Morgunblaðið - 19.10.1955, Blaðsíða 6

6
MORGUNBLAÐIÐ
Miðvikudagur 19. okt. 1955
Gísli Þorbjarnarson , GETRAUiVIASPÁ
fasíeknasali ~ minuins
C
FIMMTUDAGINN 13. þ. m. and-
aðist á heimili sínu, Bergstaða-
stræti 36, hér í bænum, merkis-
maðurinn Gísli Þorbjarnarson.
Fæddur var hann 19. febrúar
1868 á Dýrastöðum í Norðurár-
dal í Mýrasýslu. Var hann því
87 ára að aldri, er hann lézt.
Var Gísli af sterku bergi brot-
inn. Stóðu að honum traustar,
borgfirzkar ættir. Foreldrar hans
voru bændahjónin Þorbjörn
Gíslason og Sigríður Þorsteins-
dóttir, er síðar bjuggu á Eini-
felli í Stafholtstungum, en því
næst um margra ára skeið á
Bjargarsteini við Stafholt.
Á uppvaxtarárum Gísla áttu
framsæknir unglingar fárra kosta
völ um menntun. Fátæktin lam-
aði þó ekki menningar- og fram-
farahug hans. Hann mun hafa
notið nokkurrar fræðslu þegar á
æskuárum. Snemma sýndi Gísli
kjark og áræðni. Hann lagði
Btund á búfræðinám á Hvann-
eyri og var í fyrsta hópnum, er
brautskráðist þaðan. Námið þar
varð honum hið bezta veganesti.
Það var ekki einungis staðgóð
búfræðiþekking, sem hann hafði
hlotið í skólanum, heldur hafði
honum og vaxið þar bjartsýni
og trú á lífið og framtíðina. —
Hann fékk- löngun til þess að
leiðbeina öðrum.
Hús- og bústjórnarfélag Suð-
Uramtsins réði hinn unga og
efnilega mann í þjónustu sína.
Hann varð því einn af þeim
fyrstu búfróðu mönnum, sem
ferðaðist um hér á landi til leið-
beiningar bændum í meðferð jarð
yrkjuverkfæra. Gísli ávann sér
traust manna og virðingu í þessu
starfi, enda varð jafnan bjart yfir
svip hans, er þetta tímabil ævi
hans bar á góma.
Eftir að þessum búfræðistörf-
um lauk, var hann mjög við
mælingar lóða og nefndarmaður
1 þeim efnum á frumstigi lóða-
mælinga hér í bænum.
Nú verður Gísli starfsmaður
hjá D. Thomsen og Vnnur í
skrifstofu Thomsens-magazin allt
að 15 ár. Síðar lagði hann stund
á fasteignasölu í félagi við þá
bræður, Friðrik og Sturlu Jóns-
syni. Þá fékkst hann og töluvert
við málflutning við undirréttinn
í Reykjavík, sem þá var leyfi-
legt ólöglærðum mönnum. Þótti
Gísli lögfróður vel og mál-
færsla hans fara honum ágætlega
úr hendi, enda leituðu margir að-
stoðar hans í þeim efnum. Á
tímabili var Gisli í fátækranefnd
Reyk j avíkurbæ j ar.
Árið 1927 varð Gísli starfs-
maður Reykjavíkurbæjar, og
vann þar við innheimíustörf, þar
til hann lét af þeim um 1950
vegna aldurs og sjóndepru.
Stiklað hefur verið á stóru um ’
starfsferil Gísla. Ætti þetta þó
að vera nægjanlegt til þess að
sýna, hvað maðurinn var fjöl- (
hæfur. En ekki er þó öll sagan
sögð. Hann var og óvenjulega
félagslyndur. Um langt árabil var
hann jeinn af leiðandi mönnum
í heímastjórnarflokknum og á-
hrifamaður í landsmálafélaginu
Fram, enda rökfastur ræðumað-
ur og prýðilega ritfær. Síðar var
hann hinn traustasti sjálfstæðis-
maður.
Hinn 30. jan. 1929 varð Gísli
félagi í stúkunni Fróni nr. 227 j
og var þar áhugasamur og ein-
lægur í starfi eins og annars'
staðar, er hann starfaði um dag-!
ana. Hann varð brátt áhrifamikill J
innan Góðtemplarareglunnar,1
tók öll trúnaðarstig hennar, og,
var um margra ára skeið fulltrúi
stúku sinnar á ýmsum þingum
Reglunnar og öðrum mannamót- I
um. Húsmál hennar lét hann og !
mjög til sín taka. Það var alveg
áhættulaust að sýna honum trún-
að, því að hann var raunsær í (
hugsun og fyrirhyggjusamur, en
þó víðsýnn og lagði jafnan það
til mála, er réttara reyndist. í
stúku sinni naut hann því verð-
skuldaðs trausts og virðingar.
