Morgunblaðið - 09.09.1955, Blaðsíða 7

Föstudagur 9. sept. 1955
MOEGVISBLAÐIÐ
Bœjarbíó í Hafnarfir&i:
„LAUN ÓTTANS“
HINN kaldi raunveruleiki hefur
sett mjög svip sinn á kvikmynda-
gerð í Evrópu eftir síðasta strfð,
einkum þó á franskar og ítalskar
kvikmyndir og einnig að nokkru
leyti þýzkar myndir.-„Laun ótt-
ans“, fransk-ítalska kvikmyndin,
er Bæjarbíó í Hafnarfirði frum-
sýndi nýlega, er ein þessara
raunsæismynda. — Leikstjórimi,
Henri-Georges Clouzot segir um
starf sitt sem leikstjóri, að fyrir
honum sé efní myndanna ekki að-
alatriðið, heldur útfærslan, —
bygging þeirra. Hann leggi. öðru
fremur áherzlu á að skapa and-
stæður og þar af leiðandi spennu
í þær kvikmyndir, er hann setji
á svið. Að þessu leyti er „Laun
óttans" frábært dæmi um starfs-
aðferðir þessa ágæta leikstjóra. -—
Efni myndarinnar er ekki marg-
brotið, söguþráðurinn hvorki ný-
stárlegur eða heillandi, en þó eru
átökin í þessari mynd og spenna
hennar svo stórkostleg og áhrifin
svo geysi mikil, að þegar mynd-
rnni lýkur eru taugar áhorfandans
meira og minna í uppnámi.
Atburðir myndarinnar gerast í
Mið-Ameríku, þar sem menn af
ýmu þjóðerni hafast við, flest-
ÞJÓÐLEIKHÚSSTJÓRI, Guðlaugur Rósinkranz, átti í gær við- jr reköld, sem skolað hefur á
tal við fréttamenn, í því tilefni, að ákveðin hefur nú veríð fjörur ókunnra stranda, þar sem
leikskrá Þjóðleikhússins næsta leikár. Ákveðin hafa verið á næsta lífið ólgar taumlaust og hver verð-
leikári sýningar 10 leikrita og einnar óperu. Auk þess er í ráði, ur að bjárgast af sjálfum sér eins
að sýna einhverntíma á vetrinum tvö gamanleikrit, en. ekki er °& getur. Það var ef til vill
ennþá endanlega ákveðið hver þau verða og hvenær sýningar ertlkt að ko™ast Þaugað, en þo enn
errioara ao losna þaoan, — og
Sigríður Línberg - kveðja
tessi mynd var tekinn á leikæfingu í Þjóðleikhúsinu fyrir skömmu,
er æfingar á leikritinu Góði dátinn Svæk hófust. Talið frá vinstri:
Indriði Waage leikstjóri, Bessi Bjarnason, Arndís Björnsdóttir,
Jón Aðils, Guðmundur Páisson og Róbert Arnfinnsson. Sýningar
á þessu leikriti hefjast væntanlega um mánaðarmótin september
og október.
Þjóðleikhúsið hefur starfsemi sína
mú leikritinu ,ir á
á þeim hefjast.
SÝNINGAR HEFJAST
24. SEPTEMBER
Þjóðleikhússtjóri skýrði svo
frá, að von hefði verið á spánsk
um ballett hingað í september,
en um það var rætt í vor. Þar
sem ekki fékkst ákveðið svar
ballettsins, á hvaða tíma mætti
yænta hans hingað, var ákveðið
að hverfa frá þessari ákvörðun
að minnsta kosti í bili.
Fyrsta leikritið sem sýningar
hefjast á í Þjóðleikhúsinu að
þessu sinni verður „Er á meðan
er“, sem sýnt var síðastliðið
vor í Þjóðleikhúsinu við
mjög góða aðsókn. Verður fyrsta
sýningin 24. sept. Leikritið er
eftir Hart og Kaufman, í þýð-
ingu Sverris Thoroddsen. Leik-
stjóri Lárus Pálsson.
