Morgunblaðið - 25.11.1955, Blaðsíða 9

Föstudagur 25. nóv. 1955
MORGUWBLAÐIÐ
9
Skyndiheimsókn í Iðnskóiann
Spjallað um nýja kennsljhætti og fleira
Sigurður Líndal, stud. jur.:
HLUTVERK skólanna í þjóð-
félaginu er og hefir verið
mikihfáegt. Á síðustu tímum hefir
mönnum skilizt þetta æ betur.
Kostað er kapps um að veita sem
flestum sem mesta fræðslu, og sá
hluti þjóðarinnar er nú orðinn
harla stór, sem við skólana starf-
ar að námi eða kennslu. Þetta
starf hefir þó vart verið kvnnt
almennirigi svo rækilega sem
skyldi, og vill æskulýðssíða Morg
unblaðsms leggja fram skerf til
að úr því verði bætt Fyrir þær
sakir brá tíðindamaður síðunnar
sér í gærmorgun upp á Skóla-
vörðuholt og fékk ljósmyndara
sér til fylgdar. Knúðu þeir dyr3
á skrifstofu Iðnskólans í Reykja-
vík, sem er einn stærsti skóli hér-
lendis. Þar tók frk. Ester West-
Sund á móti komumönnurn og
hafði greið svör á takteinum við
öllum spurningum. Skólastjórinn,
Þór Sandholt, bauð þeim að
kynna sér rekstur skólans og húsa
bynni.
I sögu Iðnskólans hafa nýlega
orðið þáttaskil. Hann átti hálfrar
aldar afmæli í fyrra og flutti um
svipað leyti í sitt nýja og stóra
hús. Ný lög um iðnfræðslu tóku
gildi í haust og fólust í þeim
ýmsar nýjungar.
FRÁ NÁMI OG NEMENDUM
Þeir menn, er hyggjast fá
sveinsréttindi í einhverri þeirra
63 iðngreina, sem löggiltar eru
hér á landi, verða að leggja.fyrir
sig iðnaðarnám um 3—4 ára
skeið, og er 4 ára tíminn algeng-
ari. Námið er að miklu Ieyti verk-
Segt, og fer það enn í dag fram
í verkstofum iðnmeistaranna eins
og tíðkazt hefir um margar aldir.
Lögskipaður þáttur námsins fer
þó fram í iðnskólum, og verða
iðnnemar að ljúka 3—4 bekkja-
prófum þar. Þeir njóta kennslu í
ýmsum almennum greinum, og er
hún að mestu hin sama fyrir alla
í fyrstu 2 bekkjunum. Þá tekur
sérgreint nám við.
Ný lög um iðnfræðslu tóku
gildi hinn 1. október s.l. Síðan er
Iðnskólinn í Reykjavík dagskóli,
og stendur hver bekkur 2 mán-
uði á vetri hverjum, en við það
bætist próftími. Nemendur sinna
ekki öðrum störfum þennan tíma.
í haust hófu nám í skólanum um
220 nemendur, og verða þeir til
jóla. Tveir aðrir hópar koma til
náms síðar í vetur. Liklegt er,
að nemendafjöldinn verði svipað-
ur og var í fyrra, en þá var hann
819, ef þeir eru með taldir, sem
sóttu sérstök námskeið á skóians
vegum. Nemendur voru þá í 42
af hinum 63 löggiltu iðngreinum.
Af bessum fjölda voru aðeins 29
stúlkur, flestar í hárgreiðslu og
hattasaumi. Nokkrar stúlkur
stunda nám í Ijósmyndun, kjóla-
saumi og kvenklæðaskurði, en nú
stunda engar stúlkur nám i gull-
smiði, úrsmíði, bókbandi. brauð-
<og kökugerð og sennilega aðeins
1 í málaraiðn. Má þetta imdar-
legt kallast.
Félagslií iðnskólanemenda hef-
ir átt nokkuð erfitt uppdrá'tar.
Kemur þar hvort tveggja til, ai
nemendur eru margir og að þeir
sitja skarnman t.ma á skólabekk
í einu. Þá hefir og húsnæðisleysi
verið mjög til baga. Aðstaðan til
félagsstarfa batnar mjög, er sal-
arkynni hinnar nýju skólabygg-
inar eru smám saman tekin i notk
un. Árangurinn mátti strax
greina á s.l. vetri.
Aðalfundur skólafélagsins var
haldinn fyrir nokkrum dögum og
þá kosnir í stjórn þess: Sveinn
Óiafsson, formaður, Sigurður
Kristjánsson, Theodór Óskarsson,
Pétur A. Kristjánsson og Raguar
Guðmundsson.
Skólanemer.dur í Reykjavik
vita, að Iðnskólinn hefir lengi átt
snjöllu íþróttaliði á að skipa, og
hefir það revnzt hart í horn að
taka á skólamótum.
SKÓLAHÚSIÐ NÝJA
Stórbygging skólans á SkóJa-
vörðuholti má með sanni kellast
eitt furðulegt hús. Smíði þess
hófst fyrir um það bil áratug, og
fyrstu stofurnar voi-u teknar í
notkun í fyrrahaust. Neðsta hæð
hússins er enn ófullgerð að mestu,
en þar er verkiegri kennslu ætlað
húsrými, og er búizt við, að fyrst
verði komið þar á prentkennslu.
