Morgunblaðið - 27.11.1955, Side 2

MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 27. nóv. 1955 "]
Próf. Magnús Már Larnsson gefur
hana úf með nútíma sfafsefningir.
KONUNGSSKUGGSJÁ hið nafntogaða rit frá miðri 13. öld, sem
mun hafa verið ritað fyrir Noregskonunga og ér safn af hei-1-
yæðum eða eins konar handbók lífsspeki, hefur nú verið prentuö
6 fyrsta skipti hér á íslandi. Er það bókaútgáfan Leiftur, sem gefur
Jiana út, en prófessor Magnús Már Lárusson hefur búið hana tll
prentunar. Átti prófessorinn stutt samtal við fréttamenn í tilefni
þessarar merkilegu útgáfu. En þar gerist það í Jyrsta sinn, að
fornt rit sé gefið út með nútímastafsetningu,. þótt orðalagi sé að
óðru leyti haldið.
FORNEIT NORÖMANNA f
Próf. Magnús Már Lárusson
ekýrði fréttamönnum frá þvi, að
hann hefði verið í allmiklum
vanda, hvernig ætti að gefa Kon-
ungsskuggsjá út. Bókin var mjög
vinsæl á miðöldum og til af henni
fjöldi handrita. Konungsskuggsjá
<er það fornritið, sem Norðmenn
hafa talið sitt verk og eru til
norsk handrit af henni, en einnig
ísienzk handxit í Árnasafni.
— Átti ég þá að gefa þetta rit
frá 13. öld út með Möðruvalia-
etafsetningu frá 14. öld, eða með
norskri stafsetningu frá 13. öld,
ekrifa t. d. grönt í staðinn fyrir
grænt, sleppah-um o. s. frv.
MEÐ NÚTÍMASTAFSETNINGU
Gegn því mæitu þau rök, að
nútimamönnum finnst slík staf-
setning afkáraleg. Og nú var ein-
mitt ætlunin, að færa Konungs-
ekuggsjá nútimafólki. Efni bók-
arinnar er slíkt, að það gildir á
öllum timum, sem siðfræði og
upakmæli. Þess vegna varð það
úr, að ég ákvað að gefa bókina
út með nútímastafsetningu, en
foreyta þó lítt orðmyndum og
toeygingarmyndum. Útgáfan er
því lesútgáfa fyrir allan almenn*
íng, en ekki textaútgáfa.
Þetta er líka í anda forfeðra
okkar. Hver öld endurritaði hin
gömlu handrit, og þá í hvert
ekipti með þeirri stafsetningu,
•sem þá var ríkjandi.
NORSKI TEXTINN LAGÐUR
TíL GRUNDVALLAR
— En hvaða texti er lagður til
grundvallar um efni?
— Það er norski textinn, sem er
frá siðari liluta 18. aldar. Því að
fyt ir allan almenning skiptir ekki
máli, hvort textinn er nær eða
fjær frumgerðinni. Með því að
velja norska textann er ég ekki
að leggja dóm á hvor gerðin, sú
íglenzka eða norska,.sé nær frum-
textanum, segir próf Magnús Már
Próf. Magnús Már Lárusson
Lárusson. Enda þykist ég þvert
á móti hafa sannað nýlega að ís-
lenzka gerðin sé nær frumtext-
anum.
— Hvaða líkur eru fyrir því?
spyrjum við.
— Það kom nýlega upp úr kaf-
inn, að í handriti, sem Ólafur í
Arney afritaði kringum 1782, er
homilia, sem finnst í norsku út-
gáfunni. Það þykir nú ljóst, að
Ólafur hafi haft fyrir sér íslenzkt
handrit, sem nær er frumgerð-
inni, en hinn norski texti.
Um höfund Konungsskuggsjár
er ekkert vitað rneð vissu. Hefir
verið bent á ýmsa menn, sem lík-
lega höfunda. Svo mikið er víst,
að höfundurinn hefir verið hand-
genginn Noregskonungum. Hafa
tilgátur komið fram að bókin hafi
verið samin fyrir Magnús konung
lagabæti. Af efni bókarinnar
virðist séð, að hann hafi verið
búsettur á Hálogalandi eða í
Þrændalögum, einhvers staðar
þar hafi verið búsettur sá norski
starfsþróðir Snorra Sturlusonar.
