Morgunblaðið - 07.11.1955, Blaðsíða 8

s
MORGUNBLAÐIÐ
Þriðjudagur 7. nóv. 1955
Útg.: H.í. Árvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigur.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 króna eintakið.
Heímsmeistnri i harmoniknleik
bemnr hingnð nm næstn helgi
íslenzb öryggisþiónustn
ÞJÓÐVERJINN Fritz Dobler,
einn fremsti og víðfrægasti
harmoníkusnillingur, sem nú er
uppi, er væntanlegur hingað í dag
eða á morgun. Heldur hann tón-
leika hér í Reykjavík, á Akranesi,
á Suðurnesjum og í Hafnarfirði,
en síðan mun hann halda til Ak-
ureyrar og leika þar. Fyrstu tón-
leikar hans hér í bæ fara fram í
Gamla bíói á miðvikudaginn kem
ur. —
Fritz Dobler hefur ferðazt víða
um lönd og haldið tónleika í
ÞINGI Sambands ungra Sjálf-
stæðismanna, sem haldið var
í Hafnarfirði, og var hið 13. í
röðinni er nú lokið. Voru þar
gerðar margar ályktanir varð-
andi íslenzk þjóðmál. Ein þeirra
var um utanríkis- og vamar-
mál. Er ástæða til þess að gera
hana lítillega að umræðuefni.
Tillaga þessi var svohljóð-
andi:
„Ungir Sj álfstæðismenn telja
að frelsi landsins og sjálfstæði
verði því aðeins tryggt, að þjóð-
in haldi áfram samstarfi sínu við
aðrar lýðræðisþjóðir og taki
þátt í samtökum þeirra til vernd-
ar friði og frelsi. I
En sem fyrr telja ungir Sjálf- j
Stæðismenn nauðsynlegt að hafa (
varnir í landinu, þegar öryggis-
ástæður krefjast. Þingið leggur
áherzlu á að íslendingar taki í
sínar eigin hendur allan rekst-
ur Keflavíkurflugvallar og allar
framkvæmdir, sem þar eru unn-
ar.
Ungir Sjálfstæðismenn álíta,
að segja beri upp landvarnar-
samningnum við Bandaríkja-
menn strax og fært þyki.
Jafnframt verði komið á fót
íslenzkri öryggisþjónustu, er
gæti á friðartímum leyst hin-
ar erlendu varnarsveitir af
hólmi. I
Þingið skorar á ríkisstjórnina
að hlutast til um að þess verði
stranglega gætt, að vinnu lands-
manna í þágu varnarframkvæmd
anna verði á hverjum tíma hag-
að þannig að hún raski ekki eðli-
legri þróun atvinnuveganna og
rekist ekki á hagsmuni framleið-
enda til sjávar og sveita.“
Stefna ungra Sjálfstæðis-
manna í þessum málum er einörð
og hiklaus. Það er skoðun þeirra
að sjálfstæði íslands verði því
aðeins tryggt að þjóðin haldi á-
fram samstarfi sínu við hinar
vestrænu lýðræðisþjóðir og taki
þátt í Atlantshafsbandalaginu og
öðrum samtökum frjálsra þjóða.
Það er skoðun þeirra að varnar-
undirbúningur verði að eiga sér
stað í landinu sjálfu, þannig að
það sé ekki opið og óvarið hverj-
um þeim ofbeldisaðila, sem
kynni að ásælast það.
Merkileg nýjung
Þá benda ungir Sjálfstæðis-
menn á það að nauðsynlegt sé
að koma á fót íslenzkri öryggis-
þjónustu, sem geti á friðartím-
um leyst hinar erlendu varnar-
sveitir af hólmi.
Hér er vissulega um hina
merkilegustu ábendingu að
ræða. Ef íslendingar vilja
ekki um allan aldur hafa er-
lendan her í landi sínu á frið-
artímum hljóta þeir sjálfir að
taka að sér eftirlit og gæzlu
þeirra mannvirkja, sem hér
hafa verið reist í varnarskyni.
Til þess þurfa þeir ekki að
stofna neins konar her. Þeir
þurfa aðeins að koma upp
gæzluliði eða lögregluliði, sem
fært sé um að gæta varnar-
mannvirkjanna, svo sem
Keflavíkurflugvallar og rad-
arstöðvanna, sem byggðar
hafa verið í öllum landshlut-,
um.
