Morgunblaðið - 30.12.1955, Blaðsíða 8

8
MORGUNBLAÐIÐ
Föstudagur 30. des. 1955
Útg.: H.f. Arvakur, Reykjavík.
Framkv.stj.: Sigfús Jónsson.
Ritstjóri: Valtýr Stefánsson (ábyrgðarm.)
Stjórnmálaritstjóri: Sigurður Bjarnason frá Vigui.
Lesbók: Ámi Óla, sími 3045.
Auglýsingar: Ámi Garðar Kristinsson.
Ritstjóm, auglýsingar og afgreiðsla:
Austurstræti 8. — Sími 1600.
Áskriítargjald kr. 20.00 á mánuði innanlands.
í lausasölu 1 króna eintakið.
Sundrung Þýzknlnnds
bilið Ser stöðugt breikknndi
ÁBERANDI breytingar hafa orð-
ið í Austur-Þýzkalandi til hins
verra síðan ráðstefnu utanrikis-
ráðherranna í Genf lauk. Þessar
breytingar, sem fela í sér aukið
vald hinnar austur-þýzku lepp-
stjómar og eflingu öryggislög-
reglunnar voru þegar farnar að
gera vart við sig fyrir ráðstefnu
utanríkisráðherranna. Eftir hana
hafa þær þó losnað úr allri
hömlu og sézt þetta greinilegast
á þeim aðgerðum Rússa, er þeir
fólu austur-þýzku stjórninni öll
^rfirráð í Austur-Berlín þvert
ofan í hernámssáttmála fjór-
veidanna.
Mestu vonbrigðin á hinni
seinni Genfar-ráðstefnu voru
þaa, að Rússar tóku algerlega aft
ur sín fyrri vilyrði um að fall-
ast á frjálsar kosningar í öllu
Þýzkalandi.
Á ráðstefnu æðstu manna
fjórveldanna í Genl s. 1. sum-
ar hafði Bulganin gefið slíkt
vilyrði og virtist aðeins eftir
að ráðherrarnir kvæðu nánar
á um fyrirkomulag kosning-
anaa.
En þegar utanrikisráðherr-
ar fjórveldanna komu saman
á ráðstefnu sína nokkrum
mánuðum seinna, var afstaða
þeirra gerbreytt. Molotov þver
tók fyrir að haldnar yrðu
frjálsar kosningar í Þýzka-
Iandi og sagði opinberlega
fram hin furðulegu og óheyri-
legu rök, að Kússar gætu
aldrei fallizt á frjálsar kosn-
ingar í öllu Þýzkalandi „vegna
þess að ekki væri hægt að
segja, hvemig þær kosningar
færu, svo illa kynni að fara,
að kommúnistar biðu ósigur
í kosningunumM!!!
Stefna Molotovs einráð
Stjómmálaritarar á Vestur-
löndum hafa mjög undrazt þessa
kúvendingu Rússa. Hafa verið
uppi skoðanir um það, að hér
væri aðeins á seyði enn einn
skoðanaágreiningurinn innan
hinnar rússnesku ríkisstjómar.
Molotov væri á annarri skoðun
Bulganin. Ýmislegt fleira hef-
ur gefið í Ijós ágreining milli
þessara tveggja valdamiklu
manna.
Hins vegar benda atburð-
irnir í Austur-Þýzkalandi til
þess að það sé stefna Molotovs
sem nú er einráð þar í bili.
Fátt miðar þar að því að sam-
eina þessa skiptu landshluta.
Þvert á móti verður bilið
milli þeirra stöðugt breiðara.
Austur-Þýzkaland er nú að
verða fullkomlega innlimað í
efnahagskerfi og áætlunarbú-
skap kommúnistarikjanna.
Herinn hefur enn verið efld-
ur og ný ríkisrekstraralda er
hafin.
