Morgunblaðið - 19.10.1955, Blaðsíða 9

Miðvikudagur 19. okt. 1955
MORGUNBLAÐIÐ
m
Réné Corpel:
Nazaret
GREININ, sem hér fer á eftir, ’
er skrifuð af ungum frönskum
blaðamanni, René Corpel, sem
hér var á ferð í sumar ásamt
danskri konu sinni. Þau hjón-
in ferðuðust í nokkrar vikur
um landið á mótorhjóli, kom-
ust víða og sáu margt. Á sama
hátt hafa þau ferðazt áður um
mörg önnur lönd Evrópu og
hafa frá mörgu að segja.
Hér draga þau upp mynd af
litlu fiskiþorpi á um það bil
miðri Portúgalsströnd —
Nazaret.
★
NAZARET — þessi litli portú-
galski fiskibær með biblíunafn-
inu, liggur um miðja vegu milli
Lissabon og Porto og hefir 5 þús.
íbúa. Langsamlegur meiri hluti
þeirra er fiskimenn — beinlínis
eða óbeinlínis. Hinir fáu utan
þeirra teljast í raun og veru ekki
til hinna eiginlegu Nazarets-búa.
★ NETIN DREGIN A» LANDI
Kvöldið, sem við komum til
Nazaret kastaði sólin þegar rauð-
gullnum geilsum sínum næstum
því lárétt gegnum græna öldu-
veggi fjörubrimsins. Bárurnar
aeddu upp eftir fjörunni að fólk-
inu, sem þar stritaðist við vinnu
sína, hröðum og öruggum hand-
tökum. Það var eins og það væri
í kappi við bárurnar og um leið
í takti við þær og hína ólgandi
hreyfingu þeirra — fram — aft-
ur. Flestir fiskimannanna í Naza-
ret eru ósyndir og verða þess
vegna að hafa allan varann á, að
brimöldurnar sogi þá ekki út með
sér með sínum heljarkrafti.
í löngum jöfnum röðum tog-
uðu þeir í kaðlana. — Jafnskjótt
sem þeir voru komnir upp úr
sjávarborðinu að kaðalhjólinu
hlupu þeir niður aftur til að toga.
Öðru hvoru kváðu við gleðióp.
Þegar við loks vorum komin nið-
ur í fjörumálið, yfir hina þungu
sandbreiðu, skildum víð hvað um
var að vera: Fiskinetin, sem leg-
ið höfðu allan daginn úti fyrir
ströndinni voru nú dregin á land
— flest þeirra full af spriklandi
smásíld — lítið eitt stærri en sar-
dínur.
Jt
'■ÍV3>V.
sern
og
hafið
er eitt
Lýsing á portúgöEsku fisEdþorpi og ibúunum
Konurnar breiða fiskinn til þerris í sólskininu.
* BRIM VID HAFNI.AIISA
STRÖND
Hinn sævoti og silfurliti fiskur
glampaði í sólinni — í kappi
við hin tindrandi svörtu augu
Nazaret-fiskimannanna. Netin
voru tæmd í flýti, hver fékk sína
diskfylli til kvöldverðar og síðan
smeygðu karlmennirnir langri
stöng í gegnum hankana á 5—6
m löngum strákörfum, slengdu
síðan stönginni um öxl og brokk-
uðu svo, tveir og tveir, af stað
með veiðina, sem vegin skyldi og
metin á markaðinum.
Dagsbirtan fór nú óðum dvín-
andi og bátarnir, sem enn héldu
til úti íyrir ströndinni, kveiktu
á ljóskerum sínum. Aðrir bátar,
málaðir skærum litum — stefndu
að landi gegnum hið þunga brim.
Það var ekki hvasst á njóinn
þetta kvöld, en opið Atlantshafið
er ekkert lamb að leika sér við
og Nazaret búar eiga enga höfn.
Þeir verða að taka land ó opinni
ströndinni og margur maðurinn
hefir misst líf eða limi í bar-
áttu sinni við hafið, þegar 8—10
manna áhöfn hefir eftir augna-
bliksskipan formannsins stokk-
ið út úr bátnum til að draga
hann á land.
Á sandinum bíða aktígjaðir ux-
ar tilbúnir að taka við bátunum.
Hægt og sígandi draga þeir hina
þunngu báta hátt upp í sandinn,
til að forða þeim frá því, að ein-
hver áleitin brimbylgjan hrífi þá
með sér til hafs yfir nóttina.