Ö
Gísli Þorbjarnarson.
Mörg voru þau félagsmál önn-
ur, er Gísli sinnti, en ekki gefst
tækifæri nú til þess að geta
þeirra.
Gísli Þorbjarnarson var bók-
hneigður maður og las mikið,
enda sannleiksleitandi. Hann
kunni góð skil á íslenzkum bók-
menntum, fornum og nýjum.
Hann var gleðimaður, orðhepp-
inn og hinn mesti rausnarmaður
heim að sækja. Hann var þrek-
maður og þótt hgnn væri blindur
síðustu árin hélt hann líkamlegu
sem andlegu atgervi sínu til
hinztu stundar.
Árið 1891 kvæntist Gísli Jó-
hönnu Sigríði Þorsteinsdóttur,
Narfasonar, bónda á Brú í Bisk-
upstungum, hinni mætustu konu,
en hún var systir þeirra dr.
Hannesar þjóðskjalavarðar og
Þorsteins hagstofustjóra. Á því
ári fluttust þau hjón til Reykja-
víkur. Þau eignuðust sjö börn.
Af þeim eru fjögur á lífi: Júlíus,
afgreiðslumaður, Sigrún og Ósk-
ar ljósmyndari, öll í Reykjavík,
og Alfreð bæjarfógeti í Keflavík.
Gísli var góður heimilisfaðir, og
börnum sínum ágætur faðir. —
Konu sína missti Gísli árjð 1923.
Eftir lát þessarar góðu og mikil-
hæfu konu önnuðust bústjórn á
heimilinu dæturnar tvær, þær
Sigrún og Sigríður, en eftir lát
Sigríðar árið 1939 hefur Sigrún
veitt heimilinu forstöðu af ein-
stakri kostgæfni og umhyggju.
Má sérstaklega minnast hjúkrun-
ar hennar og huggunar, er hún
veitti föður sínum í banalegunni.
Með Gísla Þorbjarnarsyni er
hniginn í valinn mikill dreng-
skaparmaður, einn hinna fyrstu
frumherja nýs tíma í íslenzkum
landbúnaði, hugsjónaríkur at-
hafna- og framfaramaður, gáfu-
maður og góðviljaður, vinsæll og
vel metinn, sem að verðleikum
mun lengi verða minnzt.
Og nú kveð ég þennan gamla
vin minn og félaga og þakka
honum gömul og ný kynni og bið
honum blessunar og friðar á nýj-
um leiðum.
Ludvig C. Magnússon.
URSLIT leikjanna í 2. deild urðu:
Bláckburn 5 —- Barnsley 1,
Bristol Röv. — Swansea 1—2,
Doncaster — Notts Co 1—1, Hull
— Bury 2—3, Leicester — Bristol
City 2—2, Lincoln — Middlesbro
1—2, Liverpool — West Ham
3—1, Nottm. Forest — Fulham
1—0, Plymöuth — Port Vale 1—1,
Sheff. Wedn. — Leeds 4—0 og
Stoke — Rotherham 1—0. Úrslit
leikjanna í T. deild eru birt ann-
arsstaðar.
Blackpool leiðir enn í 1. deild
og burstaði Charlton á laugardag
með 5—0. Stanley Matthews ieik-
ur nú aftur ttieð eftir meiðsli, sem
hann hlaut í lok sept. og kostaði
hann stöðuna í landsliðinu í Höfn
gegn Dnöum. Þrjú af mörkunum
skoraði Durie, eini leikmaður
liðsins, sem fæddur er í Black-
pool, og var þetta fyrsti leikur
hans í liðinu í vetur.
f Fyrir nokkru setti framkv.stj.
Birmingham, nokkra leikmenn út
úr liðinu fyrir hreina leti, og kvað
hann þá ekki leggja nóg að sér
í keppni og ekki nógu viljuga til
að hlaupa inn í eyðurnar til þess
að bæta samleikinn. Þetta virðist
hafa hrifið, því að liðið hljóp
hringi kring um hið vel leikandi
Portsmouth-lið.
Aston Villa byrjaði með 2—0
yir Manch. Utd eftir 12 mín., en
í hléi var 3—2, og fyrir lokin var
það Villa sem barðist fyrir jafn-
teflinu.
Sunderland og Wolves eru einu
liðin í 1. deild, sem enn eru með
100% í heimaleikjum sínum, en
Blackpool, Manch. Utd og WBA
hafa enn ekki tapað leik heima.
Á hinn bóginn hafa Arsenal,
Manch. City, Newcastle, Aston
Villa og Tottenham enn ekki unn-
ið leik á útivelli.
