Morgunblaðið - 18.12.1955, Page 9

Sunnudagur 18. des. 1955
MORGVNBLABIB
0
Laugardagur 17. desemher
FJárlögln Biækka um 911 milijóiiir króna — FramBöcj tiB verklegra framkvæmda
— Annir ráöherranna í jólaleyfinu — Dýrtídarsnjókúian og þeir, sesa velfu henni
af stað — Svipur íslenzkrar sfjórnmálabaráttu undanfarna mánuði — Jákvæð
* *
og neikvæð stefna ■— öffi við hús — Jafnaðarmenn fapa í AstraBíu
Fjárlagaafgreiðslan
ANNAKRI umræðu fjárlaga lauk
á Alþingi nú í vikunni. Námu út-
g.iaidjtillögur þær, sem sam-
Jþvkktar voru frá fjárveitinga-
stefncí, samtals tæplega 30 millj.
króna, þannig að rekstrarútgjöld-
Sn á írumvarpinu verða samtals
rúmlega 544 milljónir króna, og
er þaö um það bil 40 millj kr.
hærri útgjöld en á rekstraryíir-
liti núgildandi fjárlaga.
En óhætt er að fullyrðí, að
mjög mikil hækkun muni ve'rða
á útgjaldaliðum fjáriagafrum-
varpsins við þriðju umræðu
þeirra. Hefir verið gert ráð rvrir,
að hækkun rekstrarútgjalda á
fjárlögum næsta ár, muni nema
allt að 90 millj. króna, miðað við :
fjárlög ársins 1955.
Þessi hækkun fjárlaganna
sprettur fyrst og fremst af
þeirri stefnubreytingu, sem
varð með kauphækkununum á
síðastliðnu vori. Dýrtíffin set-
ur nú í vaxandi mæli svip sinn
á ríkisbúskapinn. Þegnarnir
verða að borga hinn aukna
reksturskostnað samfélagsins.
I
Framlög til verklegra
framkvæmda
MEÐ hækkuðu kaupgjaldi og
vaxandi dýrtíð fæst minna fyrir
hverja krónu, sem varið er til
verklegra framkvæmda í land-
inu. En þjóðin gerir stöðugt kröfu
til þess, að megináherzla sé lögð
á margvíslegar verklegar um-
þætur, sem bæta afstöðu hennar
í starfi sínu. Á það ekki sízt við
um samgöngubætur og hafnar-
framkvæmdir. Á fjárlögum næsta
ár, hefir nú verið ákveðið að
hækka framlög til vega, brúa og
hafna um 13,5 millj. kr. Af þess-
ari hækkun renna tæpar 4 millj.
kr. til nýbygginga vega og fram-
lag til vegaviðhalds hækkar um
5 milljónir króna. Fjárveitingin
til brúagerða hækkar um rúmar
3 millj. kr.
Þannig reynir fjárveitingavald-
ið stöðugt að halda í horfinu um
nauðsynlegar framkvæmdir í
landinu. En fram hjá þeirri stað-
reynd verður ekki gengið, að með
síauknum rekstrarkostnaði ríkis-
báknsins frá ári til árs, hljóta
framkvæmdamöguleikarnir að
verða minni. Það er ekki hægt að
nota sömu krónuna til margs í
senn. Við íslendingar verðum
fyrr en síðar, að gera okkur það
Ijóst, að okkar litla þjóðfélag
verður að sníða sér stakk eftir
vexti. Það hefnir sín grimmilega,
ef við gerum yfirbyggingu þess
þyngrí en undirstöðurnar geta
borið. En undirstaða framkvæmd
anna og þjóðfélagsyfirbyggingar-
ínnar er arðsköpun þjóðarinnar á
hyerjum tíma, framleiðsla henn-
ar til lands og sjávar.
Óhætt er að fullyrða að Al-
þingi geíi ekki lokið afgreiðslu
fjárlaga næsta ársr án þess að
leggja nýjar álögm ! einhverju
. formi á þjóðina. SI .I ekki fjöl-
yrt um það að sirní,
Jólaleyfi þingmanna —
annir ríkissijórnar-
innar
ALÞINGISMENN hafa nú fengið
jólaleyfi og hverfa margir til
heirrila sinna út um allt Iand. En
C'kki virðast rmklar 'ikur til þess,
að ráðherrarnir muni eiga náð-
uga daga þann stutta tíma, sem
Alþingi hefir verið frestað. Ríkis-
stjó’ nin verður á tímabilinu fram
til 5. jan. að undirbúa tillögur til
lausnar á vandamálum sjávar-
útvegsins. En bæði togaraútgerð-

Þeir, sem hrundu tíýrtíðarsnjókúlunni af stað — og hinir, sem íyrir henni verða.
in og vélbátarnir þurfa nú á nýj-
um úrræðum að halda t.il þess
að tryggja rekstur sinn á kom-
andi ári.
