Morgunblaðið - 02.10.1955, Side 8
8
MORGVNBLAÐIÐ
Sunnudagur 2. okt. 1955
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstíóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
Bæiaiyfirvöldin reyna að leysa
lóðavandamólið eftir föngum
OSKÖP er það broslegt þegar
Alþýðublaðið er að skrifa um
gæðinga! Það er eins og að nefna
snöru í hengds manns húsi þegar
blaðið ber sér þetta orð í munn.
Það eru komnir nýjir menn að
blaðinu. Þeir gá ekki að því að
þeir eru komnir í það hús þar,
sem ekki má minna með einu orði
á afdrif húsbændanna. Það er þó
alkunnugt að enginn íslenzkur
stjórnmálaflokkur hefur átt sér
fleiri gæðinga. Hanga ekki allir
flokksforingjarnir á einhverjum
metorðasnaga, sem flokkurinn
krækti þeim upp á, meðan hann
var og hét? Enginn flokkur, nema
Alþýðuflokkurinn, byggist hreint
og beint á slíkum gæðingum því
fylgi almennings við flokkinn fer
alltaf hrakandi. Það er þessvegna
dæmalaust óvarkárt af þeim hjá
Alþýðublaðinu að nefna gæðinga
á nafn í sínu eigin húsi.
Óheppilegt tilefni
- Gullbrúðkaup
1 Framh. af bls. 2
Patreksfirði, Björgvin prentari
og Hafliði garðýrkjuráðunautur,
báðir búsettir í Reykjavík. Alls
eru barnabörnin orðin 17 og eru
15 þeirra á lífi. Munu þau öll
safnast saman hjá ömmu og afa
á gullbrúðkaupsdegi þeirra og
má því nærri geta, að það verð-
ur mikill fagnaðarfundur á
heimili Hafliða garyrkjuráðu-
nauts að Fossvogsbletti 14, hér í
bænum, en þar verða þau Jónína
og Jón stödd á þessum sínum
merkisdegi
I Eins og gefur að skilja, voru
heimilisstörfin að mestu á herð-
um Jónínu, umhverfis hana
hreyfðist fyrst og fremst hinn
stóri barnahópur sem daga og
ir handa sjálfum sér eða fyrlr nætur þurfti sinnar miklu um-
aðra. Vöxtur Reykjavíkur önnunar við á allan hátt. Til
byggist ekki á neinum „gæð- mömmu var leitað, á mömmu var
ingsskap“, jhrópað, að mömmu bárust ótelj-
Bæjaryfirvöldin hefðu auðvit- andi verkefni er kröfðust skjótra
að viljað að unnt hefði verið að
úthluta fleiri lóðum. Því miður
vantar margt fólk lóðir undir ný
húsakynni. En það kostar geysi-
legt starf að undirbúa ný bygg-
ingahverfi, þannig að hægt sé að
byrja að byggja þar Er reynt að
hraða undirbúningi þeirra eftir
föngum.
Munum Reykjalund
f DAG er berklabarnadagurinn,
dagur Sambands íslenzkra berkla
sjúklinga. Þann dag minnast allir
íslendingar Reykjalunds í Mos-
fellssveit, og þess starfs, er þar framtíð.
er unnið. Þar er merkilegasta
stofnun á íslandi, stofnun sem
hefur lagt fram glæsilegan skerf
aðgerða og úrlausnar En þrátt
fyrir langan vinnudag og marg-
ar vökunætur, var þess eins kraf-
ist, að meiru væri fórnað af eig-
in kröftum til heimilis þarfa.
Mætti Guð gefa þjóð vorri þús-
undir af slíkum mæðrum.
Ég vil á 70 ára afmæli þínu,
Jónína, óska þér allrar Guðs
I blessunar Og þessi afmælisdag-
ur þinn, sem jafnframt er gull-
brúðkaupsdagur ykkar hjónanna
megi hann verða ykkur dagur
mikillar gleði og hamingju. Þökk
kæru hjón, fyrir hverja stund,
er við sameiginlega höfum mátt
gleðjast í Guði Frelsara okkar.
Drottinn gefi ykkur farsæla
Með aukiniL'i og betri
menntun batna kýörin
Frá setningu VéískóSans í gær
VÉLSKÓLINN í Reykjavík var settur í gærmorgun að viðstödd-
um fjölda núverandi nemenda og gamalla. Tímamót eru í sögu
skólans nú. Hann hefur starfað í 40 ár og lætur nú M. E. Jessen
af skólastjórn, en við tekur Gunnar Bjarnason, sem verið hefur
kennari við skólann s. 1. áratug.
• AFHENTI LYKLAVÖLD i
Skólasetningarathöfnin mót-
aðist að verulegu leyti af þess-
um þáttaskilum í skólasögunni.
