Morgunblaðið - 02.10.1955, Blaðsíða 2

r
2
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 2. okt. 1955 ^
Gísli Þorkeisxon gfnaverkíræðiagiir:
t f b. f't .h'fi.
g|f I . . Q,'.0Q j
Filing iðnaðar í Kópavog
í>Af3 er ófögur lýsing, sem odd-
vitinn gefur í blaði sínu Kópa-
vogur 21. þ.m., á atvinnuástand-
inu hér í Kópavogi, en þar segir
að af 930 skattgreiðendum hafi
aðeins 45 þeirra atvinnu hjá at-
vinnurekendum innan kaupstað-
arins og greiði aðeins 3% af út-
svörunum. Aldrei þessu vant ger-
ir oddvitinn ástandið í atvinnu-
xnálum jafnvel ennþá verra en
J»að er, þar sem nokkrir Reykvík-
ingar stunda atvinnu hér í Kópa-
vogi. Þessi ónákvæmni oddvitans
etafar þó ekki af því að honum sé
tamt að gera minna úr verkum
6Ínum og annarra kommúnista,
en rétt er, heldur munu þessar
tölur eiga að styðja sýndarstefnu
kommúnista, sem er sameining
við Reykjavík. Raunar hafa allir
flokkar lýst sig hlynnta samein-
ingu við Reykjavík, og fylgir
annars staðar meir hugur máli en
hjá kommúnistum.
Atvinnuástandið í Kópavogi er
vissulega bágborið, enda hafa
kommúnistar setið hér við stjórn
frá byrjun, og aldrei gert neitt til
að laða að ný atvinnufyrirtæki.
Hinsvegar notuðu þeir sér at-
vinnuástandið óspart til að hræða
fólk með atvinnumissi í Reykja-
vík, ef Kópavogur fengi kaup-
etaðarréttindi og atvinnuleysi
yrði. Á atvinnuleysistímum stæði
rétt á sama hvort Kópavogur
Væri hreppsfélag eða kaupstaður.
Þá stoðar lítt samkomulag um
gagnkværn atvinnuréttindi. Sér-
hvert bæjar- eða sveitarfélag yrði
Þá að vera sjálfu sér næst og
bjargast á eigin spítur. Eina raun-
hæfa leiðin til þess að skapa at-
vinnuöryggi í Kópavogi er, að hér
eéu stofnsett og rekin atvinnu-
fyrirtæki, sem geti veitt öllum
jþorra vinnufærra Kópavogsbúa
atvirmu. Þá og fyrst þá er at-
vinnuleysisvofunni bægt frá
Kópavogi.
Enda þótt öllum sé ljóst, að
blómlegt atvinnulíf er undirstaða
allra framfara, athafnafrelsis og
menningar, hafa kommúnistar
vanrækt svo herfilega sem raun
her vitni að skapa hér atvinnu og
atvinnuöryggi í bænum, þrátt
fyrir það að hér eru hin ákjósan-
legustu skilyrði fyrir margskonar
iðnað, eins og Sveinn Einarsson
verkfræðingur sýndi fram á í
ræðu hér í fyrra, er birt var í
Vogum, Hér er nóg landrými og
vinnuafl til iðnaðar, rafrnagn frá
Soginu, bezta fáanlegt vatn, og
Kópavogur liggur við mestu sam-
göngumiðstöð landsins og hefur
aðgang að sjó.
Hversvegna hefir þá ekki skap-
azt hér iðnaður í líkum mæli og
t. d. í Reykjavík?
í fyrsta lagi hefir ekkert verið
gert til þess að laða hingað at-
virmurekendur. Skattar hafa ver-
ið jafnháir og jafnvel hærri en í
Reykjavík og hér hefir skort á
ýmsa þá þjónustu, sem iðnfyrir-
tækjum er nauðsynleg. En síðast
en ekki sízt hefir stiórn hrepps-
málanna, einkum fjármálastjórn-
in, verið svo handahófskennd, að
meira að segja eigin fjárhagsáætl-
ánir sínar hefir hreppsnefndar-
meirihlutinn haft að engu. Skipu-
lagsmál kaupstaðarins eru í mggn
asta óiestri og alger óvissa ríkir
Um þau.
