Morgunblaðið - 27.11.1955, Síða 9
Sunnudagur 27. nóv. 1955
MORGVISBLAÐIÐ
9
Reykjavíkurbréf:
Laugardagur 26. nóvember
Hálfrar aldar stjórnarafmæli Hákonar konungs — VeðEánakerfið s framkvæmd —
Stóraukinn stuðningur við ibóðabyggingar — Kommúnistar hækkuðu byggingar-
kcstnaðinn — Skiiyrði i^jóðvarnar fyrir kosningabandaBagi — Vi!i fyrst komasf
í ríkisstjórn - Aumlegur skollaleikur — Gunnfáni giuzidroðans
50 ára ríkisstjórnar-
afmæli Hákonar VII.
IGÆR, hinn 25. nóvember voru
rétt 50 ár liðin síðan Carl
Danaprins steig á land í Oslo sem
Hákon VII. Noregskonungur.
Norðmenn höfðu skilið við Svía
Og sett á stofn norskt konungs-
riki.
Hákon VII. er í dag sá þjóð-
liöfðingi, sem lengst allra hefir
setið á konungsstóli. Hann nýtur
ástsældar meðal þjóðar sinnar og
virðingar um heim allan. Á
mestu þrengingatímum, sem kom-
ið hafa yfir Noreg reyndist hann
Norðmönnum mikilhæfur og
sannur leiðtogi. Norska þjóðin
mun aldrei gleyma hinni ein-
beittu framkomu hans vorið og j
sumarið 1940, þegar herir Hitlers I
hernámu Noreg. Þegar Hákon'
konungur hafði vísað á bug kröfu
nazista um að skipa Iandráða-
imanninn Quisling stjórnarfor-
seta var hershöfðingja Þjóðverja
í Noregi fyrirskipað að taka kon-
Unginn höndum eða drepa hann
ella.
Hvað eftir annað voru gerðar
árásir á bækistöðvar Hákonar
konungs. Hinn roskni þjóðhöfð-
ingi sýndi þá óbilandi kjark og
þrautseigju. Hann tók þátt í
vörnum þjóðar sinnar af lífi og
sál, fylgdist með stjórn landsins '
og hernum eftir endilöngum Nor-
egi í hinni hörðu og ójöfnu bar-
áttu við ofureflið. f nær 5 löng og
erfið ár dvaldist hann svo í út-
legð i London meðan baráttan var
báð fyrir frelsi Noregs.
Hákon VII. varð einingartákn
norsku þjóðarinnar á hinum
dimmu dögum hernámsins. Þeg-
ar hann kom heim til Oslo 7 júní
árið 1945 var honum fagnað sem
þjóðhetju. Og þannig mun hann
lifa í minningu norsku þjóðar-
innar um aldir.
íslenzka þjóðin sendir hinni
norsku frændþjóð og konungi
hennar innilegar heillaóskir og
kveðjur í tilefni af hálfrar aldar
Stjórnarafmæli hans.
Húsnæðismála-
löggjöfin í framkvæmd
UNDANFARIN ár hefir ríkis-
stjórnin haft forgöngu um vax-
andi stuðning við íbúðabygging- j
ar í landinu. Var hafizt handa um
lánastarfsemi til smáibúða árið i
1952. Var þá varið 4 millj. kr. í
þessu skyni. Árið 1953 voru lagð-
ar fram 16 millj. kr. til smáíbúða-
lána og 20 millj. kr. árið 1954.
Hámarksián út á íbúð var 30
þús. kr. Enda þótt þetta væru
lág lán urðu þau fjölda efnalítils
fólks að liði. Samtals voru veitt
rúmlega 1600 smáíbúðalán þessi
þrjú ár. Dreifðust þau til byggða-
laga um allt land.
Þegar núverandl ríkisstjórn
var mynduð höfffn Sjálfstæðis
menn forgöngu um, að upp í
málefnasamning hennar var,
tekið fyrirheit um mjög auk- I
inn stuðning við íbúðabygging
ar. Jafnframt var rýmkvað
nokkuð á fjárfestingarhömlum
gagnvart íbúðarhúsnæði. Voru
báðir stjórnarflokkarnir sam-
máia um nauðsyn slíkra ráð-
stafana.
Á síðasta þingi var svo sett ný
löggjöf um stuðning við ibúða-
byggingar. Sett var á stofn veð-
lánakerfi, sem veðdeild Lands-
bankans var falið að fram-
kvæmá og sérstök húsnæðismála-
stjórn sett á laggirnar. Jafnframt
hétu bankarnir samvinnu um
framkvæmd þessarar löggjafar
og fj árframlög samkvæmt herini.
