Morgunblaðið - 05.11.1955, Blaðsíða 2

i
MORGUNBLAÐIB
Laugardagur 5. nóv. 1955
Kil jan
Fraœh. af bla. 1
—- Jú. Áhugi manna á verkum
mínum eybst, einkum í þeim
löndum, þar sem ég er lítt kunn-
ur, t.d. í Frakklandi og spænsku-
mælandi löndum S.-Ameríku. Nú
er lögfræðingur minn í Dan-
mörku að gera samning um heild
arútgáfu á verkum mínum, sem
gefin verður út í Buenos Aires.
Einnig eru verk mín lítt þekkt
á Ítalíu, en nú hefur Mondadori
í Mílanó beðið um útgáfurétt á
verkum mínum.
Ég vona að þessi heiður, sem
mér hefur fallið í skaut, veki
athygli á íslenzkum bókmennt-
um. f>að er margt í bókmenntum
okkar, sem enn er óuppgötvað í
útlandinu, þótt við eigum höf-
unda, sem vel eru þekktir í öðr-
um löndum, t.d. Gunnar Gunn-
arsson og Kristmann Guðmunds-
son. —
— Er Ro-ro-ro útgáfan að gefa
út eftir yður bók um þessar
mundir?
— Já. Þeir hafa nýlega gefið
A.tómstöðina út í 150 þús. ein-
tökum og ætla að gefa út Sölku-
Völku næsta vetur. Þá kom
Heimsljós út hjá Suhrkamp með-
an ég var í Frankfurt-am-Main
fyrir skömmu.
TVÖ TILBOÐ
í SJÁLFSTÆTT FÓLK
— Er í ráði að taka kvikmynd-
ir af fleiri verkum yðar?
— Ég hef bæði fengið tilboð
frá Englandi og Þýzkalandi um
kvikmyndarétt á Sjálfstæðu
fólki. Engin ákvörðun hefur þó
verið tekin í málinu, en ég hef
grun um að Þýzkaland verði hlut-
skarpara. Þá hefur og komið til
íals að sænskur leikstjóri, Arne
Mattson, sem stjórnaði Sölku-
Völku, sjái um kvikmyndatökuna
fyrir Þjóðverja.
— En segið mér eitt, voruð þér
énsegður með Sölku-Völku?
— Já og nei. Mér fannst sumt
gott í myndinni, annað hlaut að
mistakast, m.a. vegna þess að
bókin er of löng fyrir kvikmynd.
—- En hvað um nýju bókina
yðar, sem þér eruð nú að semja?
— Ég vil helzt sem minnst um
hana ræða; of snemmt að tala um
hana. Maður getur ekki farið að
ræða efni nýrrar bókar við dag-
blöð' og útvarp áður en maður
hefur rætt hana við sjálfan sig
til hlítar.
— Það vakti mikla athygli hér,
Kiljan, þegar erlend blöð höfðu
það eftir yður, að þér væruð ekki
kommúnisti og hefðuð aldrei ver-
ið hlynntur kommúnisma. Hvað
munduð þér vilja segja því við-
vikjandi?
— Ég hef aldrei haft eftirlit
með viðtölum mínum, þótt ég
hafi margoft tekið eftir því, að
það er ekki alltaf hægt að treysta
erlendum blaðamönnum. — T.d.
sagði eitt dönsku blaðanna frá
því í fyrirsögn að ég hefði hlotið
Stalíns-verðlaunin, en það _er
eins og hver önnur vitleysa. Ég
hef aldrei heyrt á það minnzt
sjálfur.
SKÁLDIÐ BROSTI
Ég hef aldrei verið félagi í
neinum kommúnistasamtökum,
aftur á móti er ég í Sósíalista-
fíokki íslands, sem hefur aldrei
Verið í Alþjóðasambandi komm-
únista. Ég vil minna hér á orð
V'lhelms Svíaprins, þegar hann
Var spurður um stjórnmálaskoð-
anir mínar. Hann sagði: Ég hef
aidrei vitað annað en stjórnmál
Og skáldskapur séu tveir óskyld-
ir hlutir. — Ég vona að þeir, sem
Ifesa bækur mínar, geti séð áhuga
mál mín og skoðanir í þeim. Það
er ekki í mínum verkahring að
gefa út neinar stjórnmálalegar
yfirlýsingar.
—s- Hemmingway kvaðst mundu
lána yður peninga í fyrra, ef yð-
ur vantaði. Nú hafið þér ástæðu
tíl að svara honum, — en hvernig
munduð þér vilja orða það?
I Skáldið brosir og segir: — Nú
þurfum við Hemmingway ekki að
fá lánaða peninga hvor hjá öðr-
um lengur, enda létti þungu
fargi af Hemmingway, þegar
hann frétti að ég hefði hlotið
Nóbelsverðlaunin, og sendi hann
mér mjög elskulegt símskeyti
; með samfagnaðarkveðju. Við er-
urn nefnilega mjög góðir kunn-
ingjar — í fjarlægð.
