Morgunblaðið - 22.11.1955, Blaðsíða 7

[" Þriðjudagur 22. nóv. 1955 MORGVNBLAÐIÐ f[
«- -------------------------------- - -
RéttSáfur starfsgrundvöllur togara
og vélbáta er krafa útgerðarmanua
Rœða Svetris Júhussonar vio setningu
aðaifunéar L. L Ú.
SALA SJÁVARAFURÐA
Sala sjávarafurða gekk yfir-
Seitt vel á s.l. ári, en á þessu ári
hefir hins vegar gengið tregar.
Áber’andi er, að okkur vantar
meiri markaði fyrir frystan fisk,
en um helmingur aflans á s.l. ári
fór til frystingar, þegar sildin er
undanskilin.
SKREIÐ ARFR AMLEIf) SL AN
Sala á skreið gekk sæmilega á
s.l. ári, enda var framleiðslumagn
ið þá minna en 1953.
Heildarframleiðslan á s.l. ári
mun hafa nurnið um 9000 smál. Á
fyrstu 10 mánuðum þessa árs hef-
ir framleiðslan aukizt frá s.l. ári
<og mun nú vera orðin meiri en
allt árið í fyrra.
Verkun á skreið hefir verið
mjög erfið í ár vegna ótíðar á
Suð-Vesturlandi. Af þessum sök-
um hefir mikið af skreið skemmst
og orðið lakari útflutningsvara,
og má hér einnig um kenna skorti
útgerðarmanna á geymsluhúsum,
en þeim hafa þeir ekki getað kom
ið sér upp vegna fjárskorts og
erfitt að fá lán til þeirra.
Verðlag skreiðarinnar hefir far
ið lækkandi á þessu ári, en það
orsakast m. a. af óvenju mikilli
skreiðarframleiðslu Norðmanna á
árinu og svo aukningu á fram-
leiðslu íslendinga sjálfra.
Afskipun þessa árs framleiðslu
hefir verið treg og byrjuöu af-
skipanir ekki af krafti fyrr en í
síðastliðnum mánuði.
Helztu viðskiptalöndin eru
Nigeria, Ítalía, Svíþjóð og Finn-
land.
SALTFISKURINN
Þann 1. þ.m. nam saitfiskfram-
leiðslan 43.400 smái., en var á
sama tíma í fyrra 36.900 smál.
Síðastliðið ár var heildarfram-
leiðslan 38.555 smálestir, og er því
orðin talsvert meiri nú en hún
var allt árið 1954.
Skiptist aukningin á framleiðsl
unni nokkurn veginn jafnt milli
báta- og togaraflotans, en er þó
hlutfallslega meiri hjá togara-
flotanum, einkum síðari hluta
ársins.
Gera má ráð fyrir, að saltfisk-
framleiðslan verði í ár um
47.000 smálestir.
Sala og afhending saltfisks hef-
ir gengið vel í ár, er öll fram-
leiðsla ársins til þessa seld, að
undanskildu nokkru magni af
Ameríkufiski, og verður síðustu
blautfiskförmunum afskipað nú á
næstunni. Nokkuð hefir vantað
á að hægt væri að fullnægja eft-
irspurninni frá Grikklandi eftir
smáfiski, en útlit er fyrir að úr
því rætist, þar eð talsverður bluti
togaraflotans stundar nú saltfisk-
veiðar. Sama er að segja um
Spánarmarkaðinn. Talsvert hefir
vantað á að hægt væri að not-
færa sér þá afsetningarmöguleika
sem á hendi voru. Stafaði það
einkum af því hve óhægt var með
fiskverkun sunnanlands sökum sí
felldra óþurrka í allt sumar. Gert
er ráð fyrir að húsþurrka upp í
væntanlegar sölur til Spánar.
Helztu viðskiptalöndin hafa
verið eins og áður: Brazilía,
Grikkland, Ítalía, Portugal og
Spánn. Verðlag á óverkuðum salt
fiski hefir verið nokkru hærra í
ár en síðastliðið ár og nemur sú
hækkun um 10%. Hins vegar er
verð á verkuðum saltfiski í ár
óbreytt frá því sem var síðast-
liðið ár.
FREBFISKFRAMLEIÐSLAN
Á s.l. ári var framleiðsla freð-
fisks óvenju mikil og nam þá um
helming al-ls afla landsmanna, að
síld undantekinni. Framleiðslan
í ár hefir hins vegar minnkað.
Verðlag freðfisksins hefir iækkað
mikið í Baudaríkjunum í ár og
mun aðalorsökin vera óveniulegt
framböð og samkeppni frá Kan-
adamönnum og fleiri þjóðum.
Verðlag freðfisksins er nú svo
lágt í Bandaríkjunum, að annað
eins hefir ekki þekkzt undan-
farin 4 ár.