Þessi löggjöf er nú að koma
lil lramkvæmda. jjefii þegar
Hákon konungur VII. og Ólafur ríkisarfi Norðmanna í Molde 29.
apríl 1940. Þann dag lögðu nazistar þennan norska bæ í rústir
með stórfelldum loftárásum.
verið úthlutað allmörgum lán-
um. Er gert ráð fyrir að hús-
næðismálastjórn muni hafa
um 3* millj. kr. lánsfé undir
höndum til útiána á þessu ári.
Auk þess leggur svo ríkissjóð-
ur fram 3 millj. kr. á ári í 5
ár til útrýmingar heiisspill-
andi húsnæði.
Samíals munu því verða um
40 millj. kr. til umráða tii
stuðnings við ibúðabyggingar
samkvæmt hinni nýju hús-
næðismáíalöggjöf á þessu ári.
Þess má geta að sala hinna vísi
töiutryggðu skuldabréfa veð-
deildarinnar hafa gengiff mjög
vel.
2700 lánaumsóknir
SAMTALS bárust húsnæðismála-
stjórn um 2700 umsóknir um lán.
Sýnir það, hversu geysileg láns-
fjárþörfin er. Því miður verður
ekki að þessu sinni hægt að leysa
iánsfjárþörf nema nokkurs hluta
þeirra, sem um lán hafa sótt að
þessu sinni. En þess er að gæta að
framkvæmd þessarar lánastarf-
semi er aðeins að hefjast. Við því
var aldrei að búast, að hún gæti
strax á fyrsta ári fullnægt allra
þörfum.
En það er athyglisvert, að á
þessu ári verður lagt fram
helmingi meira fjármagn en
nokkru sinni fyrr á einu ári
til íbúðalána.
Það er því hin argasta blekk-
ing, sem stjórnarandstæðingar
hafa undanfarið haldið fram, að
ríkisstjórnin hafi svikið loforð
sitt í þessúm efnum.
Sjálfstæðismenn hefðu að sjálf-
sögðu kosið, að meira fjármagn
hefði verið fyrir hendi í þessu
skyni. Vonir standa líka til þess,
að þegar starfsemi hins nýja veð-
lánakerfis er komin í fast og ör-
uggt horf þá kunni bættir mögu-
leikar að skapast til þess að afla
meira fjármagns til íbúðalána.
Það er raunar alls ekki við því
að búast, að fátæk þjóð eins og
við geti á einu ári fullnægt láns-
fjárþörf sinni á þessu sviði. Kyrr-
staðan í byggingarmálunum á
meðan fjárfestingarhömlurnar
j voru strangastar leiðir nú af sér
meiri bvggingarframkvæmdir en
þjóðin e.t.v. hefir efni á.
Kommúnistar hækk-
uðu byggingar-
kostnaðinn
SJÁLFSTÆÐISMENN hafa haft
forgöngu um stóraukin framlög
til íbúðalána. Góð samvinna hefir
tekizt um þá starfsemi við Fram-
sóknarflokkinn.
En hvert er framlag kommún-
ista til byggingarmálanna?
Það er í því einu fólgið að stór-
hækka byggingarkostnaðinn. Hin
ar miklu kauphækkanir, sem
kr.úðar voru fram með verkföll-
unum á s.l. vetri hafa hækkað
meðalverð hverrar íbúðar um
tugi þúsunda króna. Hin aukna
lánastarfsemi kemur því ekki að-
eins miklu gagni og til var ætlast.
Aimenningur í landinu veit
vel, að hin háa húsaleiga er
eitt þeirra atriðá, sem á ríkast-
an þátt í að skapa fóiki örðug-
leika á að láta laun sín
hrökkva íyrir daglegum þörf-
um. Það kapphlaup, sem
kommúnistar hafa komið á
milli kaupgjalds og verðlags
er því tilíinnanleg árás á lífs-
kjör almennings.
Þjóðvöm vill fyrst
komast í stjórn
FRÁ því hefir verið skýrt, að
miðstjórn Alþýðuflokksins hafi
ritað Þjóðvarnarflokknum og
Framsóknarflokknum bréf, þar
sem skorað er á þessa flokka til
kosningabandalags og stjórnar-
myndunar ,,ef hin sameiginlega
stefna hlyti traust kjósenda“.
Miðstjórn Þjóðvarnar hefir nú
| svarað þessu bréfi á þá lund að
hún „sjái ekki ástæður til að
hefja viðræður þær, sem um ræð-
ir í bréfinu, nema því aðeins, að
fyrir liggi að flokkarnir þrír taki
upp viðræður um hugsanlega
I kosningasamvinnu og jafnframt
' myndun vinstri stjórnar fyrir
kosningar“.
