Morgunblaðið - 04.12.1955, Blaðsíða 2

18
MORGVNBLAÐIÐ
Sunnudagur 4. des. 1955 ^
rmm réttarskipunar I sós
Frh. af bls. 17.
tals 12,19.1 kg. af siisnmeti og
kartftfinm. Fjartds.air.lcg aí-
staða hans sést besetfaf þvi: að
hvorki hatm né neinn af fjöl-
skyhiu hans hata undirritað
frxffarávarpið “ Sefema
segir: „I*essir kúlakkar eru
dæmdir í 2—214 árs í'ang-
elsi“.
Í-'.INN LJSTl — ALLIR KJÖRNIR
Ekki er ástæða hér til að rekja
ýtarlega þær reglur sem giida í
sósíalisku ríkjunum um kosning-
ar. Þefer eru í stuttu rnáli þær að
einn listi er lagður fram. Ákveðið
er í stjórnarskrárn og lögum, að
það séu kommúnistaflokkurinn,
verkalýðshreyíingin og önnur
epinber sarntök, sem ráða upp-
s’iiliingy á listann. En öll þessi
samtök eru liðir í valdakerfinu og
verða að lúta forustu kommún-
istafTokksins.
Listarnir þýða ekki að hægt sé
að "strika út, heldur eru allir
kjörnir á þeim. I kosningalögum
ér svo \úða tekið fram eins og í
22. gr. tékknesku laganna frá 26.
júní 1954. „Uppstillingarnefndir
tilkynna nöfn frambjóðenda dag-
inn fyrir kosningarnar".
, ALVARLEG MISTÖK“
Fróðlegt er að lesa frásögn
Alexanders Juszkiew'icz, sem er
i itari pólska bændaflokksins, er
rú hlýtir „forustuhlutverki"
Fommúnistaflokksins. Hann sagði
í ræðu 28. nóv. 1954:
í kosningaundirbúningn-
ým urðu nokkur alvarleg mistök,
vm eru mjög ámælisverð. Þann-
íg má nefna það dæmi að í bæn-
um Jastrzab í Bydgoszcz-héraði
ýom fulltrúi Alþýðufylkingarinn-
ur á uppstillingarfund þar sem
120 bændur höfðu safnazt saman.
Hann Jagði fram Jista yfir fram-
bjóðendur til héraðsstjórnar. Þá
lögðu bændurnir fram sinn eigin
lista, sem á voru bæði nokkrir
menn af Jista fulltrúans, en einn-
ig nokkrir er þeir fundu sjáifir
upp á. Fulltrúinn viJdi ekki láta
trndan þeim og ákvað að láta
atkvæði ráða. Þegar bændurnir
íiöfnuðu Inans lista, sagði hann:
, Fyrst svo er, þá skulum við
greiða atkvæði um alþýðustjórn
í.Póllandi". Auðvitað greiddu all
Ir atkvæði með alþýðustjórn, þar
sbm allir eru með þeirri stjórn.
í,n þá lýsti fulltrúinn því yfir, að
hans listi hefði unnið, þar sem
hann væri listi alþýðustjórnar-
innar. Þessu mótmæltu bændurn-
i‘r og gengu af fundi.“ Síðan hélt.
í'æðumaður áfram og ámælti
Bændum fyrír að vera með þenn-
íin uppsteit.
leynd sé engin, enda skiptir það
e. t. v. ekki mililu 'máii, þar sem
listi er aðeins einn og allir ltjörn-
ir, sem á honum eru.
BEÉÍALEYND
Allmargir vitnisburðir liggja
ekki Jialdin í ríkjum sósíalismans.
Rikisvaldið hefir komið á- all víð-
tæku eftirlitskerfi og er skipu-
lögð bréfaskoðun einn þáttu-r í
því. Þetta hefir m. a. komið fram
í dómum þar sem menn eru sak-
felldir fyrir ummæli, sem þeir
haía viðhaft í bréfum. Lögreglan
hefði ekki getað notað ummælin
tii sakaráíellis nema af þvi að
hún hefir fundið þau við ritskoð-
un.