GÓÐI DÁTINN SVÆK
Um mánaðamótin september og
október, hefjast sýningar á leik-
ritinu Góði dátinn Svæk, eftir
Jaroslav Hasek. Er leikritið þýtt
og umsamið af Karli ísfeld. Leik-
stjóri verður Indriði Waage og
fer Róbert Arnfinnsson með aðal
hlutverkið. Æfingar á leikritinu
hófust 20. ágúst. og er það óvenju
snemmt. Höfundur Góða dátans
Svæks, er vel þekktur höfundur
er hlaut heimfrægð fyrir þessa
sögu. Er leikrit þetta til í mörg-
um mismunandi útgáfum og ver-
ið sýnt víða. M. a. síðastliðið ár
í Þýzkalandi, Svíþjóð og víðar,
við geysilega aðsókn.
t DEIGLUNNI
Þá eru hafnar æfingar þriðja
leikritsins, f deiglunni, eftir
Arthur Miller, í þýðingu Jakobs
Benediktssonar. Leikstjóri verð-
ur Lárus Pálsson og fer Rúrik
Haraldsson þar með eitt aðal-
hlutverkið hlutverk Proctors.
Æfingar þessa leikrits hófust
síðastliðið vor og eru nú hafnar
að nýju. Er þetta eitt af þekkt-
ustu og beztu leikritum höfund-
arins og byggt á sannsögulegum
heimildum frá 1660. Leikurinn
gerist í Ameríku. Leikrit þetta
hefur verið sýnt víða í Evrópu,
Englandi, Þýzkalandi og öllum
Norðurlöndum. Síðastliðinn vet-
ur var það sýnt í Kaupmanna-
höfn og álitið þar bezta leikrit
þess leikárs. Sýningar á leikrit-
inu munu hefjast hér seint í
október.
MADUR OG KONA
mikið má til mikils vinna. — Því
taka nokkrir auðnulitlir menn að
DJÚPIÐ BLÁTT
Djúpið blátt,
Fjórða leikritið verður Maður sér fyrir háa þóknun, það lífs-
og kona, í leikritsgerð Emils hættulega verk að flytja með bif-
Thoroddsen og Indriða Waage. reiðum langa leið og um slæman
Leikstjóri verður Indriði Waage veg, farm af nítroglusserini, bráð-
og fer Haraldur Björnsson með hættulegu sprengiefni, sem getur
hlutverk Sigvalda. — Leikrit sprungið við minnsta hristing og
þetta var sýnt hér fyrir 10 árum.. er þá dauðinn vís þeim, sem nærri
eru. — Er með þessu rakið megin-
efni myndarinnar.
eftir Terence Aðalhlutverkin leika þeir Yves
Rattigan, í þýðingu Karls ísfeld, Montand og Charles Vanel. Er
verður 5. leikritið. Leikstjóri leikur þeirra afbragðsgóður, sterk
Baldvin Halldórsson. Er það ur og sannfærandi. Aðal kvenhlut-
þekkt leikrit, alvarlegs efnis. Er verkið er í höndum Véru Clauzot,
verið að kvikmynda það um þess- j konu leikstjórans, og er leikur
ar mundir í London. Með aðal-1 hennar einnig mjög góður.
hlutverkið fer Helga Valtýsdótt-1 Mynd þessi er sérstæð um gerð
ir. Er það í fyrsta skipti sem ’ alla, vægðarlaus í raunsæi sínu,
Helga kemur fram í stóru hlut-| og jafnframt áhrifaríkari en flest-
verki i Þjóðleikhúsinu, en í ar myndir sem ég hef séð.
fyrravetur kom hún þar fram í
minna hlutverki, í leikritinu
„Ætlar konan að deyja“. Var
leikur Helgu mjög rómaður í því
hlutverki. Ennþá er ekki endan-
lega ákveðið hvort leikrit þetta T XT,T x „ i . ,
verði sýnt fyrir jól, og fer það íí Vrx Þf!f kv|kmynd- sem
Hafnarfjar&arbíó
jNEGRINN OG GÖTUSTÍ LKAN“
eftir aðsókn hinna leikritanna.
