Morgunblaðið - 30.12.1955, Blaðsíða 2

2
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 30. des 1955
RÁÐHÚSiÐ VIÐ TJÖRNINA
Frh. af bls. 1
’nemá að skerða Tjörnina mjög.
)ín í seinni tið hafa menn orðið á
oitt sáttir um, að ekki væri þörf
og ekki heldur æskilegt að safna
öllu saman í Ráðhúsið, sem bsen-
um tilheyrir. Heilbrigðiseftirlit,
Bæjarbókasafn, Strætisvagnar,
r.lökkviiið og rafmagnveita
tnunu t.d. hafa sérstök skrifstofu-
húsnæði, eins og verið hefur og
fiVo er um ýmsar fleiri skriístofur
og aðra starfsemi á vegum bæj-
arins.
Sú hugmynd hefur rutt sér
meira og meira til rúms, a8
; Ráðhúsið ætti ekki að vera
iillu stærra en 25 þús. rúnun.,
en í húsinu ætti m.a. að vera
salir bæjarstjórnar og bæjar-
ráðs með tilheyrandi her-
bergjum fyrir fulltrúana og
einstakar nefndir, einnig ráð-
hússalur, sem notaður yrði við
móttöku gesta og háííðlegar
athafnir, svo og skrifstofur
borgarstjóra og það sem er í
nánu sambandi við þær. Slíkt
hús yrði vegleg bygging eða
1 nokkru stærri en Sjómanna-
skólinn, sem er 18 þús. rúmm.
Athuganir scrfræðinga hafa
ieitt í Ijós að vel væri tiltæ^ilegt
nð reisa slíkt hús við norðurenda
að Klambratúnið væri æskileg-
1 asti staðurinn fyrir Ráðhús og
bar fram tillögu um það. Taldi
har.n að skerða þyrfti Tjömina
miklu meirá én sérfræðingar
gerðu nú ráð fyrir, enda yrði
húsið að véra mjög stórt og svo
hátt, að engir gætu séð ofan á
það nema fuglar himins, því það
væri óviðkunnanlegt að nokkur
maður gæti litið niður á Ráð-
húsið.
I Guðm. Vigfússon (Kj kvaðst
alltaf hafa hailast að þessum
stað við Tjarriarendann og ekki
væri nauðsyrilegt, að húsið rúmi
alla starfsemi bæjarins og stofn-
ana hans, Nú þyrfti að hraða
sem mést að ákveða skipulag
miðbæjarins og bar harin fram
tillögu um að efnt yrði til sam-
keppni um það.
Magnús Ástmarsson (A) kvaðst
lengi hafa haft augastað á, að
Ráðhúsið yrði byggt austarlega
i bæjarlandinu og yrði það mið-
depill nýs bæjarkjarna, sem þar
skapaðist. Én nú væri fundin
leið, þar sem byggt yrði minna
hús en áður hefði verið gert ráð
fyrir og yrði það sett við Tjörn-
ina og án þess að skerða hana
íil muna. Væri góð uppbót að fá
fagurt hús í staðinn fyrir vikið
'á lóðum og húsum eins og óhjá-
kvæmilega þyrfti að gera í mið-
bænum. Ennfremur mætti hugsa
sér að val á stað fyrir Ráðhús
hafi einhver áhrif á lóðaverð.
Bærinn ætti eftir aifi kaupa
upp lóðir og lcndur í gamla
miðbænum og væri hætt við
að endurskipulag bæjarins þar
yrði þá dýrara í framkvæmd.
Aftur á móti mætti ætla að ef
Ráðhús væri kjarni í nýjum
miðbæ rnundi það draga úr
eftirspum eftir lóðum í gamla
bænum og lóðaverð þar lækka
eða minnsta kosti ekki hækka
að sama skapí og ella.
G. H. tók fram að augljóst
væri að staðurinn við norður-
enda Tjarnarinnar hefði lang-
mest fylgi og með tilliti til þess
hve nauðsynlegt það væri að
ákveða Ráðhúsinu stað sem fyrst
mundi hann ganga í lið með öðr-
um bæjarftr. og sameinast með
þeim um þá tiUögu, sem fyrir
lægi.