Auðvitað má búast við því að
uppbygging slíks gæzluliðs taki
nokkurn tíma. Verður því að
gera ráð fyrir að íslendingar taki
eftirlit með varnarstöðvunum
smám saman í sínar hendur eftir
því sem þeim tekst að þjálfa
mannafla til þessara starfa. Þess-
ar íslenzku gæzlusveitir myndu
fyrst og fremst gæta varnar-
mannvirkjanna á friðartímum.
Ef útlitið sortnaði í alþjóðamál-
um eða til ófriðar kæmi hlytu
hins vegar varnarsamtök hinna
frjálsu þjóða að hafa hér herlið
til þess að gæta öryggis lands-
ins og sjálfstæðis þess.
Ungir Sjálfstæðismenn hafa
hér bent á nýja og skynsamlega
leið, sem allir ættu að geta sam-
einast um.
Hvenær eru
friðartímar“?
Nú má að visu segja að um
það megi deila. hvað séu „friðar-
tímar“. Síðan síðustu heims-
styrjöld lauk hefur að vísu ekki
verið barizt í Evrópu. En út-
þenslustefna Rússa hefur haft í
för með sér ógnun við sjálfstæði
þjóðanna og friðinn í heiminum.
Þess vegna voru varnarsamtök
hinna vestrænu þjóða stofnuð.
Enda þótt nokkru friðvænlegar
horfi nú í þessum heimshluta en
áður, væri þó hín mesta fásinna
að slaka í nokkru á varnarundir-
búningi þeim, sem Atlantshafs-
bandalagið hefur haft forustu
um. Varnarundirbúningnum
verður að ljúka eins og gert hef-
verið ráð fyrir.
Þegar svo er komið að hin-
ar frjálsu þjóðir hafa hlaðið
þann varnarmur um öryggi
sitt og sjálfstæði, sem dregið
hefur úr árásarhættunni, er
hægt að taka til yfirvegunar,1
á hvaða varúðarráðstöfunum
sé hægt að slaka.
Með þetta í huga munu fs-
lendingar gera það upp við
sig, hvenær þeir telji varlegt
að hið erlenda varnarlið fari
úr landinu og íslenzk öryggis-
þjónusta geti tekið við gæzlu
varnarstöðvanna.
Nauðsyn flugsföðvar
í SAMTALI, sem birtist við flug-
málastjóra hér í blaðinu s.l.
sunnudag var að því víkið, að
nauðsyn bæri til þess að byggja
sameiginlega farþegaafgreiðslu á
Reykjavíkurflugvelli. En eins og
kunnugt er hafa íslenzku flug-
félögin sína bygginguna hvort,
þar sem flugvélar þeirra og far-
þegar fá afgreiðslu.
Á þetta mál hefur áður verið
minnzt hér í blaðinu. Það er frá-
leitt að ekki skuli vera ein
sæmileg flugafgreiðsla á Reykja-
víkurflugvelli.
Yfirleitt tíðkast það hvergi, að
einstök flugfélög standi fyrir
byggingu flugstöðva, hver fyrir
sína farþega. Flugafgreiðslurnar
eru hluti af mannvirkjum sjálfra
flugvallanna. Hér hafa Loftleiðir
og Flugfélag íslands byggt tvær
ílugstöðvar, báðar af vanefnum
gerðar. Leiðir af því margs konar
óhagræði.
Úr þessu þarf að bæta hið
allra fyrsta. Það á að sameina
afgreiðslur beggja flugfélaganna
undir einu og sama þaki. Þar geta
svo félögin haft hvort sitt af-
greiðsluborð eins og á Keflavík-
urflugvelli og yfiríeitt flugvöll-
um hvar sem er í heiminum. í
þessari flugstöðvarbyggingu þarf
svo að vera lítill veitingasalur þar
sem farþegar geta fengið keypt-
an mat og kaffi.
