Morgunblaðið - 28.12.1955, Blaðsíða 7

Miðvikudagur 28. des. 1955
MORGUNBLAÐIÐ
7
ÞEGAR sá dómur er upp kveð-
inn um einhvern, að hann sé
traustur borgari og vel metinn
mun venjulega átt við það að
hann sé heiðarlegur maður i
hvívetna, ráðvandur og sam-
vizkusamur í starfi sínu, hóf-
samur og reglusamur og eigi séi
ríka ábyrgðartilfinningu bæði
gagnvart sjálfs sín sóma og
skyldum við þjóðfélagið og sam-
borgarana. Slíkir menn eru mátt-
arstoðir samfélagsins og hollar
fyrirmyndir þeim, sem keppa
vilja að því að verða traustir
þegnar lands síns og góðir dreng-
ir. Og slíkur er sá maður, sem
vér hyllum í dag, sjötugan.
Dr. Árni Árnason fæddist í
Skildinganeskoti á Seltjarnar-
nesi 28. desember 1885, og voru
foreldrar hans Árni Árnason
verkamaður og kona hans Val- I um þesg ag kennarinn þurfti að
gerður Pálsdóttir bónda í Lamb- | ^úast í iæknisvitjun.
haga Ólafssonar. Dr. Árni varð j Undanfarin ár höfum við dr.
stúdent frá Reykjavíkurskóla Árni verið samverkamerm við
1906, með fyrstu einkunn, og gagnfræðapróf og landspróf mið-
kandidat í læknisfræði fia Ha- skóla í skóla þeim, er ég veiti.
skóla Islands 1912, með 1.205 A, ( forstöðu. Hefir hann gegnt þeím
og er það eitt hæsta læknisprof, i störfum með einstakri samvizku-
gem tekið hefir verið i Háskól- semi> 0g hygg ég, að hann hafi
anum hér. Síðan hefir hann farið
utan nokkrum sinnum og dval-
izt um hríð til náms í sjúkra-
húsum í Danmörku og Þýzka-
landi. — Hann var staðgöngu-
maður læknisins í Ólafsvík
sumurin 1912 og 1913, skipaður
héraðslæknir í Dalahéraði 1914
og gegndi því sarfi til 1928, er
hann var skipaður héraðslæknír
i Berufjarðarhéraði. Sinnti hann
því embætti til 1934, er honum
var veitt Ólafsvíkurhérað. 15.
desember 1937 var honum svo
veitt Skipaskagahérað og gegnír
hann því starfi enn.
Eins og sjá má af framanrituðu
hefir dr. Árni löhgum sinnt af-
skekktum og örðugum læknis-
héruðum, og vita þeir, sem til
þekkja, að þau störf eru erfið og
fyrirhafnarsöm og gefa lítil tæki-
færi til aukastarfa og tíðast fáar I
haft nokkurt yndi af þessu starfi,
enda þótt gera megi ráð fyrir, að
hann hefði gjarnan kosið, að
latína og æðri stærðfræði hefðí
verið meðal prófgreina.
Hér að framan hefir aðeins ver-
ið getið eins rits dr. Árna, dokt-
orsritgerðarinnar 1935. En margt
fleira hefir hann ritað, einkum
um heilbrigðismál, trúmál og önn
ur menningarmál. Árið 1926 kom
út eftir hann bókin: Fjórtári dag-
ar hjá afa, hreinlætis- og holl-
ustureglur handa börnum, og
1948: hjóðleiðin til heiiia og
hamingju. S;ðustu fimm árin hef-
ir hann verið í ritstjóm Bæjar-
blaðsins á Akranesi og ritað í
það fjölda greina. Ótaldar eru aðf
ar blaða- og tímaritsgreinar. Þá
er þess að geta, að dr. Ámi hefir
| trú undirstaða skynsamlegs og
góðs lífs og réttláts þjóðfélags.
Þessa lífsskoðun er hann ófeim-
inn við að boða og hefir jafnan
verið hinn einarðasti stuðnings-
maður kirkju og kristinsdóms.