M. E. Jessen bauð nemendur og
gesti velkomna. Drap hann síðar,
i baráttu þjóðarinnar við hinn
Tilefni þess að Alþýðublaðið er hvita dauða.
að tala um gæðinga eru bygginga- Að Reykjalundi er stöðugt ver-
málin í Reykjavík. Blaðið heldur ið að byggja og skapa bætta að-
því fram, að bæði fyrr og nú stöðu til þess að fólkið, sem er að
hafi „gæðingar" meiri hluta bæj- byggja upp heilsu sína geti starf-
arstjórnar haft forgangsrétt fram að þar fyrir sjálft sig og þjóð sína.
yfir alla aðra um húsabyggingar Þess betur, sem almenningur í
í bænum. landinu tekur börnunum, sem í
Blaðið gat varla fundi ó- dag selja merki SÍBS, þeim mun
heppilegra tilefni til að tala hraðar og greiðlegar ganga bygg-
um „gæðinga". Skyldu ibúarn- ingarnar á Reykjalundi.
Sigurður Vigfússon.
Merklí,
sem
klæðlr
landið.
Gunnar Bjarnason skólastjóri
á nokkrar minningar frá fyrstu
dögum skólans og þá byltingu,
sem orðið hefði á allri véltækni
hér á landi síðan og hversu
nauðsynlegt væri fyrir þjóðina að
hafa góðum og velmenntuðum
vélstjórum á að skipa.
Beindi hann síðan orðum sín-
um til hins nýja skólastjóra,
'Uelualc
, _ . /. / fí
'eli/ahandi áhrifar:
ir í smáíbúðahverfinu, vilja
teljast „gæðingar bæjarstjórn-
armeirihlutans", þó bærinn
stuðlaði að byggingu hverfis-
ins? Eða íbúarnir í Bústaða-
vegshúsunum? Nú eru i smíð-
um í Reykjavík talsvert á ann-
að þúsund íbúðir. Skyldi ein-
hverjum, með sæmilegu viti,
detta í hug að slíkar bygginga
framkvæmdir séu orðnar til
fyrir „gæðinga" tiltekins
stjórnmálaflokks?
Fjölmargir góðir og gegnir Al-
þýðuflokksmenn hafa fengið lóð-
ir og hafa byggt sér hús á allra
.siðustu tímum eða eru nú að
byggja þau. Alþýðuflokkurinn
fékk fyrstur og raunar einn allra
stjórnmálaflokka lóð í bænum
undir eigið stórhýsi, þetta sama
hús, þar sem ekki má nefna snöru
Liverpool vann.
ÞÁ skortir svosem ekki áhugann
á menningarmálum, blessaða
vitringana hjá Sambandinu, þótt
þeir hafi lítinn tíma til að leggja
sjálfir orð í belg, þegar mest
ríður á. Það láir þeim þó enginn,
því að fáir hafa um eins mikið
að hugsa í erli dagsins og kapp-
hlaupi kaupmennskunnar. Og
j hvernig er hægt að ætlast til, að
þeir geti sjálfir fundið upp eitt
, lítið hentugt orð yfir sjálfsaf-
j greiðsluverzlun, fyrst þeir töpuðu
1 kapphlaupinu við Liverpool og
Þessvegna skulum við öll
kaupa merki dagsins. Með því
erum við að gjalda þakklætis-
skuld okkar við starfið þar og
baráttu þeirra manna, sem á
undanförnum árum hafa haft
forystuna um útrýmingu
berklaveikinnar í landinu.
Prinsessan sfoppar
\ SOKkmn Sinn |vöknuðu loks upp v,0 það, að
MÖRGUM blöðum í Evrópu hef- stundum verða hinir síðustu
ur orðið skrafdrjúgt um það und- fyrstir — og öfugt.
anfarið, að Anna litla Breta I
prinsessa, sem nú er 5 ára er far- J Dýrasta orðið.
in að stoppa í sokkana sína. Þykir £(jáifsafgreígsiUVerzlun. Jú,
þetta sæta töluverðum tíðindum minna má nú gagn gera,
um svo tigið barn. I hvorki meira né minna en 23
Kjarni málsins er þo sa, að ekk t gtafir> _ oft var þörf> en nú er
og sama húsið þar, sem Alþýðu- , , _ , ... ------, —- ■— —,-----------
blaðið er skrifað!! i ®rtícbai'" a að Ierf haflf ■ nauðsyn- — Og hendur eru líka
; það að læra að vmna. I þvi felst (játnar stan(ia fram úr ermum.
mikil hætta, ef vel efnum bumr'
Lóðir undir 2000 íbúðir foreldrar vanrækja að kenna
börnum sínum að vinna og inn-
ræta þeim virðingu fyrir vinn-
unni. Vinnan er móðir allrar far-
sældar. í raun og veru á ergjnn
rétt á efnalegri velgengni nema
Alþýðublaðið segir, að „gæð-
ingar“ Sjálfstæðisflokksins sitji
íyrir öllum lóðum í bænum.
