Morgunblaðið - 03.09.1955, Blaðsíða 11

Laugardagur 3. sept. 1955
MORGUNBLAÐIÐ
II

STOKKHÓLMSBRÉF
*
i--------
eftir Baldur Jónsson

A ÞESSARI OLD
Frá íslandi berast fréttir um
stórfelldar rigningar á Suður-
landi, svo að vá er fyrir dyrum'
til sveita Og Reykvíkingar segj-
ast ekki sjá sólina fyrir rign-
ingu! En íslendingar eru ekki
einir um að ræða veðT ið. Hér í.
Svíþjóð t. d. hafa veðurguðirn-{
ír gefið fullkomið tilefni til hins
sama. Sá er þó munöurinn, að
hér vantar úrkomu, og hitinn
hefir verið óeðlilega mikill.
í júlímánuði mældist sólskin í
Stokkhólmi 380 klst., þ e. rúm-1
ar 12 klst. að meðaltali á dag! |
Úrkomumagn í Stokkhóími í júlí i
mældist 7,5 mm, og hefir það
eins sex sinnum mælzt minna
síðan 1785, síðast 1941 — 7,3 mm.
Vorið var afarkalt og sumarið
talið vera mánuð á eftir áætlun.
Um sólstöður urðu mikil um-
skipti, og þykir þetta veðurlag
minna mjög á sumarið 1947. Svo
mun einnig á íslandi.
Þann 8 júli mældist 30 stiga
hiti í Svíþjóð í íyrsta skipti á
árinu. Upp frá því til mánaða-
móta liðu fáir dagar svo, að 30
stig mældust ekki einhvers stað-
ar á landinu. f stokkhólmi fór
hitinn upp í 32,9 stig, og er það
mesti híti, sem mælzt hefir hér
í borg í 22 ár. í einstaka lands-
hlutum hefir rignt meira en í
meðalári.
VÍÐA KREPPIR SKÓRINN AÐ
Hinir miklu hitar og þurrkar
hafa að sjálfsögðu margvíslegar
afleiðingar í för með sér og mis-
jafnlega alvarlegar. Þær fyrstu
gerðu vart við sig um miðjan
júlí, en þá þraut birgðir ísfélags-
ins í Stokkhólmi, sem voru þó
hvorki meira né minna en 6
milljónir íspinna! Síðar rættist
svo úr þessu, að hægt var að
senda 3 smálestir af rjómaís með
flugvél til Visby á Gotlandi!
Meðan borgarbúar sleiktu
þurrar varirnar og þráðu rjóma-
ísinn sinn, ráfaði búpeningur í
eirðarleysi um skrælnaða og sól-
brunna haga. Hallæri er nú tal-
ið óumflýjanlegt í ýmsum sveit-
um. Annars er ekki að íullu séð,
hverjar afleiðingar ástandið hef-
ir á hag bænda, verð landbúnað-
arafurða og markaðinn. Bændur
lóga skepnum sínum í stórum
stíl vegna lélegrar beitar og fyr-
irsjáanlegs fóðurskorts. Bætir
það ekki úr skák, að margir bænd
ur telja sig fá oflítið verð fyrir
mjólk og mjólkurafurðir, svo að
þeir Ieggja nú æ fleiri niður
skepnuhald af þeim sökum. Er
því svo komið, að frystihús slát-
urstöðvanna eru full af kjöti,
enda kaupir fólk Íítið af því í
hitunum. í fyrstu lækkaði kjöt
eitthvað í verði, og var búizt
við, að framhald yrði á því. En
nú hefir landbúnaðarnefndin
gefið Svensk kötthandel leyfi til
að flytja út 1000 smálestir af
nautakjöti, svo að hægt verður
að halda kjötverði óbreyttu, að
því er samband sláturhúsanna
hefir tilkynnt.
Hins vegar er nú búizt við
mjólkurskoiti í haust og jafn-
framt verðhækkun. Nýjustu
fréttir eru þær, að mjólkurskort-
ur sé þegar í Vermalandi.
Frá Kristianstads lan og Hal-
landi berast þær fréttir, að
kartöflurækt hafi algerlega brugð
izt. Aðeins smáber koma undan
grösunum Sagt er, að slíkt sé
óþekkt fyrirbæri í tíð oúlifandi
kynslóðar.
Kornrækt hefir víða brugðizt,
og krefjast bændur verðhækkun-
ar á korni Brunnar borna upp.
Vatnsvirkjanir þurfa gufuafls-
stöðvar til hjálpar sér. Skógar-
brunar valda stórtjóni hér og
þar, og þannig mætti lengi telja
afleiðingar hinna voðalegu
þurrka.
