Morgunblaðið - 27.11.1955, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Sunnudagur 27. nóv. 1955
Útg.: H.í. Árvakur, Reykjavlk.
Framkv.stj.: Sigíús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason fré Vigni.
Lesbók: Árni Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Árni Garðar Kristinsson.
Ritstjórn, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriftargjald kr. 20.00 á mánuði innanlanda.
í lausasölu 1 króna eintakið.
ur
^Álvemicý íeijóa Í^retar
J<\ijpur-L'audamálimt ?
!
Starf Siólfstæðisflokksins
s.l. 16 ár
ATÍMABILINU frá 1927—1939
var Sjálfstæðisflokkurinn svo
að segja óslitið í stjórnarand-
stöðu. Alþýðuflokkurinn og Fram
sóknarflokkurinn báru þá ábyrgð
á stjórn landsins. Fyrsta stjórn
Framsóknarflokksins naut hlut-
leysis hans og óbeins stuðnings.
Árið 1934mynduðu þessir flokkar
svo samstjórn, sem fór með völd
í 4 ár. í um það bil eitt ár stjórn-
aði Framsóknarflokkurinn svo
landinu einn.
Samstjórnarár Framsóknar og
Alþýðuflokksins eru einhver erf-
iðustu ár, sem yfir íslendinga
hafa komið á þessari öld. Fram-
leiðslutæki landssmanna hrörn-
uðu, flóttinn úr sveitunum magn-
aðist, lánstraust ríkisins þvarr og
atvinnuleysi lagðist eins og mara
yfir fólkið við sjávarsíðuna.
Leitað á náðir
S j álf stæðismanna
Þegar svo var komið vorið 1939
að algert ríkisgjaldþrot blasti við
og hrun alls atvinnulífs, leituðu
Framsóknarmenn og Jafnaðar-
menn á náðir Sjálfstæðisflokksins
og óskuðu þátttöku þeirra í ríkis-
Stjórn, sem hefði það hlutverk að
taka að sér viðreisn atvinnulífs
6g fjármála. Áður höfðu þessir
flokkar þrástagast á því, að allt
væri betra en „íhajldið", sem
setti það takmark eitt, að merg-
sjúga þjóðina. Nú sáu þeir hins
vegar ekkert úrræði vænlegra til
bjargar heldur en að beiðast
h’jálpar þessa vonda flokks til
þess að vinna viðreisnarstarfið.
Sjálfstæðismenn mátu þjóðar-
hag meira en það tækifæri, sem
þeim gafst til þess að niðurlægja
forna andstæðinga, sem nú höfðu
gefizt upp við að leysa þann
vanda, sem þeir höfðu leitt yfir
þjóðina. Þeir gengu í ríkisstjórn
með Framsókn og Alþýðuflokkn-
um og hófust handa um viðreisn-
arstarfið. Síðan hefir Sjálfstæðis-
flokkurinn nær óslitið átt sæti í
ríkisstjórn. Hann hefir á þeim 16
árum, sem síðan eru liðin veitt
fjórum ríkisstjórnum forystu.
Þar af hafa tvær verið hreinar
flokksstjórnir Sjálfstæðismanna, |
ein samstjóm Sjálfstæðisflokks- I
ins og Framsóknarflokksins og
ein samstjórn Sjálfstæðismanna,
Alþýðuflokksins og kommúnista.
Auk þess hefir Sjálfstæðísflokk
urinn tekið þátt í samstjórn
þriggja lýðræðisflokkanna undir
forystu Alþýðuflokksins og sam-
stjórn tveggja stærstu flokkanna
undir forystu Framsóknar.
Hefur starfað með
öllum flokkum
Sjálfstæðisflokkurinn hefir
þannig tekið þátt í ríkisstjórn
með öllum andstöðuflokkum sín-
um nema Þjóðvaimarflokknum,
sem varð til í síðustu alþingis-
kosningum. Hann hefir verið hið
sameinandi afl þjóðarinnar á ör-
lagaríkustu tímum, sem yfir hana
hafa komið. Það er athyglisvert,
að allir andstöðuflokkar Sjálf-
stæðismanna, sem bæði fyrr og
nú hafa lýst honum sem þjóð-
hættulegum sérhagsmunaflokki
„sþiiltrár auðmannaklíku" hafa
ekki hikað við að ganga til sam-
Virinu við hann þegar þeir bafa
át't þéss kost. Allir muna, hversu
óðfúsir kommúnistar voru til
stjórnarsamstarfs við Sjálfstæð-
ismenn árið 1944. Hvorki þá né
1939 og 1947 varð heldur vart
mikils hiks hjá Alþýðuflokknum
gagnvart stjórnarsamvinnu við
S j ál f stæðismenn.