Rikisstjórninni hefir verið leg-
ið á hálsi íyrir að hafa ekki til-
búnar fyrir áramót tillögur um
ný úrræði i þessum efnum. En
hér er hægara um að tala en í að
komast. Sá vandi, sem við er að
etja er vissulega enganveginn
auðleystur. Kjarni málsins er sá,
að þjóðin hefir gert meiri kröfur
til framleiðslu sinnar en hún get-
ur borið. Við höfum tekið meira
til skiptanna en raunverulega
hefir aflazt.
Ríkisstjórnin getur áreiðanlega
ekki mætt þessari staðreynd með
því að skapa sjálf það, sem á
vantar. Hún verður að færa til
fjármuni í þjóðíélaginu, taka ein-
hvers staðar frá þann hluta, sem
framleiðslan hefir verið ofkrafin
um. Sumir kalla þetta „styrk" til
framleiðslunnar.
En svo er ekki. Það er fram-
leiðslustarf þjóðarinnar, sem
styrkir alla aðra. Á framleiðsl
nnni byggisí öll arðsköpun í
þjóðíélaginu. Rætur fjár-
magnsmyndunarinnar liggja í
starfi þeirra, sem skapa verð- j
mætin, sjávarafurðirnar, sem
út eru fluitar, matvælin. sem
iandbúnaðurinn framleiffir, og
iðnaðarvarningurinn, sem iðn-
aðar- og verksmiðjufólk fram-
leiðir.
Dýrtíðarsnjókúlan
og þeir, sem veltu
henni af stað
EINN af þingmönnum stjórnar-
andstöðunnar á Alþingi, sem
jafnframt er forseti Alþýðu-
sambands Islands af náð komm-
únista. lét vso ummælt í þing-
ræðu nú i vikunni. að dýrtíðar-
snjókúlan ylti nú með vaxandi
hraða.
En hverjir voru það, sem veltu
þessari snjókúlu af stað?
| Voru það þeir, sem vöruðu
I þjóðina um síðustu áramót við
! því að hverfa frá jafnvægisstefnu
: síðustu ára og hefja kapphlaup
milli kaupgjalds og verðlags?
j Áreiðanlega ekki. Það voru
1 þvert á móti hinir, sem töldu laun
þegum trú um að kauphækkanir
I myndu bæta kjör þeirra, sem
‘ ábyrgðina bera á hraða dýrtíðar-
snjókúlunnar í dag. Mikill meiri-!
hluti íslendinga gerir sér það nú ’
ljóst, að kauphækkanirnar á síð-
astliðnum vetri eru sumpart að
hverfa og sumpart horfnar í hít
vaxandi dýrtíðar.
Á þessa staðreynd er aldrei
of oft rninnt. íslendingar verða
að taka tillit til einföldustu lög
mála efnahagslífsins, eins og
aðrar þjóðir. Það er óhugs-
andi, að við höldum hér uppi
afkomuöryggi og góðum lífs-
kjörum, með því að ganga í
berhögg við slik lögmál.
Svipur stjórnmála-
baráttunnar
EF litið er yfir íslenzka stjórn-
málabaráttu undanfarinna mán-
aða, kemur það í ljós, að svipur
hennar mótast fyrst og fremst af
tvennu:
Annars vegar hinni jákvæðu
framkvæmdastefnu Sjálfstæð-
ismanna, hins vegar neikvæðri
hræðslustefnu hinna svoköll-
uðu vinstri flokka.
Sjálfstæðismenn hafa sagt við
þjóðina: Við getum haldið áfram
miklum framkvæmdum og um-
bótum í landinu. En frumskilyrði
þess að það sé hægt, er að þjóðin
kunni fótum sínum forráð og líti
raunsætt á hag sinn. Fyrst og
fremst verður að vera hægt að
reka framleiðslutækin á heil-
brigðum grundvelli. Þá getum
við notað arð þeirra til þess að
byggja upp það, sem okkur van-
hagar um. Ef við högum rekstri
bjargræðisvega okkar þannig að
þeir gefa ekki arð, verður niður-
staðan sú, að þeir komast í þrot.
Þá er vá fyrir dyrum, því að þá
hljóta framkvæmdirnar og upp-
byggingin að stöðvast.
Við hikum ekki við að segja
þjóðinrii sannleikann í þessum
efnum. Hún verður að vita
hvar hún er á vegi stödd á
hverjum tíma.
Vinstri flokkarnir hafa hins
vegar miðað baráttu sína fyrst
við það að telja þjóðinni trú um
það, að Sjálfstæðisflokkurinn sé
óvinur hennar númer eit.t. Þess
vegna þurfi hún umfram allt að
eyða áhrifum hans. Á þvi sé höf-
uð nauðsyn, að vinstri öflin am-
, einist til þess að berja Sjálfstæð-
í isflokkinn niður.
I Á þessu neikvæða stagii hafa
málgögn vinstri flokkanna og
leiðtogar þeirra jóðlað mánuð
eftir mánuð. En jafnframt hafa
þeir ausið hver aðra dyigjum og
óhróðri.
Almenningur í landinu mun
gera sér það Ijóst, að á hinni
jákvæðu stefnu Sjálfstæðis-
manna og hinni neikvæðu
hræðslustefnu vinstri flokk-
anna er reginmunur.
Ótti við hús
TÍMINN hefir í þessari viku ein-
heitt kröftum sínum að þvi að
skamma eitt hús í höfuðborginni.
