Morgunblaðið - 23.10.1955, Page 1

Morgunblaðið - 23.10.1955, Page 1
16 sáður og Lesbók 42, árgangur 242. tbl. — Sunnudagur 23. október 1955 PrentsmlSja Morgunblaðsin* Friðmi uppeldisslöðva fisksins hefir begar hafí heillarik áhrif við Island Js n Áður var ungviðinu mokeð upp en núna nær fískurinn þroska. svo að aflinn hefir stérlega vaxið SjónarmiÖ íslands skýrð fyrir Evrópuráöinu 1>AÐ er enginn, efi á því að fiskmagnið í hafinu umhverfis ® ísland hefur aukizt 1953 og síðar. Það er augljóst að hið aukna flskmagn stafar ekki af neinum sveiflum í fisk- stofninum. Sýna rannsóknir á þýðingarmestu fiskitegund- linum það. Eina skýringin á hinu aukna fiskmagni er frið- unaraðgerðir íslendinga, sem hafa verndað ungviðið fyrir ránveiði. Mikil áherzla er lögð á þessar staðreyndir í viðbótargreinargerð, sem íslenzka ríkistjórnin hefur lagt fyrir Evrópuráðið í sambandi við umræður sem þar munu fara fram um landhelgisdeiluna milli Breta og Islendinga. Því miður er ekki víst að friðunarráðstafanir íslendinga komi að fullu haldi á næstu árum, vegna þess hve erlendir togarar hafa stórfelldlega aukið veiðarnar við ísland. Árið 1952 toguðu þeir 178 þús. klst. við ísland. En árið 1953 toguðu þeir 263 þús. klst. og árið 1954 toguðu þeir 266 þús. klst. Þessi aukning ásamt með fjölgun annarra erlendra togara er svo mikil, að fiskistofninum er hætt þrátt fyrir friðunaraðgerðirnar. Og hefði ástandið sennilega verið mjög slæmt, ef friðunaraðgerðirnar hefðu ekki komið til fram- kvæmda 1950 og 1952 og öll hin gífurlega ásókn togara hefði verið um allar hrygningarstöðvar og uppeldisstöðvar fisksins. Segja Saaibáor jó eða nei i FRIÐUN UPPELDISSTOÐVA ÞORSKSINS FYRIR. NORÐURLANDÍ 1950 í viðbótarskýrsiunni er getið ýtarlega rannsókna Islendinga á fiskistofninum. Þar segir m. a.: Hinn aukni þorskafli 1953 er fyrst og fremst árangurinn af friðun uppeldisstcðvanna fyrir Norðurlandi 1959. Síð- ustu rannsóknir hafa greini- lega sýnt sambandið milli hins óþroskaða fisks, sem heldur sig við Norðurströndina og þroskaða fisksins, sem hrygnir fyrir Suður og Suðvestur- landi. Allar rannsóknir benda eindregið í þá átt að friðun ungviðisins hafi verið mjög holl ráðstöfun. Þannig er það staðreynd að fiskur á fyrsta hrygningarári hefur verið 57% af heildarfiskmagninu ár- in 1951—54, en var aðeins 28% árin 1946—50. Þetta er ekki hægt að skýra á annan hátt en að þetta séu holl áhrif friðun- arinnai. ENGIN RÖK FYRIR STOFNSVEIFLUM Aldursskipting þorsk-stofnsins í hafinu umhverfis ísland 1952 tij 1953 gaf ekki ástæðu til neinna eðlilegra sveiflna. Þar er enginn árgangur framúrskarandi, heldur margir góðir árgangar, sem bend- ir til almennra framfara. Margir góðir árgangar hafa komið í þorskstofninum á þess- ari öld, sumir þeirra framúr- skarandi, en þeir hafa verið veiddir takmarkalaust á öllum aldursstigum, þ. á. m. hefur ung- víðinu verið mokað upp, svo að hinir beztu árgangar gáfu ekki eins mikið af sér eins og hinn verndaði meðal-góði árgangur gaf af sér 1953. ÞÝÐING FRIÐUNARINNAR Þannig er það tekið sem dæmi að árgangurinn frá 1922 var 70% af aflanum 1930, eða þegar hann var átta ára. Árgangurinn frá 1945 var 34% af aflanum 1953. Samt fengu brezku togararnir ekki eins mikinn heildarafla 1930 og 1953 og það enda þótt þeir toguðu þá 