Bárður Daníeisson (Þ) kvaðst
hafa haft augastað á Háaleiti og
væru margir annmarkar á þeim
stað, sem nú væri rætt um, en
samt mundi hann greiða tillög-
unni atkvæði.
Guðmundur H. Guðmundsson
(S) kvaðst eitt sinn hafa komið
fram rneð tillögu um Klambra-
tún, sem stað fyrir Ráðhús, en þó
væri hann ekki annmarkalaus. —
Væri óhjákvæmilegt að einhver
meirihluti manna tæki á sig þá
ábyrgð að ákveða endanlegan
stað. Staðurinn við Tjarnarend-
ann væri góðnr, en ekki mætti
bresta stórhug til að ryðja vel til
á því svæði og kvaðst hann í
trausti þess mundi greiða tillög-
unni atkvæði. G.H.G. taldi, að
Þórður Björnsson þyrfti ekki að
hafa áhyggjur af ráðhússjóðnum
sem væri aðeins 4 millj., þvi
Eysteinn fjármálaráðherra, skuld
aði nú bænum, ríkisins vegna,
10 mitlj. kr. og væri þá nóg fé
til greiðslu sjóðsins, þegar þeirri
skuld væri lokið.
Sigurður Sigurðsson (S) kvað
það ánægjulegt, að bæjarfulltrú-
ar vildu nú reyna að sameinast
um lausn málsins og þrátt fyrir
það þó hann hefði, eins og kom
fram í bókuninni, nokkuð aðra
skoðun á staðarvalinu, þá vildi
hann ekki skerast úr leik um að
sameinast um lausn málsins.
Ingi R. Helgason. Pétrína Jak-
obsson (K) og Jóhann Hafstein
(S) tóku stuttlega til máls og
lýstu fylgi sínu við tillöguna, og
að lokum hélt borgarstjórí stutta
ræðu og þakkaði bæjarfulltrúum
fyrir góðar undirtektir við tillög-
una og væri sér gleðieíni hve
margir vildu nú vinna að ein-
ingu um þetta mái, þrátt fyrir
skiptar skoðanir bæjarfulltrúa og
bæjarbúa um staðarval fyrir Ráð
húsið.
Fór svo fram atkvæðagreiðsla.
Tillaga A. G. var felld með 11
atkv. gegn 1. TUlaga borgarstj.
var samþykkt með 15 samhljóða
atkvæðum. Tillaga Þórðar Björna
sonar var samþykkt með sam-
hljóða atkv., en borgarstjóri
hafði lýst því fyrir, að aldrei
hefði annað komið til mála en að
greiða inneign ráðhússjððs hjá
bæjarsjóði, þegar á fénu þyrfti að
halda vegna byggingarinnar. Til-
lögu G. V. var vísaö til umsagna®
skipulagsnefndar. .
Að lokum fór svo fram kosn
ing í ráðhúsnefnd. — Koma
fram 2 listar. Á öðrum vat
Gunnar Thoroddsen, Auður
Auðuns og Jóhann Hafstein en
á hinum Sigvaldi Thordarson
og Alfreð Gíslason. — Lýstl
forseti þ\á yfir að þessir væru
rétt kjörnir með þvi að ekkl
kæmu fleiri tillögur fram eq
þeir sem kjósa ætti. ;
Tjarnarinnar og þyrfti þá ekki
að skerða hana nema um vikið
við Vonarstræti milli Lækjargötu
og Tjarnargötu, en það er um
2300 ferm. Tjörnin öll er rúmir
100 þús. ferm. og er það hlutfalls-
lega lítil skerðing.
ÝMS SJÓNARMIÐ VARÐANDl
STAÐLNN
Viðvikjandi því hvar Ráð-
húsið eigi að vera telja menn
að það þurfi að vera mið-
svæðis og er þá spurning hvað
átt sé við með því, hvort mið-
að sé við landfræðilegan eða
viðskiptalegan miðpunkt eða
þá fólksfjölda. Ef farið væri
eftir hinu landfræðilega í dag
væri rétt að fara austur á við
í bænum en viðskipti og at-
hafnalíf og opinberar stofnan-
ir hafa safnast saman í mið-
bæaum. Söguleg sjónarmið
benda einnig til gamla bæjar-
ins og hvað fegurð snertir
kemur öllum saman um að
Tjörnin sé æskilegur staður,
enda mundi bygging Ráðhúss
við hana ýta undir fegrun
hennar á allan hátt.