SERSTAKUR BÚNINGUR
EKKNA OG EKKJUMANNA
Konur og börn þyrpast niður
að sjávarmálinu til móts við sjó-
mennina. Þær kvennanna, sem
ekki hafa enn heimt menn sína
úr róðrinum, sveipa um sig sjöl-
um sínum, setjast siðan niður á
ströndina og biða þolinmóðar —
þær hafa nóg að taia :aman um
til að drepa tímann. Oft kemur
það fyrir, að þær bíða fram undir
morgun, þegar sardínuveiðin er
góð og stundum kemur það líka
fyrir, að einn fiskimannanna, sem
lagði frá landi, kemur ekki með
hinum til baka. Þá klæðir ekkja
hans sig í síðan svartan ullar-
kyrtil, sem er ekkju-búningur
Nazaret-kvenna.
Ekki aðeins ekkjurnar, heldur
einnig konur þorskveiðimann-
anna klæðast þessari hátíðlegu
svörtu skikkju Þegar hinir síð-
arnefndu í aprílmánuði leggja af
— lengra upp frá ströndinni •—
eða til þess. að verka hana og
þurrka og geyma síðan til matar.
Nú ber þarna að þorpsprestinn
með hvíta messuhökulinn sinn
í fylgd með tveimur ungum kór-
drengjum, sem bera vígsluvatns-
kerið og reykelsislampana. •—
Nokkrir fiskimenn hafa keypt ný
net og ekki má taka þau í notkun
fyrr en presturinn hefir bless-
að þau. Slíkt myndi hafa í för
með sér ógæfu eða lélega veiði.
í mörgum bátanna þarna á
strandlengjunni leggja fiskimenn
irnir sig til hvíldar yfir nóttina
til að vera strax til taks, ef
sardínutorfurnar upp að r.trönd-
inni skyldu verða óvenju stórar
um nóttina.
★ EINS OG MÁLVERK EFTIR
REMBRANDT
Náttmyrkrið og ölduniðurinn
lægja kliðinn af samblönduðum
mannsröddunum. Þetta er einna
svipaðast Rrembrandts-málverki:
— Hinir smáu eldar kasta daufri
birtu yfir smáþyrpingar af fólki
hér og þar og skinið frá logunum
flögrar til og glampar í hinum
svörtu augum og á skeggjuðum
veðurbitnum vöngum fiskimann-
anna. Séð ofan frá klettunum,
þar sem Nazaret-karftaverkið
átti sér <=tað, tekur hin kilómeters
langa strandbreiða á sig skugga-
legan og annarlegan svip, og
hinir kviku smáhópar af svörtum
verum minna á miðaldaher, sem
býst til nætur-áhlaups
★ NAZRET-KRAFTAVERKIÐ
Hér uppi, á kraftaverksklett-
inum, meir en 100 metra yfir
haffletinum, stendur lítil kap-
ella, sem Nazaret-búar ganga
Þeir eru ekkjumenn — hettukápan gefur það til kynna.
Uxarnir draga hægt og sígandi hina þungu fiskibáta upp á sand-
inn í var við brímið.
stað á miðin við Grænland klæð-'
ast konur þeírra svört.u skikkj-
unum við skilnaðinn í Lissabon.
Allan tímann, sem þorskveiði- ^
mennirnir eru fjarverandi frá
heimilum sínum, þ. e. þangað
til í byrjun október ganga kon-
ur þeirra í ekkjukópunum.
Einnig ekkjumennirnir klæð-
ast sérstökum búningi til auð-
kennis í samfélagi Nazaret-búa.
Þeir eru í síðum brúnum hettu-
kápum — og eins og konurnar
minna á nunnur, þá líkjast ekkju
mennirnir munkum, virðulegum
og einrænum á hinum svipþungu
yfirhöfnum.
★ PRESTURINN BLESSAR
FISKINETIN
Niðri á ströndinni heldur vinn-
unni við fiskinn áfram enn í
margar klukkustundir við dauft
skinið frá brennandi olíulömpum.
Konurnar kaupa smæstu síldina
á uppboði — annað hvort til að
selja hana næsta morgun •— úr
körfum, sem þær bera á höfðinu
fylktu liði til oftsinnis á ári
hverju, til að hylla hina heilögu
jómfrú, sem bjargaði Fuas Rou-
pinho írá ægilegum dauða sept-
embermorgun einn árið 1182. •—
Dimm þoka var á og veiðimað-
urinn Fuas Roupinho var að elta
á hesti sínum ijónstygga fjalla-
geit. Allt í einu hvarf dýrið fyrir
augum hans og veiðimaðurinn
vissi, að þá myndi hann vera
á brún hengiflugsins. Hesturinn
prjónaði æðisgenginn og hann
hafði þegar misst afturhófanna
fram af brúninni. — En þá ákall-
aði Fuas hina heilögu jómfrú
og hin guðdómlega vera birtist
honum í skína björtu ljósi. Hún
róaði hestinn, sem var frá sér
numinn af ofsahræðslu ,og beindi
skrefum hans á örugga leið.
