Morgunblaðið - 30.08.1955, Page 8

fi£ ORGUNBLAÐIB
Þriðjudagur 30. ágúst 1955

Ö'Sg.: H.f. Arvakur, Reykjavflc.
Jframkv.stj.: Sigíús Jónsson.
Ritstjðrl: Valtýr Stefánsson (ábyrfðarao.)
Stjómmálaritðtjóri: SigurSur Bjarnason frá Vigvx*
Lcsbók: Arni Óla, *ími 304i.
Auglýáingar: Axni GarSar Kristinaaoa.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreMJala:
Auaturstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 & mánuSi innamlasda.
f lauaasölu 1 krtaa aintakiB.
»<L-
ÚR DAGLEGA LÍFINU
ROBERTO Rossellini og Ingrid
Bergman munu segja skilið
við ítaliu á næstunni. Þau yfir-
gefa nú föðurland hans og hyggj-
ast kanna nýja stigu. Hunn ætlar
til Indlands og hún til Parísar.
Elzti sonurinn, Roberto, á að
Tuitgumólokennslan
í íslenzkum skólum
EKKERT er eðlilegra en að smá
þjóðir verði að leggja meiri
rækt við kennslu í erlendum
tungumálum en stórþjóðir, sem
tala mál, er mögulegt er að nota
víðsvegar um heim. Með stór-
auknum samgöngum og samskipt-
um þjóðanna verður þörfin enn-
þá brýnni fyrir tungumálakunn-
áttu fólksins. Fleira og fleira fólk
tekur sig upp og ferðast og kynn-
ist löndum og þjóðum. Er það
ekki aðeins gagnlegt og ánægju-
legt fyrir einstaklingana heldur
hefur það stórkostlega þýðingu
fyrir bætta sambúð þjóðanna,
gagnkvæman skilning og frið-
samleg viðskipti þeirra.
fslenzka þjóðin er fámenn-
asta sjálfstæða menningar-
þjóð heimsins. Hún talar að
vísu tungu, sem er hið upp-
runalega mál allra hinna nor-
rænu þjóða. En í dag er það
aðeins taiað hér. Nánustu
frændþjóðir okkar skilja það
ekki lengur, enda þótt þær tali
tungumál, sem eru náskyld og
komin af sama stofni. Við
verðum því að leggja okkur
fram um kennslu í erlendum
tungumálum og höfum gert
það um langt skeið.
Gluggi út að
Norðurlöndum
í íslenzkum skólum eru nú
kennd þessi tungumál: Danska,
enska, þýzka, franska, latína og
lítillega sænska. Fyrsta tungu-
málið, sem byrjað er að kenna er
danskan. Hún er kennd hverju
einasta íslenzku barni í tvo vet-
ur og þar með þar til skyldunámi
lýkur eftir tveggja ára nám í
miðskóla. Er þannig lögð áherzla
á að allir íslendingar öðlist
nokkra þekkingu í einu norrænu
tungumáli, hvort sem þeir stunda
framhaldsnám eða ekki. Þeir sem
Ijúka gagnfræðaprófi læra
dönsku hinsvegar í fjögur ár. Við
stúdentspróf hafa þeir lært haná
í 6—7 ár.
Dönskukennslan er þannig
nokkurskonar gluggi út að Norð-
urlöndum. Ensku er einnig byrj-
að að kenna meðan skyldunámið
stendur yfir, ári síðar en dönsk-
una. Þeir, sem ljúka gagnfræða-
prófi hafa því lært hana í þrjú ár.
Þegar að stúdentsprófi kemur
hefur hún verið kennd í 6—7 ár.
Þýzka er nú kennd í mennta-
skólunum í þrjú ár og franska í
tvö ár. Latína er ennfremur
kennd í þrjú ár í máladeildum
menntaskólanna.
Með þessari málakennslu er
mjög sæmilega séð fyrir tungu-
málakunnáttu íslendinga. Æski-
legt væri þó að franska væri ekki
kennd skemur en þrjú ár,
Mjög æskilegt væri einnig
að auka tungumálakennslu til
framhaldsnáms við háskólann.
Er raunar þegar byrjað á því
og er þar stefnt í rétta átt.
Breytingar á íslenzku-
kennslunni
Sjálf íslenzkukennslan í skól-
um okkar er svo mál út af fyrir
sig. Koma þar ýmsar breytingar
til greina. Sérstaklega væri at-
hugandi að leggja meiri rækt við
málfræðikennsluna í efstu bekkj-
um barnaskólanna en létta held-
ur á henni þegar komið er upp
í efri tröppur skólastigsins. En
þar ber hinsvegar að leggja
aukna áherzlu á kennslu í íslenzk
um bókmenntum. Ennfremur
væri mjög æskilegt að leiðbeina
unglingum meira um lestrarefni
en nú er gert. í barnaskólum og
gagnfræðaskólum ætti að auka
kennslu íslenzkra ljóða að mikl-
um mun. Gæti það haft mikil
áhrif í þá átt að glæða máltil-
finningu barnanna.