Síðan rýmkvað var um
Tveimur háskólaprófessorum,
gagnmenntuðum og fjölfróðum
íslenzkufræðingum, hefir verið
falið að dæma um nýtt orð auk
ritstjóra menningartímaritsins
Samvinnunnar. Og verðlaunum
............. , , .... _ , * er heitið: — 5000 krónur út í
°“!Ur, *.. ;'ar ® "gU..h! -,! han" Vmnl SJ3lfUr með hUg eða j hönd. Svo að augljóst má vera að
verið úthlutað í Reykjavík
lóðum undir fast að því 2000
ibúðir. Þessar íbúðir eru ýmist
í stórum sambyggingum, tví-
stæðum húsum eða einstæðum
með 4 eða 8 íbúðum o. s. frv.
Undir einbýlishús hefur aðeins
verið úthlutað um það bil 100
lóðum af öllum þeim mikla
lóðafjölda s em látnar hafa
verið í té. Hvar sem farið er
um Reykjavík er verið að
byggja. Það er fullkomin of-
rausn hjá Alþýðublaðinu að
gefa í skyn, að það séu allt
Sjálfstæðismenn, sem standi
undir öllum þessum fram-
kvæmdum. Menn úr öllum
stjórnmálaflokkum hafa feng-
ið lóðir og byggja hús og íbúð-
hendi.
Þetta verður lítil þjóð eins
og við íslendingar ekki sízt að
gera okkur ljóst. Sú kynslóð,
sem í dag byggir þetta land
býr við velmegun og góð lífs-
skilyrði vegna þess að forfeð-
ur okkar, feður okkar og mæð-
ur, afar okkar og ömmur,
unnu og unnu mikið. Þau
unnu hörðum höndum með fá
nýyrðið verður dýrasta orð tung-
í unnar um það er lýkur. Enda fer
vel á því: — Dýrt er drottins
orðið, stendur einhvers staðar.
Gamalt nýyrði.
U hefir einn ágætur vinur
Velvakanda sent okkur línu
og langar til að hjálpa uppá sak-
j irnar, svona í sjálfboðaliðsvinnu.
brotnum og frumstæðum tækj. Hann ætlast sumsé ekki til þess
um. Við höfum tekið tæknina j að fá verðlaunin, þótt hann yrði
í þjónustu okkar og létt okkur hlutskarpastur í „samvinnukeppn
störfin. En við þurfum engu
að síður að vinna og kenna
æsku okkar að virða vinnuna.
inni“. Nei, síður en svo, honum
virðist aðeins vera umhugað um
tunguna — og Sambandið. Vill
Það fræðslustarf má ekkert hann, að hin nýja sjálfsafgreiðslu
foreldri og enginn skóli í þessu verzlun Sambandsins í Austur-
landi vanrækja. stræti verði kölluð — Gripdeild
SIS. Er þessu ágæta nýyrði hér
með komið á framfæri.
Ágrip veraldarsögu.
EFTIRFARANDI bréf hefir H.
J. ritað mér:
Norðmaðurinn Nordal Rolfson
hefur ritað ágrip veraldarsögu.
Er saga sú í tveimur heftum.
Höfundur dregur upp svo lif-
andi myndir í frásögn sinniýað
unglingum er fyrirhafnarlítið að
nema og muna.
Ritlist Rolfsons er aðdáunar-
verð. Norskir og danskir sérfræð
ingar í söguvísindum lásu hand-
rit að sögu Rolfsons. Voru það
þeir dr. Alexander Bugge, dr.
Hans Olrik og Henrik Schuck.
Snillingur Björn Jónsson fyrr
ritstjóri og ráðherra þýddi bæði
heftin. Svo góð er þýðingin. að
ekki sjást þess merki, að þýtt
væri.
Fyrra heftið kom út árið 1908.
Var þá gert ráð fyrir, að síðara
heftið kæmi út næsta ár.
Söguágrip þetta ,.er svo rétt og
áreiðanlegt, sem framast vita þeir
menn um vora daga, er söguvís-
indi stunda af alúð og ná-
kvæmni", segir þýðandinn í for-
mála fyrra heftis.
Ekki gat orðið úr því, að síð-
ara heftið kæmi út árið eftir.
Dróst svo útgáfan, vegna ýmsra
atvika. Mér var mikið áhugamál,
að öll sagan kæmi út í þýðingu
Bjarnar.