Er nú reynt að finna leiðir til
bjargar þeim bændum, sem verst
Sólríkasti júlímánuður á þessari öld —
Víða kreppir skórinn að — Vinstri eða
hægri — Bíll á tíunda hvern Svía —
1. október. —
Fréttabréf frá Hornafirði:
Qþurrkar í úgúsí — Votnuvextir
voldu erfiðleikum — Allgóðor upp
skeruhoríur - Elding drepur hross
HÖFN í Hornafirði, 27. ágúst: —
Ekki er hægt að segja að hey-
skapur hafi gengið vel hér í
sýslu í ágústmánuði. Um verzl-
unarmannahelgina gerði að vísu
ágæta þurrkdaga 3 í röð og fyrsta
vika mánaðarins mátti teljast
mjög hagstæð og náðist þá víða
inn allmikið af heyjum, en síðan
má segja að hafi verið samfelld-
ur rigningakafli og ekkert hirzt
á öllum þessum tíma (í dag er
góður þurrkur, sem mun bæta
nokkuð úr). í óþurrkakaflanum
hafa margir bændur hinsvegar
notað tímann til að slá í vothey,
þeir sem það nota, en það eru
ekki nærri allir.
VATNAVEXTIR
Á þessum tíma hafa oft verið
stórrigningar og vatnavextir því
mjög miklir og hafa þeir valdið
skemmdum á mannvirkjum og
' engjum. Einkanlega var það Kol-
J ilisnotkunar. Mun minni kartöflu
I rækt er nú hér í héraði en óður
var. Stafar það af því, hve illa
j fór 1953, er varð að henda mestu
J af uppskerunni. Hinsvegar mun
vera allmikil gulrófnarækt.
HERAÐ SLÆKNIRINN
Stokkhólmur er ialleg borg, sundurskorin af vötnum, enda kall-
aður Feneyjar Norðurlanda. — Myndin er tekin í Ráðhúsgarðinum
Borgarljósin speglast í Leginum. Handan við er Riddarahólmur gríma, sem varð það mikil að
með hinni fögru Riddarahólmskirkju. Lengst til hægri sjást ljósin brúaropið tók ekki nærri á móti
frá Slussinum, mesta umferðatorgi borgarinnar. vatnsmagninu og urðu miklar
skemmdir á veginum. I vor var
, . gerð mikil fyrirhleðsla fyrir
eru staddir, en víða kreppir burtu hus a storu svæ_i. Þar er gteinavötn í Suðursveit, en þau
skórinn að. : —•'*— —*—
VINSTRl EÐA HÆGRI
! A FORUM
Kjartan Árnason héraðslæknir
er nú á förum héðan. Hefuröion-
i um verið veitt Laugaráslæknis-
hérað. Er mönnum hér mikil eftir
sjá að honum, þar sem hann hefur
átt mjög miklum vinsældum að
| fagna í héraðinu. Héraðsbúar
hafa skorað á hann að vera hér
áfram, en ekki er vitað hvort
hann verður við því,
ELDING DREPUR HROSS
Skógey heitir eyja ein mikil,
sem liggur í Hornafjarðarfljót-
um. Var þetta fyrr á tímum aðal
engjaslægjur Nesjamanna, en nú
siðan ræktun jókst hefur verið
j hætt að slá hana og er nú sem
afréttarland fyrir fénað og hross.
Hér í Nesjum er það venja að
hross ganga að mestu sjálfala all-
an ársins hring. Svo bar við á
síðastliðnum vetri að verið var
að vitja hrossa í Skógey, en þar
var þá margt hrossa, að í einum
litlum hólma fundust tvö hross
dauð. Voru þau frá Grund í Nesj-
um einu hross heimilisins. Var
nu i smiðum neðanjarðarbraut, yötn hafa á gíðari 4rum valdið
sem tengja a saman neðanjarð- skemmdum á Kálfafellsstaða og
arstoðvarnar við Kongsgotuna Kálfafellsengjum. í vatnavöxt-
Mörgum árekstrum hefir það og Slussinn, sem teknar voru i unum nú urgu einhverjar lítils-
valdið, að einn skipar sér til notkun fyrir nokkrum arum. h4ttar skemmdir á þessari fyrir-
vinstri, en annar til hægn. Ekki Hina nyju braut varð að grafa hleðglu gn . gkki alvarle
þætti okkur t. d. fara vel a þvi, | undir Malaren, og er hun geysi- j A11ra vergt hafa jytýramenn ymsum getum leitt að, hvermg
tvt—--------—,;-i.; 1?« , þetta hefði orsakast en við rann-
sókn kom í ljós, að eldingu hafði
slegið niður einmitt í þessum litla
hólma og drepið bæði hrossin,
sem hafa staðið alveg saman. Var
þetta greinilegt því bæði sá það
á hrossunum og svo var dálítill
gígur í hólmann. — Gunnar.
að Norðlendingar vikju til vinstri mikið mannvirki. En yfir hana farig úf úr þvi> en það er Hólmsá
a þjóðvegum, en Sunnlendingar
til hægri. Hætt er við, að vegur-
inn yfir Holtavörðuheiði yrði þá
mesta slysaleið.
