Morgunblaðið - 21.12.1955, Blaðsíða 9

Miðvikudagur 21- des. 1955
MORGUNBLABIÐ
9
MEÐ LORD ISMAY I 17 MINUTUR:
Rætt víið framkvæmdastjcxa
L ATO í Pakíis de Ct’ lilloi
A f> VAR með nokkurri eftirvæníingu, að
ég gekk inn í skrifstofu hins fræga bre/.ka
s.jórnmálamanns, núverandi l'ramk væmtlasíjóra
híorður-Atlantshafsbandalagsins, Ismays lávarð-
ar. Það er ekki á hverjum degi, sem íslenzkir
blaðamenn fá að eyða sautján mínútum af hin-
um dýrmæta tíma þessa fræga stjórnmála-
manns og hermanns
1 PALAIS DE CHAILLOT
Það er mánudagurinn 12. des.
síðastl. Yfir Parisarborg grúfir
þoka og það rignir eins og hellt
sé úr fötu. Við göngum yfir
Iena-brúna frá Eiffel-turninum
og þegar við erum komnir inn
í Chillot-höllina, þar sem höf-
uðstöðvar NATO eru, verður
okkur litið út um gluggann og
þá sjáum við hinn risavaxna
Eiflel-turn aðeins í móðu. Palais
de Challot er ein af fegurstu
lipurð, þar sem mikill persónu-
leiki hefir ávallt sigrað.
MA9URINN 'IKI)
OLfUKÖNNUNA
Það er heldur ekki að ástæðu-
lausu, að hann var á stríðsárun-
um síðustu nefndur „maðurinn
með olíukönnuna“. Þegar hin
mikla herstjórnarvél Vesturveld
anna tók að stirðna, eða snurða
hljóp á þráðinn, þá kom Lord
Ismay með oliukönnu samninga-
lipurðarinnar og kom öllu af
stað á nýjan leik. Einmitt þess-
ir eiginleikar hans munu hafa
ráðið hvað mestu um að hann
var valínn framkvæmdastjóri
MATO. Hann er eins konar sam-
— EG GAF FYRIRSKIPUNINA
UM HERNÁM ÍSI.ANDS"
Talið berst nú að síðasta
stríði. Ismay getur þess að þá
íafi Bandamenn verið neyddir
til þess að kasta sprengjum á
Frakka. „Það var hroðalegt að
þurfa að vinna slíkt verk gegn
vinaþjóð, en nazistar höfðu þá
hernumið Frakkland. — Ég skal
geta þess hér, að ég var einn
þeirra manna, sem gaf fyrir-
skipun um að ísland skyldi her-
numlð.“
SKILNINGURINN MILLI
HERLIÐS OG
HEIMAMANNA
„Mér er það fyllilega ljóst,
að engri þjóð er ljúft að
þurfa að hafa erlent herlið
í landi sínu, ekki hvað sízt
I'tiIIi og fámennri þjóð, sem
ykkur íslendingum, sem
vissulega viljið um fram allt
vernda menningu ykkar og
þjóðerni. En á viðsjártímum
verður slikt ekki umflúið. Við
Breíar fengum að kenna á
þessu í síðasta stríði.“
„Mér er enn í fersku minni,
þegar Eisenhower hershöfðingi
kom til Bretlands í siðasta stríði.
Utanríkisráðherra
kominn af NATO-fundi
NÝLEGA er lokið ráðherrafundi Atlantshafsráðsins í París. — fj
Fund þenna sat dr. Kristinn Guðmundsson utanríkisráðherra.
fyrir íslands hönd. Ennfremur sátu fundinn með honum þeir Hansi
G. Andersen, þjóðréttarfræðingur, fastafulltrúi íslands hjá NATO,
Pétur Benediktsson, sendiherra og Haraldur Kröyer, senöi
fulltrúi í París. Að þessu sinni stjórnaði fundinum utanríkisráð-
herra íslands. Skilar hann nú af sér formennsku i ráðinu ti1
ítala, en formannsskipti fara þar eftir stafrófsröð þátttökuríkjanna.