Spurðist ég fyrir hjá nánustu
ættingjum þýðandans og öðrum
kunnugum þessu máli, hvort ekki
væri hægt að finna handritið, en
það fannst ekki og er talið glat-
að.
Er það mikill skaði. Væri nú
ekki vegur, að einhver ritfær
nqenntamaður þýddi síðari hluta
spgu Rolfsens?
Þyrfti þýðingin að vera á góðu
máli, svo að hattaði sem minnst
fyrir, þar sem málfari Bjarnar
sleppir.
H. J.
kvaðst vona að hann ætti eftir
að finna þá hamingju í starfi
sem hann sjálfur hefði fundið.
Afhenti hann síðan lyklavöld og
óskaði skólanum alls góðs.
Gunnar Bjarnason tók þá til
máls og flutti Jessen þakkir fyr-
ir vel unnin störf. Kvað hann
fáa menn geta litið yfir jafn lang
an og góðan starfsdag sem Jess-
en. Undir hans stjórn hefðu nem-
endur og kennarar verið ánægðir
með skólann.
Vélstjórastéttin, hélt hinn nýi
skólastjóri áfram, hefur þá sér-
stöðu að hafa yfirsýn yfir alla
sína sögu. Sá sem þekkir þá sögu
frá upphafi og sá sem hefur mót-
að þá sögu að nokkru leyti er
á meðal vor. Ég vil því skora
á M. E. Jessen að hefjast handa
um að skrá minnigar frá fyrstu
dögum hinnar ört fjölgandi vél-
stjórastéttar. Slíka skráningu
ætti vélstjórastéttin að styðja.
Afhenti hann síðan M. E. Jess-
en blómvönd sem örlítið tákn
þakklætis samkennara hans og
nemenda fyrir samveru á undan-
förnum árum.
• NEMENDAFJÖLDINN 1
í VETUR
Vék síðan Gunnar að skóla-
starfinu á komandi vetri. Kvað
hann enga breytingu gerða á
starfstilhögun skólans. Einn nýr
kennari kæmi að skólanum,
Andrés Guðjónsson. 28 nemend-
ur hefðu sótt um inntöku í 1.
bekk og 5 í rafmagnsdeild. Kvað
hann það vott um sinnuleysi að
rafvirkjar notuðu sér ekki þá
framhaldsmenntun, sem raf-
magnsdeild skólans veitti, en
hún væri ákjósanleg og nú væri
í ráði að háspennuréttindi hjá
Rafnmagnsveitunni yrðu bundin
því skilyrði að viðkomandi raf-
virki hefði lokið prófi við raf-
magnsdeild Vélskólans.
Fjöldi hinna nýju nemenda f
véladeild er svipaður og vant er.
Fyrir þeim nemendum kvaðst
skólastjórinn vilja brýna, að taka
námið alvarlega. Skólinn væri
þungur skóli, en þó ekki þyngri
en svo að ef nemandinn ynni af
alúð ætti honum að takast að
öðlast þau réttindi og þá þekk-
ingu er skólinn veitti. Rangt er,
sagði skólastjórinn, af nýjum
nemendum að vera sí og æ að
tala um að skilyrði vélstjóra-
stéttarinnar væru slæm. Afstaða
nemendans á að vera sú, að
mennta sjálfan sig sem bezt. —
Vélstjóranemar geta með því að
taka námið alvarlega breikkað
bilið milli sín og hinna, sem ekki
eiga kost menntunarinnar. Ef
vélstjórastéttin gerir sig á þann.
hátt æ færari til starfa sinna,
sem verða æ fjölbreyttari, þá
batna kjör hennar að sama skapi,
sagði hinn nýskipaði skólastjóri
og sagði vélskólann settann.
• JESSEN ÞAKKAÐ
Þrír menn kvöddu sér síðan
hljóðs. Þorsteinn Árnason vél-
stjóri færði Jessen þakkir fyrir
40 ára starf og óskaði Gunnari
Bjamasyni heilla í hinu nýja
starfi. í sama streng tók Friðgeir
Grímsson eftirlitsmaður, sem
mælti fyrir munn nemenda frá
1933.
Þórður Runólfsson, öryggis-
málastjóri ríkisins, skýrði frá
því að á fjölmennum fundi gam-
alla nemenda skólans hefði ver-
ið ákveðið að gera brjóstlíkan af
Jessen, ef hann væri því sam-
þykkur. Nú hefði samþykki hans
íengizt og gerðir hefðu verið
samningar við Ríkharð Jónsson.
myndhöggvara og kvaðst Þórður
vona að brjóstmyndin hlyti í
framtíðinni góðan stað á lóð
skólans.