Sagt er, að Englendingar, ís-
lendingar og Svíar víki einir
allra Evrópuþjóða til vinstri.
Ekki bagar þetta veruiega ey-
þjóðir eins og Englendinga og
íslendinga, en um Svía gegnir
allt öðru máli. Árlega fer gífur-
legur fjöldi sænskra bíla yfir
landamærin til norrænu ná-
grannalandanna, og fer sú um-
ferð æ vaxandi. Árlega veldur
sænska vinstrihandarumferðin
500 umferðarslysum í bessum ná-
grannalöndum og tjóni, sem nem-
ur lVz milljón sænskra króna og
verður Sveavagen framléngdur
allt frá Kóngsgötu að Slussinum.
Allt þetta umstang minnir helzt
sem þar hefur verið að verki og
gert bændum miklar og illar
búsifjar, en hún hljóp á síðast-
a þyzkar borgir eftir heimsstyrj- . ,
, , 'liðnu vori ur farvegi smum og
oldma. Að verkinu loknu mun
Lagardrottningin skarta meir en
nokkru sinni fyrr, en varla munu
Hásvíar þar við þruma. Enn
vantar kertin í kórónuna, og
skýjakljúfar verða reistir.
1. OKTÓBER
rennur nú austur um Mýrar og
hefur fallið í Djúpá, en hún er
brúuð svo umferð hefur ekki
teppzt við hana, en hinsvegar
hefur vatnsflaumurinn verið svo
mikill að erfitt hefur verið að
verja veginn, og eitt skipti urðu
menn sem voru að reyna að verja
Mikið er nú rætt og ritað um veginn fyrir ofan Djúpá tepptir
1. okt. n. k., en frá og með þeim vegna vatnsmagnsins og komust
degi lýkur áfengisskömtun í ekki út yfir eina nóttina.
þessu landi. Veitingahús undir- j
bua komu þessa dags í opaonn ERFiÐIÆIKAR VIÐ BJÖRGUN
og einstaklingurinn hver a smn
hátt. Og allar hugsanlegar vín
kostar osjaldan marnidtt. Þarna, tegundir eru auglýstar geysilega
eru að verki bilstjorar, sem . blöðunum. Almennt er búizt
gLeymf’. trl^X°rraiL hSí' ,ar Clgl, við miklum drykkjuskap fyrstu
að
víkja. 60% allra bílsysa
Noregi, sem Svíar eru riðnir við,' hversu
stafa af óvana þeirra við hægri-
handarakstur, og í Fir.-.landi er
talan svipuð. Oftast verða slysin,
rétt eftir að farið er yfir landa-
mærin. Tölur þessar eru fengnar
frá upplýsingadeildum finnskra
og sænskra tryggingarf“laga, sem
telja vinstrihandaraksturinn ógn-
un við umferðaröryggi á Norð-
urlöndum.
Þann 16. okt. í haust fer fram
þjóðaratkvæðagreiðsla í Svíþjóð
um það, til hvorrar handar skuli
víkja.
vikuna, en auðvitað veit enginn,
miklar
Vatnsflaumurinn hefur verið
mjög mikill um austur Mýrar
bæði um engjar og úthaga og
hafa bændur oft orðið að leggja
saman nætur og daga til að
bjarga búpeningi sínum. Hefur
leys’ngarnar
verða. Þeir svartsýnustu ætla að
J , fenaður verið fluttur a batum, en
q larirl I i
það hefur orðið að endurtaka
BILL A TIUNDA HVERN
SVÍA
Bílaeign Svía eykst nú hröðum
skrefum Um s. 1. áramót var
um það bil einn bíll á ellefta
hvern íbúa í Svíþjóð, en þegar
árið var hálfnað, hafði bílafjöld-
inn aukizt svo, að rúmlega einn
bíll kom í hlut tíunda hvers
íbúa. í júnílok voru 730.000 fólks-
bílar, vörubílar og allravagnar
skráðir í landinu, en aukningin
frá nýári var 75.000 bílar. íbúar
landsins eru nú um 7,2 millj., svo
að fyrstu 6 mánuði ársins hefir
rúmlega 1% íbúanna fengið nýj-
an bíl.
Það er og mála sannast, að
umferðin í Stokkhólmi er harka-
leg, og bætir það ekki úr skák,
að göturnar í miðbotginni eru
yfirleitt þröngar. En nú er unnið
að stórfelldum endurbótum í
þessum efnum með því að rífa
flýja land!
Hér má skjóta því inn í, að
sala sterkra drykkja i Svíþjóð
jókst um 25% og sala láttra vína
um 37% á öðrum ársfjórðungi
1955 miðað við sama tíma í fyrra.