— M.
Tveir þýzkir fogarar
í GÆRDAG var dreginn hingað
þýzkur togari, sem var með bil-
að stýri, en það hafði bilað út af
Vestmannaeyjum. Heitir hann
Schiitting og er frá Bremerhav-
en. Togarinn var á leið á miðin,
þegar hann varð fyrir þessu
óhappi. Kom annar togari frá
sama félagi honum til hjálpar
og dró hann hingað til Reykja-
víkur, en hér fer hann í slipp
i dag, þar sem gert verður við
stýrið.
Þá varð annar þýzkur togari
fyrir áfalli á Halamiðum núna
í vikunni Varð hann fyrir áfalli
og lagðist á hliðina. Sópuðust
báðir björgunarbátarnir út og *
varð að öðru leyti fyrir tölu-
verðum skemmdum. Hann komst
þó klakklaust til Patreksfjarðar.
í kvöld
I>AÐ er í kvöld, sem dresið
verSur í bílhappdrætti fvand"
íEræðsIuísjóðs, um rauöa Merí e-
des Benz-bifreið:na, seni happ-
drælti^miðar hafa verið seldir
í, í Bankastræli, undanfarið og
í fjölmörguni verzlumun og
víðar. —
f*eir, sein kevpt hafa iniða í
Iiappdrætti þessu oj* kaupa
miða í dag, leggja sinn
skerf frani til þess að gera
land að betra landi, uni 2eið os,
þeir að sjálfsögðu fá tækifæri
til þess að eignast bílinn. —
Nú nýverið gaf norski útgerð-
armaðurinn, Braathen, veru-
lega fjárhæð til stærri álaka, til
skójíræktar landsins. I>eir, sem
kaupa miða í dag í happdrætti
Landgræðslusjóðs, stuðia að
hinu sama.
koma í veg
táfiwrásm vsri iausn erfiðlaikanna. ef
ÞAÐ væri skynsamlegra hjá ríkinu að veita bændum stuðning
til að reka súgþurrkunartæki, heldur en að þurfa jafnan eftif
óþurrkatíð að kasta stórfúlgum til að bjarga frá vandræðum þegaí
illa er komið.
Þannig mælti Jón Pálmason á þingi í fyrradag er hann talaðl
fyrir þingsályktunartillögu um að lækkaður verði raforkukostn-
aður við súgþurrkun.
NEW Y.ORK, 2. nóv. — 1 stjórn-
málanefnd S. Þ. er nú rætt um,
hvernig verði bezt komið fyrir
nákvæmri rannsókn á þeim
áhrifum, er geislavirkun hefir á
mannlegan líkama. Á þriðjudag-
inn lögðu fulltrúar Bandaríkj-
| anna, Bretlands, Kanada og
! Ástraliu fram ályktunartillögu
um, að skipuð verði nefnd vís-
indamanna, er safna skuli upp-
lýsingum um þessi efni.
Sfúdenfaráð kýs
sér formann
STJÓRNARKJÖR fór fram í
hinu nýkjörna Stúdentaráði Há-
skóla íslands á miðvikudags-
kvöld. Formaður var kjörinn
Björgvin Guðmundsson stud.
oecon., en aðrir í stjórn Sigurð-
ur Líndal stud. jur.. ritari og
Stefán Ingvi Finnbogason stud.
odont., gjaldkeri,
(Frá Stúdentaráði
Háskóla íslands).
SIS opnar sjálfsafgreifolu-
verzlun í Austursfræti
Sfærsf sinnar iegundar hér á iandi
IGÆR var blaðamönnum boðið að skoða hina nýju sjálfs-
afgreiðsluverzlun SÍS í Austurstræti, þar sem áður var verzlun
j Ragnars Blöndals, en verzlun þessi verður opnuð í dag. Er þetta
þriðja sjálfsafgreiðsluverzlunin, sem sett er upp hér á landi á
, vegum Sambandsins og kaupfélaganna; hinar tvær fyrri eru á
Selfossi og í Hafnarfirði.
DÖNSK FYRIRMYND
Þessi nýja verzlun er öll að
danskri fyrirmynd og er einn af
framkvæmdastjórum kaupfélags-
; ins í Kaupmannahöfn Jörgen
, Thygesen hér á vegum SÍS ásamt
nokkrum aðstoðarmönnum.
I Verzlun þessi er fyrir margra
j hluta sakir nýstárleg. Er þess þá
(fyrst að geta, að eins og heiti
j verzlunarinnar gefur til kynna,
afgreiðir viðskiptavinurinn sig
sjálfur. Er hann kemur að dyrum
verzlunarinnar — hurðir og dyra
umbúnaður eru úr gleri í stál-
stólpum —- opnast hurðin sjálf-
krafa fyrir áhrif nærveru hans
við litinn Ijósastaur, sem er
skammt framan hurðarinnar.