Kjarni málsins er að íslend-
ingar haldi við sinni eigin
tungu hreinni og fágaðri og
kunni skil á bókmenntum sín-
um og sögu.
Erlend tungumál þarf hinn
íslenzki skóli að kenna í sam-
ræmi við kröfur hvers tíma.
Þær kröfur hafa aukizt með
byltingu þeirri, sem gerst hef-
ur á sviði samgöngumála á
síðasta áratug. Flugið hefur
fært þjóðirnar saman. Þær
þurfa að geta heimsótt hver
aðra og skilið hver aðra.
Tungumálakennslan hlýtur
því að verða stöðugt ríkari
þáttur í menningarlegu upp-
eldi fólksins.
Tengsiin við
bræðraþjóðirnar
VIÐ fslendingar höfum ætíð ver-
ið í nánum menningartensglum
við frændur okkar á Norðurlönd-
um, og hafa þeir haft mest og
varanlegust áhrif á okkur, eink-
um bókmenntir okkar. íslenzkar
bókmenntir á síðustu öld eru
merktar skandinavískum áhrif-
um, og framan af þessari öld
mörkuðu Norðurlandahöfundar
einnig djúp spor í bókmenntasögu
okkar. Þetta er ofureðlilegt:
engar þjóðir hafa um margra
alda skeið haft jafnnáin sam-
skipti við okkur og frændþjóð-
irnar á Norðurlöndum, engar
þjóðir eru eins skyldar okkur.
Hin síðustu ár höfum við víkk-
að út andlegt svið okkar, ef svo
mætti segja. Við höfum leitað til
ýmissa landa um fyrirmyndir og
áhrif og er ekki nema gott eitt
um það að segja. í styrjöldinni
losnuðum við að nokkru úr tengsl
um við nágrannana á Norður-
löndum, — Frakkiand og Engil-
saxnesku löndin drógu einkum að
sér athygli okkar. Getum við
vafalaust margt af þeim lært. En
er samt ekki svo komið, að kynni
okkar af þessum löndum hafi orð-
ið á kostnað menningartengsla
okkar við hin Norðurlöndin? Er
ekki kominn tími til að við
treystum betur böndin við frænd-
þjóðirnar, kynnumst betur and-
legum hræringum hjá þeim og
tileinkum okkur það bezta úr
skandinavísku menningarlífi, eins
og áður fyrr? Er okkur það bæði
hollt og skylt, enda ekki í kot
vísað að kynnast frjóu menning-
arlífi bræðraþjóðanna austan
hafsins. Danska bókasýningin
stuðlar að slíkum kynnum, og
er þess að vænta, að hér verði
einnig sýningar á bókum annarra
Norðurlandaþjóða. Þá ber okkur
og skylda til að efla kynnisferðir
til Skandínavíu — og umfram allt
að styðja starf sendikennara af
fremsta megni. Það er bæði mik-
ilvægt og vandasamt.
^Jtalir Izavma eLLi
<1 meta Jdvnfirid
Ingrid fer til Parísar.
fara á heimavistarskóla, en ekk-
ert heyrist um, hvar þau hjónin
hyggjast koma tvíburunum fyrir.
En hjónin vilja ekki lengur eiga
heima eða vinna í Ítalíu.
— ★ —
a
þeir, segir Roberto, öfluðu ítölsk-
um kvikmyndum þess orðstírs,
er þær áunnu sér eftir síðustu
heimsstyrjöld. Hann er svo fok-
vondur, að hann virðist alveg
gleyma því, að hann og Ingrid
Bergman hafa aðeins íramleitt
eina kvikmynd — og hana í
meðallagi góða.
Hann er mjög harðorður í garð
ítala fyrir að hafa ekki tekið
betur á móti Ingrid Bergman.
Hann ásakar þá fyrir að hafa
ekki kunnað að meta hana, en
telur sjálfan sig hafa gert ítölum
mikinn greiða með því að gera
hana að ítölskum rikisborgara.
Hefðu ítalir notfært sér þetta á
réttan hátt, hefðum við getað
skákað bandarískum kvikmynd-
um, segir hann.
— ★ —
Sex af beztu kvikmyndastjór-
um nýju raunsæisstefnunnar á
Ítalíu eru nú atvinnulausir og fá

hvorki íjárhagslegan né siðferðis
legan stuðning frá ríkinu eða
kvikmyndaframleiðendnm, skrif-
ar Rossellini.
Jean Renoir í París hefir nú
sent Ingrid tilboð, og hún hefir
þegið það. Hann lýkur máli sínu
með þessum orðum: „Við hjónin
yfirgefum Ítalíu án þess að finna
til nokkurs saknaðar“.
— ★ —
HELDUR litlir möguleikar eru
á því, að Erho Kekkonen,
núverandi forsktisráðherra Finna
verði kosinn forseti iandsins.
Forsetakosningar eiga að fara
fram í febrúar 1956.
Nokkrir flokksbræður hans —
þ. á. m þrír fyrrvernndi ráð-
herrar — hafa undanfnrið rann-
sakað þrálátan orðróm um
„hneykslanlegt athæfi Kekkon-
ens í einkalífi hans“. Hafa þeir
komizt að þeirri niðurstöðu, að
nokkur fótur sé fyrir orðrómin-
um.
