Morgunblaðið - 23.10.1955, Blaðsíða 2
2
Sunnudagur 23. okt. 1955 ]
MORGUNBLAÐIÐ
• i •
lemensson sjötuyur
í IJAG er kunnur borgari Í.Hafri-
arfirði sjötugur, — ÞorbjÖrn
Klemensson er ekta Suðurnesja-
maður, fæddur í Stapakoti í
Inni i-Njarðvík 23. okt. 1885, son-
ur Klemensar Þórðarsonar,
bónda og útvegsmanns, og Maríu
Jónsdóttur, er þar bjuggu um
þær mundir. —
ræða, heldur miklu frfenritír hið!
gagnstæða, og á þessum tímamót- ;
um viljum við hjónin senda þér, ;
— sjötugum atorku- og dugnað- I
armanni — okkar hjartanlegustu
afmælisóskir, og biðjum þér og
þinni fjölskyldu allrar blessun-
ar. — Lifðu heill.
Nb.
Ákrancsbáiar snn að
. i
AKRANESÍ, 20. okt. — Atta
rfeknetjabátar kornu hingað í dag
með 855 .tunnur síldar. Hsestir
voru Guðmundur Þor'lákur með
145 og Ásbjörn 140. Síldin var
söltuð.
Sex trillubátar voru á sjó í
gær og sama ta!a í dag. Voru
þeir með langa línu, og var afl-
inn 400—1200 kg. á bát. —Oddur.-
gy! gærea!|
Tónlistarkynufiing
i M'áskólxanum i dag
Þorbjörn ólst upp við alla al-
genga vínnu, — var hann snemma
bæði stór og sterkur, og hraust-
menni hið mesta, enda hefur
hann aila ævi verið atorkusamur
dugnáðarmaður, að hverju sem
hann hefur gengið.
Eftir aldamótin síðustu lærði
Þorbjörn skipa- og húsasmíði hjá
Sigurði Árnasyni, skipa- og húsa-
smiðameistara í Reykjavík og út
skrifaðist árið 1906, og hefur það,
ásamt bryggjusmíði, síðan verið
hans æfistarf. — Ekki kann ég
að greina frá tölu þeirra húsa,
sem Þorbjörn hefur smíðað, —
þau eru orðin mörg, — né önnur
mannvirki, sem hann hefur unn-
ið víð um dagana, en hafskipa-
bryggjurnar í Keflavík, Hafnar-
firði og Akranesi eru hans handa
verk, svo aðeíhs fátt eitt sé nefnt.
Sama ár og Þorbjörn lauk
námi, kvæntist hann sinni ágætu
konu, frú Ágústu Jónsdóttur frá
Itey kjavík, föðursystur Krist-
jnsnns Guðmundssonar skálds,
og fluttust þau til Hafnarfjarðar
árið 1908, og hafa búið þar síðan
í farsæu og ástúðlegu hjónabandi,
eignast 7 börn, og eru 5 þeirra á
lífi, öll uppkomin og myndar-
fólk. — Er Þorbjörn fyrir löngu
orðinu afi, — ég held hann sé líka
orðinn iangafi, — því tíminn líð-
ttr.
Þrátt fyrir annríki og vinnu-
semi, hefur Þorbjörn ávallt gefið
sér tima til að lyfta sér upp og
fá sér snúning, enda dansmaður
mikill, eins og oft má bæði sjá
og heyra í útvarpi og blöðum:
„Gömlu dansarnir í Gúttó í kvöld
Þorbjörn Klemensson stjórnar",
og það gerir hann vel, með að-
stoð sinnar góðu konu, sem ávallt
hefur verið honum samtaka í því
sem öðru. — Dansinn hefur verið
Þorbirni ekki aðeins hin bezta
skemmtun, heldur líka hið bezta
meðal, enda hefur hann ekki enn
þá fundið til gigtar, þótt sjötug-
ur sé, og unnið hörðum höndum
alla æfi, og ekki kæmi mér það
á óvart, þótt hjónin fengju sér
einn „Óla skans“ í kvöld í vina-
hópi í sínum rúmgóðu húsakynn-
um og fagra heimili, því að
áreiðanlega verður þar gest-
lcvæmt í dag, og margir munu
heilsa upp á afmælisbarnið, og
njóta góðvildar og gestrisni
þeirra hjónanna.