— Síðan tekur hann vagn
og ekur honum um verzl-
unina og safnar í hann þeim
vörum er hann hyggst kaupa.
Síðan ekur viðskiptavinurinn
vörunum að borði þar sem hann
leggur þær fyrir afgreiðslustúlku,
sem tekur saman verð varanna
og á móti greiðslu. Allar eru
vörurnar verðmerktar og búið
um þær í hentugum umbúðum.
FIMM DEILDIR
Alls eru deildir verzlunarinn-
ar fimm talsins. Aðeins ein þeirra
nýlendu- og matvörudeildin hef-
ur fullkomið sjálfsafgreiðslu-
‘ fyrirkomulág. Verzlunin er á
þremur hæðum. í kjallara heim-
ilisvéla- og búsáhfeldadeild. Á
j næstu hæð nýlendu-, kjöt, og
mjólkurvörur og á þriðju hæð-
inni vefnaðar- og skóvörur, en
við innganginn lítil sælgætis- og
tóbaksvörudeild.
TILRAUN MISTÓKST
FYRIR EINUM ÁRATUG
Fyrir einum áratug var gerð,
hér tilraun með rekstur verzl-
unar sem þessarar, en mistókst
þá. Nú eru allar aðstæður breytt-
ar frá því sem þá var og má gera
ráð fyrir að þetta fyrirkomulag
gefist vel nú. Hin stutta reynsla
sem þegar er fengin af verzlun-
unum á Selfossi og í Hafnarfirði
þykir hafa gefið góða raun. Er-
lendis eru þessir verzlunarhættir
mjög tíðkaðir og þykja hafa gef-
izt vel.
ÞEGAP, UPPSKERU
VERDUR EKKI BJARGAÐ
Jón hóf mál sitt á því að bencla
á hvílíkt vandræðaástand skapað-
ist í sveitunum, þegar tíðarfar
væri með þeim hætti að ekki væri
hægt að b.jarga uppskerunni.
,Nú á tímum væru slíkir óþurrk-
ar miklu alvarlegri, en þegar öll
heyvinna var unnin með höndun-
um. Þá var verið að dútla við hey-
j skapinn allt; sumarið og aldrei mik
j ið hey sem lá úti í einu. Nú er
þessu hins vegar svo háttað, að
bændurnir miða allan sinn búskap
við að þeim takist að Ijúka honum
á stuttum tíma. Þeir hafa vélar til
að slá á stuttum tíma o. s. frv.
Ef það ferst fyrir að þurrkur
komi þennan þýðingarmikla hey-
skapartima, þá verður af því stór-
fellt tjón.
VOTHEYSVERKUN
Bændur hafa reynt ýmsar að-
fei'ðir sér til bjargar. Það er t. d.
að setja í súi-hey, eða vothey. —
Menn hafa þó tregðazt við að taka
þá aðfcrð upp í stórum stíl, af því
að ekki er hægt að fóðra eingöngu
með votheyi og svo er sú heygjöf
líka á ýmsan hátt ógeðfelld.
SÚGÞURRKUN
TIL STÓRBÓTA
En nó á seiíini áruin, sagði
Jón Pálhiason, ltefur verið
bvrjað nieð enn nýja heyþtirrk-
unaraðferð, sem er ntiklu geð-
felldari. Er það súgþurrkunin.
— Eg man að ég átti tal við
einn fyrsta bóndann, sem tók
upp súsþurrkun, Ara Pál heit-
inn Hannesson í Stóru-Sandvík.
Hann sagði mér kost og löst á
þessari hejþurrkunaraðferð, en
vcrsti ágallinn, sagði hann, að
væri rafmagnskostnaðurinn. —
Hann væri svo ægilegur.
Élg ræddi þetta nokkuð við raf-
orkumálastjóra, sagði Jón Pálma-
son,.og mótmælti rafmagnskostnað
inum, sem ósanngjarnlega miklum.
Síðan hefur ný reglugerð verið
VERZLUNIN ÖLL
HIN SMEKKLEGASTA
Verzlun þessi er öll hin smekk-
legasta að öllum frágangi og er
auðséð að mikið hefur verið til
hennar vandað. Er ekki að efa að
margan mun fýsa að skoða þessa
nýstárlegu verzlun, hverjar svo
sem vinsældir hennar kunna að
verða í framtíðinni.
— ®_
Kaupfélag Eyfirðinga á Akur-
eyri hefur í undirbúningi opnun
sjálfsafgreiðsluverzlunar þar í
bæ og er hún öll að sænskri
fyrirmynd. — Ennfremur munu
fleiri kaupfélög hafa í hyggju að
opna slíkar verzlanir.