316 þús. klst. móti 263 þús. klst. 1953 og einnig enda Framh. á bls. 8 Saarbrúeken., 22. okt. Reuter. DAG á hádegi var lokað landamærum Saarhéraðsins, og fá engir að fara ism í hérað- ið nema stjórnarervndrekar og blaðamenn. Verða landamær- in lokuð til kl. 6 á mánudags- morgun. Á morgun fer fram í hérað- inu atkvæðagreiðsla um Saar- sáttmálann, sem gerir ráð xyr- ir því, að Saar verði seít und- ir stjórn Evrópulandanna. I Reutersfregn segir, að þess megi vænta, að Saarbúar hafni sáttmálanum. Hinn beigiski formaður eft- irlitsnefndarinnar, Fernand Dehousse, flutti í dag útvarjjs- ræðu í Saarbrúcken. Skýrði hann nákvæmlega í hverju sáttmálinn væri fólginn. Hvatti hann Saarbúa til að sýna stillingu bæði á undan og eftir atkvæðagreiðslunni. í gær ákvað Fathmi Ben Sliame, fyrrverandi pasha af Fez, að verða við tilmælum ríkisstjórnarráðsins og reyna að mynda stjórn í Marokkó. Kvaðst hann ekki mundu formlega hefja viðræður við leiðtoga flokkanna, fyrr en ríkisstjórnarráðið hefði búið svo um hnútana, að stjórnin „hefði frjálsar hendur“. Myndin sýnir fjögra manna ríkisstjórnarráðið. Talið frá vinstri eru: Mohammed Bekkai, Mohammed ben Haj Taibi, el Mokri, hinn 108 ára gamli stórvezír og Si Tahar Ouasson. PARÍS — Rússar og Spánverjar hafa nú lagt fjandskapinn á hill- una, og hafa stjórnarerindrekar þeirra í París und^nfarið rætt um möguleika á viðskiptum milli þessara tveggja landa. Sagt er, að Rússar bjóði mjög hagstæð kjör, og ætli þeir sér þannig ekki aðeins að ná efnahagslegri fót- festu á Spáni — heldur hafi þeir einnig í huga möguleika á við- skiptasamningum við Suður- Ameríku löndin. 173 nýjum stndentum nfhent borgnrabréf brðiirlandaráS snæfti f|il!a il ein- sfakra norrænna þjéða Kaupmannahöfn, 22. okt. — Einkaskeyti frá Páli Jónssyni. DAG hófst fundur forsætisráðherra Norðurlandanna og forseta í Norðurlandaráði í „Stóru krá“ í Fredens'oorg. Boðaði danski forsætisráðherrann H. C. Hansen til fundarins, er mun fjalla um undirbúning að fjórða þingi Norðurlandaráðs í Kaupmannahöfn í janúar næsta ár. Einnig verður rædd aukin norræn samvinna —• einkum hugmyndin um sameiginlegan norrænan markað. Sigurður Bjarnason alþingismaður situr fundinn fyrir hönd forsætisráðherra íslands. I Forsætisráðherrarnir og próf. J vart nokkurrar tortryggni gagn- ! Herlitz, forseti Norðurlandaráðs, vart norrænni samvinnu, þar fluttu ávörp í upphafi fundarins í dag. Voru bæði danskir og er- P við RÖF. Þorkell Jóhannesson rektor setti Háskólann í gær hátíðlega athöfn. Viðstaddir voru forseti landsins, ráðherrar og erlendir sendiherrar. Við lok athafnarinnar afhenti rektor ný- stúdentum háskólaborgarabréf, en nýir stúdentar eru 173. I A I lendir olaðamenn viðstaddir, og var upphafi fundarins bæði út- varpað og sjónvarpað. ÞRIR GOÐIR STARFS- MENN LÉTUST í upphafi máls síns minntist rektor háskólakennara, sem lát- izt hafa á þessu ári, en þeir eru: Dr. Einar Arnórsson, dr. Jóhann Sæmundsson og dr. Jón Hjaltalín Sigurðsson. Rakti hann nokkuð störf þessara manna í þágu há- skólans, en bæði Einar Arnórs- son og Jón Hj. Sigurðsson störf- uðu við Háskólann frá stofnun hans. Kvaðst rektor nefna nöfn þessara manna með þakklæti og virðingu. — Þá gat hann þess, að í lok síðasta kennslumisseris lét próf. Ólafur Lárusson af störfum, en