Morgunblaðið - 24.12.1955, Side 2

2
MORGVNBLAÐIÐ
Laugardagur 24. des. 1955
1
'fmlin
)A ANNAN dag jóla n.k. verður
/Vigfús Gunnarsson, fyrrv. bóhdi
6 Flögu í Skaftártungu, hálfní-
iræður. JEíann hefur allan sinn ald
ur átt heima á Flögu; svo og fað-
ir hans, en hans faðir, Vigfús
Bótólfsson, mun hafa fluít að
h’lögu frá Ljótarstöðum í sömu
uveit. Nú býr ynsta barn Vigfús-
j-ir, Gísti, á Flögu, og eru þau,
4?ömiu hjónin, til heimilis hjá
honum.
Vigfús mun hafa verið unglings
wnaður, er faðir hans dó, vel mið-
álrira, úr lungnabólgu. Átti hann
þá nokkrar systur, þrekmiklar, og
focóður, yngri, er dó nokkrum ár-
um seinr.a. Sjálfur var hann af-
foragð arnarra ungra manna um
vöxt og vænleik, gáfur og glæsi-
♦nennsku. Gerðist hann nú bú-
fstjóri ekkjunnar, móður sinnar,
Og varð þegar Ijóst, að hann var
foúhj gginn í bezta lagi.
Um þritugsaldur gekk Vigfús
hö eiga Sigríði, dóttur séra Sveins
Kirikssonar frá Hlíð í Skaftár-
íungu (dóttursonar Sveins Páls-
uouar læknis og náttúrufræð-
/ngs> og maddömu Guðríðar Páls
dóttur (prófasts í Hörgsdal á
Síðu), einhverja glæsilegustu
honu sýslunnar um mína daga,
al!t til þessa. Varð þeim hjónum
fjjö barna auðið, sem öll Jifa —
hinir nýtustu menn — nema son-
ur.' *er fórst við silungsveiði í
Fiögulóni, átján ára að aldri, ein-
hver ninn gervilegasti og gæfu-
Kamlegasti unglingur. Með hon-
um fórst og fóstursonur þeirra
íflögu-hjóna,* jafnaldri sonarins,
* Þau ólu upp systur hans.
f/rýðis-marmsefni. Má nærri geta,
hvilikt áfall það muni hafa verið,
okki aðeins hjarta þeirra hjóna,
heldur einnig afkomuskilyrðum,
or þau voru bæði nokkuð tekin
oð reskjast — bóndinn orðið um
f.extugt —. en jörðin rýrnuð um
!*00 hesta engi rúmum áratug áð-
ur. við Kötlugosið 1918. Hugðu
liestir, að nú myndu þau hjón
bregða búi og flytja til dóttur,
' er þá hafði tekið við forráðum
einhvers stærsta og mest virta
heimilis sýslunnar. En Vigfús
íærðist í aukana og vann á við
tvo og þau hjón sýndu engan lit
k því að bregða búi. Missiri
fieinna fór elding í bæ þeirra á
uáttarþeli í hamslausum útsynn-
ingsofsa og fuðraði húsið upp á
örskammri stund og varð þaðan
engu bjargað, nema hvað fólk
fojargaðist allt, á náttklæðum
ílest, um glugga út á skúrþak og
homst þaðan í hesthús, en þaðan
nokkru seinna til fjóshlöðu, og
hélt allt lífi og heilsu eftir marg-
íalda lífshættu. Vigfús og hið
hraustasta af liði hans — sem
ekki mun hafa verið annað en
kvenfólk og börn — reyndu ár-
angurslaust að bjarga einhverju;
ýmist fauk það aftur í eldinn eða
eitthvað út í buskann. Vátrygg-
ing húss var lág, innanstokks-
muna og peninga, að ég held,
engin.
Næsta ár hafðist heimilisfólkið
við í steinsteypuskúrnum, sem
bjargaði því út. Bjarni í Hólmi
kom þegar á vettvang, óbeðinn,
og kom raímagninu í lag. „Nú
hljóta þau að bregða búi“, sögðu
allir um Flögu-hjónin. Síðan er
liðinn aldarfjórðungur, en —
ekki nema rúmlega tvö ár síðan
þau brugðu búi!