Þorbjörn hefur starfað í ýms-
um félögum, svo sem Góðtempl-
arreglunni, og Iðnaðarmannafé-
láginu, og átthagatryggð hans
hefur lýst sér fagurlega á ýmsan
hátt, — hefur hann stutt að menn
íngar- og framfaramálum sinnar
fæðingarsveitar með virkri þátt-
töku.
: Mér er skammtað rúm, enda
ekki ætlunin, að þetta verði æfi-
eiga, heldur aðeins nágranna-
Lveðja. — Við Þorbjörn höfum
verið nábúar í tæp 30 ár, og
aldfei um neinn nágranna-krit að
ÞEGAR Isaac Stern fiðluleik-
ari var hér í hljómleika-
ferð á síðastliðnum vetri, til-
kynnti hann háskólanum, að hann
'myndi gefa honum fullkomin
hljómpiötutæki og safna af hljóm
plötum í því skyni að efla áhuga
stúdenta á góðri hljómlist. Tæki
þc-ssi bárust háskólanum á síð-
astliðnu sumri fyrir rnilligöngu
sendiráðs Bandaríkjanna, og eru
þau af hinni fuilkomnustu gerð
(high íidelity). Hafa þau verið
isett upo í hátíðasal háskólans.
ITækjunum fvlgdi einnig hið vand
aðasta hljómplötusafn. Er ætlun-
in að cfna til tónlistarkynninga í
hátiðasalnum einu sinni í mánuði
vetrarmánuðina. Munu þá tón-
listarmenn flytja skýringar á
verkum þeim, sem leikin verða. i
Sendú'áð Bandaríkjanna hefur
einnig aefið háskólanum venju-
legt hljómplötutæki, sem komið
mun verða fyrir í setustofu Nýja
stúdentagarðsins og mun plötu-
safnið verða til afnota fyrir stúd-
enta.
Fyrsta tónlistarkynníngin verð-
ur í dag ('sunnudág. 23. okt.) kl.
5 í hátíðasalnum. ' Verður þá
fluttur fiðlúkonsert Mendels-
sohns, leikinn af Isaac Stern með
undirleik hljómsveitar undir
stjórn Eugenes Ormandys og 7.
Sinfónía Beethovens leikin af
Fílharmónísku sinfóníuhljóm-
sveitinni í New York undir stjórn
Brunos Walters. Dr. Páll ísólfs-
son mun kynna verkin. Öllum er
heimill ókeypis aðgangur.
Minnismerkið Sjómaðurinn eftir Sigurjón Ólafsson myndhöggvara.
Konan á myndinni er Guðrún Gísladóttir, móðir listamannsins, sem
afhjúpaði minnismerkið. — Ljósm. Mbl. Ól. K. M.
Minnismerki um íslenzko sjó-
mnnninn nfhjúpoð í gær
Sigurjón Ólafsson myndhöggvari gaf
DAS það fil minningar um föður sinn
IGÆRDAG var afhjúpað minnismerki við Dvalarheimili aldraðra
sjómanna, sem nefnist Sjómaðurinn og er eftir Sigurjón Ólafsson
myndhöggvara. Gaf hann það til minningar um föður sinn, Ólaf
Árnason sjómann frá Eyrarbakka.
EKKI ENN VALINN STAÐUR
Henry Halfdanarson, formaður
Fulltrúaráðs Sjómannadagsins,
flutti ávarp við þetta tækifæri
og veitti minnismerkinu mót-
toku fyrir Dvalarheimilið. Gat
hann þess, að nú væri rétt ár
liðið frá því er listamaðurinn
ákvað að gefa heimilinu minnis-
meekið. í dag væru 100 ár liðin
frá fæðingu föður listamannsins,
og minnismerkið því afhjúpað
þann dag, þótt ekki væri búið að
finna því varanlegan stað, en
þangað til yrði það í anddyri
heimilisins.
