Morgunblaðið - 28.12.1955, Blaðsíða 11
Miðvikudagur 28. des. 1955
MORGUNBLAÐIÐ
11
Flest var honum ve! gefið
sína prestsævi og ekki aðeins
unni sem heimil sínu og sinna,
heldui- og virti sem hið forna
býli hins göfuga höfðingja,
Hrafns Sveinbjarnarsonar, og
fæðingarstað Jóns Sigurðssonar.
Guðm. Gislason Hafalín.
Frá Á!engisvarnar-
raos
FUNDUR með forráðamönnum NÝJUNGAR OG
áfengisvarnanefnda í Ámessýslu VANDAÐUR FRAGANGl.R
var haldinn að Selfossi laugar-
daginn 5. nóv. s. 1. Áfengisvarna-
ráðunautur boðaði fundinn, og
voru mættir þar 12 fulltrúar úr
11 hreppum sýslunnar, svo og
sýslumaðurinn í Árnessýslu, hr.
Páll Hallgrímsson.
Fundarstjóri var kjörinn Sig-
mundur Sigurðsson, oddviti í
Syðra-Langholti, og skrifarar sr.
Ingólfur Ástmarsson á Mosfelli
og Þorsteinn Eiríksson, skóla-
stjóri á Löngumýri.
Skýrði áfengisvarnaráðunaut-
ur frá starfi áfengisvarnaráðs og
áformum, er hann hafði boðið
LJÓÐMÆLI séra Böðvars
r Bjarnasonar á Hrafnseyri.
Reykjavík 1955
MIKH) kemur út af bókum fyrir
þessi jól, og er hætt við, að þær
Verði æði margar, sem lítt gætir
I öllu flóðinu. — Ég vil nú með
nokkrum orðum vekja athygli á
enóturri Ijóðabók, sem út var
gefin á þessu ári, Ljóðmælum
séra Böðvars Bjarnasonar.
Séra Böðvar' var fæddur á
Re.ykhólum árið 1872 og lézt í
Revkjavík áttatíu og eins árs
gamail. Hann varð prestur að
Hrafnseyri í Arnarfirði árið
1901, þjónaði því brauði í fjörutíu
fir og var hin síðustu árin prófast
ur. Hann var mikill og samvizku-
samur klerkur. Hann messaði
fivallt jafnt á annexíu og heima-
kirkju, ef nokkur tÖk voru til,
Og stundum hélt hann fræðandi
ly rirlestra fyrir sóknarbörn sín,
Og heyrði ég hann fyrstan
manna halda fyrirlestur. Hann
húsvitjaði ávallt tvisvar á öllum
bæjum í sveitinni og lét sér sér-
lega annt um uppfræðslu barna
og unglinga. Hann kenndi og
íjölmörgum ungum mönnum j íundarmenn velkomna. Því næst
undir ymsa æðri skola, tok fynr , benti hann á nauðsyn þeSS) að
það svo litið gjald, sem framast : stofnað yrði til félags með
mstti verða og var frabærlega j áfcngisvarnanefndum í sýslunni.
goður og samvizkusamur kenn- Var því vel tekið; og eftir nokkr-
ari. Hann let sér mjög annt um ar umræður var kosin 5 manna
nefnd til þess að undirbúa félags-
stofnun þessa. Kosningu hlutu
þessir formenn áfengisvama-
nefnda: Sigmundur Sigurðsson,
sr. Ingólfur Ástmarsson, Þor-
steinn Eiríksson, frú Magdalena
Sigurþórsdóttir og Jon Gunn-
laugsson, læknir á Selfossi.
Ráðunauturinn flutti nú erindi
um hlutverk áfengisvarnanefnda.
og urðu miklar umræður í sam-
bandi við það og einna helzt um,
hvað hægt væri að gera til út-
rýmingar á hinum miklu drykkju
látum á skemmtisamkomum í
sýslunni. Voru fundarmenn ein-
huga um það, að brýn nauðsyn
væri að koma upp löggæzluliði
í sýslunni og bæta aðstöðu til
geymslu á ölóðum mönnum.