Mér hefur stunduð orðíð hugs-
að stil þess, að skrítnar hljóti
stariWeglur Fálkaorðu-nefndar
að vera, úr því að slík afburða
fcúfesta, er stappa hlýtur stálinu
í aila tvíátta búandmenn, er tíi
þekkja: að yfírgefa ekki sitt bú,
fiina jörð, sína átthaga — yfir-
gefa ekki íslenzkan landbúnað —■
fyltja ekki á kaupstaðarmölina
fyrr en í fulla hnefana — klífa
þrítugan hamarinn til að neyðast
ekki til þess. Já, ég hef ekki getað
losað. míg við áleitni þeirrar hugs
unar, að skrítnar hljóti starfs-
reglur Fálkaorðu-nefndar að
vera, úr þvi að slík fyrirmynd að
ÁrsmélifspaSur
þjóðhollu viðhorfi í þýðingar-
mesta þjóðmáli, hefur ekki þótt
verðlaunagild. Því fremur hefur
mig furðað á þessu, þar sem
hjón þessi hafa haldið uppi meiri
risnu um sína daga, utansveitar-
fólki, en e.tv. nokktir önnur nú-
lifandi hjón í sveit á öllu íslandi.
Á meðan slátrað var í Vík fé úr
sveitum .unilli Sanda“ og lesta-
ferðír farnar þaðan í það kaup-
tún, voru gistingar svo miklar á
Flögu, að undrun sætir. Jafnt
utan-héraðsmenn sem innan-
vöktu heimilisfólkið upp um næt-
ur — oftar Iíklega en á nokkru
öðru íslenzku sveitarheimili. Það
var auðvitað ekki „daglegt
brauð“, að heimilisfólk þar gengi
úr rúmi fyrir gesti •— en algeng-
ara en víðast hvar annars staðar
á landinu. Eftir þessu var við-
mót húsráðenda við gesti sína,
hverjir sem voru. Nafnkunntrr
menntamaður og ferðagarpur
sagði mér einhverju sinni, að
han hugsaði til Flögu-hjóna sem
foreldrar sínir væru.
Meðan Hólmsá var óbrúuð, var
Vigfús einhver dugmesti fylgdar-
maður yfir það foraðsvatn og
marga svaðilför hefur hann farið
um dagana — einhverja hina
furðulegustu á sjötugsaldri, einn,
villtur og vettlingalaus, á Mýr-
dalssandi í náttmyrkri, gadd-
hörku, snjó- og sandbyl, og end-
aði með því að fara einstigi upp
að Höfðabrekku.
Vigfús hefur alla tíð verið bæði
alvörumaður og gleðimaður, en
hlédrægur nokkuð. Þó var hann
löngum hreppsnefndarmaður, og
oddviti hreppsnefndarinnar eftir
fráfall Jóns dannebrogsmanns í
Hemru, nágranna síns, árið 1922,
um þrjátíu ára bil. Einnig hafði
hann lengi á hendi póstferðír í
Meðallandið og upp í Tungu; svo
og bréfhirðingu sveitarinnar og
símagæzlu, allt til þessa. Ævin-
lega var hann meðal allra efn-
uðustu bænda þeirrar góðbænda-
sveitar, Skaftártungu, í senn gæt-
inn og framsækinn. Heyfimingar
átti hann ævinlega meiri en aðr-
ir; siætti lauk hann ævinlega
fyrr en aðrir — um eða fyrir
höfuðdag; ný og betri tæki til
búskararins, laus og föst, var
hann oftast með þeim fyrstu til
að noía sér; alit fram yfir átt-
rætt keypti hann oftast, eða lét
byggja eða setja upp, eítthvað
þess háttar árlega. Þegar Katla
og Flögulón tóku höndum saman
um að gleypa aðalengið hans,
kom hann sér bara upp nýrri
slægju með áveitum og síðan
með aukinni ræktun. Sauði átti
hann alla tíð. Á meðan Tungu-
menn ráku sauði Fjaliabaksleið
til Reykjavíkur, var Vigfús sjálf-
kjörinn foringi þeirra leiðangra.
„Prýði sveitarinnar", kallaði
Valdimar heitinn hreppstjóri í
Hemru, sonur Jóns dannebrogs-
manns, hann einhverju sinni við
mig (og ósjaldan eitthvað, er því
jafngilti). Vigfús og Valdimar
saman eru einhverjir garpsleg-
ustu og fornaldarhetjulegustu
tvímenningar, sem ég hef séð. —
Vigfús og Sígríður saman — ein-
hver hin fríðustu hjón. Vigfús og
Lárus á Klaustri saman — há-
tindar skaftfellskra bænda!
Björn O. Björnsson.
STUDENTAFELAG Reykjavíkur
gengst fyrir áramótafagnaði að
Hótel Borg 31. des. n. k.