JÓNSMESSUNÆTUR-
DRAUMUR
Jólaleikritið hefur verið ákveð
Hafnarfjarðarbíó sýnir um þessar
mundir er í flokki þeirra raunsæis
mynda sem getið er hér að fram-
an. Myndin er ítölsk og er Alberto
Lattuada leikstjóri. Hefur honum
tekizt að sameina á áhrifaríkan
ið Jónsmessunæturdraumur eftir.hátt dramatískan söguþráð og hið
Shakespeare. Þýðandi er Helgi | raunsanna hversdagslif eins og
Hálfdánarson. Leikstjóri þess það gerist í skuggahverfum hafn-
leikrits hefur verið ráðinn Walt-
er Hudd, þekktur enskur leikstj.,
sem hefur meðal annars verið
arborganna í Suður-Evrópu og
víðar, þar sem hvers konar glæpir
eru daglegt brauð og samvizku-
leikstjóri við Stratfordleikhúsið í : lausir þorparar og illræðismenn
London og Old Vicc. Gerir hann leika lausum hala. Upp úr þessu
einnig teikningar af leiktjöldum fúafeni mannlegrar spillingar
og búningum. Walter Hudd er reynist mörgum erfitt að rísa. —
Margir losna þaðan aldrei lifandi,
en þeir sem sleppa eru því nær
undantekningarlaust markaðir
hörmungum þessa umhverfis um
alla ævi. — „Negrinn og gótu-
væntanlegur hingað um miðjan
nóvember.
FERÐIN TIL TUNGLSINS
OG VETRARFERÐIN
Laust eftir hátíðar, hafa verið stúlkan , segir átakanlega sögu
ákveðnar sýningar á bamaleik- tveggja persóna, er heyja von-
I V-VO x*tt,-, 4- , 1 L I f C . f
ritinu „Ferðin til tunglsins".
lausa baráttu til betra lífs í slíku
Þá verður einnig tekið til með- nmhverfi- er kostar þau bæði lífið
ferðar „Vetrarferðin“, eftir að ?okum- M>'ndin er afbragðsvel
Clifford Odets, í þýðingu Karls Vkm °f ,set* ,a s.v,lð og leikur
ísfeld. Leikstjóri Indriði Waage. V\irra John Kxtzmiller og Carla
Fer Katrín Thors með aðalhlut- ðel Poggl° næsta /thyghsverður.
Hins vegar er gerfi Piere Claude
í hlutverki erkifantsins Pier Lu-
igi, afleitt, — eins og það gerist
verst í amerískum gangsterfilm-
um, þar sem fantamir eru svo
verkið.
FYRIR KÓNGSINS MEKT
Leikrit sr. Sigurðar Einarsson-
ar, Fyrir kóngsins mekt“ mun fanta]egir ^ lesa má gtepina úr
Fædd 28. júní 1883.
Dáin 4. september 1955.
AÐ MORGNI þess 4. sept. and-
aðist að heimili sínu Þingholts-
stræti 22 hér í bæ, Valborg Sig-
ríður Línberg Óladóttir eftir
langa og erviða sjúkdómsraun og
verður kvödd hinztu kveðju í
Fossvogskirkju í dag.
j Sigríður Línberg eins og hún
var kölluð í daglegu tali var
fædd í Ólafsvík á Snæfellsnesi
28. júní 1883 og var því rösklega
72 ára þegar hún lézt. Foreldrar
hennar voru Óli Arngrímsson út-
vegsbóndi í Ólafsvík og síðar
vitavörður á Öndverðarnesi í
sömu sýslu og fyrri kona hans,
! Kristín Finnsdóttir og stóðu því
■ að henni sterkar ættir en sökum
j rúmleysis verða ekki raktar hér.
