Morgunblaðið - 05.11.1955, Blaðsíða 8

0'
MORGUNBLAÐIÐ
Laugardagur 5. nóv. 1955
Útg.: H.f. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 króna eintakið.
Þing Sambands ungra
Sjáífstœðismanna
UM þessar mundir stendur yfir
í Hafnarfirði þing Sambands
ungra Sjálfstæðismanna. — Er
þetta þrettánda þing samtakanna
og mun það vera fjölmennara en
nokkru sinni fyrr.
Á því fer vel, að þing SUS
skuli að þessu sinni haldið í
Hafnarfirði. Unga fólkið þar á
ekki hvað sízt þátt í hinum mikla
sigri Sjálfstæðisflokksins við síð-
ustu alþingiskosningar.
25 ára starf
Samband ungra Sjálfstæðis-
manna var eins og kunnugt er
stofnað á Þingvöllum á þjóðhá-
tíðinni árið 1930. Þá var vor í
lofti. íslenzka þjóðin hélt hátíð
í hinum mikla bergkastala hins
forna þingstaðar. Hún minntist
þúsund ára sögu löggjafarsam-
komu sinnar, gladdist yfir unnum
sigrum og horfði fagnandi móti
framtíðinni. — Fullveldi íslands
hafði verið viðurkennt og dyrnar
opnaðar til algerrar frelsistöku.
Eftir var aðeins að stíga síðasta
skrefið, endurreisa hið forna
þjóðveldi.
Æska landsins var ekki í nein-
um vafa um, hvernig það skref
skyldi stigið. Hún vildi afnema
konungdæmið og stofna lýðveldi.
Þannig var baksvið þess at-
burðar, sem gerðist á Þingvöllum
er Samband ungra Sjálfstæðis-
manna var stofnað.
Nú fylla tugir félaga og þús-
undir ungs fólks Samband
ungra Sjálfstæðismanna. —
Flokkur þess er langsamlega
stærsti og þróttmesti stjórn-
málaflokkur þjóðarinnar. —
Hann hefur verið í farar-
broddi í hinu mikla uppbygg-
ingarstarfi landsmanna s.l. 15
ár. Ilann stendur nú mitt í
miklu umbótastarfi, hefur for-
ystu í ríkisstjórn og er í ör-
uggum vexti meðal þjóðarinn-
ar. —
Þáttur æskunnar
Ungir Sjálfstæðismenn geta
vissulega glaðzt yfir þessum stað-
reyndum. Þeir eiga sinn ríka þátt
í því, að sjálfstæðisstefnan á nú
mikinn og vaxandi hljómgrunn
meðal íslendinga. Úr röðum
þeirra hafa komið margir dug-
andi baráttumenn, sem borið
hafa hugsjónir æskunnar fram til
sigurs. Enginn stjórnmálaflokkur
á nú eins glæsilegum hópi ungra
manna á að skipa og Sjálfstæðis-
fiokkurinn.
Mörg af þeim málum, sem ung-
ir Sjálfstæðismenn tóku upp er
SUS var stofnað eru nú komin í
framkvæmd. Skilyrði æskunnar
til menntunar og fræðslu hafa
verið stórbætt. íþróttirnar skipa
nú virðulegan sess og afrek ís-
lenzkra íþróttamanna hafa oft
varpað frægðarljóma yfir land
þeirra. Félagslegt öryggi hefur
verið stóraukið og atvinnuöryggi
ungra og gamalla nú allt annað
og meira en áður. Tillögur fyrsta
formanns Sjálfstæðisflokksins
um hagnýtingu vatnsaflsins til
raforkuframleiðslu eru nú að
komast í framkvæmd. Raftaug-
arnar teygja sig út um sveitirnar
og orkuver rísa í öllum lands-
hlutum.
Mörg fleiri baráttumál ungra
Sjálfstæðismanna, sem komin eru
í framkvæmd eða verið er að
framkvæma, mætti nefna.
Hátt til lofts og vítt
til veggja
Innan Sambands ungra Sjálf-
stæðismanna hefur ævinlega ver-
ið hátt til lofts og vítt til veggja.
Þar hefur verið starfað af stór-
hug og víðsýni að hagsmunamál-
um alþjóðar. Hin þunga undir-
alda starfsins hefur verið trúin
á landið og möguleika þjóðarinn-
ar til þess að hagnýta sér gæði
þess og lifa þar menningarlífi.