Fulham tapaði óvænt fyrir
Nottm Forest og var daufum leik
tríósins um að kenna. Þetta er
annars eftirsóttasta tríó í enskri
knattspyrnu, og í hitteðfyrra
vildi Newcastle kaupa það í heilu
lagi fyrir 60 þús. pund, en félag-
ið vildi ekki selja, þótt það hafi
aðeins borgað 30 pund fyrir þá
alla, er þeir skrifuðu undir eftir
barnaskólatímann. H. innh. er
snjallastur, Haynes, innherúi í B-
liði Englands og landsliðinu und-
ir 23 ára aldri, 22 ára gamall,
jafngamall honum er vinstri inn-
herjinn Robson, en miðframherj-
inn Yezzard er 26. Hann lék gegn
Ungverjum í Budapest í fyrra.
Leikirnir á 31. seðlinum eru:
Birmingham — Manch. City x
Burnley — Bolton 1x2
Charlton — Portsmouth 2
Everton — Aston Villa 1
Luton — Arsenal
Manch. Utd — Huddersfield 1
Newcastle — Wolves lx
Preston — Chelsea 1 2
Sheff. Utd — Blackpool 1 2
W. B. A. — Cardiff 1
Burv — Liverpool 1
Staðan í 1. deild er nú:
Bréf:
„Smitberarnir“ í
HINN 6. okt. birtist grein í Mbl.
eftir Bjarnveigu Bjarnadóttur þar
sem hún staðhæfir að meiri smit-
hætta stafi frá brauðamatsverzl-
unum en öðrum stofnunum. Slík-
ar fullyrðingar birtar á opinber-
um vettvangi bera mikla ábyrgð.
( Greinarhöfundi virðist ekki
I vera kunnugt að mánaðarlega
sendir borgarlæknir starfsmenn
sína til eftirlits í brauða- og
kökugerðir bæjarins svo og verzl-
anir.
i Eftirlitsmennirnir framkvæma
athugun á vinnu og afgreiðslusal
og láta í ljós álit sitt á hreinlæti
og umgengni.
j Verði eftirlitsmaður var ein-
hverrar misfellu á rekstrinum frá
j heilsufræðilegu sjónarmiði,
krefst hann skilyrðislausra um-
bóta.
Auk ofanritaðs er allt starfs-
lið þessara fyrirtækja skildað til
árlegrar berklarannsóknar.
Greinarhöfundur hefði átt að
leita sér upplýsinga um þessi
atriði áður en hann réðist í að
láta birta eftir sig umrædda
grein. Hefði hann gert það, geri
ég ráð fyrir, að hann hefði valið
grein sinni annað heiti, eða jafn-
vel látið sér nægja að snúa sér
til hinna réttu aðila með óskir
sínar — enda er það eina rétta
leiðin í þessum málum.
Ég minnist þess ekki að hafa
nokkru sinni séð jafn ruddalega
fyrirsögn (Smitberarnir) í dag-
blaði hjá aðila er telur ábending-
ar sínar eingöngu sprottnar af
umbótavilja eins og það er orðað
í greininni.
Þess eru engin dæmi að hægt
hafi verið að rekja smit til áður-
nefndra fyrirtækja, enda er það
vitað að bakað kornmeti er ekki
fallið til fjölgunar á sýklum og
mætti í því sambandi benda á
fjölda annarra matvörutegunda
er veitt geti sýklum tækifæri til
fjölgunar sé ekki vel að gáð, sbr.
kafla um sýkla í bók Sig. H.
Péturssonar, dr. phil., sem viður-
kennd er af heilbrigðismálaráðu-
neytinu 15. júlí 1936 um skyldur
matvælaframleiðanda.
Greinarhöfundur minnist á
tengur í sambandi við smithættu
og gefur greinilega í skyn að
með notkun þeirra sé hægt að
draga stórkostlega úr smithættu.
Fullyrðing sem þessi er hrein
fásinna enda hafa sérfræðingar
bent á, að gangi vírussjúkdómar
séu möguleikar fyrir smitun lík-
legastir þar sem fólk hópast sam-
an og á baðstöðum en taka það
jafnframt fram, að smit geti bor-
ist með hinum ólíklegustu hlut-
um.
Bamaheim!!! Sumar-
gjafar lekuð fil
mánaðamóla
BARNAVINAFÉLAGIÐ Sumar-
gjöf hefur ákveðið að hafa
barnahoimili sín lokuð til mán-
aðamóta eins og barnaskólarnir
gera, með þeim undantekningum
þó, sem félagsstjórn ákvað í upp-
hafi þ. e. börn munu tekin frá
þeim mæðrum, sem atvinnu sinn-
ar vegna verða að koma þeim í
gæzlu, og frá þeim heimilum,
sem þannig er ástatt með, að
erfiðleikum er bundið að hafa
börnin heima í lengri tíma.
Viðkomandi fólki er bent á að
tala við forstöðukonur barna-
heimilanna.