Henry gat þess m.a., að minnis-
merkið Sjómaðurinn væri ekki
mynd af neinum sérstökum sjó-
manni eða mannsmynd í bezta
skilningi, öllu heldur steinvarða,
sem höggin væri og reist sjó-
mannastéttinni til heiðurs. Hún
ætti að endurspegla starf sjó-
mannsins og sýna hvernig kjör-
in setja á manninn mark, meitla
svip og stæla kjark.
Að lokum bað hann móður
listamannsins, Guðrúnu Gísla-
dóttur, sem er 88 ára að aldri, að
afhjúpa minnismerkið um ís-
lenzka sjómanninn.
HAFIÐ er 110. skólaár Mennta-
skólans í Reykjavík. í gær-
dag setti Pálmi Hannesson rektor
skólann í hátíðasalnum, að við-
stöddum kennurum og nemend-
um. Eru nú liðin 110 ár frá því
skólinn fluttist í sitt gamla hús |
við Lækjargötu, frá Bessastöðum,
MÓTI FRESTUN SKÓLANS
í upphafi máls síns gerði rekt-
or að umtalsefni frestun þá er
orðið hefur á því að skólinn tæki
til starfa. Vék hann fyrst að
þeirri ákvörðun ríkisstjórnarinn-
ar að fresta skóianum vegna
áskorunar Stéttarsambands
bænda þar um, vegna hinna
miklu óþurrka. Þessa ráðstöfun
átaldi rektor mjög harðlega í
ræðu sinni og taldi hana ekki
hafa komið að neinu liði, því að-
eins 20 nemendur skólans hefðu
verið við landbúnaðarstörf í sum-
ar er leið og hafi þeir verið
komnir hingað til bæjarins fyrir
síðustu mánaðamót og hefðu þeir
ekki horfið til þessara sumar-
starfa. Ekki hefði verið leitað
álits skólans um þessa frestun og
hefði það verið lítilsvirðing við
skólann, að svo var ekki gert,
sagði rektor.
Þá minntist rektor á mænu-
veikifaraldurinn, sem einnig
hefði orsakað frestun. Hvattl
hann nemendur til að fara var»
lega. Rektor gat þess að leyfi
menntamálaráðherra hefði feng-
izt til þess að kennsla gæti hafizt
í 6. bekk skólans á tilsettum tíma.
NEMENDUM FÆKKAR
í vetur verða 413 nemendur í
skólanum og hefur beim faricS
fækkandi frá því árið 1952, ep
þeir voru 510. Það sem m. a.
hefur valdið þessari fækkun er
hinn nýi menntaskóli að Lauga-
vatni, svo og það að þeim fækkac
sem leggja leið sína í mennta-
skólana að landsprófi loknu.
SKÓLUNUM MISMUNAÐ
Rektor vék að miklu hagsmuna
máli skólans nefnilega endur-
vakningu gagnfræðadeildarinnar,
sem lögð var niður með lögunum
frá 1946. — En heimilað var fyrip
nokkrum árum frávik og fékk
Menntaskólinn á Akuveyri þá að
endurvekja sína gagnfræðadeild,
— Pálmi rektor kvaðst hafa bar*
izt mjög fyrir því við fræðslu-
yfirvöldin, að þessi heimilcl
skyldi einnig ná til Menntaskól-
ans, en ekki hefðu tilraunir sínac
til þess borið árangur, enn sem
komið er. Rektor taldi mál þetta
þvílíkt stórmál fyrir skólann, aði
hann myndi halda áfram að berj-
Framb á bls. 8
kristinn Hjartsson ára
MÁNUDAGINN 24. þ. m. er vin-
ur minn Kristinn Hróbjartsson
frá Akri á Eyrarbakka 65 ára
gamall.
