Morgunblaðið - 12.04.1956, Blaðsíða 11

Fimmtudagur 12. apríl 1956.
MORGVNBLAÐIÐ
27
Gautaborgarbréf:
Stúdentar fá eigin prest — Dó úr
kulda og hungri — Dularfullur
innhrotsþjófur — íslenzkur athafna-
ma&ur vekur athygli
Mjalfafjósið
i Þrándarholti
STÚÐFNTAR I Á EIGIN PREST
Nýlega var settur af biskupi
sérstakur stúdentaprestur í
Gautaborg. Geta nú stúdentar
snúið sér til síns eigin prests
með vandamál sín og áhyggjur.
,,Það eru ekki eingöngu trúar-
leg vandamál, sem við ræðum
um“, segir presturinn, „því að
önnur ber oft á góma, svo sem
fjárhagsvandamál og húsnæðis-
vandræði". Hann er ai’taf til við-
tals, þegar einhver vill tala út.
Presturinn, sem er sjálfur ungur
maður, segist álíta það rangt að
stúdentar þurfi að bíða allt til
þrítugs áður en þeir sjái mögu-
leika á að gifta sig. Það er bezt
að þeir gifti sig fljótt. Ennfrem-
ur álitur hann að hið opinbera
geri of litið af að hugsa um vanda
mál git'tra stúdenta. En þrátt fyr-
ir þetta segist presturinn trúa á
hjónaband stúdenta. Hann mess-
ar annan hvern sunnudag og á
eftir koma kirkjugestir, sem ein-
göngu eru stúdentar, saman til
viðræðna yfir tebolla. Stúdentar
við nám í Gautaborg eru um
fjögur þúsund talsins og mætti
ætla að margir af þeim hefðu í
huga að snúa sér til hins nýja
prests sins.
DÓ AF SULTI
Nágrannarnir fundu Pettersson
gamla dáinn í gamía kofanum,
sem hann bjó í. í kofanum var
moldargólf og veggirnir úr torfi
og grjóti og var óhefluðum, fún-
um viðarborðum stungið í rifur
hingað og þangað. Þrátt fyrir
þetta blés bæði og rigndi inn í
kofann. Pettersson gamli dó sem
sagt af kulda og hungri. En það
merkiiega við þetta er að hjá
honum fundust um 100 þús. kr.
sænskar. sem hann hefur ein-
hvern veginn sparað saman á
sínum vngri árum. í seinni tíð
keypti hann mjög sjaldan nauð-
synjar en í þau skifti skar hann
það allt mjög við neglur sér.
Nágranni hans einn hafði upp á
* síðkastið eldað fyrir hann, en
Pettersson garnli hafði þá kvartað
um það að of mikill eldiviður
færi í bað, hann gæti bara eldað
sjálfúr. Nú er hann dáinn af
kulda og hungri.
KALDAST RÍDAN 1S60
í febrúar þetta ár var meðal-
kuldinn í Gautaborg 10 gráður.

« .. - »
Pettersson gamli.
Svo kalt hefur það ekki verið
hér síðan veðurathuganir byrj-
uðu 1860. Venjulega er meðal-
kuldi febrúarmánaðar 0,3 gráður.
Til gamans og fróðleiks má geta
þess að í febrúar 1943 var meðal-
hitinn 3 8 gráður.
af Ángelholm urðu fleiri tuga
þúsund króna skaðar, þar sem
mestur hluti hafnargarðsins mol-
aðist í >und.ur af isþunganum.
DULARFULLUR
INNBROTSÞJÓFUR
Hver er hann þessi leikni inn-
brotsþjófur, sem hefur fengið
viðurnafnið .jarðarfararþjófur-
inn“? Maðurinn, sem hefur síð-
asta árið gert um orjátíu inn-
brot í Vestur-Svíþjóð og stolið
yfir 20 þús sænskum krónum,
maðunnn, sem enginn hefur séð
almenniiega. Þó verður hann að
fara í kynnisför á staðinn áður
en hann leggur til atlögu. Stund-
um notar hann einhvers konar
Ivkla, en oftast vita menn alls
ekki hvernig hann hefur komizt
AdtibJmt.
Hann hreiðraði um sig i hollenzku skipi.
inn. Viðurnefnið „jarðarfararþjóf
ur“ fékk hann vegna þess að
hann athafnar sig oftast á meðan
íbúar húsanna eru við jarðarfarir
eða messur. Les hann dánartil-
kynningarnar og aflar sér á þann
hátt hentugs áttavita? Enginn
veit það, en menn halda það.
