Morgunblaðið - 11.11.1955, Page 1

16 síður
It árguigv
258. tbl. — Föstudagur 11. nóvember 1955
Prentsmil?& Mergunblaðsins
Skuggar algers ósamkomulags yfir Genfar-ráðstefnuvmi
M0L0T0V HAFNAR TILLÖGU EISENHOWERS UM EFTIR-
Vndarles og haldlítil
rök MOLOTOVS
* haf að afvopnunareftirliti, með myndatökum í lofti, voru
forsendur hans þessar:
1) Að tiilaga Eisenhowers fjallaði um flugeftirlit aðeins yfir
Rússlandi og Bandaríkjunum, en ekki yfir öðrum Vestur-
veldum.
2) Að flugeftirlitið væri alltof dýrt og tæki of langan tima.
3) Að það feli enga tryggingu í sér gegn árás að óvörum.
4) Að hún stuðli á engan hátt að afvopnun. _
5) Að slíkt flug andstæðinga skapi aukna tortryggni og hættu
á að eftirlitsflugið sjálft verði notað til skyndiárása.
Svör Vesturveldanna við þessum röksemdum eru sem hér
segir:
1) Ekkert ætti að vera til fyrirstöðu að víkka flugeftirlitið út
yfir önnur Vesturveldi.
2) Flugeftirlitið væri langt í frá kostnaðarsamt. Hægt er að
taka ljósmyndir af öllum Sovétríkjunum á einu ári.
3) Við höfum sem stendur enga tryggingu gegn árás að óvör-
um. Flugeftirlitið myndi svipta burt grunsemdum og veita
talsvert öryggi. Þó er það að sjálfsögðu ekki nóg. Einnig
þarf smámsaman að koma upp öflugu eftirliti á landi.
4) Afvopnun án eftirlits er óhugsandi. Því að sá sem vanefndi
samninga um afvopnun gæti lagt undir sig heiminn, ef ekk-
ert eftirlit væri haft með vopnabúnaði.
5) Þessa röksemd telja menn fjarstæðu. Eftirlitsflugvélarnar
gætu lagt af stað í eftirlitsferðir af flugvelli landsins, sem
þær fara yfir og væri hægt að setja algera tryggingu gegn
því að þær hefðu nokkur vopn innbyrðis.
LIT MEÐ VOPNABÚNAUI
GEXF, 10. nóv.: — Eftir von-
brigða-fund uíanríkisráðherr-
anna í dag skýrðu fulltrúar
Frakka frá því að Vesturveld-
in myndu bera frani tillögu
um að afvopnunarmálinu yrði
aftur vísað til frekari íhugun-
ar hjá afvopnunarnefnd S.Þ.
Svo virtist á umræðum í
afvcprunamefndinri í haust,
sem Rússar vildu fallast á eft-
irlitið. Nú er aftur loku skotið
fyrir það, a. m. k. að sinni.
— Reuter.
Afvopnunarmálin komin
í strand á fyrsta degi
EF,
GENF, 10. nóv. — Einkaskeyti frá Reuter.
T I R hin miklu vonbrigði á Genfarráðstefnunni, að Rúss-
alvarlegum augum
Á ástandið í Palestínu
JERÚSALEN OG KAIRÖ, 10. nóv. — Einkaskeyti frá Reuter.
RÍKISSTJÖRNIR ísraels og Egyptalands hafa nú fengið orðsend-
ingar bæði frá Bretlandi og Bandaríkjunum varðandi hið
hættulega ástand, sem nú hefur komið upp fyrir botni Miðjarðar-
hafsins. Báðar orðsendingarnar miða að því sín í hvoru lagi að
sýna þessum ríkjum að Vesturveldin leggja stórmikla áherzlu á
það að friður haldist á þessu svæði.
Þýzkalandi, urðu enn sárari vonbrigði á fundinum í dag, þegar
Molotov utanríkisráðherra Rússa hafnaði algerlega tillögu Eis-
enhowers Bandaríkjaforseta um vígbúnaðareftirlit úr lofti.
Á Genfar-ráðstefnunni í sumar kom Eisenhower fram með
hina merkilegu tillögu sína um að bandarískar flugvélar mættu
taka Ijósmyndir úr lofti af Sovétríkjunum og rússneskar flug-
vélar mættu taka ljósmyndir úr lofti af Bandaríkjunum.
Var það ætlun Eisenhowers, að þetta yrði upphafið að
víðtæku vígbúnaðareftirliti, sem yrði samfara allsherjaraf-
vopnun. Ætlunin var að svipta á brott ótta við að eitt stór-
veldið sviki afvopnunarsamninga.
Á ráðstefnunni í dag hafnaði Molotov tillögunni algerlega
á þeim forsendum „að hún stuðlaði ekki að afvopnun“.
Þetta er þvi miður alvarlegt áfall fyrir friðsama menn í
heiminum. Virðist sem samkomulag um afvopnun sé nú fjær
en nokkru sinni áður.
Molotov utanríkisráðherra Rússa
sýndi á Genfar-ráðstefnunni í
gær sinn gamla svip. Hann neit-
aði að fallast á tillögu Eisen-
howers um eftirlit með afvopnun.