Gamalt orð segir svo, að sum-
ir menn verði frægir af feðrum
og sumir af sonum, en það er
líka.vitað, að sumir verða fræg-
ir af sjálfum sér, það er, af eigin
afrekum, og í þeim flokki manna
er Kristinn Hróbjartsson.
Við gömlu Eyrbekkingarnir:
munum það vel, að þegar frost-'
hörkur ög' fannkingi lokuðu leið-
um til aðdrátta lífsnauðsynja frá
Reykjavík til litla þorpsins okk-
ar við hafnlausa ströndina, þá
var ekki gott í efni. Það var j
heldur ekki þægilegt í þá daga,1
ef senda þurfti hraðboða til höfuð
borgarinnar í nauðsynlegum
erindum. Maðurinn, sem oftast
var leitað til þegar svo stóð á,
sem nú hefir sagt verið var Krist-
inn Hróbjartsson. Hann var
brynjaður þeirri karlmennsku og
I þreki, sem allir vissu, að nægja
mundi til þess að sigra þá erfið-
leika, sem á veginum voru. Þær
hafa víst aldrei verið taldar þær
ferðir, rem hann hefir farið yfir
Hellisheiði, þegar skammdegis-
nóttin hafði lokað öllum leiðar-
merkjum og auðnin var ein ís-
hella, eða þá, að stórhríðin lamdi
allt lifandi og dautt.
Sjálfum verður honum þó
sennilega minnisstæðust nóttin,
sem hann lá úti á heiðinni, þeg-
ar hríðin var svo dimm og veð-
urofsinn svo mikill samfara
tuttugu stiga frosti, að hann
missti sjónar af hestinum, sem
rölti á undan honum. Þá gekk
hann viltur eftir auðninni þar til
að hann kom að kletti, sem stóð
upp úr klakanum og þar lét hann
fyrirberast um nóttina. Félagi
hans þessa löngu nótt var svip-
ur látins manns sem orðið hafði
úti á heiðinni nokkru áður.
Á Kolviðarhóli vissu menn um
ferðir hans og allir töldu það
óhugsandi að nokkur maður
hefði lifað af slíka nótt upp á
Hellisheiði Það var afráðið að
tilkynna það í símanum austur á
Eyrarbakka, að Kristinn Hró-
bjartsson hefði orðið úti um
nóttina. Sigurður á Kolviðarhóli,
sá afbr.agðsmaður, var lángt kom
inn með að búast til ferðar að
leita að líkinu austur á heiði,
þegar Kristinn kvaddi dyra ál
Kolviðarhóli og bauð góðan dag.
Allir þóttust hann þá úr helju
heimt hafa.
Þeir, sem nú furða sig á því,
að vegir lokist bifreiðum dag og
dag austur yfir heiðina um há-
veturinn, þekkja ekki til þrek-
rauna þeirra manna, sem héldu
uppi samgöngum á þessari leið
að vetrarlagi fyrir nokkrum ára-
tugum.
Þegar getið er vetrarferðsi
Kristins, væri sagan ekki nema
hálfsögð, ef ég gleymdi þarfasta
þjóninum, hestunum hans. En það
er ekki rétt, að kalla þessa
traustu og fallegu gripi þjóna,
Þeir voru vinir hans og félagap
og aldrei mun Kristinn hafa
komið svo í náttstað á ferðurn
sínum, að hann kæmi ekki klár-
unum að fullum stalli áður en
hann sjálfur nyti matar eða
hvíldar.
Kristinn hefir nú átt heimill
sitt í Reykjavík í mörg ár og
stundar nú innheimtustörf a|
sömu trúmennsku og allt annað,
sem hann hefir gert um ævina,
Slarkið úr vetrarferðunum geym
ir hann í minningunni um þá
daga, sem hann vildi sízt missa
úr lífi sínu.
Gamli vinur, til_hamingju með
afmælisdaginn.
Aron Guðbrandsson,