Skýrði sýslumaður gang málsins
og gat þess m. a. að sýslunefnd
byði fram 50 þúsund króna ár-
legt framlag til löggæzlu í sýsl-
unni gegn framlagi frá ríkinu. |
Samþykkt var eftirfarandi
tillaga:
j „Fundur formanna áfengis-1
• varnanefnda í Árnessýslu, hald-
inn að Selfossi 5. nóv. 1955,
ályktar að skora á dómsmála-
ráðuneytið að leggja lið sitt til
þess að komið verði upp lög-
gæzluliði í sýslunni hið allra
fyrsta. — Um aðkallandi nauðsyn
þessa erindis vísast til bréfs
Hitaveitan í Hveragerði
Frh. af bls. 9
in, því að hitavatnsrásin stöðvast
og húsin eru ekki lengi að kólna.
Gæti slíkt orðið til þess að
skemma uppskeruna 1 gróður-
húsunum, sem er bjargræði fólks
ins. Þess vegna sóttu Hvergerð-
ingar um litla vararafstöð, sem
tæki við þegar rafmagnið bilaði,
en þeir hafa fengið synjun á leyfi
til hennar.
Nú göngum við i gegnum
austurhluta þorpsins, þar sem
leiðslurnar liggja. Virðist mér
sérstaklega ánægjulegt, hve
allar leiðslur hafa verið vand-
aðar. Aðalæðin liggur í steypt
um stokk. Undir honum er
haft ræsi, sem jarðvatnið
rennur í, svo að sjálfir stokk-
amir eru jafnan skraufþurrir.
Þá hefur sú aðferð verið höfð,
að í stað þess að pípurnar
liggi á botni stokksins eru þær
hengdar upp í gálga. Sérstök
aðferð er notuð til að taka við
hitaþenslu pípanna. Á þeim
eru engin sérstök þenslusam-
skipti, en hingað og þangað
Á myndinni sést hvar hitaveitustokkurinn liggur austur eftir þorp
inu. 28 íbúðahús hafa verið tengd nýju hitaveitunni, tvær verk
smiðjur og mikill fjöldi gróðurhúsa.
hagi sóknarbarna sinna, liðsinnti
með ráðum, þegar þess gerðist
|)örf, og veitti margvíslega að-
6toð. Þá er sorgir steðjuðu að,
Var hann nærgætinn og skilnings
ríkur huggari. Hann stofnaði og
8tarfrækti verzlunarfélag í sveit
6inni, meðan verzlun var þar erf-
iðust, og hafði af því mikla fvrir-
höfn. Hann húsaði vel staðinn,
íagði vatn í húsin og var um
jnargt fyrirmynd í búskaparhátt-
Jim. Mjög lét hann sér umhugað
Bir. mál sveitar sinnar og sýslu,
var í hreppsnefnd og lengi odd-
viti hennar, var í skattanefnd og
lengst sýslunefndarmaður. Hann
gótti árlega þing- og héraðsmála-
fundi Vestur-fslendinga, vílaði
ekki fyrir sér að sækja þá yfir
þrj ár heiðar að vetrarlagi, ef því
var að skipta — og það fram
randir sjötugsaldur. Um stofnun
prestafélags Vestf jarðar var hann
hvatamaður og var í stjðrn þess
Og í ritstjórn ársritsins, sem það
gaf út. Risnu- og greiðamaður
var hann með afbrigðum, ræðinn,
glaður og skemmtinn.
Séra Böðvar var Ijóðhneigður
Ög skáldmæltur, og þó að hann
gengi sjaldan á fund ljóðadísar-
innar, nema þegar sérstakt til-
efni gafst til, einhvern þurfti að
gleðja með ljóðum eða vísu, veita
einhverjum huggun í ástvina-
missi eða minnast hátíðlegra og ! sýslumanns til ráðuneytisins frá
s. 1. vori“.
Nefndinni var, sem fyrr getur,
einnig falið að eiga samráð við
sýslumann og sýslunefnd um ráð-
stafanir til lögreglueftirlits með
samkomum í sýslunni og fylgja
eftir tillögu fundarins til ráðu-
neytisins.
Loks létu fundarmenn í ljós
ánægju sína yfir fundinum, en
áfengisvarnarráðunautur þakkaði verkstæði, en hitt er steinsteypu
formönnum nefndanna og sýslu-
Iharkverðra stunda, er Ijóðasafn
hars bók á þriðja hundrað blað- |
síður. Séra Böðvar var í kveð-
Skat> sínum barn síns tíma, sló
yfiileitt þá strengi hörpunnar,
sem tíðast ómuðu hjá samtíðar-
mönnum hans á æsku- og skóla-
fir u rum. Hann var mjög hag-
ma ’tur og smekkvís, og í ljóðum j
sínrm iagði hann áherzlu á lof-
gjö ð þess fagra og góða og á
huggunarríka boðun trúar og
hæ leika. Hann orti marga sálma, j manni fyrir komuna og vænti
sem sýna einlæga trú hans og góðs árangurs af fundinum.
traust á æðri handleiðslu.