Mannfagnaður á vegum félags-
ins hefur ekki verið haldinn þetta
kvöld mörg undanfarin ár og
mun þar mestu hafa valdið að
nógu stórt samkomuhús hefir
ekki verið fáaniegt.
Um nokkurt árabil héldu
stúdentar áramótafagnað í and-
dyri Háskóla íslands og voru það
mjög vinsælar og eftirsóttar sam-
komur, en siðan 1947 hefír ekki
fengist Ieyfi til að halda þær þar.
Stjórn stúdentafélagsins ákvað
þegar i haust að beita sér fyrir
því að fá stóran samkomustað
leigðan, þar sem eldri og yngri
stúdentar, ásamt gestum þeirra
gætu skemmt sér á gamlárskvöld
og fagnað komu nýs árs.
Tókust samnmgar milli stjórn-
ar félagsins og forráðamanna
Hótel Borgar um leigu á öllum
sölum hótelsins þetta kvöld. Mun
félagið vanda til samkomunnar
eftir föngum og flytur sr. Sveinn
Víkingur áramótaræðuna. Er
ekki að efa að skemmtun þessi
verður mjög fjölsótt, jafnt og
aðrar famkomur félagsins.
Norska blaðakonan Celine Nass undraðist það mjög að sjá sjóð-
andi heita gufumekki og goshveri rjúka upp úr jörðinni í Hvera*
gerSi í lð gráða gaddi.
Hrifin af IJósadfr
- Erl. fréllir
Frh. af bls. 1
dollara, en heildarjfirlit yf-
ir tjónið mun ekki fást fyrr
en flóðin hafa sjatnað að
einhverjum mun.
Fyrrum öryggismálaráðhcrra
V-þýzku stjórnarinnar dr,
Otto John, sem flúði á fyrra
ári til A-Þýzkalands — og
sneri til baka nú á dögunum,
var í dag handtckinn form-
lega af V-þýzku yfirvöldun-
um og sakaður um landráð.
Það var tilkynnt í Nýju
Dehli í dag, að Indland hefði
tekið upp stjórnmálasam-
band við Ytri Mongólru. —
Amhasadör Indverja í Kína
mun einnig gegna þeim
störfum í Ytri-Mongólíu.
Norsk yaðakosia kemur hinga^
— ft|AÐ ERU viðbrigði-fyrir mig, að koma hingað í alla
* Ijósadýrðina um jólin, sagði norska blaðakonan Celina
Nass við Dagbladet í Osló, sem kom hingað í skyndiheimsókn.
Viðbrigðin em vegna þess að heima hjá okkur í Osló er rafmagnið
skammtað og eru nú bannaðar allar ljósaauglýsingar og skraut-
ljós. Rafmagnsskorturinn stafar af þurrkunum miklu, sem gengia
yfír landið s. 1. sumar. Vegna þess er hálfrökkvað í Osló og
eiginlega ekki jólalegt.
KOM I DITUARGEEVI
FLUGÞERNC
Þá er m.unur að sjá alla Ijósa-
dýrðina hjá ykkur, jólaskreyting-
una i Austurstræti og víðar. En
ösin og erillinn er að sjálfsögðu
sízt minni í Ósló. Þannig mælti
hin norska blaöakona.
— Og hvert var nú erindið til
íslands?
— Ég fór í þessa flugferð með
flugvél Loftleiða frá Noregi til
íslands til þess að kynna mér
starf flugfreyjunnar. Ég dulbjó
Bílalest í 13 klst. á leið
frá Keflavíkurflngvelli
Sameinaðir verklakar sendu slóra ýtu
gerð til þess að hjálpa þessum
starfsmönnum fyrirtækisins.
KAFFI í HRÍÐINNI
i Um miðnætti í fyrrinótt, náði
ýtan bílalestinni. í hennar kjöl-
far komu um 50 bílar. í einum
bílanna var heitt kaffi og brauð
úr eidhúsi Verktaka til þess að
hressa upp á menn. Var það vel
þegið í kuldanum og hríðinni.
ÝTAN HÉLT ÁFRAM
I Um miðnættið kom vegargerð-
arýtan að Grænhóli. Vegurinn var
þó hvergi nærri fær bílum, því
svo mikill var skafrenningurinn.
■ Fór svo ýtan frá Sam. verktök-
! um því fyrir bííalestinni. allt
niður x Hvassahraun og hreins-
aði allan snjó af veginum, svo
að hann var sem um sumardag!