L U J T Mörk
Blackpool 12 7 3 2 29-16
Sunderland 11 8 0 3 33-21
Manch Utd 13 6 4 3 27-23
W B A 12 6 3 3 16-13
Bolton 11 6 2 3 20-14
Luton 12 6 2 4 19-17
Everton 13 6 2 5 16-16
Charlton 13 5 4 4 22-26
Wolves 11 6 1 4 25-18
Burnley 12 5 3 4 15-14
Birmingh. 13 4 5 4 23-17
Portsmouth 11 5 2 4 21-21
Preston 13 5 2 6 24-20
Manch. City 11 3 5 3 17-20
Chelsea 12 4 3 5 16-19
Newcastle 12 4 2 6 24-25
Arsenal 12 3 4 5 14-21
Cardiff 12 4 1 7 17-29
Aston Villa 13 1 7 5 14-23
Huddersfild 11 3 2 6 11-22
Sheff. Utd 12 3 2 7 16-21
Tottenham 12 2 1 9 13-24
2. deild: L U J T Mörk
Swansea 13 8 2 3 33-23
Port Vale 11 6 4 1 17-6
Bristol City 12 7 2 3 24-16
Frh. á bls. 12.
Greinarhöfundur minnist á
hættu þá sem samfara er með-
höndlun peninga. Má í því sam-
bandi benda greinarhöfundi á, að
ef einhver veruleg hætta stafar
frá þeim þá er hún jaínmikil
hvar sem þeir eru meðhöndlaðir.
En hinsvegar hefi ég ekki séð
þess getið að málmar né pappír
væru ákjósanleg þróunarstöð (
fyrir sýkla, og ættu þeir því ekki
að vera frekar smitberar heldur j
en ýmsir aðrir hlutir og mætti.
í því sambandi benda á ótal leið- |
ir til smitunar, en ég leiði það
hjá mér í þessari grein.
Þess ber að gæta að afgreiðslu-
fólk er líka lífverur sem gæta
þurfa heilsu sinnar ekki síður
en greinarhöfundur og mér er
kunnugt að afgreiðslufólk í
brauðbúðum notar hverja frí-
stund til að viðhalda höndutti sín-
um hreinum, slíkar athafnir fara
yfirleitt ekki fram í afgreiðslu-
sal heldur inn af honum og verð-
uj< viðskiptavinurinn því ekki
alltaf var við þessa viðleitni af-
greiðslustúlkunnar til að við-
halda settum reglum um hrein-
læti.
í umræddri grein er minnst á
innpökkun brauða, nægir í því
sambandi að minna á fréttapistil
I frá Neitendasamtökunum er birt-
i brauðbúðunum
ist fyrir stuttu síðan þar sem seg-
ir að þess megi vænta að innan
skamms verði á markaðinum
bæði innpökkuð brauð svo og
óinnpökkuð.
Mér er ekki kunnugt um annað,
en að milli þeirra aðila er ráða
þessum málum. sé samvinna og
að fullt tillit sé tekið til neyt-
enda hvað þetta snertir.
Um ræstingu er það að segja,
að þar sem ég þekki til í brauð-
gerðarhúsum, fer fram dagleg
ræsting og sótthreinsun á öllum
brauða og kökuhirslum, öllum
bökkum og hnífum og slíkum
hlutum, peningahirslur eru þvegn
ar svo og borð og gólf.
Væri fróðlegt að vita hvort
greinarhöfundur viðhefði dag-
lega slíkt hreinlæti á heimili
sínu.
Þ. e. a. s. sótthreinsi peninga-
veski og innkaupatösku daglega.
Einnig hvort hún sápuþvoi hirzl-
ur þær er hún geymir borðbúnað
í svo og köku og brauðkassa og
skilyrðislaust þvoi eldhúsborð og
gólf daglega.
Ég geri ráð fyrir að svar við
einhverju af þessu ofangreindu
verði neikvætt, ef svo er þá við-
hefur brauoa og kökuframleið-
andinn meira hreinlæti í híbýl-
um sínum.
Að lokum þetta: Greinarhöf-
undi ætti að vera það ljóst sem
og öðrum borgurum þessa bæj-
ar, að hinn ágæti borgarlæknir
ásamt ágætu starfsliði, er fylli-
lega trevstandi til að hafa eftir-
lit með því að borgararnir fái
sómasamlega framreiddar vörur
í brauða og kökugerðum þessa
bæjar ekki síður en tíðkast hjá
nágrannaþjóðum vorum.
Reykjavík, 13. okt. 1955.
Hermann Bridde.
CADBURrS
COCOA
7. Ib*. komiS aftur.
Ennfremur fyrirliggjandi
I VL, Vz og 1 lbs. dósum.
O. Benediktsson & Co. h.f.
Hafnarhvoll. Sími 1228.