Önnur hæð má heita fuílgerð, og
gengið hefir verið frá kennslu-
stofum á 3. hæð. Kennslustofurn-
ar í húsinu verða alls 30, 14 eru
fullgerðar, og auk þess hefir Iðn-
aðarmálastofnun íslands fiutt í
6 stofur. Á 3. hæð er nú verið að
útbúa bókasafnsherbergi og sýnis
hornasafn. Á 4. hæð er ur.nið að
því að ganga frá sal fyrir skraut-
teiknun og málun svo og frá all-
mörgum heimavistarherbergjum
á 5. hæð.
í hinni nýju skólabyggingu er
vel fvrir öllu séð, og margt er
þar, sem vart eða ekki er í öðrum
skólahúsum. Sérstök skólabúð
starfar þar og er opin daglega.
Nemendur geta keypt þar nauð-
synleg námsgögn. Vel er búið að
kennurum og skólastjóra, t d.
er sérstakt viðtalsherbergi við
kennarastofuna. Á göngum skól-
ans er og sérstakt rúm ætiað ívrir
nemendur til að sitja í í frímín-
útum og lesa blöð og tímarit. Er
það vinsælt mjög.
Skólahúsið er geysistór bygg-
ing eins og allir vita, sem kunn-
ugir eru i bænum. Sérstök nefnd
stendur fj'rir smíði þess, og er
Helgi Hermann Eir'ksson, fvrr-
um skólastjóri Iðnskólans, for-
maður hennar.
FJÁRMÁL OG STJÓRN
Iðnskólinn í Revkjavík hefir til
skamms tíma verið sjálfstæð
stofnun og stuðzt við styrki frá
hinu opinbera, en rekin á vegum
Frh. á bls. 1J
SJÁLFSTÆEISMENN hafa á
undanförnum árum oft sam-
þykkt ályktanir um, að endur-
skoðun fræðslulöggjafar lands-
ins væri nauðsynleg. T. d. var
sJík ályktun samþj'kkt á þingi
S.U.S. árið 1951.
Danskt sjónarmið
ERU HANDRITAKROFUR
ÖTÍMABÆRAR?
„FRJÁLS ÞJÓГ birtir nýlega
grein eftir Stefán Karlsson, stud.
Menntamálaráðherrann, Bjarni mag., er hann nefnir „Rykfallin
Benediktsson, hefur verið ötull handrit“
við framkvæmd slíkrar endur- Af grein þessari verður það
skoðunar. Stærsta og merkasta helzt ráðið, að höfundur telji
sporið í þá átt var setning lag- handritakröfur íslendinga á hend
anna um fjármál skólakerfisins,; ur Dönum ótímabærar og um-
en þau lög voru samþykkt á Al- ■ ræður um eignarréttinn ófrjóar.
þingi í fyrra. Með þeim lögum Kröfurnar séu ótímabærar
var fyrst og fremst stefnt að vegna þess, að fullkomið sinnu-
me.ri festu í fjárhagslegri fram- i )eySj se um fræðistörf á íslandi,
k.væmd fræðslulaganna, og jafn-! enda standi stjórnarvöld Jands-
framt settar reglur sem miða að
hófsamlegri fjárfestingu í þágu
fræðslukerfisins.
Ungir Sjálfstæðismenn fagna
þessari löggjöf, sem og hverri
annarri, sem miðar að traustari
og farsælli framkvæmd á
þjóðmálanna.
SAMBANDSÞINGIÐ
ályktun um, að nauðsynlegt væri
að skapa vísindamönnum viðun-
andi skilyrði til að sinna rann-
sóknarstörfum í þágu menningar-
og atvinnumála þjóðarinnar.
í þessu sambandi má geta þess,
að íyrir forgöngu Sjálfstæðis-
manna var í fyrra veitt fé á fjár-
ins í vegi fyrir allri stíkri starf-
semi. Bíði fjöldi handriti ókann-
aður á Islandi sjálfu, og sé mönn-
um nær að rannsaka þau og gefa
út heldur en að heimta handrit
af Dönum!
Umræður um eignarréttinn
séu ófrjóar sakir þess, að meira
sé um vert að eiga það, sem á
samþykkti' blöð handritanna sé skráð.
sviði
Höfundur virðist því sætta sig
prýðilega við útlegð handritanna
1 og vill, að íslendingar geri það
' einnig. Leggur hann svo mikið
kapp 4 -ið koma þessum boðskap
á framfæri, að hann leitast af
alefli við að hnekkja einni höfuð
röksemd íslendinga i handrita-
1 málinu, þeirri að á íslandi sé
Á/yktun 13. Jbings SUS um
MENNINGARMÁL
13. ÞING S.U.S. leggur áherzlu á eftirfarandi atriði í menningar-
málum:
1. Þess sé ávallt gætt, að fræðslulöggjöf landsins svari sem bezt
þörfum þjóðarinnar á hverjum tíma. Verið sé örugglega á verði
um það, að þróun skólamála stefni að því að skila sem beztum
árangri, bæði einstaklingum og þjóðarheild.