En mörg verkefni eru ennþá
óleyst. Samtök sjálfstæðisæsk-
unnar eiga enn mikið verk að
vinna. Þjóðin stendur í uppbygg-
ingarstarfinu miðju. Það starf má
ekki hindra. Þróunin verður að
halda áfram. Margvíslegar hætt-
ur eru á veginum. Þjóðin elur
snák við brjóst sér, þar sem er
hinn alþjóðlegi kommúnismi. —
Erindrekar hans svífast einskis
í niðurrifsiðju sinni. Gegn mold-
vörpustarfsemi þeirra verður
þjóðholl íslenzk æska að samein-
ast. —
Samband ungra Sjálfstæðis-
manna er þróttmesta samband
pólitískra æskulýðssamtaka í
landinu í dag. Á því hvílir
mikil ábyrgð og til þess eru
miklar kröfur gerðar. Það
mun reynast vandanum vaxið.
Það hefur dregið frjálslynda
og víðsýna stefnu við hún og
mun berjast fyrir henni af
festu og ábyrgðartilfinningu.
Takmark þess er rúmgott og
réttlátt íslenzkt þjóðfélag á
grundvelli einstaklingsfram-
taks og frjálsræðis. Æskan
hiýtur alltaf að standa vörð
um frelsið. í því eru þroska-
möguleikar hennar fólgnir. Á
þvi byggist öll þróun og far-
sæld.
Morgunblaðið flytur Sam-
bandi ungra Sjálfstæðismanna
kveðjur og árnaðaróskir Sjálf
stæðismanna um land allt. —
Það er ósk þess að störf þings
þess megi nú sem fyrr verða
þjóðinni til blessunar.
Vopnasölur til
smáríkia
VESTURVELDIN hafa nú um
langt árabil neitað að selja vopn
til landanna fyrir botni Miðjarð-
arhafsins. Hafa þau svarað mála-
leitunum um vopnakaup, að þess-
um fátæku og vanyrktu Jöndum
væri nær að snúa sér að hinum
aðkallandi uppbyggingarstörfum
heldur en að berast sífellt á bana-
spjótum og eyða þjóðartekjum
sinum i hergögn og skotfæri. Hið
samræmda bann við vopnasölu
varð til þess að vopnahléi var
komið á í ísrael og sæmilegur
friður hefur haldizt.
Nú ber að víta það harðlega að
Rússar hafa hleypt öllu í bál og
brand austur þar með vopnasöl-
um sinum og leppríkjanna. Hlut-
ur þeirra er verri en hlutur
hinna alræmdustu vopnasala á
þessari öld. Þeir hafa stillt sér við
hlið Kruppauðhringsins forna,
sem græddi fyrr sem mest á
vopnasölum til herskárra smá-
þjóða.
Flugþjóímstan
á K-víkurvelli
SKÝRT var frá því, í blaðinu í
gær, að starfsmenn flugþjónust-
unnar á Keflavikurflugvelli hefðu
nú tekið að sér alla flugþjónustu
fyrir herflugvélar, sem þar koma
við og flugvélar varnarliðsins. Var
sagt að hér væri um að ræða á-
kvæði í samningi frá 1951. Svo
er ekki. — Þetta er árangur af
um tveggja ára samningaumleit-
ana flugmálastjóra, Agnars Ko-
foed-Hansen, við stjórn varnarliðs
ins hér og við hlutaðeigandi yfir-
völd í Washington.
i Með þessu hafa Bandaríkja-
menn sýnt íslendingum ákaflega
mikið traust, sem þeir hefðu ekki
gert, ef ekki hefði verið komin sú
reynsla á hæfni starfsmanna
flugstjórnarinnar á Keflavíkur-
flugvelli, sem raun ber vitni.
Brentano vonar ai) Ráð-
stjórnin hafi ekki sagt
sitt síðasta orð
BONN, 4. nóv. — Vestur-þýzki
utanrikisráðherrann, Von Bren-
tano, tjáði blaðamönnum í Bonn
í dag, að hann hefði ekki enn gef-
ið upp alla von um, að Ráðstjórn-
in hefði ekki sagt sitt síð-
asta orð á Genfarfundin-
um um lausn Þýzkalands-
vandamálsins. — En tók það
fram, að tillögur Ráðstjórnarinn-
ar til þessa hefðu — að áliti vest-
ur-þýzku stjórnarinnar — verið
alveg óaðgengilegar.