— ★ —
Hafa beir því kiafizt þess, að
kjörmenn bændaflokksins —
Kekkonen er frambjóðandi
flokksins í kosningunum — verði
Framh. á bls. 9
\Jelvabandi áhrijar;
Hundaplágan
í Kópavogi.
UR Kópavogi er skrifað:
„Landnámi fylgir sá ókostur,
ítalskt vikublað og var mjög ber- að enginn veit hvernig umhverfið
byggist. Öll fyrstu árin, sem ég
átti heima úti á Kársnesinu, var
þar rúmgott, friðsælt og þar gott
J að vera. En nú eykst byggðin
'óðum, samt verður ekki annað
' sagt, en að allir nágrannar mínir
j séu friðsamt og gott fólk, en því
; miður hefur fylgt þeim sumum
óþolandi hundaplága Hún er svo
þreytandi, að allir hinir nágrann-
arnir, sem eru þessu ekki valdir,
kvarta sáran. Einn þeirra sagði
nýlega, að við bæjarstjórnarkosn
ingar í Kópavogi mundi hann
vera fús til að kjósa þann flokk-
inn, sem ganga vildi í það, að
losa okkur við hundapláguna.
Annar nágranni minn sagðist
ekki geta sent börn sín til skyld-
fólks í nágrenninu, þau væru svo
hrædd við hundana, og enn einn
nágranninn sagði, að ekki væri
friður fyrir þessu dag né nótt.
Eins og í réttum.
ÞESSIR hundar fara um í hóp-
um, vaða yfir matjurtagarða
og traðka niður. Ég hef séð þá
leika sér í matjurtagarði ná-
, ... ... . . . .* , granna míns, velta sér þar í
a kartöfiugrasinu og traðka niður
og eyðileggja. Stundum eru 5—7
hundar að hamast utan um sama
húsið, nótt og dag og hundgáin er
eins og tíðkaðist í réttum.
Fjarri fer því, að nágrenni mitt
sé eini staðurinn í Kópavogi, sem
er þjakaður af þessari hunda-
plágu, hún er áberandi víðs veg-
ar um hreppinn, og þyrfti að fara
fram allsherjar hreinsun hér,
líkt og í Reykjavík fyrir allmörg-
um árum.
Óþarfa óþægindi.
FURÐULEGT má það heita, ef
menn hafa ánægju af að gera
nágrönnum sínum þessi óþægindi
að óþörfu. Vilji þeir, sem hlut
eiga að máli, ekki losa sig við
þessa hunda, og fáist yfirvöldin
ekki til að losa okkur við þá, er
ekki annað ráð fyrir hendi, en
að við, hver einn út af fyrir sig,
tökum málið í okkar hendur og
skjótum eða látum skjóta hund-
ana, er þeir vaða um hjá okkur,
en búast má við að slíku fylgi
leiðindi, sem bezt væri að vera
laus við. Þeir sem gera öðrum
óþæginði, verða alltaf að gera
ráð fyrir óþægindum, en sé góður
I Kekkonen — oríSrómurinn
spillir fyrir honum.
i
orður. Hann sakar meiri háttar
kvikmyndaframleiðendur á Ítalíu
um að hafa í samráði við Banda-
ríkjamenn reynt að útrýma minni
a Ítalíu, en Roberto Rossellini
telst til hinna síðarnefndu. En
VerSur Fagerholm eftirmaSur
Paasikivis?
vilji og sanngirni til staðar, er
alltaf unnt ag vera laus við öll
leiðindi.
Pétur Sigurðsson."
. s
Um afmælistertur
og hreinlæti.
GESTUR skrifar:
„Velvakandi góður!
Ég var fyrir nokkru staddur i
herlegri afmælisveizlu þar sem
margskonar góðgæti var á boð-
stólum eins og gengur við slík
tækifæri. — M. a. var borin á
borð glæsileg afmælisterta, sem
bökuð hafði verið í einu brauð-
gerðarhúsi bæjarins, og var ekk-
ert út á hana að setja — síður en
svo, hún bragðaðist gestunum af-
burða vel. — En það var eitt, sem
ég rak augun í, sem betur mætti
fara á þessum afmælistertum
yfirleitt — og sessunautur minn
var öldungis á sama máli — en
það er viðvíkjandi bréfbotnun-
um, sem settir eru undir þær á
fatið. Eðlilega blotna þeir allir
upp og margur afmælisgesturinn
hefir fengið bréfflyksu upp í sig,
sem flotið hefir með á hnífnum,
er hann skar sér stykki. — Mér
finnst þetta einkar hvimleitt —
og óhreinlegt líka. — Eru ekki
tii piastbotnar, sem nota mætti í
staðinn fyrir bréfið. Það væri í
aila staði hreinlegra og skemmti-
legra og ætti ekki að þurfa að
hleypa verðinu upp svo að neinu
næmi. — Þessu er vinsamlegast
skotið til brauðgerðarhúsanna í
von um árangur. — Gestur“.
<:_»-*> ®
Merkið,
sem
klæðir
landið.