í sumar sá ég athyglisverðar töl- ... , ,. , _ ....,,
ur, sem sýndu, að Sviar drekka , J b ,
hvað eftir annað, því þegar dreg-
ið hefur úr vatnsmagninu, hefur
fé sótt í haglendið og svo koll af
kolli. Ekki er vitað hvort um fjár
tjón sé að ræða, en eitt skipti
Öskjuhlíðurveg-
ur mulbikuður
SÁ misskilningur hefur gert vart
við sig í vegamálunum, að risinn
sé ágreiningur um það milli bæj-
arstjórnar og vegamálastjórnar-
innar, hver eigi að malbika
áframhaldið af Laufásveginum,
suður að Öskjuhlíð. Allar frá-
sagnir um ágreining þennan eiu
sem betur fer á misskilningi
byggðar. Ákveðið er, að þessi
vegarkafli eigi að malbikast,
helzt í sumar. — Og verð-
ur því þessi ímyndaða deila jöfn-
uð til ánægju fyrir vegfarendur.
langmest allra Norðurlandaþjóða hrossa sem með naumindum tokst
þrátt fyrir skömmtun sína. ís- að biarf afsmn.ftu stunau og
lendingar voru hins vcgar lang- Vlð mlkia erflðlelka-
lægstir i Sjoroðrar eru ekkert stundaðir
Ákvörðunin um að hætta héðan' Nylega heldu ýtvegs-
áfengisskömmtuninni var tekin menn her fund með ,ser' A helm
við þjóðaratkvæðagreiðslu í fundi kom i ljos að ekki var talið
fyrra. En þar með vav ekki öll unnt að hefja roðra að °breyttum
gátan leyst. Sala áfengis á veit- aðstæðum, en það er hið laga
ingahúsum mun hlíta nvjum regl- ýsuverð, sem er orsokin til þess
um eftir 1. október, og hafa þær en hér yeiðist einmitt mióg mlklð
orðið ærið umræðuefni í blöðum af ysu a haustvertið.
og manna á milli. Tekin verður Atvinna í kauptúninu er að
upp sala á áfengu öli, þó með mestu bundin við húsbyggingar.
því skilyrði, að eitthvað matar- f smíðum eru hér 11 íbúðarhús
kyns verði keypt með Sá, sem misjafnlega langt á veg komin,
vill fara á veitingahús og fá sér °S svo hin mikla stækkun á frysti
glas af sterku öli, verður að húsi Kaupfélags Austur-Skaft-
kaupa a. m. k. smurt brauð fyrir fellinga, þá er og einnig hafin
1.50 (1 kr. á 3. flokks veitinga- bygging félagsheimilis.
stöðum). Vín fæst hins vegar
ekki afgreitt á veitingahúsum ALLGÓÐAR UPPSKERU-
nema með mat, sem þarf að kosta HORFUR
a. m. k. 2.75 (1.75 á ódýrustu Allgóðar horfur eru með upp-
veitingastöðum). Þessar ráðstaf- skeru garðáv.axta á þessu sumri
anir sæta mikilli gagnrýni. Ef og var þegar snemma í þessum
ekki væru settar hindranir fyrir mánuði hafin sala á gulrófum
neyzlu áfengs öls eins og t. d. héðan, en hins vegar hefur lítið
með matarkaupum hefði ölið verið tekið upp af kartöflum
Framh. á bls. 12. ennþá, nema lítilsháttar til heim-
Fr|álsíþfóttamenn
KR ná ágæhnn
érangri
FRJÁLSÍÞRÓTTAMENN KR
kepptu í Stafangri um síðustu
helgi og náðu ágætum árangri.
Helztu úrslit urðu þessi:
Kúluvarp: 1. Guðm. Hermanns
son 15,50 m., 2. Hallgrímur Jóns-
son 13.89 m. — Kringlukast: 1.
Þorsteinn Löve 47,13 m., 2 Hallgr.
Jónsson 45,49 m. og 3. Guðm. Her
mannsson 42,19 m. — Sleggju-
kast: 1. Þórður Sigurðsson 50,15
m. — Langstökk: 1.' Einar Frí-
mannsson 6,79 m. — 110 m.
grindahlaup: 1. Guðjón Guð-
mundsson 15,5 sek., 2. Pétur
Rögnvaldsson 15,6 sek. — 400 m.
hlaup: L Tómas Lárusson 50,8
sek., 2. Pétur Fr. Sigurðsson 60,9
se. — 100 m. hlaup: 2. Ásmundur
Bjarnason 10,8 sek. — 200 m.
hlaup: Ásmundur Bjarnason 22,5
sek. — 800 m. hlaup: 1. Svavar
Markússon 1.54,3 mín. — Stang-
arstökk: Valbjörn Þorláksson
3,90 m.