Framan við ljóðabókina er
æv minning eftir systurson hans,
Þo) vald Kolbeins, og ennfremur
fyrirlestur, sem birtist í Lind-
inni, riti Prestafélags Vestfjarða.
Hann heitir Slíðra þú sverð þitt.
Vitnar sá fyrirlestur um áhuga
séi' i Böðvars á viðhorfunum í
veröldinni og eindreginni afstöðu
hans með afvopnun, sem ófrávíkj
an'egu skilyrði fyrir varanlegum
friði. Nokkrar þýðingar eru í
bóifinni, og sýna þær það ljóslega,
að séra Böðvar mundi hafa orðið
snvkkvís og liðtækur Ijóðaþýð-
andi, ef hann hefði lagt: rækt við
þá vandasömu iðju.
Bókin er vönduð að frágangi og
mjög vel út gefin, og er framan j
á skjólkápu bindisins litmvnd af ;
hinum fræga stað, Hrafnsevri, j
Bem séra Böðvar þjónaði alla i
Þannig er þensluvandamálið
leyst í Hveragerði. Engin þenslu-
samskipti eru notuð, heluur er
leiðslan Iögð í slaufu. Þegar píp-
urnar þenjast ýtast hnén saman
eins og örvarnar sýna.
er leiðslan lögð í slaufu. Kem-
ur þá bil milli pípuknjánna,
þar sem pípan færist sundur
eða saman eftir því hvort hún
þenst eða dregst saman. Ei
þessi aðferð nú talin ódýrari
og fullt eins traust eins og
þenslusamskeytin.
Þessi hitaveita hefur nú verið
leidd í 28 íbúðarhús og gróður-
hús, sem eru að flatarmáli 5500
fermetrar. Leiðslurnar eru 2 km
að lengd. Vélsmiðjan Keilir hef-
ur smíðað hitara, verkstjóri við
lagninguna heíur verið Eggert
Engilbertsson, en suðumaður Að-
alsteinn Michelsen.
FRAMTÍÐ IDXADAR
Hitaveitan hefur einnig verið
lögð í tvær verksmiðjur eða
vinnustoíur. Annað er trésmíða-
vel af því að mikið frost var á.
Þar sem gömiu leiðslurnar liggja
í jörðinni er breitt þiðubelti yfir
og rjúkandi pollar sýna hvar
pípurnar hafa tærzt í sundur og
leka vatninu. En þeir IÞ.’ergerð-
I ingar gera óspart grín að því, að
s.l. sumar birtist mynd af einum
slíkum rjúkandi lekapolli í Mbl.
og var sagt að þetta væri hver
að myndast í götunni.
Einangrun nýju leiðslnanna er
hins vegar svo fuilkomin, að í
frostinu hélar striginn, sem hylur
þær að utanverðu. Þetta og fleira
sannaði það fyrir mér, að hér
hefur verkið verið vandað.
ENGHt VATNSMÆLAR —
AFNOTAGJ ALD EFTIR
FLATARMÁLI
Að lokum komum við þarna
að einu húsinu, þar sem pipu-
lagningamaður stóð við búkka
og var að snitta pípur í hús sitt.
Þetta var þá húseigandinn sjálf-
ur, því hérna verða menn að
'bjarga sér sjálfir við heimilis-
störfin. Hann var að leggja nýj-
ar leiðslur í húsið áður en hita-
veitan yrði tengd.
Ég er ánægðnr yfir að fá
reisa þarf fyrir næsta sumar.
Búið er að grafa fyrir slökkvi- -
liðshúsi og sækja um brunabíl;
standa bæði Hveragerðis- og
Ölfushreppur að því. Verið er að
taka grunn að nýrri sundlaugar-
nýju hitaveituna í húsið, sagði i gerði.