1 greipum oryggis-
lögreglu
Einn sá atburður, sem mikla
athygli hefur vakið er skipun
Ernst Wollwebers sem innanríkis
ráðherra. Maður þessi hefur
verið yfirmaður öryggislögregl-
imnar og almennt álitið, að hann
hafi staðið fyrir njósnum og
skemmdarverkum á Vesturlönd-
um. Hækkun hans í tign þykir
boða að ekki verði létt á ognum
lögregluríkis í Austur-Þýzka-
landi í bráð. Með þessu er snúið
við á þeirri braut linkindar og
bættra stjórnarhátta, sem menn
vonuðust eftir.
Þjóðnýting
landbúnaðarins
Fyrir nokkrum árum var
hafin í Austur-Þýzkalandi
mikil alda þjóðnýtingar í land
búnaðinum. Hún náði hámarki
srðasta árið, sem Stalin lifðL
Hún oUi þeim ósköpum að æ
síðan hefur verið matvæla-
skortur á þessu landsvæði, sem
áður var eitt mesta Iandbún-
aðarhérað Evrópu. Mikilli
hörku var beitt við smábænd-
ur til þess að innrita þá á
samyrkjubúin, en aðrir sem
fengu að starfa áfram að búi
sínu voru sligaðir með þung-
um sköttum og afgjöldum.
Þetta var ein helzta ástæðan
fyrir hinum mikla flottamanna-
straum árin 1952 og 1953 þegar
allt að því 6000 manns flúðu
vestur á bóginn á einum degi.
En eftir dauða Stalins varð nokk-
ur breyting á. Þjóðnýtingar-
áformum var hætt. Nokkur sam-
yrkjubú voru lögð niður og auk-
in heimild samyrkjubænda til
einkaræktar. Var þetta sama
þróun og í Rússlandi og öðrum
Austur-Evrópulöndum, og gaf
hún mörgum vonir um að með
láti Stalins yrði breytt alger-
lega um stefnu og einstaklings-
frelsið virt meir en verið hafði.
Nú má segja, að þær vonir
hafi brugðizt. Því að enn meiri
þjóðnýtingaralda er nú að hefj-
ast í Austur-Þýzkalandi en
nokkru sinni fyrr. Þá eru ungir
menn skyldaðir til herþjónustu
og kommúnistastjómin herðir nú
tökin hvarvetna.
Hin frjálslynda stefna gagn-
vart listamönnum hefur einnig
horfið. Eru þeir nú klafabundn-
ari valdhöfunum en nokkru
sinni fyrr. Asahlákan, sem svo
mikið var um rætt á sínum tíma
stóð ekki nema stutt.
Bilið breikkar
Það er víst, að með þessum
aðgerðum hlýtur bilið - milli
Austur- og Vestur-Þýzkalands
að breikka mjög. Og þetta fer
allt fram með fullkomnu sam-
þykki hinna rússnesku vald-
hafa. Þeir hafa á margan hátt
reynt að styrkja austur-þýzku
stjómina í sessi og er það að-
eins ein sönnun þess, að Rúss-
ar ætla ekki að fallast á það,
að þjóðin fái að velja sér ríkis-
stjóm með frjálsum kosning-
um, þvi núverandi ríkisstjórn
Austnr-Þýzkalands nýtur ekki
trausts þjóðarinnar. Hún hef-
ur hins vegar kunnað að forð-
ast þá áhættu, scm Molotov
var svo tíðrætt um, að tví-
sýnt kynni að verða um ?-osn-
ingaúrslit með því að halda
kosningar eftir rússneskri fyr-
irmynd. En þeim kosningum
er svo háttað, að valdhaíamir
þurfa ekki að óttast óhag'læð
kosningaúrslft.

!
ÚR DAGLEGA LÍFINU
(^QtApóbar dc
^pónar danómeyfar
,fta (anduamir
SVO sem kunnugt er hafa Egypt- 1
ar keypt mikið af vopnum frá
Tékkóslóvakíu að undanförnu.
Nasser hefur lent í hálfgerðum
kröggum með að borga vopnin —
og hefur gripið til ýmissa áður j
óþekktra aðferða, til þess að afla i
fjár í þessu skyni. Vopnin, sem
hér um ræðir munu kosta 80
millj. dollara að því er fregnir
herma, en erfitt hefur Egyptum
reynzt að krækja I dollarana.
