Morgunblaðið - 11.10.1955, Blaðsíða 8

8
MORGVNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 11. okt. 1955
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur,
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 krónu eintakið.
Dr. Páll ísólfsson er einn af fimm
snjöllusfu organleikurum heims
Nýlendusfefnan og
andsfœðingar hennar
I
SLAND var einu sinni nýlenda
annarar þjóðar. Hvert manns-
barn á landinu þekkir þá sögu.
En ísland er í dag frjálst og full-
valda lýðveldi. Nýlenduástandið
tilheyrir því liðnum tíma í hug-
um íslenzku þjóðarinnar, að því
er varðar hana sjálfa.
En enn þann dag í dag ríkir
nýlenduskipulagið í heilum
heimshlutum. Það er að vísu á
hröðu undanhaldi. Fjöldi þjóða,
sem fyrir skömmu voru nýlend-
ur Evrópuþjóða eru nú frjálsar
og sjálfstæðar. Þar, sem nýlendu-
skipulagið er ennþá við lýði rík-
ir stöðugt upplausnarástand. Sést
það greinilegast í hinum gömlu
nýlendum Frakka í Norður-
Afríku. Þar eru sífelldar upp-
reisnir og byltingar. — Franska
stjórnin verður að senda aukinn
herafla þangað og blóðsúthell-
ingar og átök milli „hinna inn-
fæddu“ og yfirþjóðarinnar eru
daglegt brauð.
Samþykkt
Allsherjarþingsins
Allsherjarþing Sameinuðu
þjóðanna samþykkti fyrir
skömmu að taka mál Algiers á
dagsskrá sina. íslendingar áttu
sinn þátt í því, að sú samþykkt
var gerð með því að greiða ekki
atkvæði gegn henni. Hefur þessi
afstaða íslands vakið mikla at-
hygli og orðið til þess að Frakk-
ar hafa taiið okkur sýna sér ó-
vináttu. Hefur þá sérstaklega ver
ið til þess vitnað, að Frakkar og
íslendingar væru bandamenn og
samherjar í Norður-Atlantshafs-
bandalaginu.
Það er að vísu aukaatriði í
þessu sambandi, en á það má þó
benda, að ekki hafa Bretar hikað
við að láta útgerðarmönnum sín-
um líðast það, að beita fslendinga
hreinu ofbeldi, enda þótt báðar
þjóðirnar séu aðilar að varnar-
samtökum hinna vestrænu þjóða.
Frakkar hafa líka verið svo
elskulegir að klaga íslendinga
fyrir Evrópuráðinu fyrir að
freista að hindra eyðileggingu ís-
ienzkra fiskimiða. Þeir hafa líka
mótmælt þessum sjálfsvarnarað-
gerðum íslenzku þjóðarinnar.
Þetta er þá sú tillitssemi,
sem íslendingar hafa mætt af
hálfu tveggja bandamanna
sinna og öndvegisþjóða vest-
ræns lýðræðis. Þessar gömlu
vinir okkar, sem við höfum
um langan aldur rækt við vin-
áttu og átt við mikil menning-
arleg- og efnahagsleg við-
skipti, hafa með öðrum orð-
um gert yfirlætislausa tilraun
til þess að svelta okkur í hel!!
íslenzka þjóðin hefur hinsveg-
ar haft þroska til þess að skilja,
þrátt fyrir þessa framkomu gagn
vart henni, að varðveizla hins
sameiginlega öryggis fr j álsra
þjóða er of stórt mál til þess, að
hún geti hvikað frá þeirri stefnu,
sem hún hefur þegar markað sér
á því sviði. Öryggi og frelsi ís-
lands er undir því komið að hin-
ar vestrænu lýðræðisþjóðir standi
saman og byggi upp þær varnir,
sem hindra árásir og ofbeldi í al-
þjóðaviðskiptum.