| Það eru rökstudd sannindi að
þá er eldsneytið þrýtur þá deyr
eldurinn. Þannig fer um líf
| mannsins, það slokknar þegar
kraftarnir þverra. Öllum mönn-
um eru sköpuð þau örlög að
hverfa héðan af heimi eftir fleiri
eða færri ára dvöl hér, en spor-
j in og minningarnar sem menn-
i irnir skilja eftir sig eru misjöfn
f og fer það að vonum eftir þroska
|f hvers einstaklings.
Þegar við kveðjum aldrað fólk,
sem fær verðskuldaða hvíld eftir
langt og erilsamt æfistarf, ber
j okkur ekki að hryggjast heldur
j eigum við að fagna því að það
, hefur fengið frið. Þetta er veg-
j ur okkar allra og sú skuldin sem
ekkert okkar kemst hjá að
j greiða.
Sigríður var á yngri árum fríð
kona sýnum, stillt og dagfars
prúð en þó glaðvær í bezta lagi
í vinahópi. Að eðlisfari var hún
trygglynd kona og átti gott
hjartalag og lét gott af sér leiða
þá er hún kom því við. Hún var
bókhneigð og lgs mikið enda um
marga hluti fróð og miðlaði öðr
um af þekkingu sinni þegar þeir
kusu að fræðast af henni, og
þótt hún flíkaði því ekki á gatna
mótum var hún allvel hagmælt
sjálf og naut mikils yndis af góð-
um ljóðabókum. Hún var trú-
kona í þess orðs beztu merk-
ingu, söngelsk og hafði mikla á-
nægju af hverskonar hljómlist.
Hún var jafnan glöð og sátt við
lífið og alla menn og mun hin
óhagganlega og örugga trú á
handleiðslu himnaföðurins hafa
verið henni sú stoð og stytta að
ekkert fékk beygt hana hversu
þungt sem birðar lífsins lögðust
á herðar henni, og þrátt fyrir
vanheilsu sína og erviðleika af
ýmsu tagi gladdist hún í hópi
gamalla vina sinna og þó eink-
um með börnum, barnabörnum,
og barnabarnabörnum sínum,
sem hún tók miklu ástfóstri við.
Sigríður gekk ekki heil til
skógar síðustu sex árin, þjáðist
hún af hættulegum hjartasjúk-
dómi, sem að lokum dróg hana til
dauða, hún lézt í svefni síðastl.
sunnudagsmorgun. Hún var orð-
in þreytt og farin að líkamskröft
um eftir annaríkan æfidag. Þess-
vegna var dauðinn orðinn henni
kærkominn, þar sem hann var sá
eini, sem var þess megnugur að
binda endi á langvarandi þján-
ingar hennar. Sigríður var kona
hreinlynd og óskröksöm og því
nokkuð hvassyrt ef hún komst að
því að hallað væri réttu máli,
en við sem þekktum hana gerst,
vissum að undir bjó einlæg vin-
átta og hjartahlýja hinnar vamm
lausu góðu konu. Það er að von-
um þungur harmur kveðinn að
börnum hennar, sem svo hjart-
anlega óskuðu þess að hún hefði
fengið að lifa lengur til að njóta
umönnunar þeirra, en minning-
in um góða móður er björt í hug-
um þeirra og mun lengi geym-
ast. Mig langar til að færa Sig-
ríði Línberg hjartans þakklæti
mitt fyrir þær mörgu gleðistund-
ir, sem ég naut í návist hennar,
enn þakkir minar koma því mið-
ur of seint, en ég el hinsvegar
þá von í brjósti að ekki sé lengra
á miHi vistarveru hennar og
vináttu. Endurfundir handan
grafar er flestum framtíðarvissa
— þessvegna eru stundlegu er-
viðleikarnir aðeins til að sigrast
á þeim.