★ ★
HVARVETNA um landið hefur
stjórnin látið festa upp stór
spjöld þar sem á er letrað: „Borg-
ið fyrir föðurlandið" — eða:
„Styrkjum her okkar“. í öl!um
samkomuhúsum og opinberum
byggingum er tekið á móti fjár-
framlögum — og á götum og
gatnamótum eru fulltrúar rikis-
ins við sama starfa. Aukaskatt-
ur hefur verið lagður á ljós og
gas og óhætt er að segja, að Nass-
er hafi allar klær úti, til
þess að smala saman þessum 80
milljónum. Með þessu móti söfn-
uðust 3 millj. dollara fyrstu vik-
una, en betur má ef duga skal.
★ ★
ÞEGAR Egyptar hafa fengið öll
VeLL andi áhri(ar:
Skrifað um skák.
A' HUGAMAÐUR skrifar:
„Ég er einn hinna fáu, sem
jólaannirnar bitna lítið á, og
langar mig því til að skrifa þér
nokkrar línur um eitt aðaláhuga-
mál mitt þessa stundina, skák.
Það er bezt að taka það strax
fram, að ég er heldur lítill skák-
maður og nýgræðingur hvað þá
íþrótt snertir. Ég hefi fylgzt af
áhuga með ágætum árangri ís-
lenzkra skákmanna að undan-
förnu, og hvernig þeir sækja stöð-
ugt á brattann.
' r > •., ’ýj’j
v
—- . , ' . . f ý - -y
Síðasti stórviðburðurinn var
að sjálfsögðu koma meistarans
Pilniks, sem er í hópi fræknustu
skákmanna heims. Er ég ekki í
nokkrum vafa um að sú gests-
koma hefir verið skáklífinu hér
góð lyftistöng. Margir, sem litið
skiptu sér af slíkum hlutum áð-
ur, hrifust með. Fjöldinn allur
kom á skákstaðinn, áberandi
fréttir voru daglega í blöðunum
og ekki má gleyma útvarpinu.
Mistök, sem urðú til góffs
NOKKURRAR óánægju gætti í
upphafi skákeinvígis þeirra
Friðriks Ólafssonar og Pilniks,
þar sem fyrstu skákirnar hófust
ekki nákvæmlega á auglýsum
tíma. Forstöðumönnum keppn-
innar gramdist skrif, sem um það
urðu, að því er mér virtist gests-
ins vegna, og er þeim ef til vill
vorkunn. En það er mesta fjar-
stæða að þau skrif hafi skaðað
skáklíjfið. Sá er vinur, er til
vamms segir. Að mínum dómi
urðu þessi mistök og skrifin um
þau til góðs, þar sem um æfingar-
einvígi var að ræða. Æfingarleik-
ir, hvort sem um er að ræða skák
eða aðra íþrótt, eru ekki aðeins
fyrir keppendurna .sjálf, heldur
og fyrir starfsmenn mótanóa.
En aðalatriðið er:, Við éigúíft
sennilega betri skákmenn nú érí
nokkru sinni áður og óumdeilaa-
legt er að áhugi almennings hefir
aldrei verið meiri á skák.
Friffrlk í Hastings.
FRIÐRIK Ólafsson er nú kom-
inn til Hastings.
Hann á þar við ramman
reip að draga, en við vitum að
hann gerir sitt bezta. Það var
hyggileg ráðstöfun að senda Inga
R. Jóhannsson með honum. Á
slíkum mótum sem þessu verðum
við að reyna að skapa okkar
mönnum sömu aðstöðu og hinir
keppendurnir hafa, en allir hafa
þeir aðstoðarmenn, sem „liggja
yfir“ biðskákunum með þeim,
auk hins siðferðilega stuðnings.
Jæja, Velvakandi góður, þá
hefi ég sett saman mína fyrstu
blaðagrein. Með henni vildi ég
votta skákíþróttinni hollustu
mína. — Áhugamaður."
Tíffir árekstrar viff
Sigtún
Maður nokkur sendir mér bréf
í tilefni árekstursins við Sigtún.