Stefnt verði markvisst að því, að hvert ungmenni eigi kost
á námi við sitt hæfi, eftir því, sem hugur þess og hæfileikar
standa til, við sem beztar aðstæður og fullkomnasta kennslu.
Brýn þörf er á að auka fjölbreytni í kennsluháttum hins
almenna skóla. Einhliða bóknám hentar ekki öllum nemendum
né heldur atvinnugreinum þjóðarinnar, sem verða fjölbreyttari
með hverju árinu sem líður. Af þessum ástæðum ber að efla
verknám í hverri mynd sem er.
2. Auka ber tæknimenntun með þjóðinni á þann hátt, að hún
stuðli sem bezt að því að ungt fólk búi sig undir störf í þágu
atvinnuvega og framleiðslustarfa landsmanna. í því sambandi
skal á það bent, að miklu skiptir um framkvæmd hinna nýju
laga um iðnskóla og að sem fyrst verði stofnað til þeirrar
framhaldskennslu, sem iðnskólalögin gera ráð fyrir.
5 Komið verði á skipulögðu leiðbeiningastarfi um stöðuval sem
rekið verði í samræmi við auknar kröfur um fjölbreytni í skóla-
námi og markvissan undirbúning að störfum í atvinnulífi þjóð-
arinnar.
4. Byggingu Kennaraskóla íslands verði hraðað og bætt verði að-
staða kennara til aukinnar menntunar í samræmi við þarfir
og kröfur tímans.
5. Þingið telur nauðsynlegt að gefa vísindamönnum viðunandi
tækifæri til þess að vinna að rannsóknarstörfum í þágu menn-
ingar- og atvinnumála þjóðarinnar.
6. Lögð verði alúð við siðgæðisuppeldi æskunnar í anda krist-
innar trúar, þegnskapar og lýðræðis.
þegar og hljóti að verða miðstöð
íslenzkra fræða.
Einkaskoðanir manns þessa
skipta að vísu litlu máli, og
þær má hann hafa í friði, en hitt
er þó Jakara, þegar hann reýnir
að þrúga þessum dönsku 19.
aldar skoðunum upp á íslend
inga með blekkingum, vísvitanch
eða óafvitandi.
ÚTGÁFU OG FRÆÐISTÖRF
Á ÍSLANDI
„íslendingi verður að vonum
svarafátt", þegar hann er spurð-
ur um vísindalegt útgáfustarf á
íslandi, segir í greininni. — Sá
íslendingur hlýtur að vera Stefán
Karlsson, sem þar opinberar
fáfræði sína. Flestir aðrir ís
lendingar munu þekkja til útgáfu
Alþingisbóka íslands, Annála
1400—1800 og Fornbréfasafns,
þekkja störf orðabókarnefndar
Háskólans og handritanefndar,
svo að fátt eitt sé nefnt. Er
raunar óþarfi að fjölyrða um
þetta og þá sízt svo skömmu eft-
ir þá agætu sýningu „íslenzk
fræði 1911—1954)“, sem haldin
var dagana 16.—27. júní 1954
Mátti bar f-á glöggt yfirlit um
það, sem gerzt hafði á þeim vetí-
vangi og var það að sönnu harla
merkiJegt.
Hit.t er annað mál, að lífs-
barátta fræðimanna okkar er
hörð, svo sem annarra íslendinga
fyrir sakir fámennis og fátækt-
ar. Af þeim sökum , eins og víða
annars staðar, verður að sníða
stakk eftir efnum og ástæðum.
Vandalaust er og að benda á
einstaka verklitla fræðimenn
bæði fyrr og síðar, en það breyt-
ir ekki þeirri staðreynd að full-
yrðingar Stefáns Karlssonar fá
engan veginn staðizt, þær eru
grundvallaðar á ýkjum og rang-
færslum
HANDRIT OG VÍSINDI
í þessu sambandi t aknar þó
önnur spurning. Hví þessi enda-
lausa vísindamennska kringum
okkar gömlu handrit? Hafa þau
ekkert gildi nema sem „hráefni1*
handa vísindamönnum, eins og
Stefán Karlsson gefur í skyn og
annar Hafnarstúdent orðaði það.
Víst er það, að vísindanna vegna
er - mikilvægt að fá handritin
heim, þar sem er miðstöð ís-
lenzkra fræða. Það er þó þess»
vegna ekki óumflýjanlegt, þar
sem úr þeirri vöntun má bæta
með nútíma tækni, og auðvelt er
að fá handrit að láni, þar sem
tæknina þrýtur.
En hér er annað sjónarmið og
það miklu þungvægara. Hand-
ritamálið er deila heillar og
óskiptrar þjóðar við fáeina þröng
sýna vísindamenn, sem fæstir
hafa nokkru sinni snert við ís-
lenzkum fræðum. Þeir meta
handritin sem „hráefni“. í vit-
Framh. a bla II
Þessi mynd var tekin í gær af iðnnemum við teikninám.
(Ljósm. Mbl. Ól. K. M.> j