Af þessu svari verður það
augljóst, að Þjóðvörn litla vill
því aðeins ganga í kosninga-
bandalag við krata og hina
gömlu maddömu, að Gils og
Bergi hafi áður verið tryggð
ráffherrasæti.
Eftir þá viðurkenningu af hálfu
Framsóknar treystir Þjóðvarnar-
flokkurinn sér betur til þess að
„&Óc5i komdu
l^riSriingaVém
irietT 09
f ramsóU.ri"
Nei, ekki nema
«9 fai rá(5herra-
íWI fyrrt !“
JFormaður þingflokks Alþýðuílokksiiis og ritari miðstjórnar hans ganga fyrir móðurskip Þjóðvarnar,
höggva inn í raðir hennar. Hins
vegar kynni þá að skapast nokk-
ur hætta á, að færri atkvæði
fengjust frá kommúnistum.
Sumir álita, að þetta svar Þjóð
varnar sé klókindabragð eitt,
Hún vilji alls ekki ganga í kosn-
ingabandalag við Framsókn og
krata. Þess vegna setji hún það
skilyrði að vinstri stjórnin verði
mynduð fyrir kosningar, helzt á
því Alþingi, ,sem nú stendur yfir.
En á því þingi hafa þessir þrir
ílokkar aðeins 24 þingmenn,
Mjög takmarkaðar líkur eru fyr-
ir því, að Framsókn og kratar
þori að mynda stjórn fyrir kosn
ingar. Mundi það að öllum lík-
indum leiða yfir þá stórfellt
fylgishrun við kosningarnar.
Þá skýrir blað Þjóðvarnar-
flokksins einnig frá því, að skil
ýrði hans fyrir þátttöku í vinstri
stjórn sé alger stefnubreyting i
utanríkis- og örvggismálum.
Varnarsamningnum við Banda-
ríkin skuli sagt upp og varnarlið-
ið látið fara úr landi.
Allt bendir þannig til þess,
að Þjóðvörn viiji forðast kosn-
ingabandalag við Framsókn og
pinulitla flokkinn eins og heit-
ann eldinn. En hún þykist
áreiðanlega hafa svarað bréfi
Alþýðuflokissins mjög klók
lega og án þess að vera stað-
in að áhugaleysi fyrir marg-
ræddri vinstri stjórn.
Aumlegur
skoíialeikur
ALLUR almenningur í landints
er nú farinn að skilja, að vinstri
stjórnarbröltið er einhver aum-
legasti skollaleikur, sem settur
hefir verið á svið í íslenzkurp
stjórnmálum. Allir hinir svoköU-
uðu vinstri flokkar óttast vöxt
Sjálfstæðisflokksins. Þess vegna
bollaleggja þeir stöðugt um kosn
ingabandalög og stjórnarmynd-
anir gegn honum. En sannleikur
inn í málinu er sá, að þessir flokk
ar geta ekki komið sér saman um
neitt annað en hatrið og óttanp
við Sjálfstæðismenn. Þeir eiga
enga sameiginlega stefnu gagn-
vart vandamálum þjóðarinnai’.
Og í raun og veru þora þeir undir
niðri heldur alls ekki að ganga
til samvinnu sín í milli. Fram-
sókn þorir ekki að efna til sam-
starfs við kommúnista enda þótt
hinn mikli veiðimaður telji a. m.
k. „hálfan Sósíalistaflokkinn'*
ákjósanlegan til samstarfs. Hún
þorir heldur ekki að taka Þjóð-
vörn í stjórn með sér. Til þess
er hún alltof hrædd um að Þjóð-
varnarmenn ræni hana atkvæð-
um eins og við síðustu kosning-
ar. Alþýðuflokkurinn vill hvorki
né þorir að ganga í stjórn með
kommunistum. Hann er líka dauð
hræddur um kaupstaðafylgi sitt
ef hann gengi til samvinnu við
Framsókn. Er og vitað að hann
er margklofinn í afstöðunni til
stjórnarsamstarfs vfirleitt. Þjóð-
vörn vill heldur alls ekki taka
þátt í ríkisstjórn með Framsólm
að svo vöxnu máli. Það sést greini
legast á fyrrgreindum skilyrðum
hennar.
Niðurstaðan verður því sú,
að kommúnistar eru einn
mennirnir. sem hafa í raun og
sannieika áhuga fyrir vinstrl
stjórn. En við þá vill bara
engiitn semja.
*
4
Gunnfám
gluridroSans
ÞRÁTT fyrir ofangreindar stað-
reyndir halda þessir fipkkai’ enda'
lausi áfram að senda hver öðrum
bréf og áskoranir um samvinnu,
Framh. á bls. 12.