Þannig er dómur yfir Kudoif
Paul Diessner í Ottenhain í Aust-
ur-Þýzkalandi. Hann var sak-
felldur fyrir rógsiðju gegn aust.ur
þýzka alþýðulýðveldinu DDK,
Dómsrökin voru m. a. þessi':
„Hinn ákæroi hélt uppi bréfa-
viðskiptum við mann að nafni
Wietersheim, sem bjó í Vestur-
Þýzkalandi. í bréfi til hans dag-
settu 22. janúar 1950 var hann
með> dylgjur í garð austur-þýzka
lýðveldi3ins,. sem sýndu lífið þar
í vægast sagt mjög slæmu ljósi
í bréfínu sagði t.d.: „Það er einn-
ig hægt að: kaupa kolaskóflur hér
mjög ódýrt, vegna þess að kol eru
orðin ófáanleg“. Seinna segir
hann: „Þú veizt, að hérna er orð-
ið feiti, samnefnari við orðið
sjaldgæfur. Smjörlíkið hjá ykkur
i V-Þýzkalandi er aðeins frá-
brugðið smjörinu hjá okkur, að
þvi leyti, að það er bragðbetra og
engir svartir blettir í því“. Enn
sagði ákærði í bréfinu: „Þú átt
víst nú þegar nóg af austur-
þj*zkum, mörkum. Ég bíð bara
eftir pöntun frá þér. Viltu að ég
sendi þér brjóststyttu af Stalin
eða heildarverk Lenins.“
Fyrir þessi ummæli var Diessn-
er dæmdur í 18 mánaða hegning-
arvinnu og þar að auki 5 ára
jjetrunarstarf eftir fangelsisrefs-
inguna.
★ ★ ★
Allmargir póstmenn eru meðal
flóttafólksins, sem yfirgefið hefir
Austur-Evrópulöndin. Þeir hafa
greinilegar frásagnir að segja af
skipulagi ritskoðunarinnar.-Um
Það kemst einn þannig að orði:
„Allur póstur, sem sendur var frá
Tékkóslóvakíu til útlanda var
sendur til Póststofu nr. 7 í Prag,
þar sem athugun fór fram. Þegar
póstur kom hins vegar frá útlönd-
um, var lokal ritskoðun á honum,
þannig að póststofan á hverjum
stað fékk lista yfir sérstaka menn.
Bréf til þeirra átti að setja í sér-
stakan kassa, sem öryggislögregl-
an hafði aðgang að“. Lögreglan
fór með þessi bréf til skrifstofu
sinnar og komu sum þeirra aftur
og höfðu verið opnuð og límd aft-
ur vandlega. Önnur bréf komu
ekki aftur frá lögregiunni. „Þeir
sem vo.ru settir á lista bréfaskoð-
unar voru aðallega menn af þýzk-
um ætturn, sem höfðu orðið eftir.
í Tékkóslóvakíu, einnig fólk, sem
liafði flutzt frá Prag ut í sveit-
irnar og fólk, sem átti skyldmenni
í Vesturlöndum....“
ABSTAHA SJÁLFSTaEÖRA
BLAÐA
í stjórnarskrám sósíalísku ríkj-
anna er lýst yfir pressufrelsi, það
er að segja frelsi til að gefa út
bloð og timarit.
En með lögum og reglugerðum
eru þó allmiklar takmarkanir á
því, í fyrsta lagi eru í öllum rilcj-
unum ákvæði um að einvörðungu
rílcið megi eiga prentsmiðjur.
f 8. gr. tékkneskra laga frá 23,
des. 1950 segir:
„Leyfi til að gefa út blöð og
tímarit má veita:
1) Stjórnmálaflokkum, sem
taka þátt í þjóðfylkingunni.
2) Stjórnvöldum ríkisins.
3) Verkaiýðssamböndum.
4) Samböndum menningarfé-
laga, efnahagsmálafélaga og fé-
lögum, setn hafa á stefnuskrá
sinni þjóðfélágslega og líkamlega
menntun."