hann átti mikinn þátt í að auka styrk og hróður Háskólans. FYRIRLESTRAR HINNA FRÓÐUSTU MANNA Próf. Þorkell kom fram með uppástungu um það, að þegar Háskólaprófessorar hefðu náð hámarksaldri opinberra starfs- manna, þá yrðu þeir áfram fastir kennarar, flyttu fyrirlestra um tiltekin efni, sem þeir veldu sér. Þetta væru þeir menn, sem byggju yfir djúptækasta fróðleik í sinni sérgrein og því væri mikils vert fyrir Háskólann að njóta starfskrafta þeirra enn um sinn, þótt þeir gegndu ekki fullum kennarastörfum. BYGGINGAMÁL Próf. Þorkell Jóhannesson vék að ýmsum málefnum skólans. — Nú eru innritaðir í Háskól- ann 774 stúdentar. Þeir skipt- ast þannig milli deilda: í guð- fræðideild 43, læknadeild 240, | lagadeild 100, viðskiptadeild! 96, heimspekideild 256 og verkfræðideild 41. EINSTAKLINGURINN SKIPTIR MESTU MÁLI Rektor bauð hina nýju stúdenta velkomna, en þeir eru 173. Hann ræddi um þann árekstur, sem getur orðið milli sérfræðiþekk- ingar og almennrar þekkingar. Minnti hann á orð skáldsins William Faulkners um að mað- urinn sem einstaklingur skipti mestu máli. Þetta má ekki gleym- ast þótt nútíminn krefjist sér- menntunar. VERKEFNI NORÐUR- LANDARÁDS OG NOR- RÆNNAR SAMVINNU í ávarpi sínu drap Sigurður Bjarnason á þau bönd, er tengja íslendinga öðrum Norðurlanda- þjóðum — þó að ísland hefði nokkra sérstöðu vegna þess, hve fjarlægt það væri. Skýrði hann nokkuð, hvert væri verkefni Norðurlandaráðs og norrænnar samvinnu frá sjónarhóli Islend- inga. Væri það í stuttu máli sagt: 1. Að færa norrænar þjóðir nær hvor annarri. auka þekk- ingu þeirra og skilning á hög- um hver annarrar og stuðla að sameiginlegu menningar- start'i. 2. Að beita sér fyrir áframhaldandi aðgerðum til sköpnnar félagslegs öryggis og gagnkvæmra réttinda allra norrænna manna livar, sem þeir d vcljast á Norðurlöndum. 3. Að auka efnahagsleg við- s,ripti þjóðanna. 4. Að stuðla sem enn hefir ekki tekizt að ieysa einstok ágreiningsmál okk- ar við sumar norrænar frænd- þjóðir okkar. Við emm þess að vísu full- vissir, að viðunandi lausn fyr- ir báða aðila mun finnast með tímanum, en í bili valda þau þátttöku okkar í norrænu sam starfi nokkrum erfiðleikum. Þetta breytir hinsvegar ekki þeirri staðreynd, að íslendingar lita fyrst og fremst á sig sem norræna þjóð og vilja ekki fjar- lægjast uppruna sinn, þó að ger- brevttar aðstæður hafi óhjá- kvæmilega leitt til stóraukinnar þátttöku þeirra í alþjóðlegri samvinnu. Persónleg skoðun mín er, að Norðurlandaráðið megi gjarna gera meira af því en til þessa að taka til meðferðar mál, sem ailir eru ekki sammála um — ágreiningsefni, sem norrænu þjóðirnar þurfa að jafna sín á milli. Það þarf ekki að spilla vináttunni, þótt við séum ekki alltaf sammála. Að lokum flutti Sigurður að lausn ágreiningsmála ein- kveðjur frá forsætisráðherra ís- stakra Norðurlandaþjóða. Hér er ekki tóm til að ræða hvert einstakt þessara atriða, sagði Sigurður. En þess má geta, að meðal íslendinga hefir orðið landaráðinu.- lands, sem ekki gat sótt fundinn vegna anna. Lét hann einnig í ljósi gieði íslendinga yfir vænt- anlegri aðild Finna að Norður-

x

Morgunblaðið

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Morgunblaðið
https://timarit.is/publication/58

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.