Morgunblaðið - 24.12.1955, Qupperneq 7

Laugardagur 24. des. 1955
MORGVTSBLAÐIÐ
7
Daglegt l'if Gleðileg jól Daglegt lif ' Jónas Kristjánsson:
Yfírbruggari, 4 ára teipa, skrifstofu- Ivælaliélí Hannesar Pétursseoar
maður og afgreiðsiusfúlka óska sér...
ári yrði til þess að ég kynntist
mörgu nýju.
— Kannski mannsefni?
— Já, það gæti verið, en helzt
bara nógu mörgu nýju, sem ég
®kki áður hefi kynnzt.
— Hvernig gætirðu hugsað þér
að hafa mannsefnið?
— Hann þarf helzt að hafa'
yndi af tónlist — og geta dansað
yalsa.
Annars er það svo margt, sem
mig langar til að gera. Mér
l'innst iífið unaðslegt. Tíminn er
bara svo fljótur að líða. Það er
svo margt, sem maður vill gera.
og sem mann langar að gera,
en það er eins og tími sé ekki
til að koma því í verk, segir
afgreiðslustúlkan, sem kann
betur við sig í bókabúð, en í
bakaríi og vefnaðarvörubúð.
Að allir fói næga
mjólk á þessnm jóEnm
VH) skrifstofuiborð í skrifstofu
sakadómarans í Reykjavík
Eitur maður og meðal vei'kefna
hans er að færa „kærubókina“ —
bók, sem inniheldur frásögn um
það sem menn eru kærðir og dæmd
ir fyrir.
Þetta er ungur maðui', en hefur
þó í 7 ár verið ríkistarfsmaður,
Hann er einn af þessum skrif-
Stofumönnum, sem vinna störf er
þarf að leysa af hendi, en komast
ekki í neina „uppgripavinnu“,
einn af þessum fáu sem ekki eru
í „jólaösinni".
| í söng í „La Traviata", I Pag->
liacci“ og „Cavaleria Rusticana".
j.Tafnframt hef ég verið í Fóst->
bræðrum. Það er erfitt að vera í
tveim kórum, en gaman — en nú,-
meðan byggingin stendur varð ég
að sjá af því gamni að vera í
Þjóðleikhúskórnum.
— En teikningamar þínar?
— Eg gerði dálí.tið af þvi fyrir
1—2 árum aðallega skopstælingar
af fólki. Eg teiknaði þá yfirleitt
alla sem í kringum mig voru. —
Teikningin finnst mér að byggist
á æfingunni, ef maður gerir dá-
Aðalsteinn Guðlaugsson
— skrifstofumaðurinn,
Aðalsteinn Guðlaugsson heitir
hann og er 29 ára, Snæfellingur
að ætt, rólegur maður og yfirlæt-
islaus. Það er „þurrt“ starf, hugs
um við, að sitja við slíkar inn-
færslur, gefa út hegningarvott-
orð o. fl. — alLtaf eins dag eftir
dag. Og hvernig er þessi mað-
tir, sem þessi störf vinnur.
Þegar ég spyr hann, hvort hann
njóti lífsins, svarar hann, að sér
finnist gaman að lifa og láta sér
Mða vel.
— Hvað áttu við með því?
— Ja, það er gaman að borða
góðan mat, vera með fjölskyldunni
og hafa það rólegt — að hugsa
ekki um heimsins áhyggjur né ann
að slíkt.
— Hvað áttu við með „heimsins
áhyggjur"?
— Það eru þessar daglegu á-
hy&gjur, allt sem upp kann að
koma. T. d. það að vakna á morgn
ana til að fara í vinnuna.
— Hefurðu áhyggjur af fram-
tíðinni?
— Já, ég hugsa örðu hverju um
hana — sérstaldega núna eftir
að ég fór út í byggingu. Það eru
ekki beint áhyggjur, heldur ein-
hver einkennileg óvissa — aðal-
lega fjármálalegs eðlis.
— Hvert er þitt tómstunda-
gaman?
— Það er nú eiginlega tvenns
konar — að syngja og að teikna.
Mér hefur alltaf þótt gaman af
söng, og 1951 komst ég í Fóstibræð-
ur og með „fóstbræðrum“ söng ég
í Rigoletto og Leðurblökunni og
upp úr því fór ég í Þjóðleikhús-
kórinn og með honum tók ég þátt
sem syngur og teiknar.
lítið af þvií, nær maður sæmilegu
valdi á verkefninu — en geri mað
ur lítið af því kemst maður fljótt
„úr æfingu".
— Hvernig horfir þú, sem skop
teiknari, á fólk á götunni?
— 'Sumt fóJk, finnst mér, einfl
og það sé bara „teiknað“ í skop-
stælingu' En nú þýðir ekki um
teikningar að hugsa. Frístundirn-
ar fara flestar í að skafa móta-
timbur og þessháttar.
— En af 'hverju ertu að byggja,
því ekki að leigja?
— Eg átti kost á að vera með
fleiri mönnum í húsbyggingu og
hver viJl ekki eignast sitt eigið
þak, ef mögulegt er? En það er
Ein af teikningum Aðalsteins
— Sigurður Sigurðsson
íþróttaþuiur.