Fyrsfa einvígisskákin
Hvítt: H. PILNIK
Svart: FRIÐRIK ÓLAFSSON
Sikileyjarvörn
c5
Rc6
pxp
Rf6
d6
1. e4
< 2. Rf3
( 3. d4
( ' 4. Rxp
’ 5. Rc3
6. Bf'! -----
í skákinni Pílnik—Ingi, sem tefld
var á þriðjudaginn var, lék Pil-
nik í þessari stöðu' Bg5.
6. ----- e5
Þetta afbrigði er kennt við rúss-
néska meistarann Boleslavski og
er talið eitt bezta afbrigðið af
þessari byrjun.
7. Rb3 Be7
8. 0—0 0—0
9. Be3 Be6
' 10. Bf3 a5
11. Rd5 BxR
12. pxB Rb8
13. Dd3 Rbd7
14. Rd2 -----------
Eadurbót Piiniks. Riddarinn á
aS komast til c4, þar sem hann
Kiendur mjög vel, eins og síðar
kemur í Ijós.
14. -----Hc8
15. c3 Re8
16. Bg4 -----
Til þess að hindra Í5
16. g6
17. BxR DxB
18. Rc4 Bd8
19. a4 Ha8
Vafasamur leikur. Hvítur nær nú
mikilsverðu frumkvæði. Sjálf-
sagður leikur og rökrétt fram-
hald af því sem áður var komið,
var 19........f5; ef 20. Bb6, var
nægur tími til að valda a-peðið.
20. f4 exf
21. Bxp Ha6
22. Bh6 Rg7
23. Dd4 f6
Auðvitað ekki 23. P .... Rf5;
vegna 24. HxR.
24. BxR KxB
25. Khl He8
26. Hf3 -----
Betra var Hf2. Ef til vill hefur
Piinik gefið verulegan hluta af
stöðu-yfirburðum sínum aftur
með þessum leik. Ef eftir 25. HÍ2,
De7; 26. Hafl, De4; drepur hvítt
á f6 og vinnur peð.
Frh. á næsta dálki.
Frh. neðst á næsta dálki
Bréf:
Verzlanir
fólksins
NOKKURT umtal varð s.l. vor
um hina ömurlegu afkomu KRON
er bókfært tap varð um 725 þús.
krónur, en rektursafkoman bó
raunverulega mun verri.
Á þessu ári virðist tapið verða
miklu meira. Enda treysiist
stjórnin ekki til að gefa út skrif-
legt yfirlit um reksturinn á ný-
afstöðnum fuiltriiafundi, sem þó
hefir verið venja.
Tortryggnin nær líka til starfs
fólksins, enda hafa 11 af 15 deild-
arstjórum ýmist sagt upp eða
verið reknir, en auk þess einn
færður til. Óbreytta starfsfðíkið
virðist heldur ekki verða mosa-
vaxið.
Eftir. að hafa vérið félagsmaður
í KRON í fimmtán kr, og verzlað
mikið, hefi ég nú tilkynnt úrsögn
mina. Ég er vonlaus um að fé-
lagið geti rétt við meðan komm-
únistar ráða þar öllu, og beita
fullkomnu einræði.
En cr ég mæltist til þess, að fá
greiddar þær tæpar 4 þúsund
krónur, sem ég á í stofnsjóði, var
mér kurteislega tilkynnt, að
krónurnar fengi ég ekki fyrr en
ég væri dauður. Ekki var mér þó
boðinn snærisspotti, sem hefði
verið nokkur nærgætni, og lýst
hjartagæsku kommúnista.
En svona eru blessuð samvinnu
lögin, jafnvel þó þau séu ekki í
klóm kommúnista. Þau þyrftu
sannarlega endúrskoðúnar við, til
þess að nálgast réttarvitund ó-
' breyttra alþýðumanna.
* En það eru fleiri en ég, sem
vantreysta KRON undir stjórn
kommúnista. Sambandið mun
hafa krafizt fasteignaveðs fyrir
því, sem það hefir lánað félaginu.
En traust heildsalann virðist ú-
bilað, sem betur fer.
