinu, sam
ræmt löggjöf Norðurlandanna
um þau mál, stuðlað að bættum
samgöngum, vegabréfslausum,
innan Norðurlanda og unnið að
mörgum öðrum málum, sem of
langt yrði upp að telja. Þó get ég
nefnt, að þessa dggana hefir ver-
ið gengið frá sáttmála um her-
þjónustu milli Norðurlanda ann-
' arra en íslands. Þarf nú enginn
' piltur að gegna herþjónustu í
fleiri en einu landi, en áður gat
það brugðið við.
Annars ræðir Norðurlandaráðið
aldrei tvo málaflokka, varnarmál
og utanríkismál.
Á þessum fundi hér í Reykja-
vík ætlum við að samræma skoð-
anir okkar og leggja drög að
þinghaldinu í Kaupmannahöfn í
vetur. Ei- gott til þess að vita, að
við gátum haldið fundínn hér á
íslandi, þótt fjarlægðirnar hingað
squ nokkuð langar.
Síðan spjallar Hönsvald aftur
um dálæti á íslenzkri menningu
og fornum memiingararfi í Nor-
egi.
Gamlir norskir bændur áttu
venjulega tvær bækur, segir
hann, og kannske ekki fleiri. Þær
voru biblían og Heimskringla
Snorra. Og það hugarfar, sem að
baki þessari bókaeign lá er enn
óbreytt í Noregi, þótt bókunum
hafi nú eitthvað fjölgað.
Flugmennirnir' 11
HONG KONG, 3. ágúst — Banda-
ríkjamenn hafa mikinn viðbúnað
hér á morgun, er flugmennirnir
11, sem Kínverjar hafa leyst úr
haldi, koma hingað úr ánauðinni.
UpprieypuB húsa
lefsf hér í bæmtm
NÝ vandræði hafa undanfarið
steðjað að byggingaiðnaðinum
og þeim, sem í byggingum standa
hér í baenum. Efni í steypu í hús-
in — annað en sement — hefir
skort — malarefni í gryfjum í ná-
grenni bæjarins hefir gengið il
þurrðar. Vegna þessa hafa afköst
þeirra, sem sjá byggingaiðnaðin-
um fyrir steypu, minnkað til
rauua. Þannig er talið að afköst
Steypustöðvarinnar h.f. hafi
minnkað um 25—30%. Við þetta
hcfir uppsteypun margra húsa
tafizt.
Malarefni er nú r.ótt í tvær gryf j
ur á Kjalamesi, í Álftanesi og að
Esjubergi. Er um langan veg að
fara — og lengri en áður hefir
þekkzt — með malarefni í hós-
byggingar hér í bænum.
Reykjavíkurbær er um þessar
mundir að taka í notkun tæki,
sem þvær malarefnið. Mun nol;k-
uð úr rætast., þegar nýting þess-
ara tækja hefst.
Úr daqlega lífinu
Framh af bls. 8
verði upp fastri dvalarstöð
rhanna í sérstaklega gerðum
„hnöttum" 2000 km. úti í geimn-
um. Þessi dvalarstöð myndi snú-
ast í kringum jörðina einu sinni
á hverjum tveim klukkustundum
og sjá allt sem gerðist á jörðu
niðri í dagsbirtu á einum sólár-
hring. (Ágæt eftirlitsstöð með
stríðsundirbúningi).
Þriðji áfanginn, ennþá lengra
úti í geimnum — og því miður,
ennþá lengra fram í tímann — er
geimstöð, 35 þús. km. úti í hvolf-
inu, þar sem menn hittast eins og
á flugstöð og velja sér geimfar
til hinna ýmsu pláneta, eftir því
hvort menn vilja fara til tungls-
ins, Mars, Venusar eða annað.
Brezkt flugfélag hefir fallist á
að vátryggja konu nokkra í
Bandaríkjunum, sem bíður eftir
fari til Mars. Sérstakur fyrirvari
er í vátryggingarskírteininu:
„Komi viðkomandi ekki aftur er
það engin sönnun fyrir dauða
hans.“
onwni
■I
Ipii í kvöld og næstu kvöld
■cr■■■■sa
MEl FOXUMUM
á isJéPHáTlBiwn
M/VRKtíS Eftír Ed Dodd
AnD AS HE FUE3 NEAREQ
HE SEES GREY COLLAR
SLINRiNS HUNGRILY
TOWARD MARK'S LEAN-TO
In searcx of humans who
WILL GIVE HIM A FR.EE
MEAL, TIDSIT COMES UPON
MARKS BARREN U7TLE CAMP
1) Trítili flýgur um skóginn ílur að mönnum og vill fá matinn Markúsar og hann sér úlfinn j Markús sefur og rumskar ekki
leit að mat. Hann er orðinn hænd * hjá þeim með lítilli fyrirhöfn. nálgast hinn sofandi mann. j við þótt úlfurinn sé kominn alveg
2) Og þarna sér fuglinn hreysi 3) Nú er stundin komin. að honum. ij