Afstaðan til Algier
Frakkar segja að samþykkt
? HINGAÐ til bæjarins er kom-
[ inn, að tilhlutan Fálkans h. f.,
Mr. P. L. Green, útflutningsdeild
arstjóri His Masters Voice fyrir
Norðurlönd, í þeim tilgangi að
kynna sér hér möguleika á aukn-
um viðskiptum við félag sitt og
jafnframt kynnast íslenzkri tón-
listarmenningu og tónlistarmönn-
um. /
Þegar Morgunblaðið hitti hann
að máli á Hótel Borg, þar sem
hann býr, og innti hann eftir
erindi hans hingað, varð honum
fyrst að orði:
— Ég hef haft þá ánægju að
kynnast dr. Páli ísólfssyni og lék
Allsherjarþingsins um að ræða ' hann fyrir mig nokkur lög, meðal
Algiermálið sé íhlutun um innan- annars eftlr Bach> a hlð a6æta
PLÖTUR MEÐ ÍSLENZKUM
TÓNVERKUM
— Hefur H. M. V. hug á að
gefa út fleiri plötur með íslenzk-
um tónlistarmönnum?
landsmál sín. Algier sé nefnilega
hluti af Frakklandi.
Lagalega séð er þetta rétt, á
sama hátt og Færeyjar og Græn-
land eru hluti af Danmörku. En
Algier er fyrst og fremst hluti af |
annari heimsálfu en Frakkland
liggur í. Þar býr að vísu ein
milljón franskra manna. Hinir
„innfséddu" munu þó vera um
það bil átta sinnum fleiri. Þeir
eru arabaættar og að sjálfsögðu
fjarskyldir Frökkum.
Arabarnir hafa sína þjóðernis-
tilfinningu. Flestir þeirra líta á
nýlenduskipulagið sem svarnasta
óvin sinn. Þeir vilja ekki að land
þeirra sé hluti af Frakklandi,
enda þótt þeir njóti við það
ýmsra fríðinda, svo sem jafn-
réttis á við Frakka á mörgum
sviðum.
Vitanlega hafa Frakkar lagt
mikið fé í framkvæmdir í þess-
ari gömlu nýlendu sinni. En þeir
hafa líka grætt á henni. Yfirleitt
hafa stórþjóðir eignast nýlendur
til þess að græða á þeim. — Þar
hefur ekki verið um neina góð-
gerðarstarfsemi að ræða. Knattspyrna
íslendingar þekkja þetta |V-NATTSPYRNAN er einhver
mjög vel af eigin reynslu. — JY skemmtilegasta og vinsæl-
Þessvegna er það fyllilega í asta íþrótt sem hér er stunduð,
samræmi við skoðanir almenn encja sker áhugi manna á henni
ings hér þegar stjórn landsins ýr um það. Það er svotil alveg
hefur falið sendinefnd okkar samaj hvenær knattspyrnuleikur
hjá Sameinuðu þjóðunum að er auglýstur á Vellinum, alltaf
greiða yfirleitt atkvæði gegn i
nýlendustefnunni eða að sýna * *
henni að minnsta kosti hvergi
samúð eða stuðning. Nýlendu-1
skipulagið er úrelt og fúnandi.
Sjálfsákvörðunarréttur þjóð-
anna á að ráða. Engin þjóð
hefur rétt til þess að drottna
yfir annari þjóð.
Síðar gefst tækifæri til þess að
ræða afstöðu kommúnista til ný-
lendustefnunnar. Þeir þykjast nú
vera hinir einu sönnu stuðnings-
menn nýlenduþjóðanna. Sjálfir
hafa þeir rænt fjölda þjóða
frelsi og reyrt þær í viðjar, sem
sízt svíður minna undan en
fjötrum nýlenduskipulagsins.
Samtal v/ð P. L. Green fulltrúa
His Masters Voice
orgel dómkirkjunnar. Dr. Páll er
I mikill orgelsnillingur, enda telja
listdómendur H. M. V. hann einn
af fimm snjöllustu orgelleikurum
heimsins.
— Og hverjir eru hinir?
— Þeir Germani, Power-Biggs,
Geraint Jones og öldungurinn
Albert Schweitzer. — Dr. Páll
hefur, sem kunnugt er leikið inn
á sex venjulegar plötur ýmsa
Bach-músik fyrir H. M. V. og
hefur nú verið ákveðið að flytja
þennan orgelleik doktorsins á
hæggenga plötu fyrir heimsmark
aðinn, — og þá með nokkrum
úrfellingum, sem listamaðurinn
ákveður sjálfur.