Dr. Kristinn ræddi nokkuð um
störf þessa íundar í stuttu er--
indi, er hann talaði inn á segul-
band í París s, 1. laugardag. Hóf
hann mál sitt með því að geta
þess að ráðherraíundur sé hald-
inn í Atlantshafsráðinu í desem-
FYRRAKVÖLD komu heim aftur þrír blaðamenn
úr boði NATO til Frakklands. Voru það Haukur Snorra-
son rítstjóri frá Akureyri, Jón Magnússon, fréttastjóri Ríkis-
útvarpsins og Vignir Guðmundsson frá Mbl. — Fóru þeir
utan hinn 7. þ. m. Dvöldust þeir á vegum NATO í París,
heimsóttu kanadiska flugstöð í NA-Frakklandi, skammt
frá Luxemburg. Voru þeir í París á meðan á ráðherrafundi
A-bandalagsins stóð, en hann sat fyrir íslands hönd dr.
Kristinn Guðmundsson utanríkisráðherra.
Lord Ismay
höllum Parísarborgar, ef hægt er
að kalla nokkurn hlut fegurstan
í París, einkum fyrir ferðalang,
sem dvelst þar aðeins skamma
hríð og ekki á þess kost að sjá
nema lítið brot af allri þeirri
gífurlegu list og fegurð, sem þar
er saman komin. Framan við
höllina er stór og fagur list.i-
garður og í honum miðjum mik-
ill gosbrunnaklasí alsettur lík-
neskjum. Á þrjá vegu umhverfis
gosbrunnana hefir verið reist
bráðabirgðabygging, þar • sem
höfuðstöðvar NATO eru nú, mik-
il og stór og fremur ljót, enda
átti hún að vera horfin, en þar
sem dregizt hefir að byggja yfir
höfuðstoðvarnar, stendur hún
þarna enn í miðjum þessum fall-
ega skemmtigarði Parisarbúa,
þeim til leiðinda. Von er þó til
að fljótt rætist úr þessu, því
hafizt er handa um nýja bygg-
ingu yfir stofnunina.
LORC ISMAY
í vinstri væng þessarar stóru
byggingar er skrifstofa fram-
kvæmdastjórans, stór en blátt
áfram. Á mínútunni kl. 10 fyrir
hádegi göngum við þangað inn.
Á móti okkur kemur hár,
glæsilegur maður. Hann er fas-
mikill í framgöngu, svipmíkill að
yfirbragði, en mildur og bros-
andi. Handtakið er þétt. Allt er
látbragð þessa manns höfðing-
legt. Eftir að hafa boðið okkur
velkomna, tekur hann að ræða
um veðrið og lætur þess getið,
að ekki alls fyrir löngu hafi hann
heimsótt ísland og þá í rigningu.
,,í~ svona veðri íi inst mér ég
vera kominn heim til Bretlands.
Annars er ekki rétt að tala um
að ég sé Breti, að mínnsta kosti
ekki sem stendur; ég er alþjóð-
legur (internationai)", segir
Lord Ismay brosandi. Rödd hans
er lítið eitt hás, eins og hefði
þessi roskni maður iengst af æv-
innar þrumai fyrirskipanir
stjórnandans. Kn svo mun þó
ekki vera. Öllu, sem hann hefir
haft yfir að ráða um ævina, c/
það er orðið ærið margt, hefir
hann stjórnað með hógværð og
nefnari 15 þjóða, eða þjóðafull-
trúa, sem að sjálfsögðu hafa
fjölda ólíkra skoðana. Það þarf
vissulega mann með stóra olíu-
könnu til þess að halda gang-
andi sameignarvélmni NATO.
ALLA HERI VANTAR
FJÁRMAGN
í upphafi berst talið að fjár-
hagsafkomu bandalagsins. Um
það segir Ismay, að þegar hafi
verið gengið eins langt og hægt
sé í kröíunum á hendur banda-
lagsþjóðunum um fjárframlög.