Á árinu 1953 var saraið við
Hússland um söha á 33 þús. smál.
af freðfiski, sem afgreiðast átíi á
1 !4 ári, en nú nýverið ex búið að
semja um sölu á 20 þús. smá-
lestum, sem af.greiðist á eun: ári.
Eftir er að semja um verð og
skiptingu eftir fisktegundum við
Rússland á þessum 20 þús. smá-
lestum.
□ ----------------------n
SÍÐARI HLUTI
□ ----------------------□
Freðfiskiðnaðurinn er nú orð-
inn iangstærsti og mikilvægasti
iðnaður okkar íslendinga, þótt
ungur sé að árum. Yfir stendur
lagfæring og endurbygging fjölda
þeirra frystihúsa, er fyrst höfðu
þessa starfrækslu hérlendis. Önn-
ur af húsunum munu skjótt þurfa
að framkvæma slikar aðgerðir, en
flest þeirra mun vanhaga um fé
til slíkra framkvæmda. Hins veg-
ar er það mikið atriði að íslend-
ingar meti þennan unga iðnað að
verðleikum.
★ ★ ★
Framleiðslustéttirnar í islenzku
þjóðfélagi hafa mjög mikla sér-
stöðu, sér í lagi sú framleiðslu-
stétt, er svo til eingöngu byggir
starfrækslu sína á sölu á eriend-
um markaði. Ég sagði fyrr að
útflutningur sjávarafurða baíi
numið 93 til 97% af heiiUiarút-
flutningnum á undanförnum ár-
um.
Við ráðum ekki verðiagi á út-
flutningsvörum okkar í hinum
ýmsu markaðslöndum. Þar eigum
við í stöðugri samkeppni við aðr-
ar fiskveiðaþjóðir, sem betur en
við hafa stillt í hóf kostnaði við
framleiðslu útflutningsafurða
sinna.
Hið gengdarlausa kapphlaup,
sem um árabil hefir verið milli
stétta um útþynningu íslenzka
gjaldmiðilsins, hefir vissulega
hefnt sín, það gerir það ávallt, ef
upp er skipt meiru en afiast.
Þær ráðstafanir, sem stjómar-
völd landsins hafa valið til þess
að jafna metin á milli fram-
leiðslustéttanna og almennings í
landinu, hafa vægast sagt verið
mjög umdeildar og í meðvitund
þjóðarinnar er sjávarútvegurinn
orðinn stærsti „styrkþeginn" í
landinu. Slík öfugmæli hefir mað
ur vart talið svara verð til þessa,
en eftir því sem maður rekur sig
á fleiri greindarmenn, sem á
alvöru telja sjávarútveginn
bagga á þjóðfélaginu, þá er. nauð-
synlegt að gefa þessu meiri gaum,
en gert hefir verið.
Einfaldlega lítur þetta svona
okkar hækkar og lækkar eftir
því sem markaðurinn er og hve
framboð er mikið. Ýmsar aöiar
orsakir koma þar til greina, en
framJeiðslukostnaðurmn bér jnn-
aniands fer stöðugt hækkandi
Það, sem kostaði 100 krónur að
framleiða í marz 1955, kost.ar
væntanlega í desember n.k. 120
krónur. Það sem kostaði 100 kr.
að framleiða 1950, kostar 180 kr.
núna.
En þrátt fyrir þennan mun á
tilkostnaði við framleiðsluna eru
framleiðendur skyldaðir með lög-
um til að skila andvirði útfJutn-
ingsafurða sinna á sama gengí og
1950. Til þess að eigi hefði þurft
að grípa til sérstakra ráðstafana,
hefði verðlag á útflutningsvörum
okkar orðið að hækka það stór-
kostlega, að hún gæti vegið vtpp
á móti auknum framleiðslulcostn-
aði, aflamagn og aíköst að aukast
svo stórkostlega, að það hefði
vegið upp á móti framleiðslu-
kostnaðaraukningunni.
En ekkert af þessu hefir verið
fyrir hendi. Aftur á móti hefir
ávallt verið krafizt af þjóðar-
heildinni stærri og stærri hluta
af hverjum íiski. Þær ráðstafan-
ir, sem stjórnarvöid landsins hafa
ýmist ákveðið eða fallizt á að
gera gagnvart útgerðinni, hvort
sem það er í formi fiskábyrgðar,
bátagjaldeyris eða beinna niður-
greið'sla úr ríkissjoði, er því ekk-
ert frekar tfyrir útvegsmenn og
sjómenn eg það fólk sem vinnur
að hagnýtingu aflans í landinu,
en fyrir þig, neytandi góður, scm
færð þinar nauðsynjar fluttar inn
fyrir gjaJdeyri, sem kostar mun
meira en hið skráða gengi.