Þetta byrjaði í sumar. Tilkynn
ingar um smástuidi fóru iðúiega
að berast rannsóknarlögreglunni
í Gautaborg. Fyrst iögðu menn
ekki mikinn trúnað á þetta, en
smám saman fór að renna upp
fyrir mönnum ijós að alvara var
á ferðum. Enginn getur gefið
aðra iýsrngu á honum en þá, að
hann sé á milli þrítugs og fertugs
og mjög dularfullur, stundum
gangandi, stundum á hjóli. Spurn
ingin er, hvar hann hafi miðstöð
sína, eða hvort hann hafi yfir-
höfuð nokkra. Ekki hefur hann
neitt fast skipulag á ránsferðum
sínum, því þá væri hann fyrir
löngu í járnum. Honum skýtur
upp hvar sem er í suðurhluta
landsins.
Men:i vita það, að hann hefur
mjög prúða framkomu, því að
hátt hentugs áttavita? Enginn
lögreglan veit að hann hef-
ur gefið sig á tal við fólk og
1 spurt. Einmitt vegna þessarar
I framkomu hefur engum dottið í
* hug að þetta væri sjalfur „jarð-
’ arfararbjófurinn“, og alls ekki
| lagt á minnið hvemig hann leit
I út. — Tja, hann leit út eins og
| hver annar, segir' fólk.
I Einnig er hann mjög snyrti-
legur i allri umgengni. Hann
lyftir upp nokkrum blaðabunk-
um, tekur peningana, eins og
hann viti nákvæmlega hvar þá
er að finna. Allt annað lætur
hann kyrrt liggja og ieggur allt
á sama stað. sem í óreiðu hefur
farið. Oft hafa húseigendur því
ekki áttað sig á að innbrot hefur
verið framið í híbýlum þeirra
fvrr en mörgum dögum seinna.
Við þetta hefur dýrmætur tími
farið til spillis. Lögreglan stend-
ur uppi ráöalaus og segir ein-
ungis, að hann hafi skollann ekki
heppnina með sér til eilífðar, og
honum verði því náð fyrr eða
seinna.
MARGIR HEIMILISLAUSIR
Gautaborg hefur til umráða
800 rúm fyrir heimilislaust fólk
til að liggja í yfir næturna. Venju
lega nægir þetta, en slíkur vet-
ur sem ríkt hefur í ár hefur neytt
ennþá fleiri til að flýja á náðir
borgarinnar. Þessu fólki hefur
orðið að úthýsa. Sefur það þá
undir beru lofti, í undirgöngum,
tröppum og innan um vörurnar
á hafnarbakkanum og leitar sér
skjóls bar fyrir næturkuldunum.
Þó einkennilegt.megi virðast hef-
ur fólk þetta iifað af þennan
fimbulvetur. Það er eingöngu í
Gautaborg og Stokkhólmi, sem
slík opinber næturherbergi finn-
ast og hefur það í för með sér að
fleiri húsnæðislausir laðast þang
að en e’.Ia.
ÍSLENZKS ATHAFNAMANNS
MINNZT í BLÖÐUM HÉR
Þegar Gisli J Johnsen konsúll
varð 75 ára, birti eitt af blöð-
um Goutaborgar, Göteborgs
Posten, mjög vel skrifaða og
vingjarnlega grein um þennan
mikla íslenzka athafnamann. Það
var Harry Hjörne, sem greinina'
skrifaði, pn hann er aðalritstjóri
þessa stóra blaðs. Hann lýsir
bemskudraumum hins tvítuga
unglings og lýsir framkvæmdum
hans í Vestmannaeyjum frá byrj-
un til þessa dags. Hann segir frá
hinuim stórhöfðinglegu gjöfum,
sem hann hefur gefið sjúkrahús-
inu í Vcstmannaeyjum og síðast
IGREIN í Morgunblaðinu 13.