Nú ætlast þessir sömu flokk
ar til þess að þjóðin taki þá
alvarlega þegar þeir bisa við
að halda því fram, að Sjálf-
stæðisflokkurinn sé og hafi
ævinlega verið þjóðhættuleg-
ur afturhaldsflokkur.
Framsóknarflokkurinn, sem
nú sitúr í stjórn með Sjálfstæðis-
mönnum hefir heldur ekki sér-
lega góða aðstöðu til þess að rógi
hans um Sjálfstæðisflokkinn
verði trúað. Hann hefir haft nána
og víðtæka samvinnu við þennan
,,skaðræðisflokk“, hvenær sem
honum hefir gefizt tækifæri til
þess.
Þetta gefur þjóðinni nokkra
hugmynd um hvaða einlægni
og hreinskilni liggur bak við
róg andstæðinganna um Sjálf-
stæðisflokkinn.
Mesta
framfaratímabilið
Það segir svo sannasta söguna
af starfi og baráttu Sjálfstæðis-
flokksins, að aldrei hafa fram-
farir og umbætur verið jafn örar
og þau sextán ár, sem hann hefir
verið áhrifamestur á stjórn lands-
ins. Hvert mannsbarn á íslandi
veit, að undir forystu Sjálfstæð-
ismanna hafa þau verk verið
unnin, sem ríkastan þátt hafa átt
í að bæta lifskjör almennings og
skapa velsæld og afkomuöryggi í
landinu.
Með þessar staðreyndir að
bakhjarli munu Sjálfstæðis-
menn halda áfram baráttunni
fyrir uppbyggingu hins ís-
lenzka þjóðfélags. Þeir óttas<
ekki hinn rakalausa róg and-
stæðinga sinna. Leiðarljós
Sjálfstæðisflokksins er trú
hans á manndóm þjóðarinnar
og heilbrigða dómgrein fólks-
ins.
i Spyrjið bá
ALÞÝÐUBLAÐIÐ ræðir í gær
um svokallaðar „Spánarmútur",
sem notaðar hafi verið til þess
fyrir rúmum 20 árum, að fá
Spánverja til þess að kaupa ís-
lenzkan saltfisk. Spyr blaðið um
það, hvert það fé hafi runnið „í
raun og veru“.
j Hvers vegna spyr blaðið ekki
einn þeirra manna um þetta, sem
upp á síðkastið skrifar mest í
málgagn Alþýðuflokksins, Jónas
Jónsson fyrrverandi ráðherra.
Hann skrifaði mikið einmitt um
þetta mál fyrir nokkrum árum
og hugðist jafnvel nota það til
þess að hafa úrslitaáhrif á for-
setakosningar.
Ef Alþýðublaðinu tækist ekki
að fá upplýsingar hjá þessum
reynda stjórnmálamanni gæti það
leitað fyrir sér hjá einum fyrr-
verandi þingmanni Alþýðuflokks
ins, sem var forsætisráðherra í
þann mund, er erfiðlegast gekk
að selja Spánverjum saltfisk.
Verður því varla trúað að ó-
reyndu að Alþýðublaðið telji sér
sæmandi að vera með slíkar
dylgjur, sem fram koma í for-
ystugrein þess, í hans garð.
UNDANFARNA daga hefir verið
mikið rætt um ástandið á Kýpur.
Stöðugar óeirðir og átök milli
brezkra hermanna og innfæddra
hafa beint athyglinni að eyjunni
j — og á hverjum degi hefur mátt
búast við, að til stórátaka mundi
draga.
Kýpur er eins og allir vita,
lítil eyja í austanverðu Miðjarð-
arhafi — og hpfir lotið Bretum
í um það bil 70 ár. Eftir opnun
Súezskurðarins öðlaðist Kýpur
sérstaka þýðingu fyrir Breta, en
eftir að þeir voru hraktir af
Súez-eyðinu nú fyrir skemmstu,
varð eyjan þeim ómissandi. Þeir
hafa þó aldrei lagt mikið á sig
til þess að efla samvinnu her-
liðsins og íbúanna og það kveð-
ur svo rammt að því, að hin síð-
ari árin hafa þeir hætt öllum
afskiptum af menntamálum og
enskum kennurum fer nú fækk-
andi á eyjunni. Aftur á móti
hafa Englendingar stuðlað að
því, að grískir menntamenn hafa
flutzt til eyjarinnar og sezt þar
að. Eiga þeir nú allan veg og
vanda af uppfræðslu fólksins.
O—•—O
Það er þess vegna, sem upp-
reisnaraida hefur nú hafizt gegn
Englendingum. Hinir* grísku
kennarar hafa innrætt íbúunum,
að Kýpur tilheyri Grikkjum en
ekki Englendingum. í því sam-
bandi er einnig athyglisvert, að
skólabörn hafa átt mjög drjúgan
þátt í óeirðunum undanfarna
daga.