Það er dularfullt fyrirbrigði
hvernig hægt er að reka stór-
verzlun eins og til hefir tekizt
um KRON. Ekki hafa skattarnir
íþyngt. En kaupmenn, sem verða
að greiða 4—10% af umsetningu
í skatta, virðast hafa sæmilega
afkomu og sumir ágætlega. — Þó
er verðið sama hjá báðum.
Framan af var KRON góð verzl
un, sem hagnaður var af að skipta
við. En síðan kommúnistar hrifs-’
uðu til sín yfirráðin í félaginu
árið 1947, hefir þeim tekizt prýði-
lega að fæla viðskiptin frá þvi-.
Hvort það verður þeim ávinn-
ingur læt ég ósagt. En að minnsta
kosti var það tjón fyrir okkur,
sem vildum skipta við það.
Haimes lónsson,
Ásvallagötu 65.
Jóla-tónleikar
Frh. af bls. I
sterklega á hugina enn. í fogrum,
listrænum búningi verða þessir
helgu ómar fluttir í dómkirkjtmni
í kvöld.
Jón Auðuns.
Hvaða hjón, kærusiupar, vinkonur eða vinir mundu ekki vilja
sigla með Qtseen Mary frá Englandi til Ameriku og fljuga svo
heira? Slíkan vinning býður Svifflugfélagið í happdrætti sínu.
26. ----- He?
27. Hafl De8
28. Re3 De7
Hótar Bb6 og svart virðist ekki
eiga neitt betra. en að leika ridd-
aranum aftur til c4.
29. Rg4 -----
Og nú fór það sem eftir var af
yfirburðum hvíts.
29. ----- He4
30. Dxf6t DxD
31. RxD BxR
32. HxB Hb6
33. h3 Hxa4
34. g4 Hal !
Mátnetið, sem PiLnik var að riða
utan um svarta kónginn er rifið
í hengla.
1 35. Hf7f Kg8
Jafntefli. Friðrik kemst ekki út
úr þráskákinni og Pilnik þolir
ekki hrókakaupin.
— —
Önnur skákin verður tefld í
dag kl. 1.30 í Þórseafé,
(Skýringar eftir
Konráð Árnason).
ÞAB GERAST enn ævintýri á vorum dögum. Og hver vill ekki
taka þátt í- ævintýrum? Þau geta verið mörg og margvísleg
og jafnvel svo hversdagslegur hlutur sem happdrætti getur líkzt
ævintýri. Svifflugfélag íslands er að byrja sölu happdrættisbréfa
og fer úrdráttur fram á gamlársdag. Þetta happdrætti er ævintýri
líkast eins og sjá má af eftirfarandi vinningaskrá:
1. Mercedes Benz bifreið af
gerðinni 220. búin öllum
hwgsanliegum þægindum.
2. Ferð fyrir tvo með stórskip-
inu Queen Mary frá Eng-
landi til New York. Farið
verður til Englands með
Gullfossi og flogið heim frá
New York. Öll þessi ferð í
emum vinning.
3. Ferð fyrir tvo í hópferð um
Rínarlöndin, Þetta er ein af
hópferðum Orlofs.
4. Ferð með einhverju skipa
SÍS til Kaupmannahafnar
og heim aftur.
5. Ferð með einhverjum Jökl-
anna til ísrael og heim aft-
ur.
6. Férð með flugvél Loftleiða
til New York og heim aftur.
7. Fei’ð með Flugfél. íslands til
einhvers Evrópulands og
heim aftur. Það er fyrir tvo.
8. Hálfur mánuður í óbyggðum
með Guðm. Jónassyni. Það
er fyrir tvo.
9. Ferð fyrir tvo með Norður-
leiðum til Akureyrar og
vikudvöl á hótel KEA.
19. Ferð með Gullfossi til Kaup •
mannahafnar og heim aftur.
Þetta er einnig fyrir tvo.
11. Aðgöngumiðar fyrir tvo að
öllum frumsýningum í Þjóð-
leikhúsinu leikárið 1956—
1957.
12. Öll verk Nobelsverðlauna-
skáldsins Halldórs Kiljans
Laxness sem út hafa komið.