Ilaitsk JiElegtsdstjenesle
afholdes i Domkirken 1. Juledag kL 2. Em. Ordi-
nationsbiskop, Dr. theoL Bjarni Jónsson prædiker.
Ved orgelet Dr. Páll ísólfsson. Alle velkomne.
Det Danske Selskab i Reykjavík.
ekki á allra færi. Það er ekki
hlaupið að lánum og hver getur
gyggt án lána?
Fáir myndu sennilega geta
keypt gegn staðgreiðslu allan
þann mat sem þeir ætla að borða
um æfina og er.n færri sennilega
greitt húsaleiguna fyrirfram fyrir
æfina. En er það ekki eitthvað í
þá átt sem verið er að gera þegar
ráðist er í húsbyggingu?
— Hvað gerðir þú áður við
peningana þína?
— Það er nú ekki ýkja hátt
kaupið — en ég skal segja þér, að
ég hef ekki hugmynd um hvernig
þeir fóru, en þeir fóru allir ut úr
höndunum á mér á nokkrum dög-
um eftir hver mánaðamót.
— Vildirðu vera yngri eða eldri
en þú ert nú?
— Eg he!d það sé bezt að vera
bara 29 ára eins og sagt er um
kvenfólkið sumt.
— Ef þú ættir eina jólaósk,
hver yrði hún?
— Eing og nú er ástatt, þá held
ég að ég eyði henni í það, að óska
þess að allir hafi næga mjólk yfir
jólin — og þeir, sem ekki vilja
mjólk hefðu svolitið sterkari bjór,
svo ég taki undir ósk bruggarans,
sem þú sagðir mér frá áðan.
Þannig talaði skrifstofumaður-
:nn hjá sakadómara. Hann á marg
ir skínandi vel gerðar teikningar
if hinu og þessu fólki. Það er
-aman að sjá safnið hans. Hann
'r því ekki allur séður, er maður
»ér hann í fyrsta sinn, manninn
•em færir „kærubókina“ og skrif-
ar hegningarvottorð og fleiri leið-
ndaskjöl. En maður kynnist sjald
'u fólki við fyrstu sýn. — Sami
naður er teiknari góður og hefur
’tt þátt í öllum þeim söngleikj-
im, sem sviðsettir hafa verið hér
á landi af Þjóðleikhúsinu. Það
'eynast oft hæfiJeikar með ísl. al-
býðufólki. — A. St.
SKEMMTUN
heldur Glírauíólagið Ármann í Tjarnarcafé 2. jólum
kl. 9. — Miðar aíhentir á skrifstofu félagsins kl.
5—-6 sama dag,
Glímufélagið Ármanja.
Ritdónuir úr Stefni
HANNES PÉTURSSON er nokk-
urs konar undrabarn. Fyrir jól-
in í fyrra kom út úrval k-væða
eftir ung islenzk skáld, valin af
einum gáfaðasta ljóðasmið þjóð-
arinnar. Öllum þeim, sem um
bókina rituðu, kom saman um að
Hannes væri þar í fremstu röð,
þótt hann væri einn hinna yngstu,
liðlega tvítugur að aldri. Síðan
hafa nokkur ljóð hans birzt hér
og hvar í tímaritum, og hefur
skáldið safnað því öllu saman í
þessa nýju bók og aukið allmiklu
við. FJest íslenzk ljóskáld hafa
til þessa þurft að gefa með sér,
þegar þau stíga fyrst fram á rit-
völlinn, en í stað þess var boðið
í Hannes, og mér er sagt hann
hafi farið á tuttugu þúsund krón-
ur.
Það er viðsjált að verða
snemma frægur. Sumir verða
undir eins svó uppTitsdjarfir að
þeim gengur síðan erfiðlega að
líta niður til annarra manna.
Aðrir nemá staðar, þar sem þeir
eru á vegi staddir, enda sýnist
lítil ástæða til að baxa áfram, ef
fullkomleika er þegar náð. Menn
eru misjafn-lega fljótvaxnir, sum-
ir eru bráðþroska með afbrigðum,
en það getur komið þeim í koll,
eftir fyrstu ávöxtunum er mikils
af þeim krafizt, meira en þeir
geta síðar risið undir. En ég hef
enga ástæðu til að ætla að Hannes
hafi fengið glýju í augun af því
lofi, sem á hann hefur verið bor-
ið. Það stendur ekki til að ljóð
hans hafi tekið neinum stökk-
breytingum frá jafniengd í fyrra-
vetur, enda verður þess, satt að
segja, alls ekki vart — að minnsta
kosti við fyrstu sýn. En ég eignað-
ist þessa bók ekki fyrr en í gær,
og einn dagur er vissulega allt of
stuttur tími tiLað dæma Tjóð. ekki
sizt ef þau eru góð, og nýstárleg
með nokkrum hætti. Þessar linur
eru einungis ritaðar til að vekja
athygli á bókinni.