Spurningunni um það hvort her
bandalagsins sé ánægður með
fjárveitingarnar til sín, svarar
hann með gagnspumingu. „Hve-
nær hefir nokkur her í verald-
arsögunni fengið það fé, sem
hann hefir talið sig þurfa?“
MIKILVÆGJ ÍSLANDS OG
HLUTVERK NATO
Talið bersi að herstyrk At-
lantshafsbandalagsins og lávarð-
urinn segir að þar hafi flugflot-
inn lang mesta þýðingu. „Nú-
timastríð yrði ógurlegt, ef það
skylli á. Hraði og tækni nútím-
ans er orðin svo mikill, að flug-
vélarnar myndu hafa úrslita-
„Og einmitt þess vegna er
ísland okkur svo þýðingar-
mikið. Það er brúin, eða
stökkpallurinn, til árása á
meðlimaríki Atlantshafs-
fcandalagsins. f þessu sam-
fcandi notar Ismay lávarður
tækiíærið til þess að leiðrétta
þann mikla misskilning, að
flugvöllurinn í Keflavík sé
amerísk herstöð. „Hann er
fyrst og fremst og eingöngu
herstöð Atlantshafsþjóðanna,
þóft svo hafi ráðizt að herlið-
ið þar sé af bandarísku þjóð-
erni “
Um þýðingu Atlantshafs-
bandalagsins í heild og hlut-
verk þess, segir Ismay:
„NATO er eins konar trygg-
ingarfélag gegn stríoL Það
gegnir sama hlutverki ©g
önnm tryggingarfélög. Eins
og við tryggjum dýrmæt mál-
verk og husin, sem við búum
í fyrir eldsvoða, eins verðum
við að trvggja þjóðir ckfc.ar
i'yrir stríðseldinum.“
Fyrsta verk hans var ekki að
ræða um skipulag herjanna í
landinu, eða vopnabúnað þeirra.!
Það tyrsta, sem hann lagði
áherzlu á var að auka skilning- |
inn milli hins aðkomna herliðs
og heimamanna. Og enn í dag
er þetta frumskilyrðið hvar sem
erlendir hermenn dvelja meðal
framandi þjóða“. Og Lord Ismay
heldur áfram: „Ég veit
og finn að þið hafið mikinn
þið hafið mikinn áhuga á
Ykkur mun gefast tækifæri til
þess að sjá hvernig sambúðin
er milli kanadisku flugsveitar-
innar og íbúanna í sveitabænum
Montmedy, sem þið munið heim-
sækja á morgun“, segir lávarð-
urinn að lokum. vig.
fl. Umræður mótuðust mjög ai'
því, að þetta var fyrsti NATO-
ráðherrafundurinn, síðan Genf-
ar-fundinum lauk, svo og af hin-
um miklu vonbrigðum er sa
fundur hafði valdið. Var almennt
álitið að ef tillögur Vesturveld-
anna á Geníar-fundinum hefðu
náð fram að ganga hefði mikið
áunnizt í friðar- og öryggismál
um. Þýzkalandsmálin voru mjög
til umræðu á þessum NATO
fundi og var almennt litið svo
á, að eina lausnin á þeim málum
væru frjálsar kosningar í Aust
ur- og Vestur-Þýzkalandi.
SAMVINNA NATO-
RÍKJANNA Á ÖÐRUM SVIÐUM
í lok máls síns kvað utan-
ríkisráðherra að farið hefði cram.
ýtarleg rannsókn á því á hvern
hátt væri hægt að efla sam
vinnu NATO-ríkjanna á öðrum
sviðum en hernaðarmála, t. d
efnahagsmála. Var ákveðið að
fela fastafulltrúum ráðsins að
rannsaka gaumgæfilega öll þau
verkefni, sem fyrir hendi eru
á þessu sviði. Að lokum sagð;
bermánuði ár hvert. Kvað hann ' ráðherrann:
fuitdinn hafa rætt mjög ýtarlega' „Markmiðið er að sýna heim
ástand og horfur í alþjóðamál- inum fram á það hverju þjóðir
um, ársskýrslúr um framiög sem vilja vinna saman í sátt og
hinna einstöku NATO-ríkja o. ’ samlyndi geta áorkað".
Gyðin’gaofséknir
Rússlandi
FULLTRÚAR samtaka bandarískra Gyðinga hafa nýlega skýrt
frá því, að útlit væri fyrir, að nú sé hafin ný herferð á hendui
Gyðingum í Ráðstjórnarríkjunum. Upp á síðkastið hafa birzt grein-
ar í ýmsum Ráðstjórnarblöðum, þar sem margir Gyðingar hafr
verið sakaðir um afbrot gegn hagsmunum kommúnistaflokksinc
og ríkisins.