Háskólafyrirlesf
sfcoðun Alberf
weffiers
PRÓFESSOR Sigurbjörn Ein-1 ingur. Skáldið Stefan Zweig
arsson flytur fyrirlestur fyr sagði um hann: „Hann sameinar
ir almenning um lífsskoðun margvíslegustu snilld með þeim
Alberts Schweitzer í hátíðarsal eindæmum, að slíkt getur vart
gerzt nema einu sinni“. Andlegr-
ar stéttar menn dást að honum
af því að hann er einn atkvæða-
Háskólans á morgun kl. 2 e. h.
Fyrir réttu ári, 4. nóv. 1954,
veitti Albert Schweitzer móttöku
friðarverðlaunum Nobels í Osló.
Þegar það var kunnugt, að
Schweitzer hafði hlotið þessa
miklu sæmd, hefir engum þótt
það óeðlilegt. En fyrir hvað fékk
hann friðarverðlaun? Ef til vill
hefðu einhverjir verið í vafa,
hefðu þeir átt að svara því. Menn
vita að hann er fjölhæfur snill-
Albert Schweitzer
uu andi óLn^ar:
j^Ú herjar kaldur vetur hér
kuldastrekkingi, en fyrir norðan
er mér tjáð að snjór sé fallinn í
iniðja ökla eða jafnvel enn ofar.
Mörgum bláum nefjum og rauð-
um kinnum hefi ég mætt á dag-
legri göngu minni um bæinn und
Sorgarsjón.
ÞEGAR maður mætir íslenzkri
unglingsstúlku í hríðarveðri
og sviptingi að morgni dags, sem
væri þar komin hispursmey á leið
til dýrðlegs kvöldfagnaðar að
sumarlagi, liggur mér næstum
við að skella upp úr, og er ég þó
anfarið, óvön kuldanum og kvíð-: ekki hláturmildari en almennt
andi fyrir vetrinum. En eins og ' gerist.
sumar kemur á eftir vori fylgir
vetur hausti og um það tjáir
ekki að fást.
í kulda og trekki.
EN í þessu tilefni verður mér
hugsað til vetrarklæðnaðar
okkar íslendinga. Ég er ekki í
neinum minnsta vafa um, að við
kunnum allra þjóða sízt að búa
okkur og er þá fast að orðið kveð-
ið um þjóð, sem býr á mörkum
hins byggilega heims eins og sá
merki maður Júlíus Huxley
komst að orði um okkur hér um
árið. Nýlega lagði ég land undir
fót til frænda vorra Norðmanna
og dvaldist um skeið í þeirra
Þingeyjarsýslu, sem á vora tungu
nefnist Björgvin. Það er fagur
bær og skógmikill, en eitt vakti
þó öðru fremur athygli mína. Það
var hinn hlýlegi klæðnaður fólks-
ins í kuldum og þó einkum kven-
fólksins.
Hún trítlar þar blessunin, á
ógurlega hælaháum skóm innan
um skaflana, í næfurþunnum
nælonsokkum, sem eru jafn gagn
sæir og nýju fötin keisarans,
klædd smekklegu, en vita skjól-
lausu pelli — og er auðvitað að
sálast úr kulda, þó hún láti eklri
á því bera. Og þetta er ekki
óalgeng sjón, heldur næstum
reglan.
Hvílík hreysti.
SUMIR hafa sagt að íslenzk
líkamshreysti sé á lrrörnunar-
braut síðan hitaveitan og önnur
munaðartæki héldu innreið sína
í landið. En ég held nú ekki.
Engin erlend stúlka myndi þola
slíkan búnað án þess að komast
á samri stundu í lífsháska lungna
bólgunnar eða bráðahættu berkl-
anna. En á íslendinginn virðist
ekkert bíta, rauð nef og bláar
kinnar eru það eina, sem á honum
sést.