Þeir hafa verið tryggðavinir allt
frá. æskuárum dr. Árna, hann og
séra Friðrik Friðriksson, sá mikli
æskulýðsfrömuðuru og sóma-
klerkur.
Dr. Ámi Árnason hefir jafnan
verið mikill hófsmaður í iíferni
og skoðunum. ,Aurea mediocritas*
— meðalvegurinn gullni — hefir
.öngum verið mark hans og mið.
íann hefir öðlazt jafnvægi hins
vitra og trúaða manns, sem forð-
íst ofstæki og einsýni. Hann er
íinarður og óhvikull í skoðunum,
en þó hófsamur og réttdæmur um
' menn og málefni, mildur í dóm-
um, að hætti spakra manna.
Félagsmaður er dr. Árni á-
gætur. Á síðari árum hefur hann
starfað með lífi og sál í tveimur
félögum: Rótarý-hreyfingunni
og Stúdentafélaginu á Akranesi.
Þjónustuhugsjón Rótarý-félags-
skaparins er doktornum vel að
skapi, sem og hvatning þessa fé-
lags til félaga sinna, að leggja
hið svonefnda f jórpróf á öll mál-
efni: „Er það sannleikur? Er það
drengilegt? Eykur það velvild og
vinarþel? Er það öllum til góðs?“
Býst ég við, að honum sé þetta
próf tiltækt í daglegri breytni
fremur en flestum öðrum. í Stúd-
endafélaginu unir hann sér vel,
bæði við umræður um menningar
og menntamál og eins hið léttara
hjal.
Dr. Árni er tvíkvæntur. Fyrri
kona hans var Guðlaug Sigurðar-
dóttir héraðslæknis Sigurðsson-
ar. Hún lézt 1942. Síðari kona
hans er Agnes Guðmundsdóttir.
Ekki veit ég, hvort dr. Árni
hefir valið sér einkunnarorð að
sið lærdómsmanna fyrrum. Vel
má þó vera, að hann hafi valið
sér að kjörorðí einhverja kjarna-
Gróffi dátinn Svæk verffur sýndur í 20. sinn í Þjóff-
leikhúsinu í kvöld. — Hér birtist ein af teikningum
Halldórs Péturssonar úr leikmmi og sýnir hún Amdísi
Björnsdóttur sem frú MiiIIer og Róbert Amfiimsson
sem Svæk.
Drykhju í kóioflnituin
ok sólar sýn,
heilyndi sitt,
ef hafa náir
ok án löst at lifa“.
flutt fjöldann allan af fyrrrlestr-
Óg strjálar tómstundir. En svo um um ýmis efni’ en hann er setningu úr forngrískum, latn-
ódrepandi var fræðaþrá Árna 1 Pryðl]ega máh farmn, ræða hans eskum eða helgum fræðum, En
jæknis, að hann lét ekki annríki ei sh^r skipuleg. Samkvæmis- vel, hygg ég, að honum mundi
og erfiðleika aftra sér frá vísinda maður er hann úgætur, og er fara sama kjörorð og það. sem
gtörfum og ritstörfum við hlið honum emkar lagið að flvtja prófessor Finnur Jónsson valdi
daglegra skyldustarfa. Og 12. okt. skemmtilegar tækifæiisræður, ser á sinni tið, spakyrði Háva-
1935 gerðist sá fáheyrði atburður, vljaðar léttri kímni, enda þótt mála:
að læknirinn í Ólafsvík ver hann sá að oðru leyti nnikill al- „Eldr er beztr
doktorsritgerð í læknisfræðí við > v ,r' , ... með ýta sonum
Háskóla íslands. Doktorsritgerð- ^ikið skorti á, ef þess væri eigi
in var gefin út í Kaupmanna- Setlð, á hessum timamótum, hve
höfn sama ár og nefnist: Apoplex- miklls virði trumahn hafa íafn‘
ie und ihre Vererbung, — slaga- an verið dr- Árna. Þegar á unga
veiki og erfðir. Hafði læknirinn aðri var hann mikill trúmaður,
dregið að sér efni um sjúlcdóm og hefir RU afstaða hans ekki Akranesi, annan jóladag 1955 S
þennan, samtímis læknisstörfum breytzt- * augum hans er kristin Ragnar Jóhannesson.
