Morgunblaðið - 29.10.1955, Blaðsíða 7

[ Laugardagar 29. okt. 1955
MORGUNBLAÐIÐ
!T
Hús lista-
mannsins
|yAÐ VAR indælt veður hinn
ir 2. marz 1945, og í góðu veðri
verða menn bæði bjartsýnir og
höfðinglyndir. Þann dag var sam-
þykkt með öllum greiddum at-
kvæðum í sameinuðu alþingi
svofelld þingsályktunartillaga:
„Alþingi ályktar að heimila
ríkisstjórninni að verja allt að
300 þús. kr. af tekjuafgangi árs-
ins 1944 til að reisa í Reykjavík
sýningarsal og íbúð. Skal ríkis-
stjórnin á 60 ára afmæli Jóhann-
esar Kjarvals næsta haust bjóða
honum að búa og starfa í þessu
húsi og gera jafnframt ráðstaf-
anir til þess, að þar verði komið
upp til varðveizlu og sýnis sem
fullkomnustu safni af málverk-
um eftir þennan listamann." |
Svo mörg voru þau orð. — En
Kjarval er ekki maður af þess- j
um heimi. Hann er órannsakan- 1
legur eins og vegir hans. Vel.
má vera að honum hafi verið í
nöp við þessa tillögu og að hon-
um sé ennfremur meinilla við
þetta greinarkom, en hafi þeir
þingmenn, sem að tillögu þessari
stóðu samt þökk og æru fyrir
sinn góða vilja.
Hér var að sönnu ekki um lög
að ræða, heldur yfirlýsingu um
vilja þingsins, en málið var þess
eðlis, að stjórninni bar að hefj- j _
ast handa. En allir þeir mætu hann kom af fundi, sem hann átti
menn, sem setið hafa í stjórnjmeg Eisenhower forseta, að beir
fra arinu 1945 og til þessa dags, f,æru háðir í brjósti von um, að
geta i Þessu efm spurt sjalfa árangur næðist á Genfarfundi ut-
sig: „Hvað er nu orðið okkar anrikisráðherranna. Atti Eisen-
Heita síigþnrrkíifiin koiti
að miklum notnm
57 rtemandi i Bændaskólanum
á Hvanneyri
BÆNDASKÓLINN á Hvanneyri var settur 15. þ. m. í vetur
verða í honum 51 nemandi, og er það svipuð tala og undan-
farna vetur. 10 verða í framhaldsdeild-. Stefán Jónsson, sem verið
hefir kennari við skólann, hverfur nú frá honum, en við tekur
Örnólfur Örnólfsson, sem áður var umferðarráðunautur. Þá fer
Haukur Jörundsson um áramótin og Magnús Óskarsson kemur i
hans stað, en hann er búfræðikandidat og hefir stundað nám i
Danmörku. Tveir stundakennarar, Ólafur Guðmundsson, fram-
kvæmdastjóri hjá Verkfæranefnd ríkisins og Jean Fontenay, hér-
aðsráðunautur, verða stundakennarar í vetur.
Ásmundur Sveinsson nieð ónafngreint listaverk eftir sig, sem
sýnt er á sýningu sex-menninganna í Listamannaskálanum.
D>uUes:
w
TILRAUNIR MEB JARÐRÆKT
OG VERKFÆRI
í stuttu samtali við skólastjór-
! ann, Guðmund Jónsson, gat hann
þess, að heyskapur hefði gengið
allsæmilega í sumar. Heit súg-
pr Genforhmdarins —
n í fnuRkvænid þeim ondo,
á plírúðsfefnt!itni“
D
Denver, 23. okt.
.ULLES utanríkisráðherra
Bandaríkjanna sagði í dag, er
starf? Það getur tæplega talist , . ,, *
oviðurkvæmilegt að draga þa i
dilk með sjálfum Páli postula,
sem sagði: „Það góða, sem ég vil,
það geri ég ekki“.
Kjarval er sér þess vel með-
vitandi, að hann getur skapað
listaverk við hin verstu skilyrði,
en vinnustofa hans minnir einna
helzt á þá köldu vistarveru, sem
frú Curie varð að notast við,
meðan hún var að leiða í ljós
nýtt efni, er síðar var gefið
nafnið radium.
í tilefni af sjötugsafmæli Kjar-
vals hefir menntamálaráð gengist
fyrir sýningu á 200 verkum
listamannsins, með þeirri rausn
að veita öllum ókeypis aðgang.