Er hann mikill fylgismaður aðal-
brauta og farast honum svo orð:
tíðu árekstrar bíla á
mótum Laugarnesvegar og
Sigtúns, munu eigi hvað sízt stafa
af því, að þeir, sem aka Laugar-
nesveginn, muna ekki alltaf eftir
því að Sigtúnið er þarna, einmitt
vegna þess að engin byggð er
þarna, sem markar gatnamótin
skýrt og greinilega. Umferð um
Laugarnesveginn er margfalt
meiri en um Sigtúnið, og væri
réttast að gera Laugamesveginn
að aðalbraut milli Suðurlands-
brautar og hringaksturstorgsins,
sem komið hefur verið fyrir á
gatnamótum fimm gatna þar neð-
ar, og sjá hvort árekstrunum
fækkar ekki að mun.
Sundlaugavegur
fjölfarinn
UR því farið er að tala um aðal-
brautir, væri einnig rétt að
aðarbrautarréttindi Borgartúns,
sem hætta þegar komið er yfir
Laugamesveginn, verði fram-
lengd eftir Sundlaugaveginum,
a.m.k. upp að Laugarárvegi, með
því að umferð um Sundlaugar-
veginn hefur aukizt stómm, og
mun enn aukast, vegna hinna
miklu byggingaframkvæmda á
svæðinu norðan og ofan við Sund
laugarnar. Æskilegt væri að um-
ferðanefnd Reykjavíkur tæki
þetta til rækilegrar athuguna.r
E P.
Iri

Merkið,
sem
klæffir
landff.
þau vopn, sem Tékkar hyggjast
selja þeim, er ætlun Nassers að
tvöfalda herinn að mannaíla —
og það þarf peninga til.
En Nasser er ekki fæddur í
gær — og hann virðist ekki
skorta snilli til fjáröflunar. Senni
lega hefði hann miklu frekar átt
að gerast kaupsýslumaður en her-
foringi. Hann gerði neínilega út
nokkrar af beztu og frægustu
dansmeyjum Egypta — og lætur
þær nú ferðast um landið og
..dansa fyrir ríkið“. Dansmeyjar
; .
!.Vj- ■ 'j*
1
■ J
\$'z 1
’ • 1
.■■■/■' VjÉ
Samia Gamal eflir landvarnir
meff „Mavedans"
þessar dansa það sem Danskur-
inn kallar „Mavedans“. Fregnir
herma, að sjóður Nassers þyng-
ist svo við hvern „Mavedans", að
hann sé jafnvel farinn að sjá eft-
ir því að hafa ekki fest kaup á
meiri vopnum í Tékkóslóvakíu.
★ ★
EIN af þessum dansmevjum er
Samia Gamal, en hún var uppá-
haldsdansmey Farúks. Þegar hon
um var vísað úr landi dró Gamal
sig í hlé — og hefur ekki dansað
opinberlega síðan.
Einstöku sinnum hefur hún þó
fengizt til þess að dansa, ef ekki
hefur verið of margt um mann-
inn. Sagt er að hún sé orðin svo
kostbær, að hún fari ekki fram á
s\riðið fyrir minna en sem svarar
65 þús. ísl. kr.
★ ★
Árið 1951 giftist hún banda-
rískum olíukóngi frá Texas. —
Kóngsi ku hafa kastað trú sinni
við það tækifæri — og gerðist
heitur Múhameðstrúarmaður.
í dansförinni með olíudrottn-
ingunni er víðfræg egypzk leik-
kona, Fateme Hamana, að nafni
— og er hún sögð 'gera engu
minni lukku en Gamal, þó að hún
að vísu búi ekki yfir orku og
eldfimi olíunnar.
Elliði og Hðfliði í
heimafíöin um jéiin
SIGLUFIRÐI, 29. des. — Togar-
amir Elliði og Hafliði, voru báð-
ir í heimahöfn um jólin. Land-
aði Elliði 250 lestum af fiski, en
Hafljðj 110 lestum, er þeir komu
aí yeiðum. Fór aflinn í frysti-
húsið og í herzlú.
, ÉllÍði íór á veiðár aftub' þriðja
I jólum, en verið er að gera
lesti’.hreinsujT á Hnfliða. ■
—Gúðjón.
i