12. Ferð fyrir tvo á Þjóðhátíðina
í Vestmannaeyjum.
14. Ferð með Birni Pálssyni
flugmanni yfir öræfi íslands.
15. Fimm óperur á hljómplötum.
1500 MIBAR
Út eru gefin aðeins 1500 bréf
og þannig kemuv einn vinning-
ur á hverja 100 miða. Samanlagt
verðgildi vinninganna er 230
þús. krónur. 13 þeirra eru hver
um sig meira en 5 þúsund kr
virði og einn þeirra á annað
hundrað þúsund króna virði.
Þetta er því rismikið happdrætti
— ævintýri líkt. En það er ævin-
týri, sem allir vildu taka þátt í.
Verð hvers miða er 500 krónur.
En happdrætti er alltaf happ-
drsetti *og slíku er ekki hleypt
af stokkunum nema í ágóðaskyni.
Öll saga Svifílugfélagsins, sem
nú heftrr starfað í 19 ár, er ævin-
týri lík. Aldrei hefur þetta félag
hlotið styrk á fjárlögum bæjar
eða ríkis. En félagið hefur unn-
ið mikið starf fyrir æsku lands-
ins. Æfingaveilir félagsins hafa
verið armað heimili fjölmargra
æskumanna íslenzkra. Félagið
hefur verið hornsteinn í upp-
, byggingu hinna grózkumiklu
j flugmála, sem nú eru orðin stór-
j atvinnuvegur meðal qkkar fá-
mennu þjóðar. Og þess eru dæmi
jað ísl. flugmenn hafi bjargað lífi
’ margra manna aðeins vegna þess
að þeir höfðu hlotið svo stað-
góða þekkingu á flugi þegar þeir
voru ungir strákar og voru öll-
um stundum við svifflug uppi á
Sandskeiði. Þannig hefur Svií-
flugfélagið orðið þjóðarheildinni
að liði.
• TILGANGURINN
Fyrir það fé sem inn kann
að koma fyrir happdrættið,
ætlar félagið að byggja upp
aðstöðu sína á Sandskeiði. Þar
á að rísa heimavist, sem rúma
á þá fjölmörgu erlendu menu
sem hér (vegna góðra skil-
yrða) vilja leggja stund a
svifflug, og þar eiga að rúm-
ast hópar æskufólks, sem
nemur undirstöðuatriði flugs-
ins, og eiga unglingarnir að
vera þar á þeim aldri er
starfsgleði þeirra er að vakna
og þeir þrá að fást við eitt-
hvað hagnýtt og spennandi,
Vonandi er að slíkt heimili
komist upp, því þess eru of
mörg dæmi að unglingar hafl
leiðzt inn á óheppilegar braut-
ir einmitt vegna skorts á verk-
efnum, sem þeir höfðu áhuga
á. En hver vill ekbi fást við
flug?
faliS að gera
háfíðaliölu!
KIRKJULEGA listin hefir vakid
mikla athygli á sýningu frú Sig-
rúnar Jónsdóttur í Þjóðminja-
safninu, og nú hefir henni verið
falið að teikna og útfæra hátíða-
hökulinn fyrir væntanlega Skál-
holtskirkju.
Sýning Sigrúnar hefir verið
ágætlega sótt, en í dag er síðasti
dagur hennar. Þeir, sem hafa
keypt muni, eiga að vitja þeirra
eftir lokun í kvöld, en sýningin
er opin til kl, 10.
Fangarnir
• OSLO — Sex hinna norsl
stríðsfanga, sem verið ha
í Rússlandi frá því í stríðii
eru látnir fyrir meira en
árum, tilkynnti Gerhardsi
forsætisráðherra í dag, <
hann er nýkominn úr Rús
landsreisu. Rússar hafa Iof:
að grafast fyrir um afdi
annarra norskra fanga, s’
og að gefa upplýsingar u
hagi annarra norskra man:
í Ráðstjórnarríkjunum.
LUNDÚNUM, 17. nóv. — Brozi
ur leiðangur hefur nú farið u
nokkurn hluta Palmerskagans
Suðurskautsl and inu. Er ska
þessi á yfirráðasvæði Breta. -
Fundu leiðangursmenn greiðfæ
leið upp á Graham-hásléttun