Það væri vissulega hampa-
minnst fyrir útvegsmenn að kref j
ast þess verðlags af þjóðarlieild-
inni fyrir sinar framleiðstuvörur,
sem viðurkennd meðalfram-
leiðsla kostar, og þá beint með
skráðu gengi.
Þær sérstöku ráðstafanir, sem
valdar hafa verið til þess að jafna
nokkuð rpetin, hafa ekki verið
farnar tfyrir útvegsmenn eina,
heldur fyrir þjóðarheildina.
Þjóð, sem er jafn háð innflutn-
ingi og við íslendingar erum,
verður að gera sér fulla grein
fyrir því að þegar eigi fæst nema
60—65% af framleiðslukostnaði á
erlendum markaði, þá verður hún
að greíða mismuninn á annan
hátt.
Það öfugstreymi hefir þróazt á
síðustu árum, að þau fiskiskip,
sem hagkvæmust og afkastamest
eru til fiskveiða, botnvörpuskip-
in, standa mjög höllum fæti, og
vantar mikið á, að þau fái upp-
borinn tilkostnað við framleiðslu
sína.
Það var á s.l. ári sem Jöggjaf-
arvaldið viðurkenndi no'kkra
greiðslu til þeirra, sem er þó
langt undir því, sem meðalfram-
leiðsla þeirra krefst.
Það samkomulag, sem gilt hefir
um bátaflotann, rennur ut um
næstkomandi áramót. Það standa
því fyrir dyrum samningar um
grundvöll fyrir rekstri beggja
höfuðgreina f iskiskipaflotans,
botnvörpuskipanna og vélbát-
anna.
Sarntökin hafa sína skoðun á
þeim leiðum. sem farnar bafa
verið, en það bíður síns tíma að
túlka þær.
En krafa samtakanna er og
verður sú, að miðað við meðal-,
veiðímagn undanfarinna ára og
viðurkenndan tilkostnað, þá
standi vonir til þess, að fleytan
geti borið sig.
Útvegsmenn eiga ekki að van-
meta eða ofmeta sína möguleika
eða sitt hlutverk í þjóðfélaginu.
En þeir mega vera þess minrtug-
ir, að standi þeir saman um sín
I raále&á, er ekki svo auðvelt að
ganga framhjá óskutn þeirra.
Þess vegna er mikill vandi, sem
hvílir á herðum fulltrúanna 'hér,
að kryíja málin vel til mergjar,
og þegar það hefir verið gert,
v-erða útvegsmenn að standa sam-
einaðir sem órjúfandi heiid, að
fá sanngjama skipan simna mála.
HúsnœBi — Simi
Hjón óska eftir íbúð til
ieigiu, sem fyrst. Getu.rn lán-
að síma. Fyrirframgreiðsla.
Ti'lboð merkt: „Strax —
591", sendist aifgr. blaðsins
fyrir fimmtudagskvöld.
Sveinn Finnsson
héraðsdómslögmaður
Lðgfræðistörf og fasteignasala.
dafnarstræti 8. Sími 5881 og 6288
út: Verðlag á framleiðsiuvbruin
Grindvíkingar
Oss vantar útsölumann í Grindavík frá
1. desember n. k. — Upplýsingar í skrif-
stofu blaðsins.
Tökum upp é díKj
Nýtt úrval af
ítölskuun höttum
am
|Fe
LAUGAVEGÍ 116
Afmælisútsalau
heldur áfram
Þessa viku seljum við
POSTULÍNIÐ OG KKYSTAI.INN MEÖ 20% AFSLÆTTI
Notið tsVkifærið og kaupið jólagjafirnar
hjá okkur.
Blóm & Ávextir
Sími 2717
Skrifstofumabur
Vanur skrifstofumaður, sem gæti annazt gjaldkera-
störí, óskast til byggingafyrirtækis. — Upplýsingar um
menntun og fyrri- störf, sendist afgr. blaðsins merkt:
„Röskur — 588“.
HUSMÆOtJlt!
MELITTA þýzki kaffipokinn er kominn aft.ur í verzlanir.
Eykur hreinlæti — Sparar katffi.
Ileildverzlun Stefáns B. Jónssonar
Sími 3521 — Reykjavík
lilMGLINGSPILTUR
rbskur og ábyggilegur, (þarf að hafa ökuréttindi),
óskast nú þegar. — -U.ppl.
GEORG & CO.
Hverfisgötu 48 — (Uppi í lóðinni)
Stórt lagerborð
með hillum, til sölu með tækifærisverði.
Uppl. í síma 3245.
Sœlgœtisgerð
Vélar og áhöld til sælgætisgerðar til sölu.
Upplýsingar gefur
Málflutningsskrifstofa Vagns E, Jónssonar
Austurstræti 9 — Sími 4400