Það má segja að algert hern-
aðarástand ríki nú á Kýpur. —
Englendingar mega vart hætta
sér út fyrir hússins dyr, án þess
að mega eiga von á því, að verða
fyrir árás æsts múgs — eða verða
grýttir af skólabörnum. í bæj-
unum má hvarvetna sjá áróðurs-
skrif á húsveggjum á þá leið,
að íbúarnir heimti sameiningu
við Grikkland og vilji Englend-
inga á burt hið skjótasta.
O—#—O
Fyrir skömmu var skipaður
uu andi áhn^ar:
Jólafasta.
IDAG byrjar jólafastan. Fyrr á
tíð var það svo, að jólaföst-
unni var fagnað með einhvers
konar hátíðahöldum — og þá
venjulega með þeim hætti, að
gert var vel við fólkið i mat þann
dag. Eyfirðingar og Þingeyingar
héldu lengi þeim sið að gefa
kvöldskatt — eins og það var
kallað — eitthvert kvöldið í
fyrstu viku jólaföstunnar, og þótti
ekki annað sæma á myndarbúum
en skammtað væri svo ríflega, að
enginn gæti torgað öllum skammt
inum.
Á borð var borðið: hangikjöt,
magáll, sperðill, pottbrauð, flat-
brauð og vel útilátið viðbit, smjör
eða flot — herramannsmatur, og
mörgum þótti gott að geyma sér
bita í nokkra daga. Kvöldskattur-
inn átti að koma öllum á óvart.
Húsfreyja skammtaði fram í
búri, og enginn vissi neitt, fyrr
en skatturinn var borinn inn í
baðstofuna.
Á jólaföstunni var löngum mik
ið unnið að ullarvinnu og hvers
konar handavinnu, og átti skatt-
urinn í og með að vera glaðning-
ur við vinnuna í skammdeginu.
Það er ætíð skaði, þegar gamlir
og góðir siðir falla niður og týn-
ast. En tímarnir breytast og
mennirnir með, og á þessum síð-
ustu og verstu tímum myndu
menn sennilega ekki vinna það til
að sitja rólegir heima á hverju
kvöldi í heila viku, þó svo þeir
ættu von á að fá kræsingar.
Ó-íslenzkir tónar.
UNNANDI íslenzku laganna"
skrifar:
„Fyrirtæki, sem nefnir sig
íslenzka tóna heldur um þessar
mundir kvöldskemmtanir í Aust-
urbæjarbíói. Það má sggja ýmis-
legt gott um kvöldskemmtanir
þessar og mörg atriðin eru
skemmtileg og jafnvel ágæt —
svo sem leikur þeirra Lárusar
Pálssonar og Brynjólfs Jóhannes
sonar, söngur Þuríðar Pálsdóttur,
Soffíu Karlsdóttur og Ingibjörgu
Þorbergs tekst mjög vel upp, er
hún syngur lagið „Softly, softly“.
En eitt þykir mér miður —
fyrirtæki, sem nefnir sig framan-
greindu nafni, lætur sér sæma að
bjóða upp á aðeins fjögur eða
fimm lög eftir íslenzka höfunda
af 20 til 30 lögum, sem þarna eru
leikin og sungin. Mér finnst, að
nær hefði verið að kalla þetta
Ó-ísIenzka tóna, en minnast sem
minnst á íslenzka tóna, fyrst
svona var í pottinn búið.
Ég hlýt að lýsa megnri óbeit á
svo smekklausri misnotkun á orð-
inu íslenzkur. Menn ættu að gera
sér ljósari grein fyrir þeirri
ábyrgð, sem ríkisborgararéttur
þeirra leggur þeim á herðar.“
Enginn gerir svo
öllum líki.
UNDANFARIÐ hefir mikið ver-
ið rætt hér í dálkunum um
létta tónlist, sem flutt er í Rikis-
útvarpinu — einkum morgunút-
varpinu. Er orðin úr þessu all
mikil ritdeila — og hafa „Tvær
óánægðar" nú kveðið sér hljóðs:
„Okkur var hlátur í hug, þegar
við lásum í dálk þínum bréf frá
„Árrisulum" um morgunútvarp-
ið. Við höfum lengi haft í huga
að kvarta yfir drungalegri morg-
untónlist útvarpsins. Okkur
finnst því lítt skiljanlegt, hvers
vegna „Árrisull“ kvartar svo
mjög. Einna helzt hefir okkur
dottið í hug, að hann væri ekki
aðeins árrisull heldur einnig úr-
illur — a.m.k. verðum við engan
veginn varar við þá æðisgengnu
léttúð, sem hann virðist heyra í
morgunútvarpinu.
Það er okkar álit', að ekki veiti
af því að „hressa upp á sólina"
á myrkum skammdegismorgum.