Sjálfstæðismenn hér í Kópa-
vogi hafa frá upphafi bent á nauð
eyn þess og barizt fyrir því að
reynt yrði að laða hér að arðbær
fyrirtæki, einkum iðnaðarfyrir-
tæki, sem veiti Kópavogsbúum
atvinnu og taki þátt í útsvars-
greiðslum. Hinir flokkarnir hafa
raunar stundum talið sig berjast
fyrir auknu atvinnulífi hér, en án
þess þó að nefna neinar raunhæf-
ar úrbætur í því skyni. Kommún-
istar, sem verið hafa við stjórn,
liafa ráunár aldrei eygt aðra at-
'tfinnumöguleika en þessa hafnar-
xíefnu oddvitans og sóað í hana
fé sem ætlað var til nauðsynlegra
þjónustustarfa. Alþýðuflokks-
menn vilja að bærinn setji á stofn
eigin fyrirtæki eða kaupi, án þess
að nokkur fjárhagsgrundvöllur sé
til slíkra framkvæmda. Fram-
sóknarmenn hyggja helzt á stofn-
un samvinnufyrirtækja, þ. e. SÍS-
fyrirtækja, en slík fvrirtæki yrðu
nærri skattfrjáls og myndu því
velta allri útsvarsbvrðinni vfir á
bæjarbúa, en launa annan at-
vinnurekstur, sem yrði þá að taka |
á sig hluta þeirra útsvara, sem
SÍS-fyrirtækjunum bæri.
Til þess að byggja hér upp
blómlegt atvinnulíf, þarf að fá
heilbrigð iðnaðarfyrirtæki til
þess að setjast hér að, er veita
bæjarbúum atvinnu og taka rétt-
látan þátt í útvarpsgreiðslum.
Hér þarf að gera ýmsar umbætur,
sem gera það ennþá fýsilegra að
stofnsetja hér iðnað en nú er.
Meiri festa þarf að ríkja í stjórn
á máleínum bæjarins, einkum
fjármálastjórn. Skipuleggja þarf
sérstök landsvæði undir iðnaðar-
fyrirtæki. Nú ríkir hér í lóða- og
byggingarmálum hið mesta öng-
þveiti. Kveður svo ramt að því, að
kommúnistar og þjóðvarnarmenn
hafa alveg lagt aðalstefnuskrár-
atriði sitt, sameininguna við
Reykjavík, til hliðar og helga
baráttu sína afskiptum Hannesar
Jónssonar af lóðamálunum, en
ekki er við því að búast að nein
lausn fáist á þessum málum, þó
að Finnbogi Rútur og Hannes
rífist um einstök lóðamál. Eina
varanlega lausnin á þessum mál-
um er að bærinn eignist allar
lóðir sínar, en á meðan svo er
ekki, verður ávallt hætta á að
lóða- og byggingamál verði póli-
tísk ágreiningsatriði.
f sambandi við landsvæði und-
ir iðnaðarfyrirtæki í Kópavogi
hefir mér einkum komið til hug-
ar svæðið meðfram Fossvogi sunn
anverðum, allt út að Kársnestá.
Á þessu svæði eru íyrir hendi öll
helztu mannvirki til þjónustu við
hverskonar iðnað. Þar eru nú
þegar komnar tvær verksmiðjur,
Málning h.f. og niðursuðuverk-
smiðjan Ora. Virðast þær báðar
ágætlega staðsettar, en þarna
gæti farið vel um ýmiskonar iðn-
að. Til dæmis er þarna tilvalið
að byggja bátasmíðastöð og drátt-
arbraut. Við Reykjanesbraut er
ennfremur stórt óbyggt svæði, er
vel hentar fyrir ýmiskonar þjón-
ustuiðnað og einnig vegna legu
sinnar með tilliti til auglýsinga.
Nú má segja, að Reykjavík hafi
upp á flest hin sömu hlunnindi
að bjóða og auk þess fullkomnari
þjónustu í ýmsum greinum, en
þar er nú farið að þrengjast til
muna um góð landsvæði til iðn-
aðar. Til þess að hvetja menn til
þess að setja hér á stofn iðnaðar-
fyrirtæki þarf Kópavogur að hafa
upp á einhver sérstök hlunnindi
að bjóða, sem ekki eru í Reykja-
vík.
Þegar stofna skal ný fyrirtæki,
er byrjunin ávallt erfiðust. Bein-
asta leiðin að hjörtum þeirra, sem
eru að stofna ný fyrirtæki er að
létta af þeim einhverjum af byrj-
unarörðugleikunum. Framsókn-
armenn hafa útsvarsfríðindi á
stefnuskrá sinni, án þess að geta
þess á neinn hátt í hverju þau
fríðindi skuli fólgin. Slík fyrir-
heit eru lítils virði og til þess
eins fallin að blekkja kjósendur.
Eftirgjöf útsvars eða hluta út-
svars hefir yfirleitt gefizt illa og
verið misnotað. Eðiilegri leið og
vafalaust mun giftudrýgri, er svo-
kölluð hröð afskrift eigna. Þessi
leið, sem víða hefir gefizt vel er-
lendis, er í því fólgin, að leyfa
nýjum fyrirtækjum meiri árlega
afskrift af eignum til útsvars, en
þeim er leyfilegt til skatts. Til
greina gæti komið allt að 24% ár-
leg afskrift af eignum fyrirtækj-
anna.