Dulles í sjúkraherbergi sínu.
| Skömmu síðar átti Dulies fund
með blaðamönnum og sagði þá
m.a.: „Ég fer til Genfar sannfærð
ur um, að á bak við mig stendur
forseti, sem hefir fullkominn
'skilning á heimsvandamálunum
og hefir veitt mér ótakmarkað
umboð til þess að tala fyrir hönd
þjóðar vorrar á þessari ráð-
stefnu.“
Dulles sagði, ,,að hann vonað-
ist til þess og byggist vio því að
eitthvað yrði gert til lausnar þess-
um vandamálum.“
★ ★ ★
Um sameiningu Þýzkalands og
Slíkt er vel til fundið, því list; öryggi Evrópu, sagði Dulles:
Kjarvals er eign allrar íslenzku j álít að takast muni að ná
þjóðarinnar, en við hann stendur samkomuiagi um sameiningu
þjóðin í svipaðri þakkarskuld og Þýzkalands innan öryggisbanda-
við höfund Njálssögu, höfund la§s Evrópu. Ég held ekki að
Gunnarshólma og höfund Sólar- Þýzkaland muni verða sameinað
Ijóða. 1 næsta mánuði. En ég álít, að
» cnm 'vsmrilrvíiafim á campininíni
En hér stoðar ekki að vera með
neinar vangaveltur. Það er bezt
að gera sér það ljóst, að heilt
listasafn myndi með núverandi
verðlagi kosta það mikið fé, að
það verður ekki reist í fyrirsjá-
anlegri framtíð. Listasafn fyrir
málverk Kjarvals má alltaf reisa,
en ekki hús fyrir hann sjálfan.
Hálfa tillögu alþingis ætti hins
vegar að framkvæma þegar í
stað, að reisa honum íbúðarhús,
fyrst og fremst með góðri vinnu-
stofu, með þeim beztu birtuskil-
yrðum, sem á yrði kosið, ásamt
þægilegri smáíbúð, þar sem Kjar-
val gæti hreiðrað um sig og látið
sér líða vel. Bæjarstjórn Reykja-
víkur myndi einróma gefa lóð
undir þetta hús, og Kjai-val er
það nægilegt að eiga það aðeins
á meðan hann lifir.
Kjarval er maður hár og
grannvaxinn og hófsamur í öllu
líferni. Slíkir menn ná oftast há-
um aldri, og eitthvað er það í
hinu ljósa yfirbragði listamanns-
ins, sem bendir til þess, að hann
verði að minnsta kosti hundrað
ára. En þó er svo guðunum ein-
um fyrir að þakka, að forVigis-
mönnum vorum var hlíft við
þeirri raun á næstliðnum ára-
tug, að brjótast austur að Þing-
sum vandkvæðin á sameimngu
landsins muni verða levst“.
Afvopnunarmálin ræddi Dulles
einnig:
„Ég treysti því að viðræður
okkar um afvopnun muni leysa
þann misskilning, sem virðist
hafa átt sér stað í sambandi við
þetta mikilvæga vandamál.“
„Og ég álít, að árangur muni
nást í sambandi við betri sambúð
millum austurs og vesturs."
★ ★ ★
Er Dulles var spurður um það,
hvort Eisenhower forseti væri
jafn vongóður um, að árangur
næðist á ráðstefnunni eins og
hann sjálfur, þá svaraði hann:
„Forsetinn hefur, eins og ég
ákveðnar vonir."
Ráðherrann sagði fréttamönn-
um, að hann byggist ekki við
neinum ..stórkostlegum árangri“,
en hann bætti því við, „að hvaða
árangur sem næðist mvndi marka
spor fram á leið.“
★ ★ ★
Dulles minnti fréttamenn á
það, að fun.dur utanríkisráðherr-
anna vaeri til þt=.s ærlaður að
„koma þeim anda. sem. rikti á
Genfarráðstefnunni. í fram-
kvæmd“. Gení'arráðstefnunni,
sem haldin var í júlímánuði s.l.,
sagði, er hann snéri heim frá
Genfarráðstefnunni í júlí, að fund
ur utanríkisráðherranna myndi
verða ,,prófsteinninn“ á gildi og
einlægni þess anda, sem ríkti á
fyrri Genfarfundinum.