★ ALDREI MANNLAUS
Nazaret-ströndin er aldrei með
öllu mannlaus, en undir morg-
uninn streymir allur hinn marg-
liti hópur út úr hinum frumstæðu
húskofum — og vinnan er hafin
á ný. Strandnetunum er kastað
út aftur fyrir eins mikið af smá-
síld og bóknast að ánetjast möskv
um þeirra yfir daginn. — Þetta
er starf karlmannanna, sömuleið-
is eru það þeir, sem bæta neta-
lengjurnar, sem hylja mikinn
hluta af hinum hvítgula sandi.
Það er herleg sjón að virða
fyrir sér hina hispurslausu fiski-
menn þarna í sterkri morgun-
sólinni, í skærlitum köflóttum
buxum og treyjum og með síðar
svartar skotthúfur, sem þeir nota
sem geymslu fyrir allt það, sem
karlmenn yfirleitt setja ^vasann:
tóbak, eldspýtur, hníf o. s. frv.
★ KONURNAR í SJÖ
PILSUM!
En konurnar standa ekki að
baki eiginmönnum sínum hvað
snertir dálæti þeirra á köflóttu
efnunum Sjölin þeirra eru að
vísu alltaf svört eða dökkbrún
— jafnvel smátelpurnar ganga
með sjöl — en treyjurnar og hin
s j ö felldu og víðu pils, eru öll úr
allavega köflóttum efnum. Stund
um, þegar sjalið hrekkur ekki
til, taka stúlkurnar yzta pilsið
upp yfir höfuð — þau eru sex
eftir fyrir það!!
Meðan karlmennirnir sýsla við
netabætingarnar o. fl„ sitja kon-
urnar í sandinum, sem glitrar af
smáu fiskihreistri og ganga frá
afla gærdagsins. Þær hreinsa og
skola fiskinn í stórum kerum og
afturkerrtar og vaggandi í mjöðm
unum bera þær síðan á höfinu
fullar, þungar kyrnur að grind-
unum, sem fiskurinn er þurrkað-
ur á í sólinni.
Allir hafa eitthvað að starfa
í Nazaret — allir taka þátt í vinn-
unni við fiskinn, en fólkið er of
margt um hituna — og það er
margt um fátæklinga. Á hverj-
um degi sækja smástúlkurnar x
þorpinu „fátækrasúpuna", sem
útbýtt er meðal hinna fátæku frá
klaustrinu á „Kraftaverks-klett-
inum“, en súpan ein nægir ekki
og hið sterka loftlag krefst ann-
arrar næringar, en hins eilífa
fisks. Margir deyja árlega úr
berklum og fólkið nær yfirleitt
aðeins lágum aldri.
íbúaranir í Nazaret eru hraust
og harðgert fólk og láta sjaldan.
geðbrigði á sér sjá. En þeir njóta
hinnar miklu hamingju, sem þeir
eiga sameiginlegá með öllum öðr-
um frumstæðum mönnum: — að
líf þeirra og vinnan eru eitt.
Hinir fjörugu söngvar þeirra, sem
tilheyra hinum þyrlandi döns-
um, þar sem eldsnöggar fót-
hreyfingar óhindraðar af skóm
og sokkum lofa „sjöpilsunum“ að
njóta sín til fulls — þeir snúast
allir um hafið og líf t’iskimann-
anna. Hin misjafna og þó einhliða
iðja, sem hafið leggur þeim á
herðar er sameiginlegt hlutskipti
allra. — Við þetta eina og mikla
haf hafa þeir fest alla sína tryggð
og trú, við það eru allar þeirra
óskir og vonir — gleði og sorgir
tengdar.
L'Express - máigagn
Mendes-France
PARÍS. — Hið nýja málgagn
Mendes-France og fylgismanna
hans, morgunblaðið L’Express,
kom út í fyrsta sinn s.l. fimmtu-
dag. Blaðið er gefið út af Jean
Jacques Servan-Schreiber, sem
er einn ákafasti fylgismaður
Mendes-France, og var einn af
áhrifamestu ráðgjöfum hans,
meðan Mendes-France var for-
sætisráðherra.
Mendes-France ætlar að skrifa
daglega dálk í blaðið. Kallast sá
dálkur „Skoðun Mendes-France“
og fylgir dálknum mynd af hon-
um sjálfum. Fyrsta grein Mendes
j France fjallaði um Norður-
I Afríkumálin.