, „ _ Hér var um að ræða 18 tonna
20 bílar. komst þangað sem Græn bákn yiða voru um raannhæðar.
hóll heitir í Vogunum. Þar sat allt háir snjóskafLar á
vegum. —
fasú Nokkru eftir miðnætti dró úr
veðurofsanum og skafhríð-
inni og létti til.
UM KLUKKAN 5 í gærmorgun
óku hér inn í bæinn um 100 bíl-
ar, sem verið höfðu alla rxóttina
á leiðinni sunnan af Keflavíkur-
flugvelli og verstöðvunum á Suð-
urnesjum. — Höfðu Sameinaðir
verktakar látið stóra jarðýtu
opna veginn.
Eftir hádegi á fimmtudag var
vinnu hætt á Keflavíkurflugvelli
vegna veðurs og fóru menn þá
þegar að búast til brottferðar til
Reykjavíkur. Þá var færðin til
Reykjavíkur orðin svo slæm, að
ekki var hægt að fá stóra bíla
til þess að flytja mikinn fjölda
starfsfólks Sameinaðra verktaka
til bæjarins.
En allmargir starfsmenn, sem
bíla eiga, lögðu af stað til Reykja
víkur um kl. 4, þótt tvísýnt væri.
Þessi bílalest, sem í voru 15—
HJALPARBEIÐNI
UM TALSTÖÐ
Um talstöð í bíl, sem var í lést-
inni, var haft samband við Guð-
mund Einarsson framkv.stj. Sam
einaðra verktaka á Keflavíkur-
flugvelli. Gekk hann í það. að fá
leyfi vegamálastjóra til þess að
senda á vettvang ýtu af stærstu
i 100 BÍLAR
I Allan tímann fjölgaði bílum í
lestinni, er það spurðist að þessi
stóra ýta væri að opna leiðina.
Um klukkan 5 í gærmorgun, er
snjóýtan hafði rutt bílalestinni
braut, voru um 100 bílar í henni.
I gær var greiðfært um Suð-
urnesjaveg, *
mig i gervi flugfreyju og reyndi
síðan að vinna störf hennar eftir
beztu getu. Ég komst að því að
starf hennar er erfiðara en flesta
grunar. Það er mikið verk að
þjóna svo mörgum farþegum, ei»
nauðsynlegt er að flugfreyjan
vinni sitt starf með ánægju.
í GUFU OG REYK
Svo þegar ég kom hingað, þá
sá ég fleira, sem hægt cr að skrifa
um. Býst ég við að rita grein urn
Reykjavik í Dagbladet. Mér
finnst mjög athyglisverð hin
mikla umferð hér I bænum, en
borgin finnst mér ekki sérlega
falleg. Það er ekki búíð að byggja
Miðbæinn nóg upp með nýjum og
glæsilegum húsum. Einnig fór ég
austur að Hveragerði og var mér
mikið nýnæmi að sjá hverina
kraumandi og gjósandi þar.
HEIMA Á JÓLUNUM
— Er ekki mikið að gera (á
Dagblaðinu í Ósló svona rétt fyr-
ir jólin?
— Jú, það eru miklar annir og
ég má ekki vera að því að dvelja
hér lengi, heldur sný ég rakleitt
heim. Það verður mikið að gera
síðustu dagann. Um jó)in verð ég
heima hjá mér í Ósló og fer ekk-
ert út úr borginni. Allir vilja
helzt af öllu vera heim hjá sér
um jólin.
Norskur sklfssljóri
þakkar lálafepaS
NORSKT skip er hér í höfninni
Og hefur verið að losa salt. Heit-.
ir það Divina frá Porsgrunni í
Noregi. í fyrradag bauð .Sjómanna
stofan þeim til jólafagnaðar. Hef-
ur skipstjórinn á Divina 'beðið
Mbl., fyrir eftirfarandi þakkir:
Hér með færi ég forstöðumannl
íSjómannastofunnar í Eeykjavík,
þakkir fyrir hina ánægjulegu jóla-
hátíð sem var haldin í sjómanna-
stofunni fyrir yfirmenn og hásetá
á Divina. Þakka ég fallegar jóla-
gjafir, sem voru öllum gefnar og
þann hlýhug, sem frændur okkar,
íslendingar, auðsýndu okkur á
þennan hátt. — Hjartans þakkir.
A. Gundcrsen, skipstjóri.
A Eisenhower Banriarikjafor-
seti mim í tilefni jólanna,
náða 42 fanga og þar af einn,
sem hiotið hefir danðadóm.