Um leið og ég sendi ástvinum
hennar mnilegustu kveðjur mín-
ar, vil ég fullvissa þá um að
henni fylgja til hinztu hvíldar
góðar og varanlegar endurminn-
ingar frá öllum þeim mörgu, sem
höfðu náin kynni af manndóms-
þreki hennar og góðvild. Sig-
ríður verður því í dag kvödd af
ástvinum sínum og vinum £
þeirri vissu að hin góðu verkin
falla ekki i gleymsku heldur eru
þau ásamt heilbrigðri guðstrú,
lykillinn að hinu eilífa lífi.
Farðu í friði, kæra frænka
mín, friður guðs þig blessi.
J. S.
Tónleikar í Þjóðleikhúsi
FÖSTUDAGINN 2. sept. s.l. voru
fjölbreyttir tónleikar haldnir i
Þjóðleikhúsinu á vegum Ríkisút-
varpsins með eingöngu íslenzkum
tónsmíðum, að einni undan-
skildri, en það var septett, op. 20
eftir Beethoven.
Septettinn er samin af tón-
skáldinu þrítugu árið 1800 og
varð brátt einhver vinsælasta tón
smíðin eftir hann. Er í henni
mikil fegurð og allt fullt af sól-
skini. Septettinn var leikinn af
hljóðfæraieikurum úr Sinfór.íu-
hljómsveitinni: Birni Ólafssyni
(fiðla), Einari Vigfússyni (celló),
Einari- B. Waage (kontrabassi),
Agli Jónssyni (klarinetta), Hans
Ploder (fagott), Herbert Hriers-
chek (horn) og Jóni Sen (viola).
Var tónsmíðin fallega leikin og
naut sín vel.
Þar næst söng Guðmundur
Jónsson, óperusöngvari, með að-
stoð Fritz Weisshappels, sönglög
eftir 7 íslenzk tónskáld. Lögin eru
flest enn almenningi lítið kunn,
en mörg stórfalleg. Var söngur
hans, eins og vænta mátti, með
miklum glæsibrag. Eitt aukalag
varð hann að syngja og var það
„Norður við heimskaut“ eftir
Þórarinn Jónsson, sem er ágætt
sönglag. Tónskáldin, sem sungið
var eftir, eru bessi: Björgvin
Guðmundsson, Árni Björnsson,
Skúli Halldórsson, Þórarinn Jóns
son, Karl O. Runólfsson, Sigurð-
ur Þórðarson og Páll Ísólísson.
Að lokum lék Sinfóníuhtljóm-
sveitin ,,Passacaglíu“ í f-moll eft-
ir Pál ísólfsson og stjórnaði höf-
undurinn sjálfur hljómsveitinni.
Sinfóníuhljómsveitin flutti þetta
verk fyrir nokkrum árum undir
stjórn Kiellands og ennfremur
hafði það áður verið flutt hér í
Reykjavík af hinni eldri hljóm-
sveit okkar. Auk þess hefir það
verið flutt erlendis á norrænni
tónlistarhátíð. Er þetta veiga-
mikil tónsmíð, klassisk í stíl og
anda, "vel gerð og tilkomumíkil
og ber vitni um hámenntaðan tón
listarmann. Var flutningur þess-
arar tónsmíðar hámark kvölds-
væntanlega koma á svið í febrúar.
Er það sögulegs eðlis, frá erfða-
Frh. á bls. 12.
hverjum andlitsdrætti þeirra.
Ego.
Er það vel farið, þegar íslenzk-
um tónskáldum er sýnd slík
ræktarsemi sem nú var gert, og
heimkynna minna en svo að hún mætti verða framhald á því hjá
heyri til mín og sjái að ég ber forgöngumönnum okkar í tónlist-
fram þakklæti mitt af falslausriinni. Vikar.