P. L. Green.
— Já. — í ráði er að dr. Páll
ísólfsson spili inn á nýjar plöt-
ur lög eftir sjálfan sig og önnur
íslenzk tónskáld. Verður það
gert hér í Dómkirkjunni, og gef-
ið út á hæggengum plötum. —
Þá koma bráðlega á markaðinn
nokkrar plötur með píanóleik
Gísla Magnússonar, en hann lék
inn á þær fyrir H. M. V. í Milano |
fyrir skömmu þessi tónverk:
Svítu VI. í D Minor eftir Bach,
Glettur, eftir Pál Isólfsson og
þrjú píanóverk eftir sama höf-
und. Ennfremur Idyl og Víki-
vaka eftir Sveinbjörn Svein-
ULL '■ ' "
eluahandi óhrifar:
Hverjvegna tigraði
Rúiur!
ÞAÐ er ómaksins vert, að athuga'
lauslega, á hverju kosningasigur
kommúnista og Finnboga Rúts
í Kópavogskosningunum hafi
byggzt. Mun nú almennt viður-
skulu Reykvíkingar fjölmenna
suðureftir, ég tala nú ekki um,
þegar úrslita- og landsleikir eru
á ferðinni.
Áhrif á heimsmálin
ÞAÐ er ekki aðeins hér á landi
sem menn hafa áhuga á
knattspyrnu. Það er síður en svo.
kennt, að meginástæða hans hafi f flestum menningarlöndum
verið sú, að kommúnistar lofuðu heims er hún stunduð af kappi
fólkinu, að þeir skyldu vinna og sums staðar er hún þjóðar-
allra manna rösklegast að því, að íþrótt, einsog t.d. 1 Bretlandi.
sameina Kópavogskaupstað Knattspyrnan getur líka verið
Reykjavík. j pólitísk íþrótt, ef svo mætti að
Kommúnistar hafa með öðrum orði kveða. í sumar leiddu Vest-
orðum talið það vænlegast til ur-Þjóðverjar og Rússar saman
fylgis í Kópavogi, að lofa al-
menningi þar, að koma bæjarfé-
lagi hans undir stjórn Sjálfstæð-
ismannanna í höfuðborginni.
Þegar á þetta er litið virðist
hesta sína í Moskvu austur og
það var eins og um væri að tefla
sameining Þýzkalands; slíkur var
spenningurinn. Og, menn voru
ekki í neinum vafa um, að ef
ekki ástæða til þess fyrir komm- Þjóðverjar ynnu væri það óneit-
únista að láta drembilega yfir
kosningasigri sínum. Eftir er svo
að vita, hvernig þeir efna loforð
sitt. En auðsætt er að Kópavogs-
búar hafa fengið þeim meirihluta
í trausti þess, að sameiningu
anlega tákn þess, að Bulganin
karlinn skyldi fara að vara sig á
„der Alte“. En Þjóðverjar urðu
að láta í minni pokann eftir þá
Stalíngradorrustu, og eftir það
blandaðist engum hugur um,
verði komið á við Reykjavík, og hvor mátti sín meira, Rússinn
þeim þannig tryggð forysta Sjálf eða Þýzkarinn. En sagt er, að sá
stæðismanna um mál sín. síðarnefndi hugsi Rússanum nú
þegjandi þörfina: sá hlær bezt
sem síðast hlær, stendur einhvers
staðar. Ja; það væri synd að
segja, að knattspyrnan hefði
ekki sitt að segja í heimsmál-
unum.
Bolti í stað pela
VIÐ getum því séð af þessu, að
það er skemmtilegra að eiga
gott landslið en lélegt. Landsliðið
sem keppti við Danskinn í sumar
var heldur lélegt. Landsliðið á
móti Bandaríkjamönnum stóð sig
að vísu vel, en það er ekki sterk-
asta hlið Bandaríkjamanna að
leika knattspyrnu. Við ættum
því að fara að spjara okkur, ef
við viljum ná góðum árangri í
knattspyrnu. Við eigum fjöl-
mörg góð efni og við skulum því
veita þeim athygli. Það var því
ágæt frétt, þegar Knattspyrnu-
sambandið gat þess ekki alls fyr-
ir löngu, að nú ætti að verðlauna
unga drengi fyrir góð afrek í
knattspyrnu. Þetta er góð byrjun
og raunar það eina sem er væn-
legt til árangurs. Það verður eng-
inn góður knattspyrnumaður
nema hann eignist fótbolta um
leið og hann sleppir pelanum.
Þessu höfum við oft gleymt og
brennt okkur á því soðinu.
Smásagnakeppni Stefnis
VELVAKANDI hefir fengið
bréf frá S.G., þar sem hann
spyr, hvort úrslitin í smásagna-
keppni Stefnis hafi verið birt.