Þá skýrði borgarstjóri frá
ýmsu, sem komið hefur fram um
umferðarmál í miðbænum og
varðar x-æntanlegt Ráðhús. Enn-
í'remur skýrði hann frá ýmsum
atriðum varðandi skipulag á
næstu svæðum við Tjörnina norð
anverða og gat þess að skipu-
ilagsnefnd hefði rætt um að leyfa
okki endurbyggingar á húsum á
dvseðinu milli Dómkirkjunr.ar og
Vonarstrætis.
BÆJARFCLLTRÚAR
SAMEINIST UM
NEBURSTÖÐU
Borgarstjóri tók fram, að
þó bæjarfulitrúar hafi haft
íikiptar skoðanir og ólíkar hug-
myndir um staðsetningu Ráðhúss.
ins, eins og raunar bæjarbúar
íijáifir, þá muni þeir vera á einu
máli um, að niðurstöðu verði að
fá og þess vegna muni allflestir
bæjarfulltr. geta fallist á þann
etað, sem tillagan bendir á. Væri
inikilsvert, að bæjarstjórnin gæti
nú komist að endanlegri niður-
fitöðu eftir áratuga umræður og
ethuganir. Auk tillögunnar um
etaðinn er svo gert ráð fyrir, að
bæjarstjórn kjósi 5 manna ráð-
húsnefnd, til að undirbúa og
hrinda í framkvæmd byggingu
ráðhússins og yrði sú nefnd kos-
ii. á þessum fundi. Að lokum
gat borgarstjóri þess að hann
teidi að öndvegissúlur Ingólfs
Arnarsonar ættu að koma fram
í svip hússins,
KADDIR BÆJARFULLTRÚA
Margir bæjarfulltrúar tóku nú
tií máls að lokinni ræðu borgar-
htjóra. Alfreð Gíslason (U) taldi,
við Vonarstræti.
Þórður Björnsson (F) kvaðst
ekki vera allskostar ánægður með
staðinn en þó ekki vilja tefja
máiið með því að greiða atkvæði
gegn tillögunni,- enda yrði nið-
urstaða að fást í málinu. Kvaðst
hann helst hefði kosið lóðina þar j
sem íshúsið stendur sunnanvert
við Tjörnina. Loks bar Þ. B. til-(
lögu fram um að ráðhússjóður,
sem nú stendur inn í bænum,
yrði sem fyrst greiddur út, svo
handbært fé yrði þegar til bygg-
ingarinnar. . •
STADURLNN VIÐ HÁALEITI
Geir Hallgrímsson (S) kvað,
litla von til að allir yrðu sam-
mála um einn stað og væri eng-
in leið önnur til lausnar en að
samemast um þann stað, sem
hefði mest og almennast fylgi.
Allir væru sammála um að bygg-
ing Ráðhúss mætti ekki tefjast
lengur. Kvaðst hann leggja fram
bókun frá sér og dr. Sigurði
Sigurðssyni bæjarftr., sem færð
inn í gerðabók bæjarstjómar-
innar. Bókur.in var svohljóð-
andi:
„Skoðanir manna um staðar-
val ráðhúss hijóta ávallt að verða
mjög skiptar og viljum við und-
irritaðir ekki draga dul á það,
að \-ið hefðum kosið aðra staði
frekar, en þann, sem aðaltillaga
skipulagsnefndar og framkomin
tillaga hér gera ráð fyrir. Þar
sem hins vegar flestir bæjarfull-
trúar munu vera fylgjandi þess-
ari tillögu um staðsetningu ráð-
hússins við norðurenda Tjamar-
innar og brýn nauðsyn ber til að
ákveða sta'ðsetninguna sem fyrst,
þá greiðum við framkominni til-
lögu atkvæði okkar, í trausti
þess, að byggingm verði af hóf-
legri stærð og með rýmingu
annarra húsa verði séð fyrir því,
að nægilega stórt autt svæði
myndist við ráðhúsið, til þess
að koma í veg fyrir þrengsli og
umferðatálmanir. Þá teljum við
mikilvægt, að þess verði vand-
lega gætt að skerðing Tjarnar-
innar verði sem minnst".