Með þessu móti er útsvarsbvrði
mikið létt, af fyrirtækjuhUm"
fyrstu árin, en þau efld til þess .
^ð byggja upp starfsemí sína. r
Enda þótt ýmislegt mótlæti
hafi mætt Bjarna Jónssyni er
hann þó gæfumaður. Dugnaður
hans og fjölhæfni hafa skapað
honum mikinn árangur af stax-fi
sínu. Hann nýtur almennra vin-
sælda og virðingar meðal sam-
borgara sinna og á fjölmarga
góða vini. Heimili hans á Galta-
CULLBRÚÐKAUP
Á MOPGUN, mánudag, á frú
Stefanía Erlendsdóttir, Kvisthaga
16 hér í bæ sextugsafmæli. Enda
þótt ég hafi heyrt, að hún yrði
fjarverandi úr bænum á afmælis-
daginn sinn, ætla ég engu að síð-
ur að senda henni stutta afmælis-
kveðju.
Frú Stefanía er fædd hinn 3.
október 1895 að Breiðabólsstöð-
um á Alftanesi, dóttir hjónanna
Erlendar hreppstjóra og bónda
þar Björnssonar og Maríu Sveins
dóttur, sem bæði eru látin
fyrir nokkrum árum. Að
Stefaníu standa hinar traustustu
ættir, enda ber hún það vissu-
lega með sér í sjón og reynd.
Hún er kona svo heilsteypt og
hreinskiptin að fágætt má telj-
ast, og má sannarlega fullyrða,
að hún muni aldrei hafa komið
fram með óhreinskilni eða und-
irhyggju við einn eða neinn á
lífsleiðinni. Hrekkleysi hennar
hefur hinsvegar, því miður, kost-
að hana sár vonbrigði, og sár-
ust þegar þeir brugðust, sem
mestar vonir voru tengdar við.
Það hefur alltaf verið aðals-
merki allra þrekmikilla islenzkra
manna og kvenna að leggjast
eigi í hugarvíl eða að halda að
sér höndum þótt á móti blési,
heldur gleyma andstreymi og
vonbrigðum með því að taka til
fangbragða við hverskyns störf
og finna í þeim þreyðan frið og
sanna gleði. Slík viðbrögð ei-u að
skapi Stefaníu, enda hefur hún
alla sína æfi verið hin mesta
hamhlevpa til vinnu, og háfa þar
farið saman mikil afköst og ein-
stök vandvirkni. Hún rekur nú
blómlegt fyrirtæki hér í bænum
ásamt tveim konum öðrum og
vinnur við það sjálf af sinni
venjulegu alúð og árvekni. Á MORGUN, 3. október, eiga 50
Kæra vinkona, ég vil nota ára hjúskaparafmæli hin mætu
þessi tímamót á æfi þmni til að ^ hjón, Jónína Guðrún Jónsdóttir
þakka þér allar ánægjustundirn- og Jón indriðason skósmiður á
ar, sem ég hexi átt á þinu elsku- j Vatnseyri við Patreksfiörð. Hafa
lega heimili x undanfarna tvo í.,,it Vn",ií nxia cnnfra Vnicínn
áratugi. Einnig
stjóri frá Gsltafelli
EINN af vinsælustu borgurum felli við Laufásveg er fagurt og
þessa bæjar, Bjarni Jónsson frá smekklegt. Hann á góð börn, sem
Galtafelli, á 75 ára afmæli á erft hafa ýmsa eiginleika hans,
morgun, mánudaginn 3. október. svo sem listfengi, góðvild og
Æviatriði þessa mæta manns drengskaparlund.
verða ekki rakin hér. Það hefur j
verið gert áður. Starf hans hefur
verið margþætt og fjölbreytilegt.
Ungur gerðist hann ráðsmaður
hjá foreldrum sínum austur á
Galtafelli. Þar heima hóf hann
einnig smiðar og kom fljótt í ljós
að hann var þjóðhagasmiður. Frá
tréskux-ði og húsgagnasmíði lá
leið hans yfir í kvikmyndahús-
rekstur. Þá atvinnu hefur hann
stundað í rúm 40 ár.
En öðrum þræði hefur hugur
hans verið við srníðar og bú-
rekstur. Bjarni á Galtafelli hefur
aldrei gleymt ættaróðali sínu.
Þar hefur hann gert stórfelldar
umbætur, sem lengi munu bera
svip hans.