S’ðar í lögunum eru til talin
nokkur fieiri fé-iög, sem geta feng
ið slík leýfi, en því aðeins að þau
gegni þýðingarmiklu opinberu
hlutverki.
í tékkneskum lögum nr. 181
frá 20. tíes. 1950 segir m. a.:
„Blaðamannafélag Tékkó-
sióvaklu skal stofnað til atf
irygSÍa að blaðamenn vinni
starf sitt réttilega. Þeir einir
mega vinna að blaðamennsku,
se.m fá inngöngu í biaðamanna
féiagið."
Og í reglugerð, sem tékkneska
menntamálaráðuneytið gaf ut
skömmu síðar, eða 13. marz 1951
segir:
„Til þess að maður fái inn-
gönjru í blaoamannafélagið
verðiir hann að vera traustur
síuðningsmaður skipulags al-
þ ý ðu! ýð v e 1 dis i n s og virkur
þátttakandi i uppbygjringu
sósjalismíms í tékkneska lýð-
veldinu.“
Uin fréttaheimildir má nefna
eftirfarandi reglugerð frá Rúm-
erúu nr. 217 frá 20. maí 1949:
„2. grein: Hin opinbera 'frétta-
stofa Agerpress gegnir eftirtöldu
hlutverki: viðtöku, útsendingu og
dreifingu á útlendum og innlend-
um fréttum um stjórnmál, efna-
hagsmál og menningarmál og
einnig fréttamyndum.
Agcrpress hefir einkarétt á
þessu starfi. Fiétfir má ekki
birta né sentla, né nota á nokk
urn hátí nema skv. samningi
við opinberu fréttastofuna
Agerpress."
Sams konar ákvæði eru í gildi
í Rússlandi um TASS, í Póllandi
urn PAP og i Tékkóslóvakíu um
Ceteka.
Þ. Th.
Litla vísíiabékin
er komin í bókaverzlanirnar.
I bókinni eru fallegar mynd-
ir og vísur með hverri mynd.
Gömlu og góðu vísurnar, sem
öll börn haia gaman af.
Þetta er jótabók
barnanna 1955
Verð aðeins 10 ícr.
Ilyndiibiíbiiípfan
Í*EIR SEM SVIPTIR ERLT
KOSNINGARÉTTI
{ í stjórnarskrám sósíalisku ríki-
4nna er yfirlýst að allir er náð
Éafa tilskildum aldri hafi kosn-
ingarétt. Þó er tekið fram að
þennan rétt hafi ekki fjandmenn
vinnandi fólks og geðveikt fólk.
í rúmenskri tiiskipun um
kosningar, frá 29. sept. 1953, seg-
ír:
. Þessir hafa ekki kosningarétt
r.é kjörgengi:
1) fyrrverandi landeigendur,
iðnrekendur, bankamenn eða
heildsalar.
. 2) auðvaldssinnax í bæjum og
borpum, eigendur einkafyrir-
tækja, sem hafa fleiri en 5 starfs-
litenn og kúlakkar.
3) menn sakaðir um stríðsglæpi
:rða glæpi gegn friði og mann-
kyninu.
í sams konar ungverskum kosn
F'galögum hafa eftirtaJdir ekici
kosningarétt:
1) Menn, sem hafa verið
sviptir borgararétti með dómi.
2) Þeir sem ríkisstjórnin
i telur þess ekki verða að fá að
I neyta atkvæðisréttar.
j 3) Geðveikir menn.
Geysimargir vitnisburðir flótta
'Á.anna úr Austur-Evrópulöndum
I .ggja fyrir um það, að kosninga-
I
t
Hinir mörgu, sem áður hafa lesið bækur Siaughters, svo sem
„Líf í læknis hendi", munu hér enn fá skemmtilega lækna-
skáldsögu. Bækur Slaughters eru meðal vinsæiustu og v«5-
lesnustu skáldsögum sem þýddar hafa verið á islenzka tungu.
„Læknir vanda vafinn" mun áreiðaniega auka drjúgum á
þær vinsældir.