Auk þess tók G. H. fram að
hann og Sigurður Sigurðsson
gerðu ekki sameiginlega ábend-
ingu um annan stað, en hann
tók fram, að hann hefði fyrst og
fremst kosið, að Ráðhúsinu yrði
valinn staður á svæðinu við
Háaleiti samkvæmt varatillögu
skipulagsnefndar. G. H. sagði,
að á þeim stað yrði rúmt um
húsið Gvo að það fengi notið sín.
Þar væri hægt að hafa mikið
rúm í sambandi við mannfundi
og vegna umferðar. Útsýni yrði
þar og mjög fagurt frá bygging-
unni og þar mundí hún blasa við
víða að. Þar mundi heldur ekki
þurfa að kosta miklu fé til kaupa
BaSdur Möller:
Hver sigrar
SKÁKMÓTIÐ i Hastings er nú
hafið. Er beðið með óþreyju
eftir fregnum af frammistöðu
Friðriks Ólafssonar,
Ef reynt er að gera grein fyrir
sigurhorfum, sýnist liggja næst
að skipa keppendum í tvo hópa.
Þá sem líklegir eru til að verða
í efri helmingi í keppendaröð og
hina sem sennilegra er að verði
í néðri helmingi á vinninga-
skránni. Skiptingin í þessa tvo
hópa liggur beint við (hver sem
úrslitin svo verða):
•
Rússarnir tveir, Taimanov og
Korcnoj, Júgóslavinn Ivkov,
Þjóðverjinn Datga og Friðrik Ól-
afsson eru líklegir til að skipa
efri sætin, en Spánverjinn Del
Correll og Englendingarnir Gol-
ombek, Penrose, Peritz (sem er
ísraelsmaður en á skákferil sinn
að mestu í Englandi) og Fuller
eru sýnu líklegri til að skipa
neðri sætin.
•
Mesta alþjóðlega skáksigra að
baki eiga stórmeistaramir Tai-
manov og Ivkov. Nokkru lengra
er í síðustu stórsigra Rússans.
Hann varð í 7.—8. sæti á meist-
aramóti Rússlands í marz s.l.
(ásamt Kerés!), en aðeins 1
vinning fyrir neðan sigurvegar-
ana! Mestu sigra sína vann hann
1952.
Ivkov á alla sína mestu sigra á
þessu ári. Hann varð sigurvegari
á tveimur mjög vel skipuðum
skákmótum í Argentínu og stað-
festi að nokkru frammistöðu
sína þar með því að verða í 2.—3.
sæti á stórmótí í Júgóslavíu 1
nóvember s.I., en þar varð
Smyslov efstur með yfírburðum,
í Hastings?
en Júgóslavarnir Ivkov og Mat-
anovic næstir og í 4.—5. sæti
Rússlandsmeistarinn Geller og
Júgósiavneski stórmeistarínn Gli-
goric.
•
Korcnoj varð sigurvegari á al-
þjóðamóti í Búkarest 1954; á s.l.
sumri varð hann sigurvegari í
meistaramóti Leningrad með ó-
venjulegum yfirburðum. Hafði
17 vinninga, en næsti maður,
stórmeistarinn Toluch, 14.
Darga varð Þýzkalandsmeistari
í október (-f 10=5) mjög örugg-
lega og varð 2. í vel skipuðu
móti í Hamborg á s.l. sumri. —
Matanovic í fyrsta sæti, en Pirc
og Stáhlberg á eftir honum. ;—
Einnig þar var Darga taplaus.