Tillaga okkar er sú, að eingöngu
séu leikin létt lög í morgunút-
varpinu — fæstir eru á þeim tíma
dags tilkippilegir til að setjast
niður og hlusta á mikilfenglega
tónlist.“
Hér er úr vöndu að ráða fyrir
Ríkisútvarpið. Allir þekkja sög-
una um gamla manninn, drenginn
og asnann — enginn gerir svo
öllum líki.
MerklD,
■era
klæílr
nýr landsstjóri á Kýpur, Sir
John Harding. Þegar hann tók
i við embætti gaf hann út yfir-
lýsingu um stefnu brezku stjórn-
arinnar í Kýpurmálunum.
í Fyrsta markmiðið sagði hann
vera, að koma á lögum og reglu
á eyjunni, en það hefur Bretum
reynzt erfitt hingað til. Óeirð-
irnar fara stöðugt vaxandi — og
ekki er sýnt, að Bretum takist
að stilla til friðar með þeim her-
afla, sem þeir nú hafa á Kýpur.
O—®—O
í öðru lagi kvað Sir John
Harding fyrirætlun brezku
stjórnarinnar væri, að koma á
fót sjálfstæðri stjórn í landinu.
í þessu sambandi átti hann við-
ræður við Macarios erkibiskup,
en hann er forystumaður þess
hluta íbúanna, er sameiningu
vilja við Grikkland. Var erki-
biskupinn sammála Harding um
það, að nauðsynlegt væri að
koma á sjálfstæðri stjórn þegar
í stað. Aftur á móti sagðist bisk-
upinn ekki vera fús til þess að
hafa samvinnu við Breta um
framkvæmd þessa máls, nema að
þeir samþykktu fyrst, að Kýpur-
búar nytu sjálfsákvörðunarrétt-
ar viðvíkjandi sameiningu eyj-
unnar við Grikkland — og Bret-
j ar ræddu þetta mál við stjórn-
ina eftir að hún hefði verið stofn-
sett.
O—®—O
Á þetta sjónarmið vilja Bretar
ekki fallast. Þeir vilja ekki gefa
neitt fyrirfram loforð um sjálfs-
ákvörðunarrétt íbúanna, en segja
að þá hlið málsins sé hægt að
ræða eftir að stjórnin hefur ver-
ið mynduð og að hægt sé að taka
málið fyrir á ráðstefnu með
Grikkjum og Tyrkjum. Senni-
legt er, að fyrir þeim vaki að
veita Kýpur sjálfstæði innan
brezka samveldisins, en slíka
skipun málanna vill Macarios
ekki sætta sig við.
Mikill áhogi á
stofmin
VW-klúbbs
í GÆRDAG var haldinn allfjöl-
mennur fundur eigenda Volks-
wagn-bíla og þar ákveðið að
stofna klúbb VW-eigenda. Und-
irbúningsstjórn var falið að boða
til stofnfundar um miðjan jan.
næstkomandi.
Viggó E. Maack skipaverkfræð
ingur gerði fundarmönnum stutt-
lega grein fyrir tilganginum með
stofnun þessa klúbbs, en hann
er gott og náið samstarf við um-
boðsmanninn hér, safna skýrsl-
um um rekstur bílanna, halda
uppi leiðbeiningum um bílinn
fyrir klúbbfélaganna og annarra,
sem vildu kynnast VW-bílum.
Þessu næst var kosin undir-
búningsstjórn og eiga sæti í henni
auk Viggós E. Maack, þeir Sveinn
Torfi Sveinsson verkfræðingur,
Höskuldur Ólafsson lögfræðing-
ur, Haukur Óskarsson rakara-
meistari og Sverrir Þórðarson.
í nafni Volkswagenumboðsins
hér, Heklu h.f., ávarpaði Sigfús
Bjarnason framkvæmdastjóri,
fundinn og lýst sérstakri ánægju
sinni yfir stofnun þessa klúbbs,
en erlendis tíðkast þeir og kvaðst
hann vænta hins bezta samstarfs
við félagsskapinn.
Elnmunaiíð
LATRUM, Rauðasandshreppi, 26.
nóv.: — Haustið hér hefir verið
ógætt og einmunatíð það sem af
er vetri. Fé gengur úti ennþá
alls staðar í hreppnum og er beit
góð. Úrkoma hefir verið annað
kastið, og eru vegir illfærir þess
vegna.
Fyrir nokkru var lokið við að
ryðja bílveg milli Breiðuvíkur og
Látra, og er þegar búið að taka
veginn í notkun. Er þar með kom
i inn bílvegur um allan hreppinn,
| Ekki verður vegur þessi fullgerð-
ur í vetur, en búist er við að
verkinú verði lokið næsta sumar.
Heilsufar í hreppnum hefir ver
ið gott.