þ. m., er sagt frá nýja fjósinu
í Þrándarholti í Gnúpverja-
hreppi. Meðal annars er rætt um
„mjaltahús“. i viðbyggingu við
hjarðfjósið og fyrirkomulag á
vélbúnaði við mjaltirnar. Um
þetta segir svo: ,,Er hér um að
ræða algera nýjung, sem að vísu
verður ekki fyrir komið nema í
hjarðfjósum.“
Þetta er mikill misskilningur,
en raunar eðlilegur, þar sem um
er að ræða sérfræðileg atriði á
sviði mjaltavéla og vélmjalta.
Eftir allri lýsingu að dæma,
verða í Þrándholti notaðar
mjaltavélar af svonefndri
,,realeaser“-gerð, og kýrnar
mjólkaðar í sérstöku mjaltafjósi
eða mjaltaklefa, eins og lang
oftast er gert þegar slíkar vélar
eru notaðar. Þó er einnig alltítt
að nota ,,realeaser“ mjaltavéla-
lagnir við útimjaltir, og það var
til slíkra nota að þetta fyrir-
komulag var fyrst upp tekið á
Norðurlöndum, fyrir rúmlega 20
árum, eftir fyrirmynd frá ensku-
mælandi þjóðum, og fylgdi nafn-
ið með, en fyrst munu slíkar vél-
ar hafa náð útbreiðslu í Nýja
Sjálandi snemma á þessari öld.
Sömuleiðis er hægt að nota
þetta fyrirkomulag í venjulegum
básafjósum. þó það sé fátíðara.
Skorta mun hér, sem annar-
staðar á Norðurlöndum, gott orð
í stað enska orðsins „realeaser“
(borið fram relíser), hefi ég ekki
aðra tillögu nú í bili, en að nefna
þetta sjálfvirkar mjaltavélar, til
aðgreiningar frá þeim mjalta-
vélum, sem svo eru gerðar og
notaðar, að vélföturnar eru born-
ar úr einurri bás í annan og
mjólkin borin úr fjósi út í mjólk-
urhús o. s. frv. — En ekki er
þetta endanleg lausn né nafn-
gift.
En það sem leiðriétta þarf í
hinni nefndu grein, er þetta.
Notkun sjálfvirkrar mjaltavéla-
lagnar og mjaltavéla, er á engan
hátt sérstaklega bundin við
hjarðfjós. í þúsundum fjósa, í
þeim löndum, sem ég til þekki,
um vélanotkun, er sá háttur á
hafður, að kýrnar eru mjólkað-
ar í sérstöku mjaltafjósi, þar
sem fyrir er komið „realeaser1*-
mjaltavélalögn í sambandi við
mjólkurhús, við hlið mjaltafjóss-
ins. Þetta er gert algerlega án
tillits til þess hvort fjósið er
básafjós eða hjarðfjós, en hér í
álfu eru básafjósin nær einráð
ennþá sem komið er, en hjarð-
fjós fyrir mjólkurkýr eru sem
næst nýjung. í básafjósunum eru
kýrnar leystar til mjalta hver
af annarri. Þær labba úr bás sín-
um út í mjaltafjósið, og inn aft-
ur á bás sinn að lokinni mjölt-
un. Kemst þetta fljótt í vana, svo
að engum erfiðleikum veldur.
Þetta þurfa bændur að vita, sér-
staklega þeir er búa stórbúum við
mjólkurframleiðslu, að það er
ekkert því til fyrirstöðu, að
mjólka kýrnar í sérstöku mjalta-
fjósi með 2—4 mjaltabásum og
með „realeaser“-mjaltavélum, í
stað þess að leggja mjaltavéla-
lögn um fjósið allt, þó að fjósið
sé básafjós. Tel ég réttmæta
þróun að taka upp þennan hátt
á mjöltun víða þar sem eru stór
kúabú, það sparar vinnu við
mjaltirnar og gerir mjaltastarfið
auðveldara og léttara en ella.
Að því er nær til hjarðfjós-
anna skal það tekið fram, að
ekki er sjáanlegt, að mjölti.in
verði öðruvísi fyrirkomið svo vel
sé, en að hafa sérstakt mjalta-
fjós við hliðina á hjarðfjósinu,
eins og í Þrándarholti, og
er þá nær sjálfgefið að nota
sjálfvirkar („releaser*'.' mjalt.a-
vélar, en sem sagt, það er alger
misskilningur að þeim vefði
..ekki fvrir komið nema i hjar'ð-
fjósunv*.