Bjarni á Galtafelli dvelur nú
erlendis ásamt frú Sesselju Guð-
mundsdóttur konu sinni. ViniE
þeirra hjóna og heimilis þeirra
senda afmælisbarninu hugheilaE
kveðjur á afmælisdaginn.
og enn meira,
þakka ég þér þína órofa tryggð
og fölskvalausu vináttu — allt
frá okkar fyrstu kynnum.
Ég bið þér og öllum, sem þér
eru hjartfólgnir, allrar blessun-
ar!
Heill bér sextugri!
Vinur.
Reknsljaveíði
þau búið í litla snotra húsinu
sínu á ,,kambinum“, nærfellt í
50 ár, og mun það hús nú vera
með þeim elztu, er á Vatnseyri
standa. Sem betur fer þá er lífs-
starfi þessara hjóna langt frá því
að vera lokið, og verður saga
þeirra þess vegna heldur alls ekki
sögð hér Sennilega verður saga
þeiri'a aldi'ei sögð til hlítar, frem-
ur en annarra í alþýðustétt. Eða
hver mun fá gjört full skil því
efni, sem ofið er úr sameigin-
legu lífsstarfi þeirra, er eftir að
hafa gjörst húsbændur urðu
samt sem áður að verulegu leyti,
að hafa á hendi þjónustustörf,
fullnægja kröftum hagfræðinnar,
AKRANESI, 1. okt.: — Níu rek-
netjabátar komu hingað í dag
með 875 tunnur. Aflahæstir voru sJa um heilsuvernd, uppeldxsmal,
þessir þrír, Ásbjörn með 186 sálgæzlu og margt flexra.
tunnur, Ásmundur með 165 og Jónína G- Jónsdóttir, fæddxst a
Bjarni Jóhannesson með 135. - Patreksfirði 3. október 1885. For-
íldin er öll söltuð. , eldrar hennar voru: Jón Krxstjáns
son verkstjóri, og Guðrún Þórð-
_______________________ • ardóttir, skýrleikskona og skáld-
mælt vel. Jón Indriðason fædd-
Þessi útsvör kæmu svo aftur til ist að Brekku á Rauðasandi 20.
baka eftir að starfsemin er kom- mai 1834, og voru foreldrar hans
in í fast hoi'f, sumpart með því hjónin Guðrún Magnúsdóttir og
að minna er til afskrifta. Indriði Indriðason bóndi.
Fyrirkomulag þetta yrði 1báð-Á 20 ára afmæli Jónínu, eða
um til góðs. Fyrirtækin sæjn hag Jjanp. 3. okt. 1905, voru þau Jónína
sinn í að festa fé i framleiðslu- og jón gefin saman í hjónaband
tækjum, en bærinn fengi betri: af séra Þoi'valdi Jakobssyni, og
skattborgara. fór hjónavígslan fram í kirkj-
unni að Sauðlauksdal. Á Patreksn
firði hafa þau svo búið síðan, og
munu þeir nú fáir, er svo langa
eða lengri búsetu eiga þar. Þa«
hjónin hafa séð Patreksfjörð
vaxa upp úr litlu þorpi, með fáa
tugi íbúa, í glæsilegt kauptún,
með um 900 manns. Eftir alda-
mótin nam Jón Indriðason skón
smíði hjá Magnúsi Jóhannssyni,
er síðar var kaupmaður á Patrekg
firði. Kom sú iðn sér vel fyriE
Jón, er heimilisþarfir jukust, þv|
á vetrum gat hann aflað séll
nokkurra tekna með skósmíði.
Annars stundaði Jón mest sjó-
mennsku, var bæði við þorsk og
síldveiðar, og sótti skip til út-
landa. Lengst af mun og Jón’
einnig hafa haft útgerð fyrir eig-
in reikning. Þá hefir Jón, og tek-
ið mikinn þátt í íélagsmálum. i
Börn þeirra hjóna voru 14,
Tvö fyrstu börnin misstu þaU
ung, en það elzta er uppkomst,
dóttir er Rannveig hét, dó ]
Reykjavík 1952. Var hún gifí
Trausta Jóelsyni er lézt stuttH
síðar. Var að þeim sár harmuxj
kveðinn. Af hinum stóra barna-
hóp þeirra Jónínu og Jóns er«
þessi á lífi: Sigurður og Gunnar,
sem báðir dvelja í foreldrahús-
um, Marta og Sólveig, fóstrur |
Reykjavík, Þorgerður kennari,
búsett á Akureyri, Indriði skó-
smiður og,,rón úr Vpr, rithöfund-
úr, báðir.jjbúsettir. í Kópavogi,
Sigrún og Fjóla, búséttar á|
Framh. á bls. 8 ,