Friðrik Ólafsson hefur ekki
slíkan sigurferil sem hinir, en
4.—6. sæti í Hastings 1954 og 6.
sæti í Prag 1954, ásamt frammi-
stöðu hans í Amsterdam 1954 og
á tveim Norðurlandamótum, svo
og hið nýafstaðna einvígi hans
við stórmeistarann Herman Pil-
nik (sem að vísu tefldi hér ekki
sem neinn stórmeistari væri),
gera það að óhikað verður að,
telja hann í þessum hópi.
En hver eru þá Jíkleg úrslit?
Auðvitað eru allar spár út í blá-
inn, en til gamans get ég mér
þau til á þennan veg:
1.—2. Ivkov og Taimanov
3.—5. Friðrik,- Ðarga, Korcnoj
7. Del Correl
7.—8. Golombek og Penrose
9. Persitz
10. Fuller
Það mætti gera sér að dægra-
dvöl að geta til bæði um röð og
vinningatölu. Það eru 45 vinn-
ingar, sem koma til skiptanna
milli 10 keppenda.
•
Þess má geta að línur þessar
em ritaðar áður en fréttir bárust
af hinni giæsilegu byrjun Frið-
riks Ólafcsonar.
RÍKISSTJÓRNIR Islands og
Hollands hafa ákveðið að skipt-
ast á ambassadorum og verður
því Agnar Kl. Jónsson, sem nú
er sendiherra íslands í Hollandi,
bráðlega skipaður ambassador
íslands þar, en dr. D. U. Stikker,
sem gegnt hefír eendiherrastörf-
um fyrir Holland á íslandi verð-
ur skipaður ambassador Hollands
hér á landi. Ambassadorarnir
verða eftir sem áður búsettir í
Lonáon,
Rafmagíi skammt-
að á Akureyri
AKUREYRI, 29. des. — Frá þv|
á þriðja dag jóla hefur rafmagn
verið skammtað á orkuveitu-
svæði Laxár í Þingeyjarsýslu, ea
þar er m. a. Akureyri, vegna
vatnsskorts í orkuverum, ea
krap og klakastífla við afrennsll
Mývatns olli vatnsskortinum.
Varð vatnið það lítið í orkuver-
unum, að ekki nægði nema til
1200—1500 kw. orkuframleiðslu,
en það er um fjórðungur þeirraí
raforku, sem orkuveitusvæðið
þarf. Unnið er að því að sprengja
stífluna og mun því verki hafa
miðað sæmilega vel. Auk ra(-
magns frá Laxá hefur orkusvæð-
ið fengið rafmagn frá Hjalteyrar-
verksmiðju og Glerárstöðinni,
alls um 500 kw. Orkusvæðinu er
skipt í 4 hverfi og fær hver#
þeirra rafmagn 2 klst. í senr^
með 6 klst. bili,________i
Loks flogið í gær Í
í GÆR gekk veðurhamurinn loka
niður á Vestur-, Noi’ður- og
Austurlandi og var þá ekki beðið
boðanna með að senda flugvélat
til ísafjarðar, Akureyrar og
Egilsstaða. — Fóru þrjár flug-
vélar til Akureyrar sem allar
komu fullskipaðar farþegum að
norðan. i
-------------------- i
Ungur listmálari í
sýnir í Málara-
glugganum
í KVÖLD ætlar ungur listamað-
ur, Gunnar S. Magnússon, að
sýna nokkur verk eftir sig í sýn-
ingarglugga Málarans í Banka-
stræti.
Gunnar, sem var við nám 1
Listaháskólanum í Ósló á árunum
1950—53, ætlar að sýna nokkur
málverk, vaxmyndir og teikning-
ar. — Gunnar er meðal yngstu
myndlistamanna bæjarins, en hef
ur tekið þátt í samsýningum og
nokkrum árum áður en hann fór
til Noregs, 1949, sýndi hann, þá
18 ára, í Listvinasalnum við
Freyjugötu og vakti þessi sýn-
ing hans athygli. Þessar myndir,
sem hann sýnir í glugga Málar-
ans, eru flestar nokkra ára.
Málverkin eru öll til sölu, —-
Og sagði Gunnar, þessa sölusýn-
ingu yrði hann að halda nú, bvfl
að hann ætti eftir að ljúka
greiðslu opinberra gjalda, sem
farið væri að ganga fast eftir. j