Nú er svo komið, að þetta aðal-
málgagn Framsóknarflokksins
treystir sér naumast til rökræðna
um málefni. Það leggur höfuö
áherzlu á að rógbera hús, sem
meira að segja er ófullgert. í
sumar sagði Timinn, að réttast
væri „að rifa Morgunblaðshöllina
til grunnaL Honum hefir ekk;í
tekizt að vinna það afrek. En nú
vill hann endilega koma í veg
fyrir að þetta hættulega hús fái
hita\-eituafnot, éins og önnur bús
í þeim hlutum bæjarins, sem
hitaveitunnar njóta. Það fólk,
sem kemur til með að vinna i
þessu nýja húsi verður endilege
að sitja í kuldanum, segir Tím-
inn!
Jafnaðarmenn
tapa í Ástralíu
ÞINGKOSNINGAR fóru fyrir
nokkru fram í Ástralíu. Úrslit
þeirra urðu þau, að samsteypu-
stjórn íhaldsmanna og Frjáls-
lyndra vann mikinn sigur en Jafn
aðarmenn töpuðu mjög. Stjórn-
arflokkarnir höfðu haft aðeins 7
atkvæða meirihluta í fulitrúa-
deild ástralska þingsins. En að
kosningunum loknum verðui
meirihluti þeirra í deildinni um
30 atkvæði.
Ekki er ennþá fullvitað um
skipun Öldungadeildarinnar, en
gert er ráð fyrir, að stjórr.ar-
flokkarnir styrki þar einnig að-
stöðu sína.
Jafnaðarmenn unnu meirihluts
bæði í Ástralíu og Nýja Sjálandi
fyrst eftir að styrjöldinni lauk
En þeir hafa nú tapað honum j
háðum þessum löndum. Hefir þv;
gerzt sama sagan þar og í Bret-
landi.
Sósíalisminn er á i'all3ndo
fæti. Með auknu frjálslyndi
hinna borgaralegu flokka hafa
lýðræðisþjóðir þessara lands
hneigst frá þjóðnýtingarstefnu
Jafnaðarmanna. Þær hafa tal
ið það Hklegra til þess að
tryggja velferð sína, að stefna
einstaklingsframtaksins mót
aði stjórn landa þeirra.
ír ekki tímabært ú afnema
hömlur á sendingu jRlabiiggla ?
Fyrirkomíilag sem ekki er lengur þörf á
ÞEGAR heimsstyrjöldinni lauk
og íbúar hinna stríðsþjáðu
landa nærri sveltu, voru sendar
héðan miklar birgðir matvæla og
gekk þetta svo langt, að nauð-
synlegt þótti að setja hömlur
gegn þessu og matarböggla-
sendendur urðu að fá útflutn-
ingsleyfi.
í gær kom að máli við blaðið
maður nokkur og spurði hvort
Mbl. væri kunnugt um, hvort
þessar reglur væru enn í gildi.
Svo er. En þeir sem undanfar-
ið hafa sent ættingjum sínum
erlendis, t . d. námsmönnum,
hangikjöt á jólaborðið, eða annað
þessháttar, geta sagt hinar ótrú-
legustu sögur af þeirri skrif-
finnsku, sem kringum það er,
að senda bróður sínum eða syni
rjúpur eða hangikjöt. Slíkt er
fullkomið dagsverk fyrir rösk-
an mann!
Það er þá i fyrsta lagi að
kaupa kjötið. — Síðan liggur
leiðin upp á Skólavörðustíg í
Innflutningsskrifstofuna þar, til
þess að fá leyfi ríkisvaldsins, að
mega senda þennan jólamat. —
Síðan er farið með leyfið í skipa-
aigreiðsluna og það lagt þar
fram. En þetta er ekki nóg. Fara
verður þaðan með gögnin og fá
stimpil í tollgæzlunni. Næsta
stig skriffinnskunnar er að fá
meiri stimpla! — Fara með
plöggin í skrifstofu tollstjóra-
embættisins. — Fá þar annan
stimpil. — Enn er tölt á stað og
nú upp í Arnarhvol. Þar er eins
og vant er mikil ös í skrifstofu
tollstjóra og því eðlilega nokk-
ur bið. En svo kemur stimpillinn
og nú skal greiða leyfisgjaldið
— kr. 2,00. — En umstanginu
kringum jólaser-dinguna er ekki
lokið. því frá T- ’lstjóraskrifstof-
unni liggur leiðin niður í bæ
á afgr. skipsins, sem senda á
bpggulihn með, því gegn stimpl-
um og 2 kr. gjaldinu, afhendir
skipafélagið nauðsynlega papp-
íra, sem móttakanda oru sendir
í pósti. Næst liggur i iðin þvi
aftur heim, til þess að stekja
jólaböggulinn, sem svo rai -
byggilega var búiú um kvöh,.
áður. — Síðan aftur niður
Miðbæ og komið e kvöld þeg'ar
jólaböggullinn er U-ks komL..i
af stað!
Þessi saga. sem h .• hefur ver-
. Frarph á bls. 12