Fritz Dobler tekur á móti verð-
launagripnum í heimsmeistara-
keppninni.
flestum stórborgum Evrópu. Af
erlendum blaðaummælum, sem
öll eru á einn veg, er ljóst, að hér
er um að ræða óvenjulegan
harmoníkusnilling og gáfaðan
tónlistarmann. Dobler var korn-
ungur er hann tók að leika á
harmoníku, og síðan hefur frami
hans á því sviði verið mikill og
sívaxandi. — Árið 1949 var hann
kjörinn harmoníkumeistari
Þýzkalands, en í fyrra var hann
kjörinn heimsmeistari í harmon-
íkuleik í keppni er fram fór í
Stuttgart og harmoníkusnilling-
ar frá fimmtíu löndum úr öllum
álfum heims tóku þátt í. Hefur
Dobler náð alveg ótrúlegri leikni
á hljóðfæri sitt, en jafnframt
leikur hann, að sögn, af næmum
tónlistarsmekk, enda eru við-
fangsefni hans mörg meðal þekkt
ustu verka hinna miklu tón-
skálda, svo sem Toccata og Fúga
í d-moll eftir Bach, svo að eitt-
hvað sé nefnt.
Um langt skeið var harmoníkan
fremur lítils metin sem hljóð-
færi, en á síðari tímum hefur hér
orðið mikil breyting á, enda hef-
ur harmoníkan tekið miklum
stakkaskiptum á síðari áratug-
um. Er hún nú orðin þjált hljóð-
færi, sem hægt er að leika á hin
erfiðustu tónverk og tóngæðin
eru orðin miklu meiri en áður
var, svo að ósambærilegt er. —
Hefur harmoníkan því rutt sér
mjög til rúms og er nú notuð í
mörgum hljómsveitum, og harm-
oníkusnillingar hafa látið til sín
heyra í hinum virðulegustu hljóm
Ustasölum erlendis, t.d. í Carnegie
Hall í New York.
Jakobs Möllers
minnzf á Alþingi
Á stuttum fundi, sem haldinn var
í sameinuðu Alþingi í gær, minnt
ist forseti Jakobs Möllers fyrr-
verandi ráðherra, er lézt s.l. laug-
ardag. Rakti hann æviatriði hins
látna stjórnmálamanns og fór lof-
samlegum orðum um starfshæfni
hans og mannkosti. Að lokum
risu þingmenn úr sætum sínum
til virðingar við minningu hins
látna.
uu andi ólirij^ar:
Of fáar
ÞEGAR við berum Reykjavík
saman við borgir í útlandinu,
sjáum við fljótlega, hve snauð
hún er af ýmiss konar listaverk-
um sem bæði eru til prýði og
gleðiauka. Að vísu eru hér nokkr
ar skemmtilegar höggmyndir
sem fegra borgina og bæta svip
i hennar. En þær eru allt of fáar
enn þá, einkum ef það er haft í
huga, hversu mörg ágæt listaverk
við eigum eftir myndhöggvara
okkar. Sum hin beztu hafa samt
aldrei komið fyrir almennings-
sjónir og önnur eru þar sem lítt
ber á þeim.
Fleiri listaverk
EN nú virðist samt hafa komizt
talsverður skriður á fegrun
borgarinnar, því að á stuttum
: tima hafa tvö ágæt listaverk ver-
ið sett upp í bænum. Það eru
höggmyndir Sigurjóns Ólafsson-
ar af sr. Friðriki Friðrikssyni og
Héðni Valdimarssyni. Eru þessi
verk bæði til mikillar prýði enda
eru þau gerð af miklum og góð-
um listamanni er kann, flestum
öðrum betur, að blása lífsanda í
kaldan og harðan steininn. — Er
vonandi, að áframhald verði á
þessu fegrunarstarfi hér í bæn-
um; að því verða að vinna
kreddulausir smekkmenn sem
láta ekki á sig fá, þótt einstaka
maður reki upp öskur út af ein-
hverju listaverki. Jafnframt því
sem borgin okkar stækkar, verð-
ur hún að fríkka. Forráðamenn
hennar gera sér þetta sem betur
fer Ijóst og hafa nú ákveðið að
setja upp fleiri listaverk gang-
andi fólki til gleðiauka.