Velvakanda er ekki svo vel
kunnugt um það, en samt minn-
ist hann þess ekki að hafa rekizt
á það í blöðum. Ætli þau verði
ekki birt um leið og næsta hefti
Stefnis kemur út, en mér er sagt,
að von sé á því í þessum mán-
uði. —
Að lokum þetta: — Konan sem
er „byrjuð að skrifa bók“ getur
talað við Velvakanda, ef hún vill.
Það er ekki hægt að svara bréfi
hennar hér í dálkunum.
MerklS,
sem
klæfftr
landiff.
björnsson. — Þá koma einnig
innan skamms á markaðinn plöt-
ur með kórlögum, sem Fóstbræð-
ur sungu inná fyrir H. M. V. 1
London s 1. haust. Verða þær lik-
lega hæggengar.
TÓNLIST TEKIN
ÁSEGULBAND
— Eru ekki á ferðinni tækni-
legar nýungar í upptöku og plöt-
um?
—, Merkilegustu framfararnar
eru þær, að nú er farið að taka
tónlistina á segulband, svokallað
„Stereosonic Sound“. Hafa H. M.
V. og Columbia-félagið forustuna
í því efni.
— Hvernig er þessu háttað?
— Það yrði of langt mál aff
skýra það til hlítar, en við þaff
eru notuð tvö mikrófón-kerfi.
Verður tónninn við það hreinni
og fær eðlilega „dýpt“, nokkurs-
konar þrívídd, — eins og maður
heyrir hana leikna í konsertsal.
En á þetta hefur nokkuð vantað
hingað til. — Á árinu sem leiff
var hafin sala á sígildum úrvals-
tónverkum á segulbandi, sem
tekur um 50—60 mínútur.
— Þarf ekki sérstaka grammó-
fóna eða útbúnað við þetta?
— Nú þegar eru komnir á
markaðinn grammófónar með
slíkum útbúnaði, en þetta er enn
í byrjun og aðeins fá fyrirtæki
sem hafa það. H. M. V. kom með
það á markaðinn í fyrra.
— Hvernig er með djassinn 1
Englandi?
— Þar er ástandið svipað og
hér, — einkum unga fólkið sem
aðhyllist hann. Annars virðist
tónlistarsmekkur fólksins al-
mennt vera að þroskast og geng-
ur það auðvitað út yfir djassinn.
GAMALT OG GRÓIÐ
FYRIRTÆKI
— His Master’s Voice er gamalt
og gróið fyrirtæki.
— Já, — það var stofnað í
London í byrjun þessarar aldar
og hefur nú útibú og verksmiðj-
ur í öllum álfum heims og
stærstu löndum. Á árinu sem
leið keypti félagið meirihlutann
í ameríska félaginu Kapitol og
verður bví í aðalatriðum stjórnað
frá London.
— Fálkinn h. f. hefur lengi
haft umboð fyrir H. M. V.
— Já, — þeir eru aðalumboðs-
menn okkar hér á landi og erum
við mjög ánægðir með starf
þeirra og samvinnuna við þá og
er vissulega mikils virði hversu
gott er samstarf Fálkans h. f. og
hinna mörgu umboðsmanna hans
hér og annarsstaðar á landinu.
— Að lokum vil ég geta þess að
ég hef haft mikla ánægju af
komu minni hingað, enda hef ég
hitt hér marga ágæta menn og
notið góðrar fyrirgreiðslu hvar-
vetna.
S. Gr.
Fiikifréffir
af ákranesi
AKRANES 10. okt. — Á laugar-
daginn komu hér á land 840 tunn
ur af sild í dag, mánudag, fengu
8 reknetjabátar alls 800 tunnur.
Aflahæstur var Svanur með 198
t. Búið er að salta í 5500 tunnur
af síld hjá Haraldi Böðvarssyni
og Co. síðan reknetjaveiðarnar
hófust. Af því var í s.l. viku salt-
að í tæplega 2000 tunnur, haus-
skorin og slógdregin síld.
Á sunnudag reru þriár trillur,
ein þeirra fékk 1000 kg., en lítið
var hjá hinum tveimur. í dag
voru 7—8 trilubátar á sjó héðan.
Afli þeirra var frá 300—1000 kg.
Hafnarfjarðartogarinn Röðull
landaði í dag 320 lestum af karfa.
—Oddur.