Hannes stendur öðrum fæti í
gamalli íslenzkri ljóðagerð með
rími, stuðlum og föstu hljóðfalli,
en hinum í kveðskap nútímans,
innlendum og erlendum, þeim
kveðskap, sem á vora tungu hef-
ur stundum verið nefndur „atóm-
ljóð“. Oftast nær hafa kvæði hans
stuðla og reglubundna hrynjandi,
en rim er sparað og stundum
sleppt með öllu. Að þessu Teyti
sver Hannes sig 'í ætt við elzta
kveðskap norrænna manna, Eddu
kvæði, þar sem ætíð voru stuðlar, j
en rím þekktist ekki. Þó eru
þarna fáein „atómljóð“, eða „Tjóð
í óbundnu máli“, sem svo eru
stundum nefnd.
íslendingar hafa til þessa tekið
þvílíkum kveðskap heldur dræmt
þótt hann hafi lengi tíðkazt í öðr-
um löndum og mikil skáld og
merkilegt kveðið „prósaljóð". J’ví
mun valda einangrun þjóðarinnar
og fastheldni við forna siðu, og
ekki sízt það, að með nálægum
þjóðum á þessi nýjung langan að-
draganda, en hér er langt stökk
frá harðstuðJuðum hringhendum
yfir í algera rímleysu. Því mun
íslendingum geðjast vel að því, að
Hannes segir ekki skilið við forna
íslenzka ljóðmælahefð, þó að
sumir kunni að kjósa að hann
hefði staðið þar enn fastari fót-
um. En form hans er að ýmsu
levti nýstárlegt, og er það vel, að
leitað sé að nýju — á fornum
slóðum. Ég bendi hér á eitt atriði
til dæmis um nýbreytni Hannes-
ar. í stað þess að ríma saman loka
orð hverrar ljóðlínu að venju-
legum hætti, tvö og tvö i röð eða
á víxl, þá hefur hann oft aðeins
rlmorð einnar tegundar, ellegar
mjög fárra, sem skjóta upp koll-
þium hér og 'hvar í kvæðinu. —
Þetta virðist mér fara mjög vel.
íslenzkt endarim hefúr stundum
verið sy,.o flókið, að það hættir að
orka á lesandann, en þarna ev
aJveg öfugt að farið, einfaldleik-
inn getur ekki farið fram hjá
neinum, og kvæðið virðist í fljótu
bragði vera skorðað í rím, þótt
Harines Pélunsson.
það sé í raun og veru að mestu
órímað. Ég birti hér til sýnia
kvæði um Stefán G., þar er rím
með meira móti:
Þeir sögðu: Farið þangað, þar er
vatn.
í þögn við dvöldum síðan hjá
þeim brunni;
á hverju ári sátum sumarlangt
í svölum skugga hinnar þungu
krónu
sem stórum greinum drjúpir
döggvum slegin.
Við dvöldum líka í hinni hi'júfu
urð
sem heldur vörð um brunninn
öðru megin.
Á hverjum steini leynist Jokuð
hurð,
þar logar rauðagull — ef dyrnar
opnast —
þar verður aldrei óskamálma
þurrð.
Við brunnsins vatni jusum holum
höndum.
í hann mun sótt, þó aðrir
gleymist, þrotni,
um aldur, svo sem okkar hendur
gjövðu,
því svalar lindir streyma beint úr
botni,
þær bera rótarkeiminn djúpt úr
jörðu.
Hannesi hefur verið hrósað fyr-
ir fagurt mál og skáldlegar mynd-
ir. Auga hans er glöggt, myndir
kröftuglega dregnar og hugsun
skynsamleg. Þó mætti fyrr vera
ef allt væri hér algert! Sums stað-
ar örlar á hortittum: Snorri
„heyrir þó stöðugt nálgast meir
og meir“. Áherzla lendir á röngu
orði eða kveðandi hlýtur að rask-
ast að öðrum kosti: „Langt heim
til manna, myrkar hríðar og
ströng / mörg vötn táima leið-
um. . .“ Hannes hefur einnig hlot-
ið lof fyrir það að yrkisefni hans
væru fjölbreytt, og má það til
sanns vegar færa — að sumu
leyti. En með nokkrum hætti er
þó þessi bók, að mínu viti, fátæk
að yrkisefnum, og það get ég
helzt að henni fundið. „Menn sá
ek þá“ heitir síðasti kafli bókar-
innar, höfundur segir í blaðavið-
tali að hann sé ortur við áhrif
frá Rilke, og þegar Hannes verð-
ur kominn undir græna torfu og
orðinn enn frægari en nú, mun
einhver hókmenntafræðingur
rekja þau áhrif lið fyrir lið. —
Þarna, og raunar einnig fyrr í
bókinnj, kveður Hannes um ýmsa
frægðarmenn, sem uppi hafa ver-
ið að fornu og nýju, bregður oft
upp mynd af einhverri stórri
stund ævi þeirra, dýpkar mynd- (j
ina með íallegri samlíkingu, dreg "k
ur skynsamlega dæmi saman. En ' ,
ef sleppt er einu kvæði, má heita,
að þess verði hvergi vart að bók- ,,
Frh. & bls. IX whil