Bjarni Tómasson að snitta rör «
hitaveitukerfið í húsi sínu.
bvggingu við sundlaugina og
standa báðir hrepparnir og ung-
mennaféiagið að því. Og s.l. sum-
ar voru mörg hundruð fermetrar
af gróðurhúsum byggðir í Hvera-
hann við mig. Og kostnaðin-
um virðist mér stillt í hóf.
verksmiðja. Þar hefur verið tek-
in upp sú aðferð að þurrka stein-
inn við mikinn hita. Eykur það
mjög styrkleika hellusteinanna
og steinpípanna, sem þarna eru
framleiddar, svo að betri fram-
leiðslu verður ekki á kosið. Á
þessi iðnaður rnikla framtíð fyrir
sér þarna á hitasvæðinu.
Það var fróðlegt að ganga
þarna um þorpið um stund og
bera saman gömlu hitaleiðslurn-
ar og þessa nýju. Því að enn
tíðkast það .í þeim stöðum, þar
sem nýja hitaveitan hefur ekki
náð til, að hveravatnið sé látið
renna gegnum leiðslurnar og á
framenda gróðurhúsanna sjást
opnar pípur, þar sem vatnið
rennur út og niður í skurðinn.
HVERINN í GÖTUNNI!
Það er líka skemmtilegt að
bera saman hitaeinangrun á nýju
veitunni og hinum gömlu píp-
upa, sem liggja berar í jörðinni
Hitaveituinntak í eitt íbúðarhús-
ið. Takið eftir að leiðslurnar eru
tvær fyrir hið tvöfalda kerfi.
Ég hef f jögur herbergi og þarf
að greiða um 140 krónur á
mánuði. Það kalla ég vel
sloppið. En hér er enginn
mælir á hitaveitunni. Menn
greiða aðeins afnotagjald eft-
ir stærð íbúðarinnar, en hem-
ill er á leiðslunni, sem skammt
ar vatnið rumt.
FRAMKVÆMDASAMT
OG SKEMMTILEGT ÞORP
Áður en ég skildi við Hvera-
gerði, skýrði Oddgeir Ottesen frá
þvi að ýmsar aðrar framkvæmd-
ir hefðu verið í þorpinu á þessu
ári. Fyrst er að nefna vatns-
veitu-framkvæmdirnar. S.l. sum-
ar var skipt um aðal-vatnsæða-
kerfi gegnum þorpið og settar
víðari pípur. Búið er að festa
kaup á 500 tonna vatnsgeymi,
sem settur verður upp og tengd-
ur við vatnskerfið seinni hluta
vetrarins.
Þá er vérið að ganga frá téikn-
7;iigð,a .;á. Sást sá munur sérjega ingu að leirbaðabyggingu, sem
Svo að af þessu öllu ætti niönn-
um að vera ljóst að það ér tals-
vert um áð vera í þessu litla
bæjarfélagi undir Kambabrún,
þar sem ekkert hús stóð fyrir
15 árum, en á sjötta hundrað
manns búa nú.
Þ. Th.
Témaritíð
Akr«snes
NÝLEGA er komið út 10.—12.
tbl. þessa árgangs, en með þvi
hefur blaðið fyllt XIV. árgang
sinn.
Fvrsta greinin heitir: „Myndir
úr baráttu bræðraþjóðar“, eftir
Ólaf Gunnarsson, en þar ritar
hann ágæta grein um finnska
málarann og listamanninn Seger-
strále. Á fors’ðu heftisins er
mynd af unduríögru málverki,
Freskómvnd úr Rovaniemi--
kirkju. Þá er greinin Musteri feg
urðar og viðtækra trúarbragða,
eftir Ragnar Jóhannesson. Fisk-
veiðasjóður íslands 50 ára, eftir
ritstjórann. Fangahjálp, grein eft-
ir ritstjórann og samtal við Oscar
Clausen forstjóra Fangahjálpar-
innar. Rímlaus kvæði. Ræða, eft-
ir Guðmund G. Hagalín. Réttax-
tilkallið til Grænlands, eftir dr.
Jón Dúason, — síðari grein. Fram
hald endurminninga Friðriks
Bjarnasonar. Hversu Akrane-
byggist eftir ritstjórann, og er
þar skrifað um Vorhús (Hjarðar
nes. Læknishús og Syðsta-Sand).
Þá er greinin Stofnandi Tómásar-
kirkjukórsins í Léiþzig, eftir ’síra
Þorstein BriéihýEr það ein greifx
úr óprentuðú riti hans xirri' 'ís-
lenzkan sálmakveðskap. Ýrnis-
légt fleira ér;:í Pífinu, séhi að
vandá er' 'prýtt' fjölda mynda1 og
vei.ýr gár8itj»ért.
gOtéí
■ >1 ;i
: ári