sínum, og rannsakað hann. I
sterka hneigð til lærdómsiðkana,
þótt ekki hafi hann leyft henni í 4
að aftra sér frá því að gegna . “"7’ / \ ( I \t '~z^zz.~
skyldustörfum sínum samvizku- I '/ IV yjl V
gamlega. Hann var afburða náms- | WM&BBæÍÍÍgJ? / - ^ ^ n ^ aasg
maður í skóla, eins og próf hans
þenda til. En hann reyndist ekki
sá maður, sem lagði allan lær-
dóm á hilluna, þegar skyldupróf-
um var lokið. Hann er einn þeirra
fágætu manna, sem halda and-
legu fjöri sínu við með því að
auka lærdóm sinn og halda hon-
um við. Þekking hans stendur
víða fótum, t. d. hefir hann latínu
á hraðbergi í ræðu og riti, þegar
honum býður svo við að horfa.
Mér stendur það fyrir bams-.
minni, þegar ég kom á björtu
sumarkvöldi út að Læknishúsinu
í Búðardal og sá þá koma niður
stigann, héraðslækninn og
stjórnmálamanninn og lærdóms-
manninn glæsilega, Bjarna frá
Vogi, sem var þá eins og löng-
um, átrúnaðargoð Dalamanna.
Þeir mæltust við, hátt og sköru-
lega, á einhverri framandi tungu,
og var ég ekki lengi að geta mér
til um, að þeir töluðu grísku, eða
latínú. Síðan varð dr. Árni kenn-
ari minn og bjó mig undir menntá
skólanám. Fórst honum það vel
úr hendi, og auðfundið, að hon-
um lét kennslan vel, þólt við
bæri ósjaldan að sííta varð
kennslustund af skyndingu, sök-
Ungur maður óskast sem fyrst til starfa í bókhaldi
hjá stóru fyrirtæki. — Tilboð merkt: „Bókhald
— 851“, sendist afgr. Mbl. fyrir 30. þ. m.
Iðnaðarmenn
Eldsmiður, raflagningamaður. og nokkrir aðrir járn-
iðnaðarmenn, óskast nú. þegar. — Lagtækir menn, vanir
jármðnaðarvinnu, gætu einnig komið til greina.
Vélsmiðja Hafnarf jarðar h.f.
Á FUNDI, sem nýlega var hald-
inn í Chicago, gerði félag flug-
þjónustumanna og kvenna, semí
eru 1,700 flugfreyjur og 800 bryt-
ar, ályktun um að lýsa, andúð
sinni á áfengisveitingum í flug-
vélum. Starfsmönnum félagsins
voru gefin fyrirmæli um að gera,
sitt ýtrasta til þess að draga úr
þessari tízku „farþegum til ör-
yggis“.
Chicagoblaðið ,,Tribune“, sem
birtir fjölda auglýsinga um
áfengi, segir í ritstjórnargxein:
„Þjónustufólk ilugvéla er það
fólk, sem beztar aðstæður hefir
til þess að virða íyrir sér afleið-
ingarnar af drykkjuveizlum í far-
þegaflugvélum. Flugmálastjórnin
ætti að banna þennan sið“.
„Christian Science Monitor“
segir: „Hverjir þekkja betur en
starfsfólkið af eigin reynslu, hver
áhrif ölvaðir farþegar geta haft
á öryggi flugfarþega? Ölóður far-
þegi getur stofnað flugvélinni i
hættu.
„Að sjálfsögðu situr: öryggi i
fyrirrúmi, en starfsfólkið hefir
ekki lýst málinu fyllilega, hvorki,
frá eigin sjónarmiði né heldur frá
sjónarmiði farþeganna. Hversu
hvimleiður sem maður undir
áhrifum víns kann að vera á op-
inberum stað á landi, þá gefst
venjulega einhver leið til þess
að losna við ágengni hans þar.