Fundur þeirra Eisenhowers og
utanríkisráðherrans var annar
fundurinn er þeir hafa átt með
sér síðan forsetinn veiktist
Að fundinum loknum lét Dulles
svo um mælt, að hann hefði séð
þess augljós merki, að forsetinn
væri á góöum batavegi.
Vonandi e>ski
nauðsyniegi
völlum með hálfvonda samvizku, var ekki ætlað að hrinda i verk
til þess að heygja þar listamann stórframkvæmdum. heldur að
og göfugmenni í heiðursgrafreit bæta samskip.ti þjóða í millum,
þjóðarinnar, með verðugu lofi, og að örva nánari athugun á aðal-
tilheyrandi sálmasöng og öllum vandamálum nútímans.
viðeigandi hávaða. | ★ ★ ★
K. S.
Eisenhower Bandaríkjaforseti
í MBL. þann 20. okt. s.l. skrifaði
dr. Sigurður Þórarinsson grein
sem hann nefndi: „Er þetta nauð-
svnlegt?“
Greinin er skrifuð í þeim til-
gangi að vekja athygli á því, að
Helgafell í Vestmannaeyjum sé í
hættu vegna þess, að í sumar
kom til tals að taka úr eldfjall- '
inu gjall til oíaníburðar í í- !
þróttavöll. Gjall er tvímælalaust
bezta fáanlega efnið hér á landi '
sem undirlag í hlaupabrautir og .
knattspyrnu.velli. Hið fíngerðasta
úr gjallinu, blandað leir, deizul-
mó eða leirmold, veitir bezta
þaklagið á slík leiksvæði
í Eyjum fæst gjall í Helgafelli
og við Hástein (Eldvarp milli
Háar og Fiskhellanefs). Ofan á
gjallinu á síðarnefnda staðnum
er þykkt jarðlag og því er gjall-
taka þar erfið.
Þegar dr. Sigurður ræddi við
mig um gjalltöku í Helgafelli,
hafði ég ekki ásamt bæjarstjóra
og vallarnefnd Vestmannaeyja
tekið ákvörðun um hvar gjallið
skyldi tekið. Dagana 11. og 12.
okt s.l. dvöldrrm við Gísli Hall-
dórsson, húsameistari í Eyjum,
til þess að ræða þetta mál við við-
komandi starfsmenn bæjarfélags-
ins. Verkstjórum bæjarins hafði
þá tekizt að vinna svo gjallnám-
una við Hástein að ákveðið var
að freista þess að taka þaðan
það gjall sem þarf i íþróttavöll-
inn. Vonandi vinnst náman það
vel. að ekki verði nauðsynlegt að
skerða Helgafell.
Allir þeir, sem starfa við lagn-
ingu íþróttavallarins í Eyjum
hafa hug á því að afla gjalls ;
annars staðar en í Helgafelli, en
ég cttast. það. að aðrir, sem þarfn-
ast. gjalls til annara mannvirkja
í Eyjum beri ekki sömu tilfinn-
ingu í brjósti tii Helgafells og
revnir þá á varðstöðu dr. Sig- i
urðar.
Þorsteinn Einarsson.
GUÐNÝ Jónsdóttir, ekkja Jónas-
ar sáluga Þorvarðssonar kaup-
manns og útvegsbónda að Bakka
í Hnífsdal er níræð í dag. Óvenju-
legum áfanga á lífsbrautinni er
náð og mikið og farsælt starf er
innt af hendi.
f hálfa öld bjuggu bessi góðu
hjón myndarbúi á Bakka og allir,
sem þar dvöldu um lengri eða
skemmri tíma, eða áttu einhver
viðskipti við þau, urðu vinir
þeirra, því bæði voru einstök
valmenni. Myndarskapur, hjarta-
hlýja og skyldurækni húsfreyj-
unnar gerði sitt til að mvnda þar
fágætan heimilisbrag og uppeldi
7 barna þeirra var til fyrirmynd-
ar, enda borið góðan ávöxt. En
heimilið var ekki síður góður
skóli þeim mörgu skyldum og
vandalausum er þar dvöldu og
öll áttu þau hauk i horni þar
sem afmælisbarnið var, þó árin
liðu og vík yrði milli vina.