AFVOPNUNARMALIN RÆDD
í gær var ákveðið að fresta að
sinni umræðum um sameiningu
Þýzkalands, þar sem samkomu-
lagstilraunir um það höfðu
strandað á neitun Rússa við
frjálsum kosningum. í dag hófust
svo viðræður um annað málið á
dagskrá — afvopnunarmálin.
Molotov flutti langa skýrslu
um málið og bar nú fram sömu
tillögurnar og Rússar hafa
áður flutt um bann við kjarn-
orkuvopnum og fækkun her-
afla. Hins vegar gat hann ekk-
ert um eftirlit með afvopn-!
uninni. En Vesturveldin hafa j
margsinnis lýst því yfir, að
þau geti ekki öryggis síns
BRETAR BJÓDA ÖRYGGI I
Brezka orðsendingin beinist að I
því að ísrael og Egyptaland reyni
nú að koma sér endanlega saman
um landamæri ríkjanna og að
sett verði á fót hlutlaust belti
á landamærunum, sem hersveit-
ir.hvorugs megi fara inn á. Síð-
an bjóðast Bretar til að tryggja
öryggi beggja ríkjanna, þannig
að það veiti fullkomna hernað-
araðstoð því ríkjanna, sem verð-
ur fyrir árás.
AFSTAÐA
BANDARÍKJANNA
í orðsendingu sinni vara
Bandaríkin Gyðinga og Egypta
við að þau muni snúast öndverð
gegn því ríki, sem byrjar fyrir
alvöru styrjöld í Mið-Austur-
löndum. Hinsvegar munu Banda-
ríkjamenn veita þeim deiluaðil-
um alla aðstoð, sem Ijóst þykir,
að hefur orðið fyrir árás.
BURNS í KAIRÓ
Bums, formaður vopnahlés-
nefndar S. Þ. kom í morgun til
Kairó og gekk hann þegar á fund
egypzku stjórnarinnar til þess að
ræða við hana um tillögur til
að koma á friði við landamærin.
RHEIMS, Frakklandi. — Fyrir
skömmu fékk franski herinn 40
nýjar þrýstiloftsflugvélar af
gerðinni Thunderstreak frá
bandaríska flughernum. Er þetta
fyrsta flugvéla sendingin, sem
Frakkar fá frá Bandaríkjunum
um lengri- tíma.
Á sama tíma og Rússar neita að fallast á sameiningu Þýzkalands með frjálsum kosningum, eru þeir
nú hættir að draga nokkrá dul á að stórfellt vígbúnaðarkapphlaup er nú í Austur-Þýzkalandi þar
sem kommúnistar ráða. Þegar Molotov neitar að fallast á frjálsar kosningar í Þýzkalandi er eðli-
legt að menn spyrji hvort hann hyggist sameina Þýzkaland með öðrum hætti. Svo mikið er víst að
löngu áður en nokkur vestur-þýzkur her kom til tals höfðu kommúnistarnir í Austur-Þýzkalandi
þjálfað fjölmennt herlið. Myndir þessar birtu austur-þýzk blöð nýlega af herþjálfun í Austur-Þýzkal.
vegna fallizt á afvopnun, nema
fullkomið eftirlit sé haft með
því að Rússar sviki ekki loforð
um afvopnun, Þau kveðast t.
d. ekki muni eyða kjarnorku-
sprengjum sínum, nema tryggt
sé að Rússar geri það einnig,
því að ella gætu Rússar lagt
undir sig allan heiminn, efiir
að vanefna vopnahlésloforð.
MOLOTOV HAFNAR
Molotov ræddi nokkuð um til-
lögu Eisenhowers, s.l. sumar, sein
miðaði að því að hefja starfsemi
afvopnunareftirlits úr lofti.
Skyldi jafnt á komið með báðum
Rússum og Bandaríkjamönnum,
að þeir mættu fljúga yfir land
hins og taka ljósmyndir af hverju
sem væri úr lofti.
Molotov hafnaði þessu. Hann
heimtaði afvopnun fyrst, en kvað
eftirlit úr lofti koma til greina
eftirá.
DULLES BIDUR UM VINSAM-
LEGRI ATHUGUN
Dulles utanríkisráðherra
Bandaríkjanna tók til máls á
eftir. Hann harmaði neitun
Molotovs og tók það skýrt
fram, að flugeftirlitið hefði
aðeins átt að vera byrjun
gagngers eftirlits. Það kæmi
að litlu haldi til öryggis, ef
það ætti aðeins að vera eftirá.
Bað hann Molotov vinsamlega
um að athuga hvaða þýðingu
neitun hans hefði. Hann mætti
og til með að skilja, að engin
þjóð væri fáanleg til að af-
vopnast, ef hún gæti átt það á
hættu að önnur þjóð vanefndi
samningana og byggi síðan ein
yfir þeim styrjaldarmætti,
sem kjarnorkusprengjur veita.
MIKIL VONBRIGÐI
Þessi neitun Rússá kom mönn-
um* á óvart. Forustumenn þeirra
í Moskvu hafa látið á sér skilja
í hinum glæsilegu síðdegisboðum,
sem þeir halda útlendingum þar
í borg, að þeir væru fúsir að fall-
ast á eftirlit. Þeim mun meiri eru
vonbrigðin.
Eftir þessa neitun telja
margir vestrænir stjórnmála-
Framh. á bla. 12