En það gegnir allt öðru máli, að
vera innilokaður í rnargra mílna
hæð með manni, sem deyft hefir
taugar sínar og espað hug sinn.
með áfengi.“
Frances J. Black flugstjóri,
sem stjórnar Constellation flug-
vél með sex manna éihöfn á reglu-
bundnu flugi með 88 farþegum,
segir:
„Ferðalög í lofti eru dásamleg.
En þau verða ekki nærri þvi eins
örugg, þegar drukknir menn fljúg
ast á í farþegarúminu. Þó nokk-
ur flugslys hafa þegar orsakazt
af íkveikju í farþegarúmi. Eflaust
hafa drukknir farþegai', sem ekki
fundu til neinnar ábyrgðar, átt
sök á sumum þeirra. Sterkur
grunur leikur á því, að þeir hafi
haldið ruslakörfu vera ösku-
bakka. Árið 1939 var ég aðstoðar-
flugmaður í farþegaflugvél, sem
lenti á taómullarakri vegna
iícveikju aftast í farþegarúmi og
farangursgeymslu. Ennþá veit
enginn hver olli henni, og ef ein-
hver veit það, þá hefir hann ekki
sagt frá því.“
„Einu sinni sá ég blundandi
farþega undir áhrifum áfengis
kveikja í hverjum vindlingnum á
fætur öðrum, og missa þá logandi
ofan í setuáklæðið. Nýlega sagði
annar flugstjóri mér, að kallað
hefði verið á hann aftur í far-
þegarúmið til þess að koma far-
þega, sem var við drykkju, en
þó ekki ofurölvi, til sætis, og fá
hann til þess að hætta að áreita
ferðafélaga sína. Sá hinn sami
leit framan í flugstjórann, móðg-
aðúr á svip, og sagðí: „Ég skal
drepa þig“. Það var ekki leiðin-
legt fyrir flugstjórann að fáþetta
framan í sig, svo að maður tali
ekki um hvernig hinum farþeg-
unum varð við.
í annarri farþegaflugyél réðst
drukkinn maður nýlega á. flug-
stjórann. Varð að binda hann 4
gólfinu, og þar lá hann það sem
eftir var ferðarinnar.
Fram að heimsstyrjöldinn var
engin áfengisneyzla leyfð í ame-
rískum flugleiðUm. En skörnmu
eftir stríðið byrjuðu nokkur er-
lend flugfélög á því að veita far-
þegum áfengi. Að fáeinum mán-
uðum liðnum heimskuðu, okkar
eigin félög sig á því að' fylgjast
með í „samkeppninni“. Ekki leiff
á löngu áður en því nær öll al-
þjóðafélög, amerisk og erlend,
fóru að seija áfengi í ílugvélun-
um.
Til þess að komast fram úr í
samkeppninni, var næsta skrefiö
að bjóða fyrsta glasið ókeypis.
Má ég leggja til, að næst þegar
þér ætlið í flugferð, þá grennslizt
eftir því hjá félaginu, hvort þa5
veiti farþegum sínum áfengi, og
látið það síðan vita, að þér kjósi5
frekar að ferðast með félögum,
sem geri það ekki. Það ríkir sam-
keppni á því nær öllum flugleið-
um nú, og félögin hugfesta or5
yðar. Ef við höldum þessari nýju
og sívaxandi hættu nægilega hátt
á lofti — og er það vissulega
skylda okkar — mun það verða
ýmsum félögum styrkur til þess
að komast að þeirri niðurstöðu, að
áfengisveitirigar i flugvélum séu
ef til vill ekki mjög góð ný-
breytni, þegar öllu er á botninn
hvolft. Sum félög kunna að hætta
slíkum veitingum, og önnur taka
þær ef til vill aldrei upp, og gæti
það komið í veg fyrir, að menn
yxðu til þess að baka sér og öðr-
um lífs og lima tjón.
( Úr „Alliance News“)
sept.—okt. 1955.
BEZT 4Ð AVGLtSA
í MORGVNBLAÐUSU
Br. med. Árni Árnnson sjötugur