Þrátt fyrk ýmislegt andstreymi
ástvinamissi og heilsuleysi oft
og tíðum, þá er Guðný enn ótrú-
lega ern bæði andlega og líkam-
lega. Síðustu árin hefir hún
dvalið á heimili dóttur sinnar,
Bjargar tannsmiðs í Hafnarfirði
og notið stakrar umhyggju henn-
ar. Þar hefur hún getað tekið á
móti gömlum vinum, glaðst yfir
návist þeirra og fylgst. með því
sem gerist.
Guðný hefur með íramkomu
sinni alltaf sáð góðu fræi í hjörtu
samferðafólks síns og þó jarð-
vegurinn hafi verið misjafn eins
og gerist og gengur, þá hefur
mikið af þvi fræi borið góðan
ávöxt. Er ég viss um að góðir
hugdr allra þeirra, sem góðs hafa
notið af návist hennar eiga sinn
þátt í því hversu vel hun heldur
sér. Ég veit líka að Guðný á enn
eftir að finna það betuv og betur
að æfistarf hennar hefur verið
öðrum til heilla og blessunar og
þá mun æfikvöldið verða bjart
eins og hún á sannarlega skilið.
B. S.
þurrkun, sem er á staðnum og
verið hefir nokkur ár, hefði kom-
ið að geysilega miklum notum á
hinu votviðrasama sumri. Nú
væru milli 70 og 80 kýr í fjósi og
40 geldneyti, — og um 200 fjár.
í sumar fóru fram tilraunir
með jarðrækt og verkfæri. í hinu
fyrrnefnda aðallega í sambandi
við áburð og síðarnefnda í athug-
un á nýjum vélum og vinnu-
brögðum við búskapinn. Stóð Ól-
afur Guðmundsson, sonur skóla-
stjórans, fyrir þeim tilraunum, ei»
hann er starfsmaður hjá verk-
færanefnd ríkisins, sem hefir að-
setur á Hvanneyri.
Þá var í sumar gerð tilraur*
með svokallaðan grasfræðilegan
garð, sem er sá fyrsti sinnar teg-
undar hérlendis. Eru ræktaðar £
honum ýmsar jurtir, sem nem-
endur skoða og læra um á
vetrum.
VÍSIR AÐ BÚNAÐARHÁSKÓLA
Búfræðinám á Hvanneyri eru
2 vetur auk hins verklega vor og
haust, og skrifast nemendur þá
út sem búfræðingar. En þeir, sem
stunda framhaldsnám í skólan-
um, útskrifast eftir 4 vetur. Byrj-
1 aði sú deild 1947 og er nokkurs
konar vísir að búnaðarháskóla.
i Þeir, sem útskrifast eftir bann
' tíma, eru búfræðikandidatar og
geta orðið ráðunautar og fleira.
Alls hafa 27 lofcið því námi.
Guðmundur Jónsson skóla-
stjóri kom fyrst að bændaskólan-
um að Hvannevri árið 1928 og var
kennari við hann til ársins 1947,
en tók þá við skólastjórn.
Askarun HS ðlmenn-
ings frá Nev
NEYTENDASAMTÖKIN vilja
vekja athygli almennings á því,
að samkv. heilbrigðissamþykkt
Reykjavíkur er skylt að afgreiða
vörur, sem neyta má án frekari
matreiðslu, með spaða, skeið,
gafli eða töng, en þær má aldrei
snerta með berum höndum. Eins
og kunnugt er, vantar mikið á,
að þessari reglu sé alls staðar
framfylgt þrátt fyrir ötult eftir-
lit frá skrifstofu borgarlæknis, og
svo virðist sem almenningi sé ó-
kunnugt um það, að í heilbrigð-
issamþykktinni eru skýlaus
ákvæði um þetta.
Um leið og athygli almennings
er vakin á þessu, vilja Neytenda-
samtökin beina því til fólks, aS
þad fari fram á það við afgreiðslu
fólk, þar sem þörf gerizt, að það
noti tilskttin áhöid við afgreiðslu
brauðvara, en neiti að taka vi«E
vörunum að öðrum kosti, Slík.
afstaða almennings er það eina,
sem tryggt getur, að þessu
ákvæði heiibrigðissamþykktar-
innar sé fylgt. Verði brestur á
þessu, er fólk beðið að tilkynna
það skrifstofu Neytendasamtak-
anna, Aðalstræti 8, sími 82722,
eða skrifstofu borgarlæknis, sími
80201.