En svo við sleppum öllu gamni,
þá er vetrarklæðnaður, karla
jafnt sem kvenna hér á landi hin
mesta hörmung. Hlýindin eru lát-
in vikja fyrir ímynduðum fegurð-
arsmekk, svo útkoman verður
næsta grátbrosleg. í Björgvin
ganga konur í skíðafötum með
langar tvíbandaðar skotthúfur,
jafnvel í þykkum vetrarstígvél-
um, og svo er víðast i Evrópu. En
hér kemur nælonsokkakvefið
með vetrinum og rauðu nefin
hverfa ekki fyrr en síðast á Góu.
Er ekki kominn timi til þess að
breyta til, kæru íslenzku stúlk-
ur?
Merkll,
■ero
klæSIr
Undll.
mesti guðfræðingur samtíðarinn.
ar, tónlistarmenn virða hann
vegna þess, að hann hefur samið
djúpfærustu bók, sem samin hef-
ur verið um Joliann Sebstian
Bach. Orgelsmiðir lofa hann af
því að hann þekkir öll orgel í
Evrópu betur en nokkur annar,
tónlistarunnendur tigna hann sem
einn mesta orgelsnilling heimi.
En mesta afrek hans er sjúkra-
húsið í Lambarene í frumskógi
Afríku, sem liann hefur stofnað
og mótað einn síns liðs. Vegna
þessarar einstöku sjálfsfórnar og
fordæmís elskar hann sérhver og
dáir, sem meta kann mannúðar-
verk.
En fyrir hvað fékk hann
Nobelsverðlaun?
Þegar hann tjáði þakkir fyrir
þau, fórust honum orð á þessa
leið:
„Hafi ég skilið málið rétt, hef-
ir mér hlotnazt þessi mikli heið-
ur vegna þess að ég hefi komið
með hugtakið „Lotning fyrir Jíf-
inu“ inn í hugmyndaheim sam-
tiðarinnar“.
Hvað sem Nobelsverðlauna-
nefnd norska stórþingsins hefur
um þetta hugsað eða sagt, þá er
víst um það, að Schweitzer hefur
talið sig hafa unnið sitt mesta
og heilladrýgsta verk á sviði
heimspekinnar. Hann hefur glímt
við eðli og rök menningarinnar
og vandamál siðfræðinnar og
mótað sérstæða lífsspeki, en
frumhugtak hennar er lotning
fyrir lífinu, Ehrfurcht vor dem
Leben. Hann hefur í einveru
frumskógarins krufið menning-
arkerfi austrænna, kínverskra og
indverskra og vestrænna spek-
inga en fyrst og fremst starfað
eftir þeim hugmyndum, sem
hann hefur túlkað í ritum sín-
um.
Hvað er „lotning fyrir lífinu"?
Hver er heimspeki Alberts
Schweitzers? Hann hefur reifað
það mál í ritum sínum, einkum
í Verfall und Wiederaufbau der
Kultur (hnignun og viðreisn
menningar) og Kultur und Ethik
(menning og siðfræði, Kultur-
philosophie I—II).
Prófessor Sigurbjörn Einars-
son mun í háskólaerindi sínu á
morgun gera á alþjóðlegan hátt
grein fyrir aðalatriðum í kenn-
ingum Alberts Schweitzers.
Öllum er heimill aðgangur að
fyrirlestrinum.
Voptialilésins 1918
og 1945 minnzt
Á VEGUM brezka sendiráðsins
hér í Reykjavík, verður minnzt
með athöfn við hermannagrafreit-
ina brezku í Fossvogskirkjugarði,
vopnahlésins í báðum heimsstyrj-
öldunum.
Fer athöfnin fram kl. 10,30 ár-
degis á sunnudaginn. Sjóliðar af
brezka eftirlitsskipinu „Romola“,
munu standa heiðursvörð, en
bJómsveigar verða lagðir að minn-
ismerkinu um hina brezku her-
menn.
Meðal þeirra, sem viðstaddir
verða, eru Mr. Henderson sendi-
herra. Nokkrir Islendingar og
Bretar, búsettir hér, er gegndu
herþjónustu í brezkum'hersveitum
eða í hersveitum kanadiska hers-
ins, verða viðstaddir.
Þeim, sem vildu vera viðstaddir
athöfn þessa, skal á það bent, að
vera komnir suður í Fossvogs-
kirkjugarð nægilega snemma, en
athöfnin hefst kl. 10,30, sem fyrr
segir. __