Þessi leiðrétting mín dreguj á
engan hátt úr þeim miklu þokt-
um, sem þeir Þrándarholtsmenn
eiga skilið fyrir bjartsýni <ig
áræði, að byggja hið umrædda
hjarðfjós og taka um leið upp
þá nýjung að nota sjálfvirkar
mjaltavélar, fyrstir mannt héx a
landi. Engum mun Ijúfara ao
þakka þetta en mér, sem hefi
verið j 35 ár að bauka við að
leiðbeina bændum um tækni og
framkvæmdir í búskapnum, hver
ætli árangurinn hefði svo sem
orðið, ef bjartsýni- bæandanna
hefði eigi notið við? Hitt er
svo gæfunni fyrir að þakka, hve
fáir bændur hafa brennt sig á
því að kaupa og nota þ&3 sem
ég hefi bent þeim á.
18. marz 1956.
Árni G. Eyla.nds.
i — Afmæií
Frh. af bls. 21
sinn að miklu fjarri feðraslóð
hefir hann jafnan fylgzt með
málefnum og atburðum hér
heima og föstum rótum bundinn
við æskustöðvar og ættjörð Harin
er heitur í lund og trölltryggur,
frændrækinn og hjálpsamur svo
af hefir borið. Hygg eg að
Kristján sé einn þeirra fati
; manna, sem öllum vilja hjái.uiJ.Í
| og ekkert mega aumt sjá.
j Vinir og kunningjar Kristjans
hér heima hefðu helzt óskað að
| mega hafa hann hjá sér á sjötugs-
( afmælinu í góðum fagnaði Þar (
' sem þess var ekki kostur senda
þeir honum heillaóskir i fjar-iV
' lægðina og óska þess að honu n '
I endist heillir og hamingja til ■
hinztu stundar. Jafnframt þakka
þeir Kristjáni ævistarfið Harn
hefir verið góður fulltrúi íslend-
inga í Danmörku og staðið ágæt-
lega í sinni mikilsverðu stöðu. t
Hópurinn, sem ólzt upp á ísa-
! firði. samtímis Kristjáni, ei nú
orðinn fámennur og dreifður, en
þeir, sem enn eru eftir, senda
I Kristjáni lækni kærar afmælis-
] kveðjur frá ísafirði og gömlum
ísfirðingum með þakklæti fyrir
glaða og góða æskudaga.
Heimilisfang Kristjáns er:
Agnetevej 6, Hasseris Aalborg.
Arngr. Fr. Bjarnason.
I
en ekki sízt björgunarbátnum,
sem hann gaf Slysavarnafélaginu
og hefur hlotið verðskuldaða at-
hygli hér Ritstjórinn segir að
konsúllinn leggi mjög mikla
áherzlu á samvinnu milli íslands
'og Svíþjóðar, og þess vegna sé
hann óánægður með þá erfiðleika,
sem lagðir hafa verið í veginn
fyrir beinum flugsamgöngum
milli landanna. Ennfremur segir
Gísli, í samtali, að hann vonist
til að sænskir íslandsvinir slái
! hring um þetta mál og kryfji
það til mergjar.
Gtiðm. Þór Pálsson.
Drenprlnn
stofnu peninpnnm
í FYRRADAG kom 15 ára ungl-
ingur í mjólkurbúð eina hér i
bænúm. Bað hann stúlkuna sem
afgreiddi að láta sig hafa frahsk-
brauð. Síðan bað hann um rióvu
Stúlkan var nýlega byrjuð og
sagði drengurinn henni að nótu-
blöðin væru geymd fyrir innan,
eftir að hún hafði leitað þeirrá
árangurslaust frammi í búðinni.
Á meðan var strákurinn einn
frammi í búðinni. Þegar stúlkan
kom aftur var hann horfinn og
fljótt varð hún þess vísari ; ð
hann hafði stolið um 400 kr. i
peningum úr peningaskúfíu.
Um pað bil klukkustund siðar
kemur drengurinn í búðina aft-
ur. Stúlkan kannast strax við
hann, en hann varð_ fyrri til en
hún og sagðist kommn þangað
til þess að skila peningunum sem
hann hafi tekið. Kvaðst hann
hafa fengið samvizkubit rétt á
eftir að hann var kominn út á
götuna með peningana. E:i svq
hafi klukkutími farið í það, að
telja kjark í sjálfan sig að
fara nú aftur í búðina og skila
peningunum. Hann gat svo sann-.
arlega ekki hugsað sér að vera
þjófur.