SLÆMUR FYRIRBOÐI I róðurs- og byltingarstarfsemi
Ráðstjórnarblöðin hafa hafið Er bent á, að þetta séu samskon
árásir á ýmsa nafngreinda menn ar aðgerðir og notaðar voru :<
af Gyðingaættum og hafa þeir Gyðingaofsóknunum í Rússland
verið sakaðir um margs konar
afglöp, svo sem fjárdrátt, undir-
i'car LiBÍkðélagið
í leikför til Færeyfa;?
★ FÆREYSKA blaðið „Dag-®'
blaðið“ skýrir frá því að í at-
hugun sé að leikflokkur frá
Leikíélagi Reykjavíkur efni
I til leikferðar til Þórshafnar.
j Segir blaðið að líklegt sé að
! fluttir verði Galdra Loftur eft-
ir Jóhann Sigurjónsson og Pi-
pa-ki.
■k Er þess getið að leikstjóri
beggja leikritanna, Gunnar
Róbertsson Hansen og formað-
ur Leikfélagsins, Lárus Sigur-
björnsson, hafi mikinn áhuga
| á Færeyjum. Hafi þeir orðið
j vinir Færeyingsins Jörgens-
Frantz Jacoksen, er hann var
við nám í Kaupmannahöfn.
k Dagblaðið segir, að ferðin
verði mjög kostnaðarsöm, svo
að halli hljóti að verða á
henni. Segja þeir, að hugsan-
legt sé að ríkissjóður á íslandi
og Reykjavíkurbær veiti nokk
urn styrk til fararinnar og
segja að ef úr því verði, þá
eigi hið færeyska lögþing ekki
að láta sitt eítir liggja heldur
einnig veita styrk íil þess að
efía menningarsambandið
milli þessara tveggja landa.
Drepr að verðlaun
myndagéfu
„Reykjalundar"
í TÍMARITI S.Í.B.S. „Reykja-
.undur“, sem út kom á berkla-
varnadaginn 2. október, voru
verðlaunaþrautir — myndagáta
og felumyndaþraut. — Bárust
fjölda margar ráðningar og var
dregið um verðlaunin, sem heitið
var.
Fyrir rétta ráðningu á mynda-
gátu hlutu verðlaun: Lilja Kristj-
ánsdóttir, Brautarholti. Dalvík,
Sigríður Zoega, Strandgötu 9, Nes
kaupstað, Björn Karlss. n, K<' c-
skeri, N.-Þing.
Fyrir rétta ráðningu á feiu-
myndaþraút: Ósk Jónsdóttir,
Starigarholti 20, Rc .kiavík, Jón
Stefánsson, Vogum, ]• iývntns'syc' .
Sigurður Gislason, G ; a, Bíldu
dal.
' Vferðl'aunín verða r* r>d í pósti.
árin 1949, 1952 og 1953.
Einnig er bent á, að þetta
séu óheillavænlegir fyrirboð
ar — ef tekið er tillit til að
stoðar þeirrar, sem kommún-
istar hafa veitt Egyptum —
og þeirrar afstöðu, sem Rúss*
ar virðast nú hafa tekið ti'
Ísraelsríkis og mikið hefui
verið rætt opinberlega.
Dulles seridir
Rússum téninrrj
WASHINGTON, 20. des.: —
Dulles utanríkisráðherra átti í
dag tal við blaðamenn — og
ræddi hann um óheillavænlegai
horfur í Berlín Lagði hann á það
áherzlu, að Vesturveldin mundu
framvegis sem hingað til líta á
Sovétríkin sem ábyrgan aðila í
A-Þýzkalandi. S«gði hann að
Vesturveldin h. /:ði< látið skýrt i
ljós afstöðu sína í Þýzkalandsmál-
unum, og samkwjmt samningum
þeim, er hernamsveldin gevðu
með sér um skiptingu Þýzkalands
í nytu þau öll jafns réttar í Berlín.
Sagði hann, að tilgangslaust væri
fyrir Rússa að reyna að skjóta
i-.ér undan þeirri ábyrgð er á þeim
• hvddi se.'i hernámsaðila. ,,Á ráð-
j síefnu Bandamanna hefði það ver
i'ið samþykkt, að Berlín skýjdi
•am verða höfuðborg Þýzka
'.ds, því að það var aldrei ráð-
rt að Þýzkaiarid yrði úm aldtn
og bilífð skipt í. tvo andstSeð'h
I hlufa'Vsagði Dulíes. — Reuter.