Gott og mikilvægt starf
AÐ má telja fullvíst, að góð
listaverk eru hentug upp-
eldistæki, ef ég mætti komast svo
óskáldlega að orði; fátt laðar bet-
ur fram í manninum hið góða,
fátt veitir meiri unað í önnum
dagsins. Æska sem umgengst fög-
ur verk verður áreiðanlega betri
en sú sem fær aldrei tækifæri
til þess, hún verður þroskaðri —
og sennilega einnig ánægðari í
erfiðri lífsbaráttu. Starf lista-
mannsins er því mikilvægara en
sumir ætla, og það er fásinna að
veita því ekki athygli sem hann
lætur frá sér fara. Verk hans eru
oft misjöfn að gæðum, en það
má ekki koma fyrir, að almenn-
ingur fari á mis við beztu lista-
verkin vegna gleymsku og áhuga-
leysis. Því ber að fagna hverju
góðu listaverki sem sett er upp í
borginni okkar — og þakka lista-
mönnunum okkar ágætt og mikil-
vægt starf í þágu almennings í
nútíð og framtíð.
o<a«SNJ
Merkit,
aem
klæSlr
landil.
í DAG, 4. nóvember, dó einn
svanurinn, sem fæddist í litla
hólmanum í syðstu stjörninni í
vor, og ólst þar svo upp í sumar
ásamt 5 systkinum, undir vernd-
arvæng umhyggjusamra foreldra.
V ^
MARGIR hafa haft af því gam-
an að fylgjast með þessari stóru
og fallegu fjölskyldu þarna í
sumar, og minnast nú litlu hnoðr-
anna 6, sem ultu þarna úr eggj-
unum í vor og urðu á fáum mán-
uðum að fullvöxnum, fleygum
svönum. Og nú fyrir nokkru
síðan voru foreldramir farnir að
fljúga með allan hópinn í lengri
og skemmri ferðir, til að sýna
þeim svolítið meira af heimin-
um, og kenna þeim að sjá sjálf-
um sér farborða, þegar vetur
var genginn í garð, og leita þurfti
til skjólbetri og björgulegri
staða en æskuhólminn þeirra er
í litlu tjörninni í Hljómskála-
garðinum.
EN alltaf kom hópurinn aftur úr
þessum ferðum, ekki sízt þegar
veður var gott eins og það var
þennan dag, og um hádegið var
fjölskyldan þarna öll á tjörninni
sinni, og þáði þá brauð hjá hverj-
um sem var. En svo síðar um
daginn mun hún hafa ætlað að
fljúga suður yfir til Skerjafjarð-
ar, og þá hefur slysið viljað til,
að einn ungi svanurinn mun hafa
flogið á vír við Melaveg, og væng
brotnað og skaddazt meira, svo
að hann fannst þar dauður
nokkru síðar.
SVONA er þá líf þessara lofts-
ins barna, eins og mannanna
barna, alls staðar torfærur og
hættur, sem leitt geta til slysa
og dauða.
^ ^ ^
OG svo er þá einum færra I
fjölskyldunni. Ungi svanurinn
lifði aðeins eitt sælusumar á
tjörninni, í skrautgarði borgar-
innar, þar sem hann var mörgu
borgarbarni til yndis, og þar sem
hann ásamt hinum svönunum
minnti á fegurð og víðsýni hinna
frónsku heiða, þar sem raun-
i verulegt heimkynni þessara tign-
arlegu fugla er.
Kjartan Ólafsson.
um vinninga í Vöruhappdrættl
SÍBS í 11. flokki 1955.
Hærri vinningarnir
Kr. 50.000.00
12518
t
Kr. 10.000.00
19663 20579
Kr. 5.000.00
8787 10025 29674 35659 40313
40333
Kr. 2.000.00
2773 6007 8688 8951 9950
14698 23376 25257 25841 28190
34318 35220 39281 40929 41538
41641 42422 42475 45714 46496
48051
Kr. 1.000.00
1029 2912 5348 6654 7719
15695 16487 17145 19565 21592
22125 24498 25070 25959 27575
28313 32176 34046 36103 36271
37006 41825 43032 44412 45115
47059
Kr. 500.00
2780 5393 8429 9132 9797
9805 10902 11097 12189 13781
16873 17357 18548 18635 18891
20576 20933 21434 23368 23633
23666 26320 26748 27355 27357
28539 28785 30684 31688 31970
32093 34932 35535 36763 37339
37718 38444 42064 43473 44639
45309 45900 47690 49028
(Birt án ábyrðar)