_®_
Verzlunarstjórí hinnar nýju
verzlunar hér í Reykjavík er
Guðlaugur Eyjólfsson.
Hjálparbeiðni
FYRIR fáum árum byrjuðu Þor-
valdur Guðmundsson og kona
hans búskap á Hafþórsstöðum í
Norðurárdal í Borgarfirði. Þau
voru mjög samhent um að fram-
kvæma ýmsar endurbætur á
jörðinni og juku búskap sinn ár
frá ári eftir því sem ástæður
leyfðu.
| Um síðustu helgi vildi það
mikla óhapp til að nýlega byggt
fjós brann ásamt 10 nautgripum
og töluverðu af heyi. Allar þessar
eignir voru óvátryggðar. Þetta
var því tilfinnanlegt tjón fyrir
hjónin, sem byrjuðu búskap með
litlum efnum.
Þótt aldrei sé hægt að bæta
að fullu eignatjón eins og þetta
myndi það eigi að síður hjálpa
hinum ungu hjónum að mun í
erfiðleikunum, ef einhverjir sæju
sér fært að láta smávægilegar
peningagjafir af hendi rakna til
þeirra, enda þótt ekki væri um
stórar upphæðir að ræða hjá
hverjum gefanda, þá gerir margt
smátt eitt stórt og með því er
tilganginum náð.
Morgunblaðið hefur góðfúslega
heitið að veita gjöfum móttöku.
Kunnugur.
sett, þar er fastagjaldið nokkrtl
lægra, en að öðru leyti sama verði
og til ljósa.
i
MYNDI FORÐA FRÁ TJÓNI
Við flutningsmenn frumvarps«
ins, sagði ræðumaður að lokum,
lítum svo á, að þetta sé ósann-
gjarnlega hátt. Ef raforkukostnað
urinn minnkaði, myndu fleiri taka
upp súgþurrkun og væri slíkui’
stuðningur ríkisvaldsins skynsatrt
legri, heldur en b.jargráð, sem ekki
væru tekin fyrr en í óefni værl
komið. |
ánægjuleg skemml-
,un „6efion" í Höfn
GEFION, deild Slysavarnafélaga
Islands nr. 200, í Kaupmanna-
höfn, hélt kvöldskemmtun til
ágóða fyrir Slyfeavarnafélagið,
laugardaginn 22. okt. kl. 20 í húsi
danska stúdentafélagsins þar 1
borginni.
Dagskráin var sem hér segir:
Formaður deildarinnar, Jón
Helgason, stórkaupmaður, setti
fundinn; Martin Larsen, lektor,
flutti erindi; Stefán íslandi söng
íslenzka söngva, Hjördís Lauen-
borg, óperusöngkona, söng
finnska söngva; Preben Neer-
gaard, leikari, las upp skemmti-
erindi, og Hjördís Lauenborg og
Stefán íslandi sungu tvísöng, 1.
þátt úr óperunni Tosca. Undirleik
annaðist frú Grethe Bang.
Að loknum þessum atriðum'
dagskrárinnar þakkaði formaður
skemmtikröftum fyrir mjög góða
skemmtun og jafnframt fyrir þá
framúrskarandi velvild sýnda
deildinni með því að gera þetta
endurgjaldslaust. — Svo hvatti
hann gesti til að styðja starfsemi
félagsins eftir megni.
Að síðustu var stiginn dans og
setzt að kaffidrykkju. Skemmt-
unin fór hið bezta fram og vai?
vel sótt og lauk kl. 1 um nóttina,
Stjórn íslendingafél. sýndi
deildinni þá velvild, eins og síð-
asta ár, að standast kostnaðinn
af leigu á húsnæði.
Frá Fiskiþingi í gær
í GÆR voru þessi mál tekin
fyrir:
Landhelgisgaezlan, framsögu-
maður Einar Guðfinnsson. VísaS
til _ s j ávar útvegsnef ndar.
Öryggismál, framsögumaðuí
Sturla Jónssoní Vísað til alls-
herjarnefndar.
Tryggingamál, framsögumaðuc
Magnús Gamalíelsson. Vísað tii
laga- og félagsmálanefndar.
Fiskileit og fiskirannsóknir,
framsögumaður Ásgerg Sigurðs-
son. Vísað til fiskiðnaðar- og
tækninefndar.
Olíumál, framsögum. Magnúð
Magnússon. Vísað til fjárhags-
nefndar.
Fræðslumál, framsögumaður
Hólmsteinn Helgason. Vísað til
laga- og félagsmálanefndar.
Skipabrautir, framsögumaður*
Arngr. Fr. Bjarnason. Vísað til
fjárhagsnefndar.
Björgunarskip, framsögumaður
Ólafur Jónsson. Vísað til alls-
herjarnefndar. j